v Sadat wil verbond
Jordanië en PLO
Roemenië pakt
dissidenten aan
Amerika maakt balans op na wonderlijk© winter
Kerkelijke leiders
naar Kampala voor
begrafenis bisschop
Jenkins: veel problemen
bij uitbreiding EG
BUITENLAND
Meer kans op vredes<^erleg Midden-Oosten
er
r
IRA wilstrijd
voortzeten,
maar paat wel
Aanslag mislukt
CIA-geld voor Hoessein
Ruimteveer maakt eerste proefvlucht
Vrouw beslist
Richard is
communist"
-16
ZATERDAG 19 FEBRUARI 1977
Trouw/Kwartet 7
Iden
doei
cabe
heef
is dl
?l ge
in nt
he
id.
cabe
dezi
5 kaï
roni
joed
is di
ljoei
vai
een
age
a <6(
\R A
üoed
t ne!
rs
rak-
t in
vra
ten-
jen.
Uege
war-
?gen
de
:n in
inin-
is.
dat
nge-
ir de
xtra
be-
tieu-
nge-
gen-
me-
CAIRO (UPI, Reuter) D^gYPtische president Sadat wil dat de Palestijnse bevrijdingsorgani
satie PLO één of andere bfd aanknoopt met Jordanië. De PLO en Jordanië zouden dan als een
soort twee-eenheid aan d«vredesconferentie in Genève kunnen deelnemen. Sadat heeft deze
suggestie gedaan in een <sprek met de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Cyrus
Vance.
Minister Vance toonde zich g*ren
zeer ingenomen met het idee*11 de
Egyptenaar. Hij zei dat de Ps op
hervatting van het vredeverleg
hierdoor was vergroot. De °of die
er bestaat tussen de partije^ver de
procedure-kwesties zijn sriler ge
worden aldus Vance.
Met die „procedure-kwesti" doelde
de minister op de grote «enigheid
die er bestaat over de vrg hoe de
Palestijnen op de vrede^nferentie
in Genève moeten wordi vertegen
woordigd. Israël weigertan één ta
fel te zitten met een delflti® van de
PLO, die door de Isëli's altijd
wordt afgedaan als ee>erreurorga-
nisatie. Aan de anderkant vinden
de Arabieren dat de pestijnen een
eigen vertegenwoordig in Genève
moeten hebben.
Verdeeldheidn leger?
LONDEN (Rater, UPI) Het
Ierse republikeinse leger (IRA)
zal de strijd (oorteetten, maar
wil wel pratm o\er een moge
lijk staakt-let-v\ren.
Dat is de reactie va leden van de
zogenaamde Belfasbirgade van de
IRA op berichten et het republi
keinse leger de strijwil stopzetten.
IRA-leiders uit BelfJt èn uit Dublin
hebben de afgelopeweek gesprek
ken gehad met roon-katholieke en
protestantse geesteiken.
Van de kant van dIRA was Billy
McKee de belangriste onderhan
delaar. Hij stond ïkend als een
man van de harde la, maar zou nu
van mening zijn daïnderhandelin-
gen met de Britse gering een op
lossing kunnen bregen in de Ierse
kwestie. Overigen verluidde in
IRA-kringen ook d de strijd pas
zal worden stopget als Groot-
Brittannië al ha1 troepen uit
Noord-Ierland het teruggetrok
ken. Dit is een eiwaarop Londen
tot nu toe nooit het willen ingaan.
Dat de kansen open bestand wa
ren vergroot wertgisteren bericht
door de Ierse krarlrish Times. De
ze wist ook te meen dat er sprake
is van verdeeldhd binnen het Re
publikeinse lege De leden in
Noord-Ierland zoniet onwelwillend
tegenover een stikt-het-vuren zon
der voorwaarde) staan. De IRA-
leiders in de Ier republiek echter
blijven, aldus d krant, volharden
dat de Britter met geweld uit
Noord-Ierland erdreven moeten
worden. In IR/kringen in Belfast
werd gezegd dr de mannen die in
Noord-Ierland &t vuile werk moe
ten opknapper moegestreden zijn
en op adem wien komen.
Deze maand tee jaar geleden werd
ook een bestnd overeengekomen.
Het is nooit ogeheven, maar op het
ogenblik is fct geweld in Noord-
Ierland weereven hevig als voor
heen.
