Sint Jan is erg vuil DICHTBIJ l tekening van een lezer Ontsporing (1) I Ontsporing (2) Commentaar van anderen vrouwen voor de prins overleven Veel wind Nieuwe functie voor Biesheuvel stuur 'n brief ZATERDAG 19 FEBRUARI 1977 4 BINNENLAND Trouw/Kwartel Slaken is geen gemakkelijk op te vatten zaak. In geen geval mag naar dit wapen eerder worden gegrepen dan nadat de weg van het overleg onbegaanbaar is geworden. Sommi gen staan er wat lichtvaardiger te genover. Anderen zijn in deze kwestie juist zeer gewetensvol. Vooral CNV-ers horen tot deze laatsten. Die gewetensvolle houding van vooral CNV-ers verdient op haar minst respect. Het is een kwalijke zaak wanneer werknemers onder lelkaar dit respect niet meer willen of kunnen opbrengen, en werkne mers hun collega's van het CNV, met wie in het bedrijf steeds broe derlijk werd opgetrokken, nu gaan bejegenen als verraders omdat zij of hun bond zich niet zo enthousiast, aan het staken hebben gezet. Nog kwalijker wordt het wanneer bonden van de FNV, zoals de In dustriebonden en de Vervoersbon- den, de zuster-bonden van het CNV behandelen alsof die niet bestaan. In bedrijven,worden vergaderingen voor FNV-leden belegd om te be slissen over wel of niet ultimatums stellen en gaan staken, zonder dat de CNV-bonden daarvan weten, i Blijkbaar probeert de leiding van de i Liederlijk is het wanneer in deze emotioneel toch al geladen situatie leiders van FNV-zijde hun achter- - ban nog eens extra opstoken tegen het CNV. CNV-voorzitter Lanser is i door zijn FNV-collega al uitgeschol- 1 den voor stakingsbreker". Onwa re geruchten over het CNV- FNV van de gelegenheid gebruik te maken het CNV bij zijn leden in een kwaad daglicht te stellen en het CNV-Ieden af te troggelen. Daartoe wordt geaccepteerd dat werkne mers onderling tegen elkaar worden opgezet en opgehitst. De FNV pro beert hier machtiger te worden, niet ten gunste van, maar over de rug gen van de werknemers, in plaats van samenwerking met het CNV na te streven waar dat kan, ook al trekt men organisatorisch gescheiden op. En dat die samenwerking nog heel ver kan gaan, bewijzen juist de afgelopen weken, waar FNV- en CNV-bonden in de bouw, de dienstensector en de grafische in dustrie hebben gewerkt met geza-, menlijke actiecentra voor de sta kingsacties. luist eerlijke FNV-ers, voor wie de vakbeweging er in de eerste plaats is voor de belangen van alle werkne mers, moeten in opstand komen tegen de liederlijke ontsporing van FNV-leiders tegenover het CNV. Die bonden moeten het vernemen- van hun leden uit de betrokken bedrijven. Intussen laat zich raden hoe FNV-werknemers dan gaan denken en praten over hun CNV- collega's en hun bonden. standpunt hoe die ook zijn ont staan worden gretig aangegrepen om het CNV zwart te maken. Ge wetensvragen voor CNV-ers zijn voeding voor hilariteit van FNV- ers. FNV-bestuurders kwalificeren het CNV-optreden als „dolkstoot in de rug" van de actievoerende werknemers. De St. Jan in Den Bosch. door Barend Mensen 's-Hertogenbosch De walm van een niet te schatten aantal kaarsen heeft in de loop der tijden het interieur van de kathedrale basiliek van St. Jan in Den Bosch het donkere patina gegeven dat bepalend lijkt voor de mystieke sfeer in deze prachtige kerk. Uiterst langzaam heeft het proces van verdonkering zich voltrokken. De huidige generatie gelovigen weet dan ook niet beter of het is altijd zo geweest. Het zal velen daarom een schok geven als zij, staande onder de middentoren, naar boven kijken en dan het zinnebeeld van „het alziend oog van God" zien staan in het midden van een grondig schoongemaakte, crème