Menten-team beet zich vast in de prof essorenmoord' Harm Dost over de grens gezet Open universiteit Tweede samenwerkingsschool in Zoetermeer Bevolking groeit minder Kies goed en u kiest voorgoed: Nilfisk gaat uw leven lang mee! Stakingen rs TV- camera's vervangen conducteur De visie en de strategie van Lanser (CNV) voor mens en maatschappij Uitgeversmaatschappij J. H. Kok, Kampen De eerste dreigde uit haar voegen te groeien „Per sé niet openbaar Rita 2 ZATERDAG 19 FEBRUARI 1977 ■ter BINNENLAND Trouw/Kwartet ADVERTENTIE Van een verslaggever DEN HAAG De Nederlandse be volking Is vorig jaar met 82.400 personen gegroeid, aldus het CBS. Deze bevolkingsaanwas was aan zienlijk kleiner dan in 1975 toen de bevolking, vooral onder Invloed van de immigratie vanuit Surina me, groeide met 134.500 personen. In 1976 nam de bevolking toe met 62.900 als saldo van geboorte en sterfte (1975: 64.100). Het vesti gingsoverschot ten gevolge van buitenlandse emigratie bedroeg in het afgelopen Jaar 21.400 <1975: 72.100). Op 1 Januari Jl. telde ons land 13.816.000 inwoners. In het jaar 1976 is de gedurende de afgelopen Jaren waargenomen da ling van de bevolkingsgroei door geboorte en sterfte weliswaar door gegaan doch het tempo daarvan is aanmerkelijk afgezwakt. Het aan tal overledenen bleef in 1976 vrij wel gelijk aan het aantal van het voorafgaande jaar (114.000). Het geboorte-aantal liep terug van 177.900 in 1975 <13.0 per 1.000 inwo ners) tot 177.000 in 1976 (12.9 per 1.000 Inwoners). De daling van het aantal geboorten betrof alleen het aantal eerst-geboorten (78.000 in 1975, 76.100 in 1976). Het aantal latergeborenen nam in 1976 toe tot 100.900 (1975: 99.900). De immigratie vanuit het buiten land resulteerde voor 1976 in 83.200 vestigingen. Hiertegenover ver trokken 61.800 personen uit ons land. Het migratie-ver keer. met lan den rond de Middellandse Zee, van belang in verband met de migratie van buitenlandse werknemers en hun gezinnen liet in het afgelopen jaar een vestiglngssurplus van 8.800 zien. Hieronder Is een aantal van 2.260 begrepen, opgenomen in een der Nederlandse persoonsregisters als gevolg van de regeling „regularisa- tle verblijf illegale buitenlandse werknemers.'' Van deze regeling hebben gedurende 1975 en 1976 thans in totaal ca. 12.700 personen gebruik gemaakt. De immigratie in ons land vanuit Suriname leverde in 1976 nog een klein vestigingsoverschot op van ruim 600. Tegenover bijna 5.800 vestigingen in ons land vanuit Suri name vertrokken ruim 5.100 perso nen daar naar toe. Vervolg van pagina 1 bedrijfstakken." Het CAO-overleg is geblokkeerd, omdat veel werkge vers in de bedrijfstakken de verho ging per 1 januari begrenzen op maximaal 1 procent, aldus de FNV- verklaring. De Industriebonden FNV hebben al peilingen gehouden onder leden over de vraag van opschorting van stakingen. Dit heeft geleid tot het opschorten van de stakingen bij Philips, Unilever (Calvé-Delft, Em- mery-Gouda, (Flipje)-Tiel en Fok ker. De industriebonden willen wel voor 5 maart concrete CAO- resultaten zien. Zo niet, dan zullen de acties verhevigd worden voort gezet. In een aantal metaalbedrijven gaat de staking echter nog door. De In dustriebonden verwachten van de metaalwerkgevers (FME) een reac tie op hun aanbod de stakingen te bevriezen. Als de reactie positief is, dan zullen de industriebonden de leden adviseren de acties op te schorten. Is ze negatief, dan zullen de stakingsacties maandag worden verhevigd. Van de stakers in de in dustrie (4.500 man) gaan er maan dag weer 2.000 aan de slag. In de bouw, waar werkgeversvoor zitter Van Eijkelenburg de afgelo pen dagen polariserende uitlatingen had gedaan, was gisteravond bij het actiecentrum van de bonden nog niets te merken van bereidheid