Veertien families de
baas in El Salvador
Gereformeerden, laagbetaalden en
ouderen gaan zondag minder uit
Berichtgeving en verwijzing
naar „achterland" bepleit
Een procent van
de bevolking heeft
zeventig procent
van grond en bezit
Tegen één gas-
en lichtbedrijf
WEEKEND-RECREATIE ONDERZOCHT IN GELDERLAND EN UTRECHT
Openbaar vervoer
stiefkind"
Behoefte aan
zwembaden en
speelterreinen
Tijd gebrek
Auto het meest
gebruikt
Rondrijden
attractief
Top ligt tussen
3 en 4 uur
Dicht in de buurt
Opeenhoping van kampeerders in kustgebieden
WOENSDAG 2 MAART 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
RH 11
door Herman Amelink
In de Middenamerikaanse staat El Salvador zijn vorige week verkiezingen voor een president
gehouden. De latijnsamerikaanse gevolgen van deze verkiezingen hebben niet lang op zich laten
wachten. Bij gewapende botsingen tussen betogers en politie zijn vijf doden en tientallen
gewonden gevallen. De regering heeft de noodtoestand afgekondigd.
De uitslag van de presidentiële ver
kiezing betekende een overwinning
voor de kandidaat van de regerende
Nationale Verzoeningspartij. Carlos
Humberto Romero. De aanhangers
van de oppositie beschuldigden de
regering van knoeierij met de verkie
zingsuitslag en zij gingen onder lei
ding van de verslagen kandidaat,
kolonel Ernesto Claramount, de
straat op om hun recht te eisen.
De reactie van de regering liet niet
lang op zich wachten. Na enkele bot
singen tussen betogers en politie
riep ze de noodtoestand uit, zond
kolonel Claramount in gedwongen
ballingschap naar Costa Rica en ver
bood alle samenscholingen van meer
dan drie mensen. De leiders van de
verslagen Nationale Oppositie Unie
hebben hun toevlucht gezocht in de
ambassade van Costa Rica.
Vaker
De beschuldiging dat de regering
met de verkiezingsuitslag heeft ge
knoeid wordt niet voor het eerst
geuit in El Salvador. Bij de presi
dentsverkiezingen van 1972 werd de
christendemocratische oppositie
kandidaat, Napoleon Duarte, met
een geringe meerderheid verslagen
door Arturo Armando Molina. Napo
leon Duarte beschuldigde de rege
ring toen een groot aantal op hem
uitgebrachte stemmen verdonkere
maand te hebben.De vorige week
zondag verslagen kolonel Clara
mount, die evenals Duarte vijf jaar
eerder, de verenigde oppositiepartij
en aanvoerde verklaarde dit maal
dat een aantal stembussen al prop
vol zat voordat de stembureaus open
waren. Vijf jaren geleden was er geen
tijd voor hertelling van de stemmen.
Ook dit jaar zal er weinig of geen
nacontrole plaats vinden.
El Salvador is een staat in Midden-
Amerika die evengroot is als Neder
land. maar slechts 4,5 miljoen inwo
ners telt. Daarmee is het niettemin
nog een van de dichtst bevolkte lan
den van Midden-Amerika. Het land
komt bijna nooit in het nieuws. De
laatste maal dat dit op opvallende
wijze het geval was, betrof de voet
baloorlog die in 1969 uitbrak tussen
Honduras en El Salvador. Deze vier
daagse oorlog brak uit na een kwali
ficatiewedstrijd tussen de voetbal
elftallen van beide landen voor de
wereldkampioenschappen. El Salva
dor won de kwalificatie en beide
landen verbraken de onderlinge be
trekkingen.
De achtergrond van deze oorlog was
de grote tegenstelling tussen het ka
pitaalkrachtige El Salvador en het
veel armoediger Honduras. De top
laag van El Salvador is in goede
doen geraakt door de opbrengst van
de koffieplantages. De winsten uit
deze plantages zijn geïnvesteerd in
het land zelf. Honduras daarentegen
beschikt over weinig kapitaal. Alle
investeringen komen uit het buiten
land ook uit El Salvador. Juist de
toenemende economische macht
van de Salvadorianen die in Hondu
ras zijn neergestreken, irriteerde de
bevolking van Honduras mateloos.
De verloren voetbalwedstrijd was
voldoende om de lont die in het
kruitvat stak, te doen ontbranden.