gesausde en in de figuraties fris gekleurde koepel. Fragment van de koepel onder de middentoren, die nu uitdagend helder afsteekt bij de rest van de kerk. - De weg gebaand jij In De Waarheid schrijft Henk Hoek ig |s(ra, de voorzitter vn de CPN onder iet het opschrift „De weg gebaand"een ;c. uitvoerige beschouwing over wat er [n. na de stakingsacties zal moeten ge- aj. beuren. {gj „Zij die in deze dagen dieper over de zaken nadenken zullen zich afvragen, hoe nu verder te hande len? In de allereerste plaats gaat het natuurlijk om nu overal de ei sen te realiseren. Maar als wij pra ten over de verdediging van het levenspeil, dan gaat het tegelijk over het veranderen van de rege- ringspolitiek. Als daarbij de nood- mak van inflatiebestrijding aan de orde komt, spreken we over rege ringsbeleid. Het gaat om kardinale kwesties. Wij hebben te midden van de strijd voor de prijscompen satie ónze mening gegeven over in flatiebestrijding. Wij zeggen dat de bijl aan de wortel moet worden ge legd. Daarom stellen we de verla ging van de bewapeningsuitgaven met twee miljard aan de orde, want de bewapening is de grootste gangmaker van de inflatie. De inflatie zou verder bestreden kun nen worden door de aanwending van de enorme opbrengsten van het aardgas voor de bestrijding van de werkloosheid." Die bij alle donkere ingetogenheid van de rest van de kerk als het ware uitdagende helderheid zal, stel ik me voor, met zeer gemengde gevoelens worden beoordeeld. Laat staan het plan om geleidelijk aan het hele inte rieur hetzelfde, welhaast vrolijk ge tinte aanzien geven. Kerkbestuur, restauratiecommissie en de advi seurs van Monumentenzorg kijken er zelf ook wat aarzelend tegenaan. Zij ontveinzen zich echter niet dat er toch wel iets heel erg mis zou zijn als de devote sfeer in een kerk als deze het zou moeten hebben van een vet tige roetaanslag op gewelven, bogen, muren en pilaren. Want dat is het: de St. Jan, een der mooiste monumen ten van Nederland en door velen in het wijde Brabantse land nog altijd gezien als een zeer verheven huis van liturgie, gebed en devotie, is gewoon vuil, verschrikkelijk vuil Met de vraag wat daaraan moet wor den gedaan is geworsteld en men is er eigenlijk nog niet helemaal uit. De voorzitter van de restauratiecom missie, Bergen op Zooms burgemees ter drs L. van de Laar, steekt dat niet onder stoelen of banken. „Dat vuil moet natuurlijk weg, maar wat dan? Elke generatie heeft haar eigen op vattingen over wat mooi of lelijk is. De grote zaal in de Markiezenhof in Bergen op Zoom is prachtig geres taureerd maar in haar huidige ge daante is zij geen echt middeleeuwse zaal. Om te beginnen was in de mid deleeuwen zichtbaar metselwerk een teken van armoe. Het zou bovendien allemaal veel bonter hebben moeten zijn. Wij beleven een oud gebouw in onze eigen tijd. Wij zien graag de kleur van natuursteen, schoon met selwerk Is bij ons Juist in. Het is echter volslagen onjuist te menen dat bijvoorbeeld in het Interieur van de St. Jan in het verleden ook maar iets van de eigen kleur van de ge bruikte natuursteen te zien is ge weest. De voor de bouw van de kerk van her en der betrokken steen is zeer verschillend van soort en kleur. Dat vonden de bouwers helemaal niet bezwaarlijk omdat ze toch niet van plan waren het materiaal onbe dekt te houden. Van meet af aan is op elke muur, pijler, boog. gewelf of wat dan ook kleur aangebracht. En dan in een, naar onze smaak, bonte verscheidenheid. De verfresten, die overal onder de vuillaag te voorschijn komen, bewijzen dat." Onzekerheden Tussen deze historische duidelijk heid en de vraag hoe dan