Sadats suggestie is een afzwakking
van die laatste eis. Hij zei voor de
Jordaans-Palestijnse samenwerking
te denken aan een soort van confede
ratie. Dat is een samenwerkingsver
band van feitelijk zelfstandige
partners. Sadat zei nog dat de Ara
bische landen de verantwoordelijk
heid voor het Palestijnse volk aan de
PLO hebben gegeven en dat het nu
aan de PLO is om het Hoessein (de
koning van Jordanië) te onderhan
delen.
Kort voordat Sadat met zijn idee
naar buiten kwam had PLO-leider
Jasser Arafat in Cairo een onder
houd gehad met Egyptische rege
ringsfunctionarissen.
Libanon
Minister Vance is gisteren in de Jor
daanse hoofdstad Amman aangeko
men. Daarvoor bracht hij een kort
bezoek aan Libanon. In de Libanese
hoofdstad Beiroet maakte Vance be
kend dat de Verenigde Staten vijftig
miljoen dollar zal geven voor de we
deropbouw in Libanon, dat herstel
lende is van een burgeroorlog. Over
die Libanese moeilijkheden wist
Vance nog op te merken: „Wij gelo
ven dat de territoriale onaan
tastbaarheid, soevereiniteit en een
heid van Libanon van het grootste
belang zijn. Wij hebben de grootste
eerbied voor zijn democratische be
ginselen en de waarden waar voor
het staat." De rust in Libanon wordt
momenteel gehandhaafd door een
sterke Syrische troepenmacht.
BUENOS AIRES (AP, UPI) De
Argentijnse president, generaal Jor
ge Videla, is gisteren aan een aan
slag ontsnapt. Op de startbaan van
een vliegveld bij Buenos Aires ont
plofte een zware bom, twintig secon
den nadat een toestel met Videla
aan boord was opgestegen.
WASHINGTON (Reuter) De Amerikaanse inlichtingendienst
CIA heeft de Jordaanse koning Hoessein in de afgelopen 20 jaar
miljoenen dollars betaald opdat agenten van deze dienst vrijelijk in
Jordanië .konden opereren.
Dit meldt vrijdag het Amerikaanse dagblad The Washington Post.
Volgens het verhaal, dat is geschreven door de van het Watergate-
schandaal bekende journalist Bob Woodward, heeft Hoessein vorig
jaar 750.000 dollar ontvangen.
Oud-president Ford was van de betaling op de hoogte maar heeft
niets gedaan om deze te verhinderen.
De nieuwe president, Jimmy Carter, heeft onmiddellijk nadat hij
van de betalingen op de hoogte was gesteld, gelast daarmee op te
houden.
BRUSSEL (ANP) - Je kan de deur,
die Je eerst op een kier gezet hebt.
niet dichtslaan voor de neus van een
democratie die lid wenst te worden
van de Europese Gemeenschap. Dat
heeft Roy Jenkins, voorzitter van de
europese commissie, het dagelijks
bestuur van de EG, vrijdag gezegd
op een persconferentie.
De Brit Jenkins verklaarde dat in
antwoord op vragen over eventuele
aanvragen voor het lidmaatschap
van Portugal en Spanje, en de daar
mee verbonden economische moei
lijkheden.
Jenkins ontkende niet dat het lid
maatschap van economisch zwakke
landen (met Griekenland wordt in
middels al onderhandeld over het
EG-lidmaatschap) moeilijkheden
kan opleveren, maar hij vond dat
daar politieke oplossingen voor ge
vonden moeten worden.
Jenkins zei ook dat er geen twijfel
over bestaat dat een toetreding van
nieuwe lidstaten administratieve
problemen voor de Europese Com
missie gaat opleveren en dat de be
sluitvorming in de Europese Minis
terraad nog moeilijker gaat worden.
Daar moet nu al over nagedacht
worden, zo zei hij.
LUCHTBASIS EDWARDS (UPI)
De Amerikaanse ruimteveerboot
kwam gisteren voorhet eerst van de
grond. De "space jhuttle" moet te
zijner tijd met een raket in een baan
om de aarde worden gebracht, om
na het vervullen /an zijn opdracht
als een zweefvliegtuig weer te
landen.
