Krediet op uw eigen huis.
Wij helpen. Met een Planpoteek.
Partijen zijn
het eens over
de koopkracht
Prachtig programma
van ballet-grootmeester
ABN
Man hoort negen
jaar en tbr eisen
Weinig boeiend spel met Kafka
KUNST
Verzoek om lichte straf genegeerd
■[ooijmans
;,reen kandidaat
■Pweede Kamer
Het Nationale Ballet presenteert Balanchine
PSP-Limburg wil
streekplan herzien
UTERDAG 19 FEBRUARI 1977
8g-
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
De overwaarde van uw huis (het verschil tussen
de waarde van uw huis en uw eventuele hypotheek)
stelt u als huizenbezitter in staat om doorlopend geld
te lenen met het huis als onderpand.
De ABN heeft daarvoor een ideale kredietvorm.
De ABN Planpoteek.
Wat riin de pluspunten?
Het grootste pluspunt van de ABN
Planpoteek is de mogelijkheid
om weer op te nemen wat u hebt
afgelost. Het bedrag dat u kunt lenen
ligt tussen de f 15.000,- en f 50.000,-,
maar is maximaal 70% van de
taxatiewaarde (exccutiewaarde)
van uw woning, verminderd met uw
eventueel nog lopende hypotheek.
De rente.
De rente van de ABN Planpoteek bedraagt
thans 9'/z% per jaar en kan per maand
opnieuw worden vastgesteld. De rente over
het uitstaande bedrag wordt elke maand
tot op de dag nauwkeurig berekend.
Er wordt een maandelijkse aflossing met u
afgesproken; de:e bedraagt minimaal
1/180 deel van het met u overeengekomen
limietbedrag. Daarnaast kunt u onbeperkt
en boetevrij extra aflossen. Wilt u meer
weten van de ABN Planpoteek? Dan is
hier de coupon.
U kunt mij helpen door meer informatie over de ABN I
Planpoteek te sturen. I
DhryMcvryMej.: - "I
Straat:
Plaats:.
Ik heb wel/geen rekening hij de ABN re:
Dc:e bon in ongefrankeerde envelop verrenden aan
Algemene Bank Nederland. AfdelingO.D.50,
Antwoordnummer 1555, Amsterdam, of inleveren by
uw ABN-kantoor.
I
I
I
I
A3 I
Algemene Bank Nederland
I
I
l
I
.J
door Leo Kleyn
BUTPHEN - Ondanks een uitdrukkelijk verzoek van psychia
trische zijde de onder meer van doodslag verdachte Martien H.
(34) tot een zo kort mogelijke gevangenisstraf te veroordelen, is
gisteren tegen hem, behalve terbeschikkingstelling van de rege
ring, negen jaar met aftrek geëst. H. heeft bekend in juli 1972 de
B4-Jarige zenuwarts Paul van Bork om het leven te hebben
gebracht
De officier van justitie bij de
rechtbank in Zutphen, mr. P.H.A.J.,
Dremers, verwees bij de motivering
ran zijn eis naar het psychiatrisch
rapport, waarin wordt opgemerkt
Sat de tijd zal moeten leren welke
therapie ter genezing van H. zal moe
ten worden toegepast. Mede op
pond daarvan vond hij het niet ge-
venst al op korte termijn met de
tbr-behandeling te beginnen. Wel er
kende hij dat bij een langdurige ge
vangenisstraf de kansen op genezing
ir niet groter op worden.
behalve aan doodslag op de bejaar
de zenuwarts in Zutphen achtte de
Officier H. schuldig aan brandstich
ting in zijn woning in Brummen en
aan poging tot moord op zijn vrouw,
die een echtscheidingsprocedure in
gang had gezet. Omdat tegen H.
twee dagvaardingen waren uitge
bracht, moest hij ook twee straffen
eisen. Wegens doodslag en
brandstichting vorderde hij zeven
|aar met aftrek.
Pin het hem ten laste gelegde ont-
ende H. donderdag de brandstich-
ing. Gisteren, bij de behandeling
ran de poging tot, moord, bestreed
UJ ook de opzet tot doden van zijn
rouw. Hij zou haar slechts hebben
trillen straffen voor de pijn die zij
hem had bezorgd door hem, met hun
flochtertje. te verlaten. ZIJ moest, zo
irertelde hij de rechtbank in Zutphen
gisteren, ook maar eens pijn lijden.