De Salvadorianen in Honduras wer
den achtervolgd en meer dan tien
duizend van hen vluchtten naar hun
vaderland terug.
Veertien
In Ei Salvador wordt de dienst nog
steeds uitgemaakt door veertien fa-
milies, die het land de afgelopen
honderd jaar al bestuurd hebben.
De hele politiek in het land is niet
meer dan een maskerade voor de
zelfhandhaving van deze families.
De families noemen alle oppositie
tegen de regering communisme en
ook bij de ongeregeldheden van de
afgelopen dagen zijn dergelijke be
schuldigingen niet van de lucht
geweest.
Van de nieuwe president valt niet
veel goeds te verwachten. Na zijn
overwinning kondigde hij een harde
anti-communistische politiek aan.
Volgens de kerken zal de nieuwe
president zijn activiteiten richten
tegen de sociale activiteiten van de
kerken.
Kerken
In de laatste weken voor de verkie
zingen vergrootten de spanningen
tussen de regering en de kerk zich al.
Er werden verschillende priesters
ontvoerd of uitgewezen. Vooral de
regeringsgezinde boerenbond
FARO beschuldigde de katholieke
kerk van anti-christelijk en anti-
patriottische onrust en ondermij
ning. Na de moord op een groot
grondbezitter kwam de FARO met
een verklaring waarin de 75-jarige
aartsbisschop van San Salvador,
Luis Chavez y Gonzalez verantwoor
delijk werd gesteld voor deze moord.
Deze heeft er de afgelopen tijd geen
geheim van gemaakt dat hij achter
de eisen van kleine boeren en pries
ters staat, die meer sociale
rechtvaardigheid van de groot
grondbezitters verlangen.
Een herverdeling van de
landbouwgrond is wel het minste
wat nodig is in El Salvador. Meer dan
zeventig procent van de grond is in
handen van minder dan één procent
van de bevolking. Negentig procent
van de boeren heeft in het geheel
geèn grond. Vijfenveertig procent
van de actieve bevolking wordt dan
ook of onderbetaald of heeft in het
geheel geen werk. Meer dan negentig
procent van de kinderen op het plat
teland leidt aan ondervoeding. On
danks alle onrust die er de afgelopen
jaren geweest is, is men er niet in
geslaagd hervormingen van enige
betekenis door te voeren.
Elke kritiek op de bestaande situatie
stuit op hevig verzet van de kant van
de regering. Dit verzet richt zich
vooral tegen de radicale priesters,
die zich geheel aan de kant van de
arme en landloze boeren hebben ge
steld. Zij worden voortdurend ver
volgd. De priesters worden er door
de rijke bovenlaag van beschuldigd
de boeren op te zetten tegen de rege
ring.
Voor de verkiezingen van vorige
week zondag verenigden zich de niet
erkende Christelijke vereniging van
Salvadoriaanse boeren (FECCAS)
met de Unie van landarbeiders
(UTC). Hierbij sloten zich ook radi
cale studenten aan. Vele dorpsge
meenschappen op het platteland
zijn van de FECCAS en UTC lid.
Volgens een priester zijn deze orga
nisaties de enige weg voor de boeren
om zichzelf te bevrijden en hun rech
ten te verdedigen. „Wij willen de
militante boeren ervan overtuigen
dat de christelijke optiek van ge
weldloosheid het meest produktieve
pad naar de vrede is."
De huidige politieke situatie in El
Salvador bergt echter zulke zware
tegenstellingen in zich dat niet te
voorzien is hoe lang men nog zal
proberen een vreedzame uitweg te
vinden. De regerende elite heeft aan
de andere kant zoveel gewapende
macht in handen dat verzet geen
enkele kans van slagen lijkt te
hebben.
DEN HAAG Het college van b. en
w. van Den Haag hebben verklaard
niet mee te willen werken aan het
initiatief van Gedeputeerde Staten
om te komen tot de vorming van één
bedrijf voor de levering van elektri
citeit en gas in heel Zuid-Holland.
Na de gemeente Rotterdam is Den
Haag de tweede gemeente die wei
gert deel te nemen. Op grond van
deze weigering hebben de andere
gemeenten geconcludeerd, dat het
vormen van één bedrijf niet meer tot
de mogelijkheden behoort. Er is dan
ook besloten af te zien van verder
overleg.
