Crisis dwingt het
Engelse onderwijs
tot koerswijziging
m
DICHTBIJ
kVERDER
E
tekening van een I
lezer
Commentaar
Vleeluisteren
u
„Schaam je, Shirley"
Commentaar van anderen
Twee militairen bij
botsing omgekomen
Ontstandvastig
M vroeger was het anders
artillerie
dief
(on)geluk
nog eens
het mooiste
iDONDERDAG 24 FEBRUARI 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet 5
Dc F TT leurt bij de huurders van
grote telefooninstallaties (dat zijn
meestal bedrijven en instellingen)
met een apparaat dat het mogelijk
maakt desgewenst inkomende en
uitgaande telefoongesprekken mee
luisteren.
De PTT zelf denkt aan controleren,
want in de wervende tekst die dit
^Staatsbedrijf mogelijke gebruikers
toestuurt, staat letterlijk: ..Met een
mceluistertoestel kunt u controle
uitoefenen op alle telefoongesprek-
|ken, dia via de netlijnen van uw
automatische huisteletooninstallatic
Iworden gevoerd"
■EEK
E J
5
iIn de Tweede Kamer is nu bezwaar
Igerezen tegen deze PTT-service
'(Die overigens al een poosje schijnt
'te bestaan) en dat is naar onze
mening terecht. Een regering, die
ternst maakt met het probleem van
de privacy, zal ook oog moeten
[hebben voor de privacy van mensen
als zij op hun werk zijn.
De regering moet daarom ook
[straks geen argumenten aanvoeren
ials .controle op misbruik van lijnen
'voor het voeren van particuliere
interlokale af zelfs internationale
gesprekken". Zo'n misbruik is in
derdaad mogelijk geworden door
de steeds verder gaande automati
sering van het telefoonverkeer. De
PTT beschikt echter wel over ande
re technische middelen dan mee
luisteren om binnen de bedrijven
zelf dat euvel tegen te gaan.
Verbieden om dergelijke apparaten
aan te brengen (en terughalen van
de al geplaatste apparaten) lijkt de
beste oplossing. Er is echter nog
één punt. De PTT schrijft in de*
hierboven al aangehaalde folder dat
het dank zij dit apparaat ook moge
lijk is zich als derde in een gesprek
te mengen.
Zo'n driehoeksgesprek kan inder
daad erg handig zijn voor een be
drijf en daarom zou het misschien
jammer zijn als met het meeluister
toestel ook het meespreektoestel
zou verdwijnen.
In dat geval is het echter wel nodig
dat onmiddellijk openbaar wordt
gemaakt welke bedrijven een der
gelijk apparaat van de PTT huren.
En zo'n bekendmaking zou zich niet
alleen moeten richten tot alle men
sen in het bedrijf, maar ook tot alle
mensen die dat bedrijf opbellen,
zodat zij gewaarschuwd zijn: ,,ik
kan worden afgeluisterd". Het
minste is dan wel, dat de PTT een
dergelijke waarschuwing afdrukt bij
de betreffende bedrijven in alle te
lefoongidsen.
door Piet Hagen
Toen de Engelse minister Shirley Williams eind vorige week in Newcastle
arriveerde om het GROTE Debat over onderwijs te openen, werd ze opgewacht
door protesterende studenten en docenten, „Schaam je, Shirley", stond er op de
spandoeken. Daarmee wilden de demonstranten duidelijk maken dat zij geen
cent gaven voor het Grote Debat, dat op initiatief van premier Callaghan en
minister Williams gehouden wordt. Praten over verbetering van het veel bekriti
seerde onderwijs en tegelijk bezuinigen, dat kun je niet maken. Schaam je,
Shirley.
late? Köróng bij de gratie Gods
later
sa-
ribu-
eten
ie is
ioen
eren
Mr. J. L. Heldring, oud
hoofdredacteur van NRC/Handels-
blad en vaste rubriekschrijver aan
die krant, ziet de troonsafstand van
koningin Juliana onder ogen en
der werpt de gedachte op van een her-
het jsfeZ van de republiek zoals wij die in
en de zeventiende en achttiende eeuw
rhu hadden, dus met een erfelijk stad-
,Dat houdersschap voor de leden van het
'ond Huis van Oranje. Heldring noemt
ders „de gratie Gods de enige legitimatie
ibal- van een dynastie", maar daar zet hij
s de blijkens het opschrift van zijn
een stuk zelf wel een vraagteken achter.