opschorting van stakingen te over wegen. Voor maandag werden zelfs nieuwe stakingen verwacht. Maan dag zal in elk geval een aantal sta kingen worden afgebroken. Het gaat dan om acties, die nu al veertien dagen duren. In het kader van het 'speerpuntenbeleid' is maandag de beurt aan anderen. jke Harm Dost en zijn echtgenote. Van een onzer verslaggevers WARSCHAU/AMSTERDAM Het Nederlandse Menten-team heelt zich in Polen vastgebeten ln een van de zwaarste beschuldi gingen tegen Pleter Menten, de zogenaamde professorenmoord van 4 Juli 1941 in Lvov. Ook zijn getuigen gehoord over de massa-executies in Podhoroce en Urycz, waarbij Menten betrok ken zou zijn geweest. De getuigen Paulina Tyczynska en Sabina Jaworska bevestigden de verklaring van mevrouw Karollna Tuzlmek dat Menten in juli 1941 deelnam aan de executies in Podhoroce. Voorzitter Van Commenee van de Bouwbond CNV, die één actie centrum heeft voor de stakingen met de Bouwbonden van FNV, maakte een kanttekening bij de be reidheid van het CNV tot opschor ting van stakingen. Van Commeneè heeft „nog zo zijn twijfels" of de bouwwerkgevers wel instemmen met het echt zonder voorwaarden vooraf onderhandelen, zoals het CNV vraagt. Geconsolideerd De bouw-, vervoers- en dienstenbon- den hebben gisteren het aantal sta- i kingsacties geconsolideerd. In de bouw liep het aantal stakers met vijftig op, doordat het werk aan de vervanging van de Spijkenisserbrug in Rotterdam werd platgelegd. In de bouw staken thans ruim 7.500 bouw vakkers. Ook de vervoersbonden wilden voor dit weekeinde de acties consolideren door geen nieuwe sta kingen uit te roepen. Niettemin gingen gisteren, rond het middaguur, vrijwel alle havenarbei- ders, die tot nu toe niet bij stakin gen betrokken waren, naar huis. De havens in Rotterdam en Amster dam liggen nu helemaal plat. De meeste CNV-ers bij vleesfabriek Meester in Wijhe blijven, ondanks het advies van hun voedingsbond, de volgende week doorstaken. Mees ter is het enige bedrijf in de vleessec tor waar ger ,aakt wordt, omdat het op het laagte moment afzag van een kort geding tegen de bonden. Werkgevers en werknemers consta teerden gisteren samen dat het aan tal stakers nagenoeg gelijk was ge bleven. De aantallen, die beide par tijen opgeven, lopen nog steeds flink uiteen. Het overleg over de zuivel-CAO is volledig gestrand. Volgens voor zitter Schelling van de Voedings bonden FNV kwamen de onderne mers, die een loonsverbetering van een half procent boden, na elke schorsing met een lager aanbod te rug, ondanks de concessies van vak bondszijde. Alle bij het overleg be trokken bonden constateren, dat met de zuivelondernemers niet te praten viel. De rechter heeft de voe dingsbonden een voorlopig sta- kingsverbodopgelegd. Dinsdag moeten de partijen bij hem komen om verslag van het overleg te doen. Woensdag en donderdag gaan de bonden zich beraden over sta kingen. Positiever dan bij de zuivel verlie pen de gesprekken in de scheep vaart. Daar is een voorlopig akkoord bereikt over een CAO. waaronder 16 000 werknemers vallen. Het voor lopige akkoord betekent, dat de be manningen van drie veerschepen, waar gestaakt werd, weer aan het werk zullen gaan. In de vleeswarenindustrie (14.500 |werknemers) zijn de onderhandelin- opgeschort tot 21 februari. •ok bij Meneba-dochter Van der Meer en Schoep (bakkerij) mag 'voorlopig zes weken niet worden ge- akt, zo heeft prof. Van Dijk, pre sident bij de Utrechtse rechtbank Ibeslist. De rechter bepaalde, anders dan in vorige vonnissen, geen datum waarop de partijen weer voor hem moeten verschijnen. Prof. Van Dijk lelde, conform de eis van Meneba, ien dwangsom vast van één miljoen dag per overtreding. Vervolg van pagina 1 Deze straf ontlokte de Instemming van de Algemene Bond van Ouders