nu het interieur van de St. Jan er moet gaan uitzien ligt een aantal onzekerheden. Overwogen wordt de kerk het aan zien te geven dat zij volgens schilde rijen in de vorige eeuw had. Dat betekent dat er geverfd of gesausd moet worden. Maar een onzekerheid van technische aard is of er wel een verfsoort te krijgen is, die het houdt op de meer dan twintig in de kerk aanwezige soorten natuursteen. Een andere vraag is welke invloed het horizontale en verticale vochttransport door de muren zal hebben op de houdbaarheid van de te kiezen kleuren. Een economisch probleem is hoe te voorkomen dat toekomstige kerkmeesters tot in lengte van tijd zich om de paar jaar gesteld zien voor de opgave schoon maak- en verfwerkzaamheden te la ten verrichten. Met andere woorden: de verf zal meer dan goed moeten zijn en de walm van de door de gelovigen opgestoken kaarsen zal niet meer de kans mogen hebben met de luchtcirculatie in het ge bouw mee te gaan. Het esthetische probleem volgt dan, want welke kleurstellingen zijn in het gewijde gebouw verantwoord? En daarmee raakt men dan ogenblikkelijk het teerste probleem, namelijk hoe te voorkomen dat er vervreemding ontstaat tussen de kerk en de gelo vigen. Omdat het zeker nog een Jaar duurt voor alle onderzoeken ter be antwoording van deze vragen zijn verricht, is. nu het steigerwerk voor de bouwkundige restauratie van de koepel moest worden verplaatst, het besluit genomen het eerst nog te gebruiken om het plafond in oude staat terug te brengen en de vier wanden voorlopig en volgens ver schillende technieken te kleuren. Dat geeft een Indruk en biedt, ter wijl de onderzoeken lopen, gelegen heid praktische ervaringen op te doen. Het geeft bovendien een wat langere tijd om zich een voorstelling te maken van de visuele werking van de kleur, die men in het zeer gevoelige interieur van het kerkge bouw wil laten domineren. Nooit af „Een kerk als de St. Jan gebouwd in de periode tussen 1330 en 1550 komt nooit helemaal af. Elke gene ratie voegt er iets aan toe." aldus drs. Van de Laar. Waarbij gezegd moet worden dat elke gewetensvolle generatie in eerste instantie voor de noodzaak staat de aan haar overge leverde monumenten in stand te houden. De restauratie van de St. Jan is een sprekend voorbeeld van de onafgebroken strijd tegen het verval die overal in het land ten koste van grote financiële offers ge voerd moet worden. Sinds 1860 dat is dus nu zo'n 117 Jaar is men er in Den Bosch mee bezig. Eerst een eeuw na het begin was de uitwendi ge restauratie rond maar in 1959 werd al weer een nieuw plan opge steld. Door de lange duur van het herstel vertoonden de onderdelen die het eerst onder handen waren genomen al weer ernstige verwe- ringsverschijnselen. Dat nieuwe plan was dus in feite de restauratie van een restauratie. Rijk, provincie en gemeente 's- Hertogenbosch hebben het vorig jaar mogelijk gemaakt het nu bin nen tien jaar in plaats van nog eens 26 jaar te voltooien. De verdeelsleu tel voor de kosten is zo dat het bisdom en de binnenstadsparochie Den Bosch samen nog maar één procent betalen. Daarbij is rekening gehouden met het offer dat drie an dere kerken zijn gesloten en dat de inwendige restauratie geheel voor rekening van beide kerkelijke in stanties komt. Daarvoor en voor de zogenaamde niet-subsidiabele kos ten tracht de onder voorzitterschap van de vroegere voorzitter van de Tweede Kamer mr. F. J. F. M. van Thlel staande „Stichting nationaal monument St. Jan" fondsen te wer ven. Zij wil de St. Jan om de woorden van mr. Van Thiel te ge bruiken „de inhoud geven die het kerkgebouw tot een compleet mo