Hij haalt de woorden van koningin
Juliana bij haar inhuldiging in
1948: „Wie ben ik dat ik dit doen
mag?" aan en commentarieert dan:
_J „Die woorden hebben toen op velen
een diepe indruk gemaakt, maar wie
lm de gratie Gods gelooft, stelt zo'n
I traag niet" om dan te besluiten:
Als de gratie Gods niet meer werkt
I in de rechtsgrond aan de dynastie
tntvallen is, dan is er toch nog wel
plaats in het Nederlandse bestel
voor het Huis van Oranje, waarmee
het volk nog altijd zo verbonden
blijkt te zijn dat het een verdwijning
ervan niet zou dulden. „Het
Koninkrijk is de gewijzigde voort
zetting van de Republiek", heeft
Groen van Prinsterer gezegd. Wede
rinvoering van de stadhoudersfunc
tie stadhouder voor de in feite
afgezworen Koning-bij-de-gratie-
Gods zou dus niet veel verande
ring brengen, noch in de gevoelens
van het volk jegens het Huis van
Oranje noch in de feitelijke macht
van de drager van die functie. En de
rechtsgrond zou niet langer voos
zijn. De titel van de stadhouder zou
dan zijn wat hij in de Republiek ook
was: eerste dienaar van de Staten,
nu van staat. En wie nog in de
Europese eenheid gelooft, zal ook in
de stadhouder een figuur moeten
zien die zich gemakkelijker in een
groot geheel laat passen dan een
koning bij de gratie Gods".
Aan het einde van dag ging Shirley
Williams op een persconferentie in
op deze kritiek. Juist nu het slecht
gaat met de economie en bezuinigin
gen noodzakelijk zijn, moetje praten
over de vraag wat perse nodig is en
wat misschien minder kan. Juist om
dat het economisch bergafwaarts
gaat. moeten de scholen zich bezin
nen op de vraag wat hun bijdrage
kan zijn adn het herstel.
Dat antwoord was natuurlijk niet
bevredigend voor de vertegenwoor
digers van de meer dan twintigdui
zend werkloze onderwijzers en lera
ren. Evenmin voor de studenten die
zich verzetten tegen de sluiting van
dertig opleidingen van onderwijsge
venden. inkrimping mag dan nodig
blijken door het snel dalende ge
boortecijfer en door het gebrek aan
geld, zolang er nog klassen van der
tig kinderen zijn, hoeft geen docent
werkloos te zijn.
Toen Shirley Williams zich met be
hulp van haar lijfwacht eenmaal toe
gang had verschaft tot de conferen
tiehal, kon het Grote Debat begin
nen. De demonstranten dropen af
naar een nabijgelegen gebouw waar
zij een alternatieve conferentie be
legden en de tweehonderd officiële
vertegenwoordigers van onderwijs
organisaties konden hun gang gaan
onder voorzitterschap van de door
tastende Shirley Williams zelf. De
conferentie in Newcastle was de
eerste van eenserie van acht, die in
het hele land gehouden zullen
worden.
Snelrijzende ster
Shirley Williams is een snel rijzende
ster in de Labour partij. Sinds vorig
najaar is ze minister van onderwijs
en juist het afgelopen weekend werd
ze getipt als minister van financiën
voor het geval minister Healy de
overleden minister van buitenlandse
zaken Crosland zou opvolgen. Vol
gens velen is zij de meest geschikte
kandidaat om straks premier Callag
han af te lossen.
In enkele maanden tijd heeft Shirley
Williams gezorgd voor heel wat op
winding. Ondanks alle kritiek die er
is op Grote Debat („een rookgordijn
voor de bezuinigingen"), staat vast
dat zij met dit initiatief de conserva-
tiefen aardig de wind uit de zeilen
heeft genomen. Nu is het de Labour
regering die zich zorg maakt over de
kwaliteit van het onderwijs en de
natie oproept tot een nieuwe bezin
ning over de inhoud van het onder
wijs, het examensysteem, de gebre
ken in de opleiding van docenten en
de verstoorde verhouding tussen on
derwijs en bedrijfsleven.