en Opvoeders, maar ook het protest van een groot aantal advocaten en de Tweede Kamerleden Roethof (PvdA) en Van der Lek <PSP), die de straf naar Nederlandse maatstaven te hoog vonden en minister Van der Stoel verzochten al het mogelijke te doen om Harm Dost vrij te krijgen. Op 28 oktober werd een uitleve ringsverzoek gedaan. Het al vóór de kerst verwachte ultwijzingsbeslult van de regering van Noord- Rijnland-Westfalen volgde op 12 ja nuari van dit jaar, maar werd pas een maand later uitgevoerd. Harm Dost vierde op 23 Januari in de ge vangenis zijn negenentwintigste verjaardag. „Ik beschouwde mijzelf als een semi- politieke gevangene, waarvan er in Duitsland erg veel zijn" zei Harm Dost op een in Arnhem gehouden persconferentie. Hij vond het Jam mer dat de aandacht eenzijdig ge richt was op wat hij op het gebied van de drugs had uitgespookt. „In feit heb ik me jaren bezig gehouden met een reeks dingen, die ik rang schik onder buitenparlementaire po litieke activiteiten." Dost vond het onjuist dat de Neder landse regering op geen enkele wijze heeft geprotesteerd tegen het arres teren en berechten van een Neder lander voor dinfeen, die in Nederland zijn gebeurd. Hij zei van mening te zijn dat de regering zelfs heeft er kend dat de Duitse justitie haar gang mag gaan op Nederlands grondgebied. „Het gepriegel van mi nister Van Agt gaat op mijn zenuwen werken," verklaarde hij. Dankbaar was hij voor degenen, die zich in spanden voor zijn vrijlating. Speciaal dankte hij het comité ..Harm Dost moet vrij." Van de drie gevangenissen, waarin hij heeft vastgezeten in Duitsland, was naar zijn smaak die van Wuppertal het ergste. Dost vertelde nog niet te weten wat hij gaat doen. Het zal. dacht hij, niet erg meevallen. Het liefst zou hij weer iets willen in de sociaal maatschappelijke sector. Voorlopig wil hij een beetje rust houden. Over zijn vrijlating zei hij nog dat hij gistermorgen om acht uur werd wak ker gemaakt. Even later stond hij bij de fourier. Vervolgens kon hij af scheid nemen van de gevangenisdi recteur. Om elf uur werd hij bij Ven- lo over de grens gezet. „Een vrachtwagenchauffeur nam me mee naar Arnhem. Hij wist niet dat ik Harm Dost was. Ik vertelde het in de auto. Hij had nog nooit van me ge hoord." De advocaat mr. Hartkamp zei dat niet de ministeries van Justitie en buitenlandse zaken met betrekking tot de Dost waakzaam zijn geweest, maar de publieke opinie. Als een bepaald belangrijk stuk niet zoek was geraakt, zou de vrijlating veel eenvoudiger in zijn werk zijn gegaan en was er niet sprake geweest „van die smadelijke grensoverschrelding van vandaag." Sabina Jaworska voegde hieraan toe dat zij er zeker van is dat Menten bij die gelegenheid zijn vroegere adml- nistrateur, Nowlcki, eigenhandig heeft doodgeschoten, aldus het Pool se persbureau PAP. In verband met de professorenmoord is professor Zygmung Albert van de universiteit van Wroclav gehoord. Inmiddels is de Amsterdamse hoofdofficier van Justitie, mr. A. N. Messchaert, vrij dagmiddag op Schiphol terugge keerd van zijn bezoek aan de Poolse hoofdstad Warschau. Hij zei: „Ik heb de indruk dat de Nederlandse delegatie in Rusland en Polen nuttig werk heeft kunnen doen en alle medewerking van de Russische en Poolse autoriteiten heeft gekregen. De delegatie heeft veel werk verzet, ik ben daarvan onder de Indruk gekomen." Hij zou pas donderdag van Nederlandse journalisten hebben gehoord dat Menten bij de Amsterdamse rechtbank een verzoek om onmid dellijke invrijheidstelling heeft inge diend, omdat hij geen Nederlander zou zijn en dus niet berecht kan worden. Mr. Messchaert ontkende dat hij in tegenstelling tot de uitlating van Mentens advocaat mr. B. F. J. Si mons „halsoverkop" naar Warschau was vertrokken in