Kasplantje
Krukken
In de nacht van 30 en 31 mei van het
rorig jaar was hij daartoe, gewapend
met een niet onaanzienlijk mes, naar
haar woning gegaan. Zelf woonde
hij, nadat zijn huis in vlammen was
opgegaan, op een camping in Brum
men. een dorp bij Zutphen. Bij de
roettocht van de camping naar haar
ironing liep hij op krukken, slecht-
ter been als hij was sinds een hem in
1975 overkomen auto-ongeluk.
Aan die omstandigheid ontleende de
Officier van justiUe in zijn requisitoir
mede het bewijs dat H., slechts lang-
laam vooruit komend op zijn kruk
ken, voldoende tijd had gehad voor
Jcalm beraad" en rustig over leg",
to als dat in het juridische taaltje
heet als het om een moord of een
poging tot moord gaat. Bovendien
rond de officier dat H. kon weten
Bat de messteken in de borst die hij
ttjn vrouw toebracht, dodelijk kon-
Ben zijn; in 1972 had H. ten huize van
ie zenuwarts al ervaren welke uit
werking steken met een schaar kun-
hen hebben.
gtan een verslaggever
(DEN HAAO Staatssecretaris
I looi j mans van buitenlandse zaken
eft zich om strikt persoonlijke re
nen teruggetrokken als kandi-
it voor het lidmaatschap van de
►ede Kamer. Hij stond op de kan-
itenlijst van de ARP op de ze-
plaats.
De president van de rechtbank, mr.
R. W. Reindersma, deelde mee dat
een van de messteken die H. zijn in
haar slaap verraste vrouw had toe
gebracht, rakelings langs het hart
was gegaan. De vrouw heeft nog
geruime tijd in levensgevaar ver
keerd. Na de aanslag meldde H. zich
eigener beweging bij de politie.
Ruim 17, procent voor „modale" man
door Johan van Workum
De aan de Psychiatrische observa
tiekliniek (POK) in Utrecht verbon
den zenuwarts dr. L. J. E. Adriaens,
die over H. heeft gerapporteerd, zei
gisteren als getuigedeskundige dat
hij behandeling wel mogelijk acht,
maar dat die bijzonder moeilijk en
langdurig zal zijn. Omdat de kansen
op resultaat „toch al zo schraal"
zijn, zoals hij in zijn rapport schrijft,
pleitte hij ervoor die kansen niet
nog verder te verkleinen door een
behandeling vooraf te laten gaan
door een lange gevangenisstraf.
Volgens het POK-rapport Is H. voor
zijn daden sterk verminderd toere
keningsvatbaar. Zenuwarts Adri
aens had bij de verdachte „diep ver
ankerde neurotische storingen" ge
constateerd. Volgens hem is zonder
behandeling kans op herhaling van
geweldsdelicten geenszins
denkbeeldig, waarbij in het bijzon
der de (inmiddels gewezen) vrouw
van H groot gevaar loopt. De
exvrouw van H. heeft tgegenover de
politie verklaard nog steeds „vrese
lijk bang" voor de verdachte te zijn.
Mr. J. O. M. van Hoorn, die met mr.
8.W. Knoop als verdediger van H
optrad, zei ln zijn pleidooi „de groot
ste moeite" te hebben met de eis van
de officier van Justitie. Zich base
rend op het psychiatrisch rapport
schilderde hij zijn cliënt als een psy
chisch zeer ernstig gestoorde man,
die zijn leven lang Iedere affectie
heeft moeten missen en al tijdens
zijn jeugd „verknoeid" is. Hij karak
teriseerde H. als „een miezerig kas
plantje, dat te weinig zon en water
heeft gekregen".
Geringe schuld
Aan het oordeel dat H ln sterke
mate verminderd toerekeningsvat
baar is, verbond de verdediger de
conclusie dat hem dan ook een ge
ringe schuld valt aan te rekenen. Op
die grond, en om zo snel mogelijk
met de behandeling van H. te kun
nen beginnen, bepleitte hij een kor
te gevangenisstraf. Daarbij liet hij
de rechtbank weten dat zijn cliënt
bereid is tbr te accepteren en wil
meewerken aan behandeling.
Mr. Knoop voerde ln zijn pleidooi
aan dat de brandstichting niet be
wezen kan worden en dat de poging
tot moord slechts als zware mishan
deling te kwalificeren valt. In het
voetspoor van zijn medepleiter wil
de hij een korte gevangenisstraf op
gelegd zien. Een lange straf, zei hij,
zal een behandeling niet moeilijker,
maar onmogelijk maken. „8traf",
zei hij aan het adres van de officier
van Justitie, „moet uitgaan boven
vergelding."