Links en rechts in Engeland zijn het
erover eens dat het eens wereldbe
roemde onderwijsstelsel een diepe
crisis doormaakt. Een ter gelegen
heid van het Grote Debat versche
nen rapport van de inspectie laat
daarover geen twijfel bestaan. Te
weinig leerlingen kiezen wiskunde,
scheikunde,. natuurkunde en
technische vakken. De vernieuwing
van het onderwijs (nieuwe wiskunde,
invoering van de „comprehensive
school", het onderwijs aan groepen
kinderen van ver uiteenlopende be
gaafdheid, informele methodes van
lesgeven) heeft veel goeds gebracht,
maar niet alle^iocenten bleken tegen
de nieuwe taak opgewassen. Met als
gevolg dat van alle kanten geklaagd
wordt over de prestaties van school
verlaters.
Tijdens de conferentie in Newcastle
zei een der aanwezige werkgevers
dat de fout vooral gezocht moest
worden in het ontbreken van een
minimum-programma. In andere
Westeuropese landen bestaat zo'n
minimumstandaard wel, geen won
der dat de economie er, elders beter
voorstaat. In Engeland zouden zes
tienjarige leerlingen bij het verlaten
van de school soms de kunst van het
Shirley Williams
op weg naar
het grote debat
lezen, schrijven en rekenen onvol
doende machtig zijn. Een andere
werkgever noemde het voorbeeld
van een sollicitant die schreef: „I am
wrighting to you Zelfs een Ne
derlandse mavo-leerling zou hem dat
verbeterd hebben.
Ook minister Williams vindt dat er
veel aan de kwaliteit ontbreekt. Zij
zoekt de oorzaak veel meer in de
nadruk die het Engelse schoolsys
teem altijd heeft gelegd op acade
mische vakken en in de overwaarde
ring van een universitaire studie in
de geesteswetenschappen. Zij ziet de
invoering van de „comprehensive
school" als een van de middelen om
een bredere belangstelling te wek
ken voor exacte en technische
vakken.
Overigens waarschuwt zè tegen over
dreven pessimisme. Sinds de oorlog
is het onderwijs enorm uitgebreid.'
Er is leerplicht tot zestien jaar en
vier van de vijf leerlingen verlaat de
school met een of ander diploma.
Bezorgdheid
H ».V
Shirley Williams op haar
persconferentie in Newcastle.
Toch geven de min-punten in het
Engelse onderwijs reden tot be
zorgdheid. Het wegvallen van een
natuurlijk afzetgebied in het (ge
dwongen) Engelstalige wereldrijk en
de nieuwe oriëntatie op een veeltalig
Europa bij voorbeeld dwingt tot ver
betering van het onderwijs in moder
ne talen. Maar de meeste Engelse
kinderen leren slechts één vreemde
taal. Bijna altijd is dat Frans. De
meerderheid van de leerlingen laat,
dat vak echter vallen op het moment
dat een vakkenpakket gekozen moet
worden (hetzelfde geldt van de
B-vakken). Met als gevolg dat zelfs
universitaire studenten nauwelijks
andere talen dan het Engels machtig
zijn. Terwijl het handelsverkeer met
Europa niet alleen kennis van Frans,
maar ook van Duits, Spaans of Rus
sisch onontbeerlijk maakt.
Waarschuwing
Hoewel velen de noodzaak tot verbe
tering van de kwaliteit inzien, wor
den ook andere geluiden gehoord. Zo
waarschuwden de kerkelijke verte
genwoordigers die bij het Grote De
bat in Newcastle aanwezig waren te
gen een tezeer op vermeerdering van
de welvaart gericht onderwijs In de
ze materialistische tijd zou juist veel
meer aandacht gegeven moeten wor
den aan moraal en maatschappelij
ke vakken. Ook de spreker van de
vakbonden, Roy Jackson, wees daar
op. Als veel scholleren geen baan
kunnen vinden, is dat niet de schuld
van de jongeren, maar van de indus
trie die hun geen werk biedt. Als de
werkgevers klagen over de geringe
animo van schoolverlaters om in het
bedrijfsleven te werken, dan moeten
ze eerst maar eens beginnen met de
democratisering van het bedrijfsle
ven en met de afschaffing van de in
Engeland nog altijd sterke
standsverschillen.