De vllegeigenschappen worden nu
nog bestudeerd terwijl het ruimte
veer op de rug van een verbouwde
Boeing 747 zit vastgemaakt. Kort na
de eerste start, gistermiddag,
meldden de piloten dat de ongebrui
kelijke combinatie zich bijzonder
goed liet hanteren.
Mo-'cou boos over Carters brief
WENEN (Reuter, AP) De Roemeense politie heelt gisteren een
aantal critici van de regering in Roemenië gevraagd het land te
verlaten. Verder zijn er wachtposten geplaatst voor de woningen
van verschillende dissidenten, onder wie de schrijver Paul Go-
ma. Eerdere berichten dat er mensen gearresteerd zouden zijn
bleken later niet te kloppen.
De vrouw moet beslissen en niet de staat of de kerk, xo riepen deze
Amerikaanse vrouwen die gisteren demonstreerden voor hét parlementsge
bouw van New Jersey waar een nieuwe abortus-wet in behandeling werd
genomen. Welk besluit het parlement van New Jersey heeft genomen was
vannacht nog niet bekend.
Het optreden tegen de dissidenten
volgt na een harde aanval van de
Roemeense leider Nikolai Ceauses-
coe op de dissidenten in zijn land.
In een redevoering voor
kaderleden van de communistische
partij noemde hij dissidenten „ver
raders en lasteraars". Ceausescoe zei
dat de Roemeense leiders „geen be
grip" zuilen hebben „voor degenen
die zichzelf in dienst stellen van de
vijanden van het land." Hij
waarschuwde dat de dissidenten
zich zelf bulten de Roemeense sa
menleving plaatsen.
Over de omvang van de dissidente
beweging in Roemenië is niet veel
bekend. Volgens westerse bronnen
in Boekarest is de groep klein en
slecht georganiseerd. De Roemeense
dissidenten deden enkele weken ge
leden van zich horen door steun te
betuigen aan het zogenaamde
Handvest 77, dat in Tsjechoslowa-
kije de schending van de mensen
rechten aan de kaak stelde. De
schrijver Goma, die nu is gearres
teerd, is al Jarenlang bekend als een
criticus van het bewind in Roeme
nië. Enkele Jaren geleden versche
nen er van hem twee boeken in West-
Duitsland. Daarin uit hij kritiek op
de onvrijheid in Roemenië en per
soonsverheerlijking voor Ceauses
coe. Hij is Jarenlang van officiële
zijde volledig doodgezwegen.
Sacharow en Carter
De Sowjet-Unie heeft verbolgen ge
reageerd op de brief die de Ameri
kaanse president Carter heeft ge
schreven aan de Russische dissident
Andrej Sacharow. Carter onder
streept daarin nog eens zijn streven
LONDEN (UPI) De bijna
ziekelijke communistenvrees
van de blanke minderheid ln
Rhodesië is deze week weer
eens onderstreept door een uit
spraak van premier Ian Smith.
In een interview met de Britse
televisie zei dat hij dat er „vele,
vele, vele meldingen zijn, dat
Ivor Richard een communist is.
(Richard is de Britse voorzitter
van de mislukte Rhodesië-
conferentie in Genève).
De verslaggever vroeg daarop:
bedoelt u dat Richard een com
munist is? „Dat zei ik niet",
krabbelde Smith terug. Ik heb
alleen bedoeld dat mensen in
Groot-Brittannië ons dat heb
ben gezegd.
De kleine centrumpartij in Rho
desië, die niet in het parlement
zit, heeft het aftreden van
Smith geëist. De partij (die voor
alle rassen openstaat) heeft het
in een verklaring over een „on
beschofte poging" Richard in
een kwaad daglicht te stellen.
Overigens zullen volgende week
de Verenigde Staten en Groot-
Brittannië besprekingen over
Rhodesië hervatten. Londen
wordt vertegenwoordigd door
Anthony Duff, waarnemend on
der-minster van buitenlandse
zaken.
NAIROBI (AP, Reuter) De Afrikaanse raad van kerken zal een
vertegenwoordiging naar de Oegandese hoofdstad Kampala
sturen voor de eventuele begrafenis van aartsbisschop Janani
Loewoem.