verband met deze nieuwe beweringen van Menten. Hij zei dat dit wel een gegeven zal zijn dat het openbaar ministerie opnieuw zal moeten bestuderen. Prof. dr. Pili- chowsky, hoofd van de Poolse com missie voor nazi-misdaden had mr. Messchaert de originele stukken van het Menten-dossler ter inzage gege ven. „Het grootste gedeelte daarvan bevindt zich reeds in fotokopie in Amsterdam", zo vertelde de Amster damse hoofdofficier van Justitie. Het Nederlandse team, onder leiding van rechter-commissaris mr. H. J. W. van Duuren zal maandagmiddag op Schiphol terugkeren. Lange levensduur door technische perfektie in tijdloze vormgeving. Eén van de véle 1 redenen om Nilfisk /JpiA"! in huis te halen. De stoere stofzuiger uit Denemarken Nilfisk b.v. Diemen. Tel. 020 - 99 43 01. toeslefe NS neemt proeven: Van een onxer verslaggevers ZOETERMEER Na de proeven met spiegels experi menteert NS op het station Driemanspolder in Zoetermeer nu met televisiecamera's op het perron en een monitor in de cabine van de machinist. Doel daarvan is een sluitend systeem te ontwikkelen, dat de machinist in staat stelt zelf het vertrekbevel te geven en de deu ren van zijn trein te sluiten, zodat een conducteur niet meer nodig is. Op het ogenblik gaat men na wat de beste opstelling van de camera's is en hoeveel men er moet gebruiken om ook zeswa- gen-treinen in beeld te houden. Een probleem is nog hoe de tv-beelden worden overge zonden naar de monitor in de cabine van de machinist. Dat kan via een coax-kabel, die langs de perronwand moet wor den aangebracht, maar ook met een zendantenne. Of de PTT voor dat laatste echter vergunning zal geven is nog de vraag. Zijn boeken liggen voor u klaar in de boekhandel: MENSWAARDIG BESTAAN Motief en doel van sociale actie 164 blz.t 17.50 De voorzitter van het CNV geeft zijn visie op het streven naar een maatschappij waarin ieder mens tot zijn recht kan komen. Om anderen te helpen bij het denken over en het streven naar een menswaardig bestaan. Een van zijn conclusies is dat een deel van de vakbeweging bestaande uit de FNV veel moeite heeft met het aanvaarden van de emancipatie en de mondigheid van de werknemers. Dat kan worden afgeleid uit het krampachti ge pogen om wat de vakbeweging in handen heeft ook in handen te houden. Aanwijzingen daarvoor zijn het terugdringen en bevoogden van de onderne mingsraden. in plaats van deze te erkennen als een zelfstandig en eigen verantwoordelijkheid dragend orgaan van de onderneming. Inhoud: De verantwoordelijke mens, Arbeid, Economische orde, Onderne ming en zeggenschap, Inkomen. Onderwijs. Kerk en maatschappij, Vakbe weging, Vakbeweging en politiek, Strategie tol verandering. MONDIGE MENSEN samen verantwoordelijk 110 blz., 9,95 De heer Lanser geeft hier duidelijk aan wat hij verstaal onder de democratise ring van de onderneming. Hij pleit voor een maatschappij waarin de nadruk moet vallen op echte medezeggenschap te oefenen door mondige mensen die samen verantwoordelijk willen zijn. „Ook wie zich niet op de grondslag van het christendom stelt vindt in Lansers denkbeelden veel dat om zijn redelijkheid en gematigdheid valt le waarderen Het is een heel ander boek dan „Fijn is anders" van de Industriebond NW. En dit anders is In elk geval lijner." Dr». J. Belshulzen In Het Parool Lanser heelt ons een grote dienst bewezen, door juist in deze tijd zijn opvattingen samen te bundelen in dit leesbare geschrift. Prof. dr. H. J. van Zuthem In Trouw „Lansers boekje is een weldadig geluid in deze tijd van polarisatie Dagblad Tubantla BESTELBON Hierbij bestel ik via boekhandel: ENswAARblG BESTAAN ex. MONDIGE MENSEN Naam:J Adres:a Plaats: Deze bestelbon in open envelop (zonder postzegel) zenden aan Uitgeverij J H. Kok, Antwoordnummer 18, Kampen. Bij