Van een verslaggever
GEMERT Twee dienstplichtige
militairen, de 2I-jarige J. Poelstra
uit Geleen en de negentienjarige C
C. M. Verhaeren uit Deventer, zijn
gisteren in Gemert om het leven
gekomen. De auto waarin zij reden
kwam in botsing met een vrachtau
to met aanhanger die vanuit een
uitrit de weg was opgereden en pro
beerde te keren.
Tekeningen, bil voorkeur in liggend formaat, sturen aan: Trouw, jury politieke prent. Postbus 859, Amsterdam.
Naam en adres aan de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbon.
niet!
lpen.
deur,
wind
et de
et de
ij te
lebei
i een
f het!
zich
hem
'g hi.
bber-
aetei
pper-
ver-
ende
waar
ig te
stuk
üken
van
jont.
HiL
ijk en
naar
De frontale bewolking die zich
dinsdagmiddag over het land
uitbreidde, is wel degelijk een
voorbode van onstandvastig
weer geweest. Dinsdagavond al
bereikte een zone met lichte tot
matige regen (min of meer ge
lijkmatig) uit Frankrijk ons
land. Hazerswoude meldde on
weer'. Gisteren regende het het
grootste deel van de dag aan
houdend dicht in Noord-
Nederland. Gistermorgen teken
de zich in Gibraltar en omge
ving een nieuwe drukdaling af.
Om zeven uur 's morgens was in
Sicilia al 21 millimeter water ge
vallen. Deze depressie ver
plaatste zich verder over Spanje
naar het noordoosten en de re
gen ervan zal ons land vandaag
van het zuiden uit bereiken.
Het is de afgelopen maanden
vaker gebeurd dat bij een
uitstervende depressie boven
het Kanaal of Ierland, zich in de
Golf van Biscaje of bij Spanje
depressies vormen die dan wel
eens koers zetten naar de Golf
van Genua. Het is koude lucht
HET WEER door Hans de Jong
met grote snelheid langs de
westzijde van de Ierse depressie
stromend, die de aanzet geeft
tot de vorming van dergelijke
satellieten. Hoe verder zuid
waarts de koude lucht door
dringt, hoe warmer lucht zij ont
moet en hoe groter de kans op
een nieuwe depressie-geboorte
is. De nieuwe Spaanse depressie
zal de wind in ons land van zuid
naar oost doen krimpen. Daar
bij blijft de temperatuur eerst
nog een tamelijk zacht niveau
van maximaal zeven acht gra
den. Een kou-inval behoort tij
dens het weekeinde wel tot de
mogelijkheden, wanneer de
wind eenmaal naar noordoost is
doorgekrompen. Het eerst voel
baar in het noordoosten van
Groningen, later ook elders in
Noordoost-Nederland.
De omgeving van Delfzijl be
vindt zich het dichtst bij de
grens tussen zachte en koude
lucht. Die verliep gistermiddag
om vier uur van het gebied ten
noorden van Esbjerg langs Aar-
huus naar het eilandje Anholt in
het Kattegat, kortom dwars
door Denemarken. Ten noorden
van die lijn vriest het 's nachts
een tot vier graden. De
luchtdruk blijft hoog: 1027 milli
bar ten zuidoosten van IJsland
en eveneens 1030 millibar in
noord-oost-Groenland, een oord
welbekend van december 1976.
Hoe zeer de winter nog
doordramt in Scandinavië blijkt
wel uit het feit, dat er tijdens het
weekeinde in Zweden nog maar
weer eens tien tot twintig centi
meter verse sneeuw is bijgeko
men. De totale sneeuwhoogte
bedraagt daar plaatselijk
1.24 meter.