De zomer is weer in aantocht, zoals op deze foto van de Lange Voorhout in Den Haag overduidelijk blijkt
Honderdduizenden crocussen staan daar in volle bloei te pronken in de voorjaarszon.
door Jac. Lelsz
ARNHEM/UTRECHT Men-
sen in de laagste inkomens-,
beroeps- en opleidingscate
gorieën recreëren op zaterdag
weinig in de open lucht. Op
zondag nemen meer mensen
deel aan de openluchtrecreatie
dan op zaterdag. In Utrecht
recreëren op zondag de laagst
betaalden minder in de open
lucht, in Gelderland is dat met
de „gereformeerden" het geval,
en in beide provincies boven
dien mensen boven de vijftig
Jaar.
Dit zijn enkele conclusies van een
onderzoek dat in opdracht van gede
puteerde staten van Gelderland en
Utrecht is verricht naar de open
luchtrecreatie van de bevolking in
beide provincies gedurende het
weekende. Gisteren schonken we
daaraan in het kort al aandacht aan.
Het bleek dat personen met een auto
relatief meer aan openluchtrecreatie
doen dan personen, die niet over zo'n
voertuig beschikken. De studie werd
verricht door het Instituut voor Toe
gepaste Sociologie in Nijmegen. Bij
het onderzoek, dat plaatsvond in het
voorseizoen van 1975, werden vijf
duizend interviews gehouden. Het
doel van de studie was de provincia
le besturen informatie te verschaffen
die van belang zou kunnen zijn voor
het ten aanzien van de openluchtre
creatie te voeren beleid, waarbij het
bijvoorbeeld mogelijk wordt de voor
zieningen beter te laten aansluiten
bij de wens van de bevolking.
In het algemeen zijn de inwoners, zo
blijkt uit het rapport, niet ontevre
den over de mogelijkheden tot wan
delen, fietsen en andere recreatie-
vormen in de openlucht. In beide
provincies bestaat de meeste behoef
te aan zwembaden. Ontevredenheid
is er binnen de woonplaats vooral
over het aanbod van speelterreinen
voor kinderen.
Plaatsen die in Gelderland voorkeur
genieten van recreanten zijn de
landschappelijk aantrekkelijke ge
bieden bij Arnhem en Nijmegen, de
Veluwe en de IJsselstreek. Weinig
Geldersen zoeken de openluchtre
creatie buiten de eigen provincie.
Van de door hen bezochte plaatsen
ligt maar twintig procent buiten Gel
derland.
In Utrecht is dat tweemaal zoveel.
Voor de Utrechters zijn onder meer
belangrijke trekpleisters de kunst
van Noord-Holland en Zuid-Holland,'
het Gooi, het randmeer, het weste
lijk deel van het Gelderse rivierenge
bied en de Veluwe. In de eigen pro
vincie zoeken zij hun recreatief ver
tier vooral in een tien tot twintig
kilometer brede strook, die loopt van
de Loosdrechtse plassen tot Rhenen.
Wat de thuisblijvers betreft; meer
dan één-derde van de Gelderse en
Utrechtse bevolking komt in het
weekende niet bulten de eigen
woonplaats. De reden zijn veelal van
persoonlijke aard zoals ziekte, tijd
gebrek en gezinsomstandigheden.
Situaties, zoals gezegd, die door
overheidsmaatregelen nauwelijks te
beïnvloeden zijn.
Bij alle recreatieve tochten bulten
de woonplaats wordt de auto het
meest gebruikt. Ongeveer 75 pro
cent van de deelnemers moet tevens
tot de automobilisten worden gere
kend. Fietsers komen op de tweede
plaats met ruim tien procent. ZIJ
worden gevolgd door de bromfiet
sers zes procent. In Gelderland gaat
drie procent te voet en in Utrecht
vijf procent.
Het openbaar vervoer, zo wordt ge-
constateert, is het stiefkind van de
openluchtrecreatie. Bussen en trei
nen blijven bij de dagtrek met hun
clandisie het aantal wandelaars
nauwelijks voor. Bij slechts vier pro
cent van de tochten in Gelderland
en bij zes procent in Utrecht gaat
men met bus of trein. Daarbij is
vooral in Gelderland de bus popu
lairder dan de trein (hetgeen althans
voor een deel noodgedwongen is om
dat in Gelderland een uitgebreid
buslijnennet aanwezig is terwijl wei
nig treinen lopen. red.).
trekkers overnacht slechts dertig
respectievelijk veertig procent in
een tent of caravan, de rest veelal bij
familie of kennissen.