Deze kwam woensdagavond samen
met twee ministers om het leven bij
wat door de Oegandese regering een
auto-ongeluk werd genoemd Loe
woem was aangehouden op de be
schuldiging mee te hebben gewerkt
aan een verijdelde samenzwering om
de Oegandese president Idi Amln af
te zetten.
Alom wordt getwijfeld aan deze offi
ciële lezing fen ervan uit gegaan dat
Loewoem en de twee bewindslieden
gewoonweg zijn vermoord. Volgens 't
secretariaat van de Afrikaanse evan-
gelisatiebeweging hebben ooggetui
gen gemeld dat Loewoem en de an
deren woensdag rond zes uur in de
auto werden doodgeschoten. Eerder
meldde het Kenlase dagblad Daily
Nation dat er door soldaten op de
drie mannen was gevuurd.
Radio-Oeganda zweeg gisteren in al
le talen over de gebeurtenissen. Er
werd geen melding meer gemaakt
van „auto-ongeluk", laat staan van
de buitenlandse verontwaardiging
daarover. Evenmin werd gereageerd
op het verzoek van de Afrikaanse
raad van kerken een vertegenwoor
diging naar Kampa.a te sturen.
„Maar", aldus een woordvoerder van
de raad, „ongeacht de toestand zul
len wij proberen het land binnen te
komen".
Kanunnik Burgess Carr van de raad
zei uit Kampala te hebben vernomen
dat de teraardebestelling morgen zal
plaatsvinden. Het Oegandese minis
terie van volksgezondheid zou het
lijk willen vrijgeven, „zodra we er
mee klaar zijn". De Daily Nation (die
ln Oeganda goede bronnen heeft)
acht dat onwaarschijnlijk „omdat de
lijken met kogels zijn doorzeefd".
Lijkschouwing
Gisteravond werd door het Moelago
hospitaal de Inhoud van de
lijkschouwingsrapporten bekend ge
maakt. Bisschop Loewoem zou over
leden zijn aan verwondiongen aan
zijn longen en zijn lever ten gevol
ge van het „ongeval" en de twee
ministers aan achtereenvolgens een
schedelbaslsfractuur en inwendige
bloedingen.
om de naleving van de rechten van
de mens te bevorderen. De Rus
sische ambassadeur ln Washington
heeft als reactie daarop gisteren in
een officiële boodschap de Ameri
kaanse regering gewaarschuwd. Hij
heeft het over 'bepaalde uitspraken
en stappen die niet ln overeenstem
ming zijn met de beoogde positieve
ontwikkeling van de Russlsch-
Amerikaanse betrekkingen.'
Het Russische persbureau Tass dat
dit bekend maakte, voegde daaraan
nog aan toe: „De Sowjet-Unie ver
werpt alke poging tot Inmenging in
de binnenlandse aangelegenheden
van een staat onder het vage voor
wendsel van verdediging van de
mensenrechten".
Terug schelden
Tass wijst er vervolgens op dat er
ook op de Verenigde Staten heel wat
is aan te merken. „De Sowjet-Unie
heeft veel te zeggen over de mensen
rechten ln de VS, met hun werkloos
heid, rassendiscriminatie, ongelijk
heid voor vrouwen, groeiende crimi
naliteit enz.," aldus Tass. Deze tak-
tlek van „terug schelden" is ook te
bespeuren in een artikel dat gisteren
ln de Tsjechoslowaakse partijkrant
Roede Prawo stond. Daarin wordt
bezorgdheid uitgesproken over het
„officieel getolereerde neo-nazisme
ln Oostenrijk. Roede Prawo schrijft
dat in Oostenrijk „mensen met een
bruin verleden" officiële functies be
kleden en hoogleraren met nazis
tische denkbeelden doceren aan
universiteiten.
Kleine protestantse
kerk voor gemengde
scholen in Zuid-Afrika
JOHANNESBURG (AP, Reuter)
De Zuidafrikaanse Verenigde kerk
(protestants) heeft zich aangesloten
bij rooms-katholieken en Anglika-
nen in hun streven naar scholen
voor kinderen van alle rassen.
Rasvermenging op de Zuidafrikaan
se scholen is bij de wet verboden. De
katholieke kerk begon ln januari in
de omgeving van Johannesburg en
Pretoria met het toelaten van zwar
te en gekleurde kinderen op blanke
scholen. Maandag heeft een verte
genwoordiging van de katholieke
kerk een gesprek met de bestuurder
van Transvaal, Sybrand van Nie-
kerk. Hij heeft gedreigd de volmach
ten voor de rooms-katholieke scho
len in te trekken als zij kinderen van
alle rassen blijven toelaten.