rechtstreekse levering door de Uitgever wordt voor bestellingen benpden vijftien gulden 1.50 verzendkos ten berekend. Vervolg van pagina I Een andere els die aan dit onderwijs gesteld moet worden dat het zo min mogelijk gebonden moet zijn aan een bepaalde tijd of plaats. Juist omdat de meeste studenten de stu die niet als hoofdbezigheid zullen beoefenen, zullen ze ook zoveel mo gelijk hun eigen tempo moeten kun nen bepalen en bet liefst de studie thuis kunnen verrichten. Daarom kiezen beide commissies voor in hoofdzaak schriftelijk onder wijs. Voor de verwerking van de stof en het doorzettingsvermogen van de Van onze onderwijsredactie ZOETERMEER Gisteren is in Zoetermeer de tweede „Samenwerkings school" geopend. Deze school wordt bestuurd door een protestants-christelijke en een rooms-katholieke vereniging en door de gemeente. Het Wessel Gansfort College (WVO en Havo) was nodig geworden, omdat de eerste samenwerkingsschool. het Erasmuscollege. uit zijn voe gen dreigde te groeien. In zes jaar is die school uitgegroeid van 135 tot zestienhonderd leerlingen. In 1969 kwam de de toenma lige A.R-wethouder van on derwijs met het idee om een samenwerkingsschool op te richten. In Zoetermeer was er toen nog geen VWO-Havo school. De protestants- christelijke onderwtjsvereni- ging in Zoetermeer wilde daaraan echter niet meewer ken. Een betrekkelijk kleine groep uit deze kring heeft toen een nieuwe vereniging gesticht, om samen met de r.k. schoolvereniging en de gemeente het huidige Eras muscollege op te richten. De secretaris van de stich ting samenwerking vwo en havo, H. de Ru, zegt over het doel van die samenwerking: „Wij willen Jonge mensen met verschillende le vensbeschouwing bij elkaar brengen om hen in ontmoe- ting met elkaar te begeleiden naar de volwassenwording. Wij vragen van de leerlingen zeer nadrukkelijk dat zij de waardevolle dingen van hun levensbeschouwing meebren gen en daarover met de me deleerlingen praten". Overtuiging De Ru benadrukt dat men op die manier van de leerlingen mensen wil maken die voor hun overtuiging durven uit komen en die zich er niet voor schamen. „Er moet we zenlijk Iets blijken van je In stelling". In protestants-christelijke en rooms-katholieke kring be staat nogal wat bezwaar te gen de samenwerkings school. De Nederlandse bisschoppen hebben zich ln een herderlijk schrijven on langs nogal negatief uitgela ten over deze scholen. Zij vin den dat de r.k.-gemeenschap zelfstandige scholen moet blijven stichten en ln stand houden. Ook de voorzitter van de (protestantse) Unie School en Evangelie, drs. T. M. Gilhuis, heeft in zijn boekje „De geza menlijke school, voor of te gen?" zich zeer kritisch over dit soort scholen uitgelaten. Hij vindt dat de confrontatie met andere levensbeschou wingen Jonge kinderen in ver warring kan brengen. De Ru hierover: „Ik ben daar niet zo bang voor. Kinderen zijn op die leeftijd al lang geconfronteerd met andere levensbeschouwingen Bo vendien komen ze, als je hen tot hun achttiende Jaar in een beschermde sfeer houdt, totaal ongetraind en kwestbaar ln de maat schappij. „Niet eenvoudig" De secretaris van de stich- I ting geeft overigens toe dat het bepaald niet eenvoudig ls Öe school een eigen Identiteit ïe geven. „Dat is ook niet zo verwonderlijk. Wij zijn pas aen jaar of zes bezig met deze school. Het christelijk onder wijs zoekt al zo'n honderd Jaar naar zijn eigen identi teit. mogen wij dan misschien na een paar jaar nog onze onvolkomenheden Rebben?" Een groep protestants- christelijke ouders heeft, in middels onder leiding van on der meer het a.r. Tweede- Kamerlid Hannle van Leeu wen. een eigen school voor voortgezet onderwijs opge richt Heeft hij daar bezwaar tegen? De Ru: „Helemaal niet. Toen ik van die