De rechtbank zal op 4 maart uit
spraak doen.
Première van „Le tombeau de Couperin" bij het Nationale Ballet
„Prachtig. En hoe
is Simpkin» ge~
door Hans W. Ledeboer
AMSTERDAM In George
Balanchine, meer dan zeventig
jaar geleden in Leningrad (toen
nog St. Petersburg) geboren en
nu al Jaren vaste wortel heb
bend in de Verenigde Staten
(New York City Ballet) be
schikt de westerse wereld over
de laatste grootmeester van
het academische ballet.
Sluitfiguur in de lijn van Marius Pe-
tipa en Michael Fokine. Tevens ver
nieuwer en als zodanig in één adem
te noemen met Diaghilew al was
deze laatste géén choreograaf.
Ook op de brug staand tussen acade
misch en modem. eigenUJds ballet.
Door techniek, een aantal geheel el-
gen bewegingen en houdingen en
ook door opvatUng en vertolking.
Diepere emotie dan het klassiek-
academisch dramatische, dat zo
vaak blijft steken bij dansvirtuosl-
teit, die Immers is gevat ln een lijst
van een soms ln hoge mate drakerig
verhaal. Bijzondere tederheid van
gevoelens, van muzikaliteit. Geen
geprogrammeerde mime, maar alle
gevoelens en emoties gevend als we
zenlijke danselementen. Met dat al
les een enorme danstaal-rljkdom en
een zeer gedegen historische kennis,
die ln Balanchines balletten ten vol
le wordt benut.
Het Nationale Ballet introduceerde
nu in de Amsterdamse
Stadsschouwburg een Balanchine-
programma. dat dinsdagavond 22 fe
bruari ln het Circustheater ln Sche-
veningen is te zien, woensdagavond
naar de Rotterdamse 8chouwburg
komt en donderdag terugkeert naar
de Stadsschouwburg in Amsterdam.
Verwachting
Wij hebben dit'programma, dat be
halve „Donizetti VariaUes", „The
Four Temperaments" en „8ymfonie
in C" nu als première .Xe Tombeau
de Couperin" brengt, dan ook vol
verwachting tegemoet gezien.
Ook met een lichte huiver van vrees.
Want het werk van Balanchine is
door de muzikale gevoeligheid en de
emotionele subUlltelt uiterst
kwetsbaar. Iedere onzorgvuldigheid
in afwerking breekt de sfeer en ver
vlakt al dat moois.
Weftm, Het Nationale Ballet toont
zich geheel tegen deze zo moeilijke
opgave opgewassen.
De muziek is het gelijknamige mu
ziekwerk, dat Maurice Ravel in 1917
componeerde als hulde aan de grote
Franse barokcomponlst Francois
Couperin en Balanchine heeft zijn
grondige historische kennis ln zijn
choreografie gebruikt om de sfeer
uit de renaissance en de barok op te
roepen, ln feite dus nog vóór het
ontstaan van het academische bal
let, dat immers ln de tijd van Lode-
wijk XIV eerst gestalte kreeg.
8feer, niet de ln die jaren nog primi
tieve techniek. Balanchine heeft wel
degelijk zijn eigen verrijkte klas
siek academische danstcchnlek toe
gepast met alle subtiliteiten en
diepten.
Daarmee is „Le Tombeau de Coupe
rin" zo boelend geworden. Eenvou
dig aandoende paardansen, zoals
eeuwen geleden gebruikelijk was.
Geen op de voorgrond brengen van
solisten met schitterwerk, al ls er
heel wat virtuositeit van alle dan
sers vereist. Vloeiende, soepele
dansthema's, een uitgroeien van lij
nenspel uit lijnenspel, sierlijkheid
en verfijning, soms zelfs sereniteit.
Maar ook vrolijke frivoliteit, humor
tot zelfs folklorische, landelijke
boertigheid.
Bij dat alles, zoals ln alle Balan
chine balletten een heel strakke sty-
lering, mooie symmetrie, bijzonder
hoge eisen stellend aan alle er in
optredende dansers. Enerzijds is het
wellicht een waagstuk voor een ge
zelschap als Het Nationale Ballet
om juist dit Balanchine-programma
te brengen. Anderzijds bewijst het
er mee zijn kwaliteit: het toont zich
volkomen opgewassen tegen deze
opgave, welke slechts weinig ballet
ensembles ter wereld gaaf zullen
kunnen volbrengen.
DEN HAAG Werkgevers, re
gering en vakbeweging zijn het
al vast over één ding helemaal
eens: de modale werknemer
moet er dit jaar ruim anderhalf
procent in koopkracht op voor
uit gaan.