De Angllkaanse kerk in Zuid-Afrika
schaarde zich deze week achter de
rooms-katholieken en veroordeelde
politie optreden ln het land en her-
haaide haar bezwaren tegen ras
senscheiding. De rooms-katholieke
kerk gaf eerder deze maand een ge
lijksoortige verklaring uit.
„Het gevangen houden en ondervra
gen van mensen totdat zij sterven
en het verbannen van mensen om
wat zij zeggen geeft geen samenle
ving waarin het waard is te leven",
aldus de Angllkanen. (Onder „ver
banning" wordt verstaan het opleg
gen van huisarrest). In het verleden
heeft de Angllkaanse kerk ln Zuid-
Afrika zich meerdere keren tegen de
rassenpolitiek van de regering geuit
door fteke Vuyst
ïo"!
i:3«
-4
Na de loudste januari sinds 177 jaar is het zachtere februariweer een verademing voor de
Amerikaien. Nu wordt de balans opgemiakt van de schade die deze rampzalige winter heeft
aangericht. Bijna twee miljoen Amerikartn waren op het hoogtepunt van het koufront tijdelijk
zonder verk. Duizenden scholen waren lesloten, evenals winkels, kantoren en industrieën. De
schade aan wegen en gebouwen loopt ij de miljoenen dollars.
De regering verklaarde verschillende
delen van het land tot rampgebied
en kon daardoor federale hulp verle
nen, bijvoorbeeld in Buffalo door het
leger met sneeuwruimers in te zetten
en in Florida waar de vorst de fruit
teelt grotendeels vernietigd had
door uitkeringen te verstrekken aan
werkloos geworden trekarbeiders.
Armen
De bittere kou kostte de Amerika
nen ook een hoop geld aan verwar
ming. Men berekende dat een gezin
tot nu toe bijna tweehonderd dollar
meer aan verwarmlngskosten heeft
uitgegeven. Dat bracht extra proble
men met zich mee voor de armen ln
Amerika. Velen van hen konden de
hoge rekeningen niet betalen en de
gas- en lichtbedrijven zijn dan on
verbiddelijk: de toevoer wordt afge
sneden. Voor enkelen had dat de
dood tot gevolg. Zo werd een ouder
echtpaar dóód ln een huis aangetrof
fen, waar gas noch li—cht was. In d
achterbuurten van New York kwi
men veel bewoners zonder verws
ming te zitten toen bleek dat
huiseigenaars weigerden de hog<
rekeningen te betalen. Menigeen**
Amerika zag zich ineens voor <n
keuze gesteld, of eten kopen, ofle
electriciteitsrekenlng betalen. D<o-
ciale wetgeving blijkt ln dergëke
gevallen volkomen ontoerelker te
zijn.
Dat braht de senatoren Muskie en
Kenned ertoe om een voorstel ln te
dlenenom de armen te helpen hun
verwajnlngsrekenlngen te betalen.
Carte heeft toegezegd het te bestu-
derer maar daar blijft het momen
teel Jij- Dat betekent dat bij een
nieiye koudegolf, die volgens de
weesverwachtingen al weer in aan-
toct Is, veel Amerikanen weer ln de
ko zitten.
Orerstromingen
D dikke pakken sneeuw en hevige
vrst van deze winter brengen een
ader gevaar met zich mee. Dat van
verstromingen. In dorpen en steden
angs de grote rivieren in het mid
denwesten en noordoosten bereidt
men zich er al op voor. Stadsbestu
ren kopen duizenden zandzakken in,
dijken worden verhoogd en evacua
tieplannen worden onder de bevol
king verspreid. Er is een ware run
ontstaan op verzekeringspolissen.
Woensdag werden er achtduizend
verkocht, normaal zijn dat er een
paar honderd. Zoals een burgemees
ter zei: „Dit ls ongetwijfeld de beste
voorbereiding op een overstroming
sinds Noach zijn ark bouwde. Er valt
niet te zeggen of de rivieren echt
bulten hun oevers zullen treden, al
les hangt af van het weer. Maar als ln
maart of april de dool Inzet dan ls de
kans erg groot
Droogte
Dit ls de vreemdste winter die Ame
rika ooit heeft meegemaakt. Want
terwijl het oosten in het nieuws is
vanwege de sneeuw en het ijs, speelt
zich in het westen een ander,
rampzalig natuurverschijnsel af.