plannen hoorde, heb lk hun gevraagd alsjeblieft op te schieten met die school. Wij dreigden toen namelijk al uit onze voegen te groeien. Als die school er later was gekomen zou dat weieens nare gevolgen voor ons gehad kunnen hebben." Toen de plannen voor een tweede samenwerkings school ontstonden, heeft de rooms-katholieke „poot" van de stichting een enquête ge houden onder het rk volksdeel ln Zoetermeer. Hieruit bleek dat driekwart van de ouders tbr een tweede samenwerkingsschool was. Van bulten Zoetermeer ls er toen toch een aanvraag ge daan voor een rk-school, die vorig Jaar is gehonoreerd. Bo vendien heeft de gemeente inmiddels besloten ook een openbare school op te rich ten, die vermoedelijk over enige Jaren zal gaan draalen. De Ru: „Op zich heb lk geen bezwaar tegen al die scholen maar het dreigen er wat veel te worden voor een gemeente met vijftigduizend inwo- „Godsdienst" Hoe gaat het onderwijs op een samenwerkingsschool nu eigenlijk ln de praktijk? De rector van het Erasmus Col lege. mr. M. Huizer: „De sa- menwerkingsgedachte komt het duidelijkst naar voren in het godsdienstonderwijs. In de eerste twee Jaar geven we drie verschillende vormen godsdienstonderwijs. De pro testants-christelijke groep kan godsdienst krijgen van een predikant, de rk-groep van een pastoor, de neutrale groep krijgt het vak „kennis van het geestelijke en maat schappelijk leven", dat zowel door de predikant als de pas toor wordt gegeven. Dat ls een soort niet-dogmatlsch godsdienstonderwijs. De derdeklassera kunnen kie zen tussen maatschappijleer en kerkgeschiedenis, waarbij dan geen onderscheid meer gemaakt wordt tussen katho liek en protestants onder wijs. Vanaf de vierde klas wordt dit onderwijs uniform, dat wtl zeggen dat allerlei on derwerpen voor dezelfde groep leerlingen, door zowel een pastoor en een predikant als een socioloog van ver schillende kanten belicht worden. Verder komt de samenwer- kingsgedachte ook nog tot uiting ln een gezamenlijke keratfeestviering en een kerkdienst ln de lijdenstljd. Huizer: „Hoewel die kerkdienst op basis van vrij willigheid gehouden is, was de kerk toch stampvol." Verschil HIJ is wel bang dat door de oprichting van zowel een pro testantse als een katholieke school, de beide samenwer kingsscholen de naam krij gen een openbare school te zijn. „Dat willen we persé niet. Het verschil tussen een openbare en een samenwer kingsschool ls volgens ml) dat wij een actieve plurifor miteit nastreven, terwijl de openbare school een passieve pluriformiteit nastreeft. WIJ willen kinderen met verschil lende levensovertuiging be wust met elkaar ln contae' brengen." student ls het echter noodzakelijk dat er toch ook individuele en groepsbegeleldlng komt. De commissies willen de maatschap pelijke ervaring ook mee laten tellen ln het onderwijs- en examenpro gramma. Dit zou kunnen door op grond van ervaring vrijstellingen te verlenen of studiepunten te geven. De eindexamens moeten zoveel mo gelijk ruimte bieden voor eigen voor keuren. In het advies aan minister Van Ke- menade worden vier verschillende onderwijsprogramma's genoemd, die moeten aansluiten bij de groe pen, waarop de open universiteit zich richt. Om te beginnen zijn dat de gewone universitaire opleidingen en het ge wone hoger beroepsonderwijs. Als tweede vorm noemen de commissies bijschollngs- en speclallsatlepro- gramma's voor mensen met hogere opleidingen of daarmee gelijk te schakelen maatschappelijke erva ring. Vervolgens zijn er dan de alge meen vormende of informatieve pro gramma's en tenslotte zijn er dan nog programma's voor geïntegreerd universitair en hoger beroepsonder wijs. ADVERTENTIE „U stoort helemaal niet; ik ut alleen maar in had."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 3