nument maakt" en zij denkt dan aan de inrichting van een schatka mer, restauratie van het orgel, het lijdensaltaar enz. Volgens mr. Van Thiel hebben ook protestantse ker ken steun toegezegd. Prins Claus heeft het voorzitterschap van het comité van aanbeveling op zich genomen. Tekeningen, bij voorkeur in liggend formaat, sturen aan: Trouw, jury politieke prent. Postbus 859, Amsterdam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden Voor geplaatste prenten is er een boekenbon. igd rioenemenic/ öd/nfcal oorden" ïin Minstens drie per jaar worden er voor hem gesleept —figuur lijk. Hij hoeft maar te kiezen en doet dan dan ook, alleen doet hij zijn eigen keus, die steeds weer blijkt te verschil len van die van anderen. Hij neemt zijn uitgangetjes en flirtpartijtjes nog altijd niet serieus want. heeft hij vorig Jaar nog verklaard pas zodra hij vindt dat hij aan trouwen toe is, moet hij iemand voor het leven gevonden hebben. Een koning, zei hij bij die gele genheid, kan zich nu eenmaal geen scheiding permitteren. Zo ver is hij dus blijkbaar nog niet, kroonprins Charles van Engeland. Dat verhindert jan en alleman niet om met de regelmaat van de klok alvast kandidaten voor hem uit te zoeken. De Britse kranten heb ben al meermalen uitgeroepen dat Charles nu met een meisje was gesignaleerd met wie hij het duidelijk zo goed kon pin den, dat zij „het"zeker wel zou zijn. In de loop van de Jaren zijn alle nog beschikbare be kende en onbekende prinses sen en adellijke meisjes de re vue al gepasseerd, die bij na der inzien dan toch de ware weer niet bleken te zijn. Nu de voorraad prinsessen zo'n beet je is uitgeput, werpt men zich regelmatig op de Jongedames van zeer goede huize en van oude, eerbiedwaardige fami lies, tot nu toe zo goed als allemaal Brits. De uitverkorenen zelf en ook de vermeende bruidegom ko men er nauwelijks aan te pas. Nu weer heeft de correspon dent in New York van de in Londen verschijnende Daily Mirror vier Amerikaanse kan didaten aangedragen, die zelf van niets bitjken te weten: Ce- la Briscoe (20), studente en dochter van een gouverneur, de even oude Anne Lindsay (haar vader, John Lindsay, was burgemeester van New York), Dallas Peil (25), doch ter van een senator en de 21- Jarige Heather Whitney, doch ter van een moeder met de in betere Amerikaanse kringen niet onbeduidende achter naam Vanderbilt. Deze vier meisjes werden in de Daily Mirror afgeschilderd als de geschlkste Amerikaansen om mpilTOyTMIMMIIii jt r J 1 1 11 w 1 1 1 7 V '1 i MHIBHHÉÉHHAÉB |onder redactie van Loes Smit „Engelands meest begeerde vrijgezel prins Charles" te trouwen. Desgevraagd reageerde Cela Briscoe: „Ik heb prins Charles nog nooit ontmoet en het lijkt me ook ondenkbaar dat zoiets ooit gebeuren zal. Volgens mij is er trouwens geen kijk op, dat Charles met een Ameri kaanse vrouw trouwt."Ze had wel eens, verklaarde Cela, ge hoopt om later een echte prin ses te worden, maar ik denk dat alle jonge meisjes zo'n pe riode doormaken, waarin ze er van dromen een prinses of een koningin te zijn." ,Een Engelse journalist zag wel iets in zo'n Amerikaanse droom en schreef géksche-, rend: „Een huwelijk tussen de prins en een van de vier jonge Amerikaansen zal in elk geval wonderen kunnen uitrichten in de verhouding tussen onze landen" Voorlopig huizen deze twee zeeschildpadbaby's in het labo ratorium van Sea World in Flo rida, maar de bedoeling is dat ze over een poosje weer in hun natuurlijke omgeving, de zee, rondzwemmen. Met nog 48 me debaby's zijn ze, tot het zover is, onderwerp van studie voor we tenschapsmensen van de Ame rikaanse marine. Die