Deze modale man verdient thans
2012 gulden bruto per maand, is ge
trouwd en heeft twee kinderen. Ook
al zijn regering, werkgevers en vak
beweging het dus eens over zijn
koopkracht, toch doet deze man er
verstandig aan die anderhalve pro
cent niet maar vast uit tje geven. Hij
krijgt er namelijk nooit een cent van
te zien.
Dit cijfer van anderhalf procent
heeft namelijk uitsluitend theore
tische waarde. Deskundige cijferaars
noemen het de stijging van het
„reëel vrij beschikbaar inkomen".
Dit cijfer geeft aan hoeveel de
koopkracht van de modale man in
1977 stijgt ten opzichte van zijn
koopkracht gedurende heel 1970.
Anders gezegd: als je al zijn netto
week- of maandloon, plus kinderbij
slag, plus netto vakantiegeld, dat hij
dit jaar vermoedelijk zal ontvangen,
vergelijkt met hetzelfde totale netto
door André Rutten
ROTTERDAM In het Piccolotheater is onder auspiciën van
de Toneelraad de produktle „Insomniac" (lijder aan slapeloos
heid) in première gegaan, gemaakt door Andy 8mith, een Engel
se schrijver, David Mouchtar Samorai, in Bagdad geboren, in
Israël opgevoed en opgeleid, samen met een Engelse ontwerper
en drie Nederlandse acteurs.
„Facetten van Kafka" luidt de on
dertitel. Inderdaad vind Je in de
voorstelling de feiten terug, die door
gaans worden aangevoerd als een
psychologische verklaring voor de
schuldgevoelens, die Franz Kafka
door zijn dominante, autoritaire va
der Hermann Kafka kreeg opgedron
gen. Daarvoor is gebruik gemaakt
van dagboeknotities en verhalen van
Kafka zelf.
Om iets te bereiken, dat Ik nu maar
een „Kafka-sfeer" noem, zijn in een
zwarte speelruimte symmetrisch
witte stoelen, een tafeltje, een bu
reau, deurkozijnen en raamlijsten
geplaatst, waarbinnen in het wit ge
klede figuren spelen: Kafka zelf (Ad
Femhout), zijn vader (John Leddy),
zijn moeder (Ellen Röhnnan). In
principe spelen zij gestyleerd. niet
naturalistisch dus, behalve in de
rechtstreekse gesprekken tussen va
der en zoon, die dan weer wel hevig
geëmotioneerd zijn zoals er trou
wens ln het hele spel een sterke
spanning wordt gesuggereerd.
Naar mijn smaak werkten de zo ge
maakte effecten averechts. Ik onder
ging eigenlijk het tegendeel van wat
ik onderga als ik Kafka lees. Dan ben
ik gefascineerd, nu vond ik het onin
teressant. Eigenlijk hebben de ma
kers van deze voorstelling het tegen
overgestelde gedaan van wat ken
merkend ls voor de manier waarop
Kafka zijn verbeeldingswereld op
zijn lezers overbrengt Omdat Guus
Sötemann dat ln zijn inleiding „Over
het lezen van Kafka" (Arbeiderspers
1957) raak heeft geformuleerd citeer
ik daar Iets uit. Hij gaat uit van de
eerste zin van Kafka's „De gedaante
verwisseling". die ik in de vertaling
Van een verslaggever
MAASTRICHT - Het gewestelijk
Bestuur van de PSP ln Limburg
heeft gisteren de minister van ruim
telijke ordening gevraagd om Pro
vinciale Staten van Limburg te
dwingen het onlangs goedgekeurde
streekplan Zuid-Limburg te herzien.
Speciaal ten aanzien van de Graet-
heide die aangewezen ls als Indus
trieterrein voor D8M Chemie.
van Nini Brunt citeer: „Toen Gregor
Samsa op een morgen uit onrustige
dromen ontwaakte, ontdekte hij dat
hij ln zijn bed ln een monsterachtig
ongedierte was veranderd." Söte
mann noemt dit de „nuchtere
constatering van een absurd en lugu
ber voorval", typerend voor Kafka's
wereld. Hij constateert verder, dat
Kafka bijna altijd ln een uiterst za
kelijke. „mattcr-of-fact "-toon
schrijft, in eenvoudige, heldere en
voor ledereen begrijpelijke woorden,
een ijzeren logica volgend, iedere re
denering en overweging volkomen
consequent.
De voorstelling heeft enkele duide
lijke dingen de gesprekken met de
vader b.v., maar dat blijven dan hef
tige ruzies tussen vader en zoon.