De top van het buitenshuis-zijn ligt
zondags in het algemeen tussen 3 en
4 uur in de middag. Vooral in
Utrecht zijn er duidelijke relaties
tussen de woonsituaties en de wee
kend-trek. Mensen, die er aan deel
nemen, vindt men primair bij flatbe
woners, bij gezinnen zonder tuin en
bij personen die negatief oordelen
over woonomgeving. In Gelderland
nemen vrij weinig mensen in kleine
plaatsen aan de weekend-trek deel.
Tussen 15 en 74 jaar doet in beide
provincies één op vijf inwoners aan
enigerlei vorm van openluchtrecrea
tie binnen de woonplaats op de zon
dag. Bij de openluchtrecreatie bin
nen de woonplaats is dat één op de
twintig. Spreekt men van weekend-
trek dan doet daar in Gelderland
acht procent aan mee, in Utrecht
negen procent. Van de weekend-
Op zondag bestaat een groot deel
van de tochten binnen de
woonplaats uit kerkbezoek. Daar
naast is vooral het op bezoek gaan
bij familie en dergelijke op die dag
belangrijker dan op de zaterdag.
Ongeveer tachtig procent van de
door Geldersen gemaakte dagtoch
ten buiten de woonplaats met open-
luchtrecreatleve bestemming blijft
binnen een straal van twintig km. In
Utrecht blijft zeventig procent van
de openluchtrecreatieve dagtochten
buiten de woonplaats binnen een
straal van twintig km. De inwoners
van oost-Gelderland blijven vaak
zeer dicht bij hun woonplaats. De
Inwoners van rivierenland daarente
gen bezoeken objecten relatief vaak
bulten een straal van twintig km. In
het Utrechtse blijven de Inwoners
van zuid-oost Utrecht voor dagtoch
ten met openluchtrecreatieve be
stemming vaak zeer dicht bij hun
woonplaats. Vooral de inwoners van
de stad Utrecht, maar ook de inwo
ners van west-Utrecht reizen relatief
vaak meer dan dertig km naar hun
openluchtrecreatieve bestemming.
De Inwoners van west-Utrecht re
creëren dikwijls buiten het eigen
gebied en dat geldt ook voor de
inwoners van het randgebied stad
Utrecht.
In Gelderland doet 37 procent en in
Utrecht 43 procent van de bevolking
op de zondag aan sport. Weinig in
wedstrijdverband. Veelal om vrij
blijvend bezig te zijn. Aan wa
tersport en sportvissen wordt op
zondag relatief niet zoveel gedaan.
Een kwestie van een half tot één
procent van de bevolking. Zondags
zitten zo'n tienduizend Gelderse en
vijfduizend Utrechtse vissers langs
de waterkant.
Voor veel mensen is het maken van
rondritten een attractie. Bij deze
rondritten gaat ongeveer de helft
ten hoogste tien km van huis. Vooral
bij pure rondritten zonder be
stemming blijven velen dicht in.
de buurt. De Utrechters vliegen ge-'
middeld wat verder uit dan de Gel
dersen.
Voor de mensen, die er op uit trek
ken, zijn zes zaken belangrijk:
landschap, rust, vrijheid, ongebon
denheid, ontspanning en het actief
bezig zijn. In mindere mate factoren
als gezelschap, vermaak en privacy.
De barrières voor de thuisblijvers
zijn onder meer de drukte op de
wegen en in de recreatiegebieden,
het gebrek aan tijd en de gebonden
heid aan huis, het ontbreken van
een auto en de kosten. Het laatste,
de financiën, vormt vaak een belet
sel voor mensen met een opleiding
op basisniveau.
door Barend Mensen
MIDDELBURG Door het sa
menvallen van de vakantiepe
rioden in Nederland en die in
de Westduitse deelstaat
Nordrhein-Westfalen zal er in
juli vooral in de kustgebieden
weer van een opeenhoping van
vakantiegangers sprake zijn.
Als juli net zo'n stralende va
kantiemaand wordt als verle
den jaar, behoeft er niet aan te
worden getwijfeld of er zullen
zich met name in de kampeer-
sector moeilijkheden voor
doen. In Zeeland wordt daarom
gepleit voor de instelling van
een waarschuwingssysteem,
dat niet alleen in Nederland
maar ook in de buurlanden zou
moeten werken.