zoeken druk naar wegen om de minie me overlevingskansen van zeeschildpadbaby's te vergro ten; volgens hen hebben pasge boren zeeschildpadjes niet meer dan één procent kans om volwassen te worden. HET WEER door Hans de Jong De oceaan zit .stikvol" de pressies. Ze trekken snel langs de route Newfoundlan- d-Ierland. De hoogtewinden zijn namelijk zeer sterk uit westelijke richting: 200 tot 360 km per uur op straalvlieg tuigniveau op dezelfde breed te als Frankrijk en 100 km per uur op de breedte van het Kanaal. De depressies geven het weer in west-Europa een onbestendige inslag. Tijdens het weekeinde blijft Neder land binnen de invloedssfeer van de depressies wat uit zicht geeft op periodiek enige regen of enkele buien, flink wat wind maar ook zonnige perioden. Er is nu ook weer geen reden het komende weer met al te veel pessimis me tegemoet te treden. Tenslotte blijft de tempera tuur op een veel aangenamer niveau dan begin deze week. Gisteravond was het in zuid west-Nederland opnieuw 10 graden celslus. De depressie, die in de afgelopen nacht Ne derland gepasseerd zal zijn met nieuwe regen, althans de fronten ervan, kondigde zich gisteren in zuidwest- Engeland aan met hevige windstoten. Het station Ply mouth meldde zich met een uitschieter van ruim 100 km per uur, de Scilly-eilanden 104 km per uur, belde or kaankracht 11 uit westzuid west. Het vliegveld Manston in zuid-oost-Engeland kreeg in het begin van de middag al windkracht 10 te verwerken. De krachtigste luchtdrukda lingen werden gemeld uit het gebied Cardiff-Birmingham- London: 6 millibar in 3 uur, overeenkomend met de oostnoordoostelijke trekrich ting van het slechtweerge- bied boven Wales. Het centrum ervan gaf gistera vond om 7 uur geen hogere barometerstand dan circa 985 millibar. Achter de de pressie vindt in de hogere ni veaus een koulnval plaats waardoor de buiigheid wordt bevorderd. Op het weerschlp Charlie, midden op de oce aan. vielen gisteren aanvan kelijk enkele sneeuwbuien bij 2 graden celsius, maar de wind kromp er al weer snel naar het oostzuidoosten op de nadering van een nieuwe depressie uit Newfoundland. Terzelfdertijd was het in Lap land nog altijd zeer rustig: Sodankylfi gaf een wat stij gende barometer bij poolsneeuw en een tempera tuur van -23 graden, Klruna -11. Stockholm -4. in Göte- borg in zuidwest-Zweden wees de thermometer 1 graad boven nul aan. In Denemar ken dooide het gisteren 1 tot 3 graden, vooral in Jutland. 1929 16 februari: de vorst houdt onverminderd aan. - 16. De gemeenteraad van Den Haag verstrekt warm eten 8 5 cent per volle maag. In Haarlem branden van 's morgens 7 uur tot 's avonds 7 uur vuurpot ten in de straten. De Rijn zit stroomopwaarts tot over een afstand van 90 km dicht. In Nice ligt 50 cm sneeuw. Een voetbalwedstrijd tussen noord- en zuldoost-Dultsland is na 20 minuten gestaakt vanwege de kou. De beide oren van de scheidsrechter waren bevroren De Bilt zegt: Aanhoudende vorst, maar in Londen dooit het. 17 februari: Wij zijn over het hoogtepunt heen. Nog wel -15 graden tegen de middag was het maar even onder nul. Meer dan 3.000 klachten over bevroren gasleidingen. Op een dag zelfs 1000. De firma Nooitgedagt in het Friese IJlst leverde tot en met 16 februari 50.000 paren schaat sen af, zijnde 25% van de hele Friese schaatsproduktie in de winter. De stoomboot diensten van Vlissingen op Breskens en Terne uzen moesten stoppen. Duizenden schaatsenrijders, honderden auto's en talrijke arren trok ken over de Oouwzee op Mar ken aan HOOOWATER aondtg 20 februari VUuUtfen 3 14-15-36, Haring Hou lui zen 3 36 15 51. Rotterdam S 15-17.54. Behevenlngrn «37-1647. Umuiden 511-17 21. Oen Helder 0 05^2143. Har linten 11.35-23 47. Delfzijl 105-13.40. HOOOWATER. maandag 21 februari - Vllaalnten 3.46-1612. Ha- rtn»vBeUlutten 4.11-16 23. Rotterdam 5 50-16.34. 