Het blad van de Engelse weer
amateurs Col weet te melden,
dat op 19 januari voor het eerst
in de geschiedenis sneeuw viel
op de Bahama-eilanden, tachtig
kilometer verwijderd van zuid-
Florida. Scholen werden 's mid
dags gesloten. In Zuid-Afrika
kwamen medio Januari tempe
raturen van 41 graden in de
schaduw voor, in Australië was
het plaatselijk 42 graden. Veel
regen, te weten 278 millimeter
(normaal 154) kreeg Gibraltar in
januari. De gemiddelde tempe
ratuur was er een halve graad
boven normaal, de zonneschijn
met 96 uur ver onder normaal
(171).
1929
21 februari. De dooilijn loopt nu
westelijk van Nederland, zodat
het in Engeland nog altijd dooit,
hier matig vriest en er in Oost
Europa strenge kou heerst 22
februari. De zon wint bij de dag
's Nachts min acht, 's middags
boven het vriespunt. Onder de
pier van Scheveningen één lan
ge rij van ijsspelonken en langs
het strand een onafzienbare
strook ijsbergen ter hoogte van
verscheidene meters. 23 februa
ri. Zeven graden dooi. 24 februa
ri. Autoroute Enkhuizen-Vrk on
betrouwbaar geacht. De weg
Ameland-vaste wal gebroken. In
Constantinopel 25 dagen onaf
gebroken sneeuw. Tot in Soedan
een hevige koude-golf. 26 febru
ari: IJsbrekers hebben de Nieu
we Merwede al tot Werkendam
opengebroken.
Hoof water vrijdag 25 februari:
VUuIngen 0 19-18 51; HartngvlleUlulzen 828-
18,51; Rotterdam 8 09-20.50; Scheveningen 7.23-
10 45, IJmulden 8.10-20.32, Den Helder 11.20-
23.38; Harllngen 1.40-14.08, Delfzijl 3.53-10 15.
i
|onder redactie van Loes Smit
f zijn
eil, 5
os. 9
a tan
Wellicht waren de Engelsen er in
tussen ook zonder hulp van over
zee wel achter geweest, maar een
feit is dat ze van de Amerikanen in
hun land moesten leren, dat je kip
best met je vingers mag eten zon
der vooreen onopgevoed, onbehou
wen mens versleten te worden. Zul
ke eetgewoonten hebben de 45.000
in Engeland wonende Amerikanen
van thuis meegebracht en dankzij
hen zijn nu ook weinig deftige
etenswaren als likijs en hambur
gers helemaal ingeburgerd. Maar
ze ontdekken hier meer dan de
lekkernijen die ze van jongsaf ge
wend zijn, schrijft het Engelse tijd
schrift Punch: „De meesten van die
Amerikanen raken al heel gauw
verslingerd aan onze gemakkelij
ke. gelijkmatige manier van leven,
ée betrekkelijke veiligheid in enze
straten en onze wonderlijke ei
genschap om narigheden en pro
blemen gewoon te negeren in de
stellige overtuiging dat ze dan
vanzelf wel overwaaien".
In een bijlage over de „verengelste
Amerikanen" laat Punch een aan
tal van hen zelf aan het woord. De
meesten praten nogal sentimenteel
over „dat lekker ouderwetse
landje" Zo dweept de in Engeland
gevestigde Amerikaanse actrice
Elaine Strich bijvoorbeeld met het
leven dat ze in haar nieuwe vader
land gevonden heeft. Vergeleken
met haar vroegere gewoonten heeft
ze nu „veel rustiger dagen, meer
tijd voor lange wandelingen, niet
zoveel lunchafspraken, en thee en
broodjes om vijf uur in plaats van
vier borrels om zes uur", kan ze
naar uitstekend toneel en hoeft ze
naar niet meer dan drie tv-
kanalen te kijken die haar „de
beste programma's van de hele we
reld" bieden.
De Amerikaanse prof. Richard
Ellman doceert aan de universiteit
van Oxford. Zijn Engelse ervarin
gen: „In Oxford vinden Ameri
kaanse hoogleraren nog de echte.
Als onderdeel van de viering van
driehonderd jaar Artillerie is er op
15 april van drie uur 's middags tot
tien uur 's avonds in de Tonnetka-
zerne, 't Harde, een reünie voor
artilleristen (officieren en onderof
ficieren). Na afloop is er een taptoe,
waaraan vier muziekkorpsen mee*
werken.