Vorige zomer hebben zich in Zeeland
maar ook elders vooral proble
men voorgedaan rond het „kampe
ren bij de boer". Het provinciaal
bestuur heeft daarin aanleiding ge
zien de gemeentebesturen te verzoe
ken op de naleving van de bepalin
gen ernstig toe te zien. De provincia
le raad voor de recreatie gaat zich
ook op het probleem beraden. Een
werkcommissie uitzijn midden heeft
daarvoor overwogen wat mogelijk is
om min of meer chaotische toestan
den in de kustgebieden te voorko
men. Zij is daarbij niet ingegaan op
het kennelijk duurzaam uitblijven
van een dringend noodzakelijke
structurele aanpak door een op in
ternationaal niveau te regelen va
kantiespreiding. Dat wordt noodge
dwongen als een gegeven aanvaard.
Voornaamste oorzaak van de proble
men is dat veel vakantiegangers ook
in het hoogseizoen zonder reserve
ring naar de badplaatsen komen. De
ervaring heeft geleerd dat de moei
lijkheden zich dan toespitsen op de
onwil van de meeste kampeerders
naar een camping in het achterland
te gaan. Ze proberen meestal toch
nog een plaats op een al overvolle
camping of een al dan niet clandes
tien plekje voor tent of caravan bij
een boer te krijgen. Besproken is de
mogelijkheid voor de topweken van
het vakantieseizoen noodcampings
in te richten om althans iets van de
te grote toevloed van kamperende
strandliefhebbers te kunnen opvan
gen. Dat is echter geen oplossing,
omdat zulke voorzieningen de nood
zakelijke sanitaire zaken missen en
ze bovendien de neiging hebben bui
ten alle planologische regelingen om
uit te groeien tot commerciële cam
pings.
Waarschuwings
systeem
Goede middelen om teleurstellingen
en ongewenste toestanden te voor
komen zouden kunnen zijn de instel
ling van een waarschuwingssysteem
en een tot op zekere hoogte georga
niseerde verwijzing naar campings
in het achterland. Landelijk en in de
buurlanden zou een goede berichtge
ving op poten moeten worden gezet
over de situatie in de kampeergebie-
den. Daarbij kan tevens worden be
kend gemaakt in welke aangrenzen
de regio's er nog voldoende plaats is.
Zeeland ziet hiervoor een taak voor
het Nationaal bureau voor het toeris
me, omdat kan worden gesproken
van een landelijk vakantieprobleem.
Er zal ook duidelijk voor moeten
worden gewaarschuwd in de topwe
ken niet zonder reservering naar
campings aan de kust te komen. Een
moeilijkheid is echter dat veel cam
pinghouders niet aan reservering
willen meewerken omdat zij dat te
omslachtig vinden, terwijl er toch
liefhebbers genoeg zijn, of omdat zij
juist niet het risico willen lopen dat
iemand niet komt opdagen. De ge
meentelijke overheden zullen een
krachtig beleid moeten voeren ten
aanzien van de voorschriften. Zijn de
bezettingsdichtheden op campings
in strijd met de vergunningen, dan
zal daartegen moeten worden opge
treden. Hetzelfde geldt voor het
clandestien kamperen bij boeren. Er
Een camping op Schouwen Duiveland in de zomermaanden.
moet volgens de werkcommissie
voorts een voortdurende communi
catie bestaan tussen de mensen die
zich in de kustgebieden met de recre
atie bezighouden en, vla de VVV's of
de gemeenten, met campinghouders
en bemiddelende instanties in het
achterland. Het in goede banen lel
den van de stroom kampeerders
naar de kustgebieden en het
vasthouden aan het principe „vol is
vol" kan betekenen dat vakantie
gangers die op goed geluk komen,
moeten worden teleurgesteld. Even
tueel zouden voor hen op enkele
kampeerplaatsen mogelijkheden
kunnen worden opengehouden voor
een verblijf van hooguit één nacht.
Hierbij wordt vooral gedacht aan
gezinnen met jonge kinderen, die na
een lange reis te laat aankomen om
als dat althans mogelijk is met
succes naar een camping in het ach
terland te worden gedirigeerd.