Daar heerst al voor de tweede
opeenvolgende winter een ernstige
droogte. En het gebrek aan water,
altijd al een probleem hier, begint
nu accuut te worden. Het zijn de
regen en de sneeuw van de winter
die de waterreservoirs moeten vul
len. Maar nu die uitblijven, begin
nen de reservoirs droog te vallen.
Dat heeft onder meer een effect op
de energievoorziening. Een groot
deel van de elektriciteit wordt uit
waterkracht opgewekt. En nu de
droogte aanhoudt, moeten de
elektriciteitsbedrijven veel duurde-
re olie en gas aanschaffen. De aan
houdende droogte heeft al veel scha
de berokkend. Veefokkers ln Cali-
fomlë zeggen 450 miljoen dollar ver
loren te hebben ten gevolge van de
droogte. En de tuinbouw (Callfornië
produceert het leeuwedeel van Ame-
rika's groente en fruit) heeft al een
verlies van één miljard dollar gele
den. De ski-Industrie, voor veel sta
ten in het westen een belangrijke
bron van Inkomsten, ligt vrijwel stil
bij gebrek aan sneeuw. Er is nog
geen paniek. Maar ln Juni zullen de
Aan de ene kant van de Verenigde Staten moest de Amerikaanse
overheid tanks van de nationale garde inzetten om honderden
gestrande en verlaten auto's weg te slepen door de hoge sneeuw,
terwijl het andere deel kampt met grote droogte getuige het lege
irrigatiekanaal in California.
eerste dorpen zonder water komen
te zitten, een reden waarom nu hier
en daar water al op rantsoen ls. En
de weersvoorspelling ls ook hier wei
nig belovend.
Energie
Het koude weer heeft wel een kleine
paniek veroorzaakt ln Washington.
De politici zijn weer eens met hun
neus op het feit gedrukt dat Ameri
ka absoluut geen energiebeleid
heeft. Een olieboycot of een natuur
ramp stort dit land direct ln een
energiecrisis. Het pleit voor Carter
dat hij dit probleem allang onder
kend heeft, en een nieuw energlepro-
gramma tot een hoeksteen van zijn
beleid heeft gemaakt. Op 20 april zal
hij zijn voorstel bij het congres In
dienen en het zal zeker Ingrijpend
zijn.
Carters nadruk Ugt op besparing
van energie. En dat ls bepaald niet
onzinnig. Amerikanen zijn enorme
energieverspillers. Het klinkt hun
echt vreemd in de oren om de ther
mostaat op 18 graden te zetten en
een trui aan te trekken ln plaats van
ln oververhitte woningen ln een zo-
merbloesje rond te lopen, zoals ze
dat hartje winter gewend zijn. Car
ter heeft het ook over offers die
gebracht moeten worden. Welke of
fers ls nog onduidelijk, maar de ge-
(ruchten gaan dat het ln de richting
van hogere prijzen en belasting op
benzine en wellicht rantsoenering
van benzine gaat. Amerikanen zijn
daar nog al sceptisch over.
Tekort?
Amerika zit met het probleem dat
het niet eens weet hoeveel olie of
aardgas of kolen het werkelijk bezit.
En of er bijvoorbeeld een werkelijk
tekort aan aardgas ls. of dat dat een
kunstmatig tekort is, gecreëerd door
de oliemaatschappij en ln de hoop
op hogere prijzen. Dergelijke infor
matie ls alleen in bezit van de olie
maatschappijen en een energiebe
leid is dan ook afhankelijk van de
gegevens die de maatschappijen
aan de regering verstrekken. Een
dergelijke situatie maakt veel Ame
rikanen sceptisch ten aanzien van
besparingsmaatregelen. Of het nu
een aardgascrisis is waarvan men
niet weet of die echt of onecht is, of
een oliecrisis, het blijkt iedere keer
weer dat de oliemaatschappijen het
laatste woord hebben. Of Carter
daar Iets aan zal doen op 20 april,
staat nog te bezien.