Opgaven vóór 15 maart door stor
ting van 25,- op postgiro 3700300
ten name van Reünie 300 jaar
Korps Artillerie in 't Harde.
De bewoners van de Magdeburger Strasse in het Westduitse Bremen
wandelen met plezier langs de oude bunker in hun straat sinds Ilona Kramer
en Erwin Noack de saaie grijze muur van deze zeer realistische schildering
hebben voorzien.
beleefd aan de man die haar een
briefje toeschoof. Terwijl de 23-Jari-
ge klant gedwee naar een tafel liep
om een nieuw briefje te schrijven,
drukte ze de alarmknop in, want ze
had het heel goed begrepen: de
man eiste geld, maar nog maar
nauwelijks had hij „dit is een
overv in slordige hanepoten op
het papier gezet, of de politie had
hem al In zijn kraag gegrepen
„Ik begrijp echt niet wat u bedoelt.
Zou u het nog een keer willen op
schrijven?" vroeg de vrouw achter
het loket van een bank in New York
ouderwetse statigheid, schoonheid
én een enorme achteruitgang in
hun inkomen, vergeleken bij
thuis".
Een Russische vrouw mag van ge
luk spreken als ze een man vindt.
In heel Rusland zijn er op elke 170
vrouwen maar 100 mannen be
schikbaar en dan zijn die paar he
ren nog moeilijk te vinden ook.
Voor een deel wonen ze namelijk in
het noorden van het land en in
Siberië, waar vrouwen niet of nau
welijks komen, omdat er daar voor
hen geen werk is. Dat is nu het
droeve gevolg van de bevolkings
planning in de 8owjet-Unle,
althans volgens het orgaan van de
Russische schrijversbond, de Lite-
ratoernaja Oazetta. Het blad ba
seert zich op de bevolkingscijfers
uit 1970, dus theoretisch zou er
intussen iets verbeterd kunnen
zijn.
De honderdtachtig gulden die een
inbreker onlangs uit een Haarlem
se groothandel in dierenartikelen
stal, waren niet de grootste schade
post voor het bedrijf. De inbreker
had op twee verdiepingen alle kas
ten en laden opengebroken en had
dan ook, weet het Haarlems
Dagblad, een keurig briefje voor de
bestolene achtergelaten met het
advies voortaan de kasten en laden
liever niet af te sluiten. Het force
ren, schreef de man (die met „Plet
de Dief" ondertekende) levert
tenslotte een behoorlijke schade
.op. Bovendien is het voor een in
breker zoveel makkelijker als alles
open en bloot voor het grijpen ligt
maar dat schreef hij er niet bij.
Een praatwedstrijd voor papegaai
en, die in Moskou is georganiseerd,
is gewonnen door een uiteraard
Russisch sprekende amazone
papegaai met de grootste woor
denschat van alle kandidaten Het
felgekleurde dier kende maar liefst
honderd woorden, welke het in ver
schillende zinnetjes gebruikte. Het
Russische persbureau Tass vond
dit het mooiste wat de papegaai te
zeggen had. „Alle vogels zitten in
bomen, maar ik moet het met een
kool doen".
Weerrapporten
Amzterdam
regenbui
De Bilt
Deelen-
Eelde
zwaar beer.
Eindhoven
licht bew
Den Helder
zwaar bew
Luchlh Rid.
Twente
zwaar bew
VLatingen
regenbui
Zd Limburg
onbewolkt
Aberdeen
licht bew
Barcelona
geheel bew
Berlijn
onbewolkt
Bordeaus
regen
Bruitel
licht bew
Frankfort
half bewolkt
Geneve
Heltinki
Innibnjck
Kopenhagen
Littaboo
zwaar bew
zwaar bew
Luxemburg
zwaar bew
Madrid
geheel bew
Malaga
zwaar bew
MaUorca
zwaar bew
Munchen
onbewolkt
Nice
licht bew
Oilo
onbewolkt
Parija
zwaar bew
Rome
onbewolkt
Split
onbewolkt
Stockholm
ui eeuw
Wenen
onbewolkt
Zurich
bcht bew
Casa Blanra
Lat Pal mat
half bewolkt
Tel Aviv
onbewolkt
Turnt
zwaar bew