8ch*venin*m 5.10-17.23. U- muiden 5 46-175». Den Helder 34-21.57. Harllnten 12-00--. Delfzijl 144-14.15. DEN HAAG Oud-minister president mr. Blesheuvel wordt voorzitter van de interdepartemen tale coördinatiecommissie Noord- zee-aangelegenheden. De minister raad heeft gisteren tot de instelling van deze commissie besloten De commissie krijgt tot taak de alge mene interdepartementale coördi natie voor de voorbereidingen- uitvoering van het regeringsbeleid met betrekking tot de Noordzee. Mr. Blesheuvel is reeds vooraitter van een kleine bestuurgroep, die de wenselijkheid bestudeert van de aanleg van een kunstmatige Noord- zee-elland voor industriële doelein den. Boven de ambtelijke commis sie komt een ministeriële commissie te staan onder voorzitterschap van premier Den Uyl. UTRECHT De Nederlandse ver eniging van ex-politieke gevange nen uit de bezettingstijd, Expoge, distantieert zich volledig van leuzen en gedachten zoals die zijn geuit door het comité voor de herdenking van de Februari staking. Het comité heeft volgens de Expoge een verkla ring laten uitgaan waarin ook wordt gevraagd de herdenking van de Fe- bruari-staklng op 25 februari te ge bruiken voor een protest tegen het ultra-centrifuge project in Almelo. Dit is een echte tokèh, een ha- gedissesoort die uitstekend kan klimmen. Dank zij hun enigs zins „plakkende" tenen kunnen ze zelfs zonder veel moeite te gen een glaswand op. Deze to kèh is gefotografeerd in het Junglehaus van Dierenpark Wassenaar, waar die dieren al zo lang te gast zijn dat er al heel wat nakomelingen tussendoor klimmen. En in Wassenaar zijn ze maar wat blij met de wa- tervlugge tokèh's, want die zijn dol op kakkerlakken waarvan er bendes in het Junglehuis rondwaren. Bestrijdingsmidde len mogen hier absoluut nirt gebruikt worden cn het zijn dan ook deze tokèh's die de kakkcr- lakkenstand voor de dierentuin op een aanvaardbaar peil houden. Tot de bewoners van de 8ow- jet-Unie die als „geesteszieke" in een psychiatrische inrich ting zijn opgesloten, behoort ook de heer O. Paramonow. Zolang hij als instructeur in het leger werkte en geschiede nis studeerde in Tartoe (in de republiek Estland) was alles in orde. maar sinds 1969, toen hij geestesziek verklaard werd, blijkbaar plotseling niet meer. Amnesty International twijfelt dan ook ernstig aan de Juist heid van die beoordeling. Para monow heeft zes jaar lang in een speciale psychiatrische in richting gezeten; zomer 1975 is hij naar een gewone zij het ook nog psychiatrische kli niek overgeplaatst, een feit dat Amnesty ziet als een gunstig gevolg van de regelmatige brievenzendlngen naar de au toriteiten. Maar die brieven, vindt Amnesty, mogen niet op houden. zolang Paramonow nog niet helemaal vrij is. De organisatie verwacht het beste resultaat van brieven in beleef de bewoordingen, waarin de briefschrijver of -schrijfster de hoop uitspreekt dat de heer Paramonow nu spoedig wordt vrijgelaten. Die brieven kun nen (het liefst in het Engels, waarvoor Amnesty in Amster dam. 3e Hugo de Grootstraat 7, een boekje met voortreffelij ke voorbeelden beschikbaar heeft) als volgt geadresseerd worden. To the President of the Perm oblisspolkom of the council of workers" deputies Permskaya oblast g.Perm 8owJet-Unie; en: To the Head of the Perm department of health Perskaya oblast g.Perm 8owJet-Unle.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 5