Daaromheen blijf Je als toeschouwer
meestal in het duister tasten naar de
bedoeling van het vertoonde. De ver
beeldingswereld van de makers ls
klaarblijkelijk op een andere manier
gevoed dan de mijne, zodat zij ande
re relaties hebben met de wereld van
Kafka dan ik. Dat levert alleen maar
kortsluitingen op.
portie over heel 1976, hoeveel is er
dan meer?
De regerlhg vindt als koopkrachtver
betering „ruim anderhalf procent'
genoeg. Eergisteren nog schreef mi
nister Boersma dit nog aan de Twee
de Kamer. De werkgevers hebben
daarop meteen uitgerekend dat hun
huidige loonaanbod maximaal
één procent per 1 Januari naast de
prijscompensatie een
koopkrachtstljging van 1,6 procent
oplevert voor de „modale" man. Ons
aanbod voldoet dus aan wat de rege
ring wil, zeggen de werkgevers nu.
De FNV evenwel becijfert de looneis
van de vakbeweging twee procent
plus prijscompensatie eveneens ln
ruim 1,5 procent verbetering
koopkracht. Zowel werkgevers als
vakbeweging voelen zich dan ook
gesteund door Boersma's brief.
Levert dat procent extra dat de vak
beweging wil, dan geen enkele
koopkrachtverbetering meer op?
Zonder twijfel wel, al zal het effect
op de koopkracht niet dat volle pro
cent zijn, vanwege belastingen en
enige extra prijsstijging, die dat pro
cent meer loonstijging zal veroor
zaken.
Het verschil in uitkomst wordt ech
ter waarschijnlijk vooral verklaard
doordat de werkgevers uitgaan van
veel minder prijsstijging ln hun be
cijfering. dan de FNV doet. De
werkgevers willen de gehanteerde
cijfers liever niet kwijt, omdat het
Centraal Planbureau ze nog niet I
heeft willen goedkeuren. De FNV-
rekenaars geloven echter niet dat de
officiële voorspelling voor de inflatie
zal uitkomen.
De laatste maanden was de prijsstij
ging minder dan verwacht Voor
heel 1977 wordt nu door het planbu
reau op rond zes procent inflatie
gerekend. Het Jaar begon met rond
acht procent. Om dat gemiddelde
van zes te halen, moet de inflatie in
december dus zijn gedaald tot rond
4,5 procent En dat zien ze bij de
FNV nog niet gebeuren.
Onzeker
Een ander cijfer voor de te verwach
ten prijsstijging heelt al gauw een
groot gevolg voor het
koopkrachtcijfer. De vakbeweging
gebruikt dit cijfer daarom niet
graag. Het is zo onzeker. Regering
en werkgevers hebben echter dit cij
fer nog steeds als centrale punt in
hun benadering.
De kwestie is dat regering en vakbe
weging het gemiddelde van heel
1977 vergelijken met dat van heel
1976. Een loonsverhoging ln novem
ber 1976 vergroot dan al de
koopkracht van 1977, zelfs al zou het
loon ln heel 1977 niet verder meer
omhoog gaan. Zo redeneert de
werknemer echter niet. Die kijkt
naar de Inhoud van zijn loonzakje,
en hoort van de stijgende prijzen.
Daarom eist de vakbeweging auto
matische prijscompensatie: de lo
nen moeten omhoog met hetzelfde
percentage als waarmee de prijzen
het afgelopen halfjaar stegen. Ter
wijl werkgeversvoorzitter Van Veen
-met „prijscompensatie" al bedoelt
dat de lonen zo moeten stijgen dat
het koopkrachtcijfer voor de moda
le man voor het hele jaar 1977 posi-
Uef wordt
„Incidenteel"
Ellen Böhrmann, John Leddy en Ad Fernhout in „Inaomnioc"
Iets anders ls dat in het
koopkrachtcijfer van 1,6 procent bij
de werkgevers ook de „incidentele"
loonstijging is meegerekend (Dat
zijn promoties en dergelijke). Vorig
jaar was daarvoor een half procent
Ingeschat, maar het bleek uiteinde- 1
lijk bijna twee procent te zijn gewor
den. Vandaar dat de werkgevers de
post „incidenteel" voor 1977 nu
schatten op anderhalf procent. Voor
de modale man die geen promotie
maakt, schiet er dus van die 1,6
procent koopkrachtverbetering
alechts een tiende procent over. Re
den temeer dus voor deze man om
nog maar even te wachten met extra
uitgaven.
