Gereformeerden bezig met
Marx en het socialisme
Nieuwe
levensstijl
'made in
Holland'
Uit brieven van lezers
Calorieën.
Predikanten laken
kerken in India
UIT DE KERKBLADEN
Onze adressen:
Voorlopig
bezig met
het CDA
ook dat nog
VANDAAG
Voorbijgangers
MAANDAG 14 FEBRUARI 1977
KERK
Trouw/Kwartet 2
door Hans Opschoor
Heeft de beweging Nieuwe Le
vensstijl kans om werkelijk
van de grond te komen? Wat
haalt zo'n Nederlands initiatief
uit in internationaal verband?
Deze vragen worden vaak ge
steld in de discussie over het
nut van het zoeken naar een
nieuwe levensstijl. Een
antwoord op zulke vragen is
niet zo eenvoudig. Onder ande
re. omdat het een beweging is
die niet zo gemakkelijk is te
omschrijven. Er lopen mensen
in rond, die experimenteren
met hun consumptiegewoon
ten, maar ook activiteiten voor
een nieuwe internationale eco
nomische orde.
Maar het gaat om een beweging die
In verschillende landen voeten aan
de grond begint te krijgen Dat is
niet verwonderlijk. De problemen
die leiden tot het zoeken naar een
nieuwe levensstijl gelden zeker niet
alleen voor Nederland. Het opraken
van grondstoffen, de vernietiging
van natuur, de voedselproblematiek
en de kloof tussen rijk en arm gaan
vele (of alle) landen aan.
Wel liggen de oorzaken van die pro
blemen vaak in de geïndustrialiseer
de landen. Daar komt nog bij. dat
ook in die landen op vele punten
ongelijkheid bestaat Bovendien lij
den ook daar vele mensen aan de
gevolgen van ons materialistisch,
egoïstisch economisch stelsel. Het is
dan ook verwonderlijk dat de be
hoefte aan veranderingen in de per
soonlijke én in de structurele sfeer,
in veel van die geïndustrialiseerde
landen blijkt.
Wereldraad
Vanuit christelijk perspectief, en ze
ker ln oecumenisch verband, is het
onvermijdelijk dat deze vragen met
grote klem aan de orde worden ge
steld. Dat gebeurde ook al wel. Bij
voorbeeld op de algemene vergade
ring van de wereldraad van kerken
in Nairobi (1975). Mede vanuit die
vergadering Is de interesse van de
wereldraad gegroeid in de nieuwe
levensstijl beweging.
Begin deze maand heeft de We
reldraad een werkweek belegd waar
vertegenwoordigers uit tien landen
hun bevindingen konden uitwisse
len. Onder die landen waren: Zwe
den. Portugal. Verenigde Staten,
DDR, Nederland. Daarbij bleek, dat
ook in andere, niet vertegenwoordig
de landen initiatieven inzake veran
dering van levensstijl aanwezig wa
ren (zoals Noorwegen en Canada).
Luxeverschijnsel?
Uit de opsomming van landen blijkt
de afwezigheid van de derde wereld.
Dat is niet helemaal toevallig: voor
lopig zien velen in die landen de
nieuwe levensstijl als een luxe
verschijnsel. Trouwens, ook binnen
de landen waar een nieuwe levens
stijl beweging is. lijkt dit meer een
zaak van de mensen uit de midden
klasse dan van de armen.
De afwezigheid van „de armen" werd
door alle aanwezigen betreurd. De
vraag naar het „waarom" van deze
afwezigheid bleek verschillend te
kunnen worden beantwoord. Gaat
het bij Nieuwe Levensstijl om een
proces dat de aandacht afleidt van
de echte problemen in de samenle
ving. door de aandacht te richten op
problemen die zich ver van ons af
spelen. Of gaat het om een beweging
van mensen die juist door hun grote
re welstand, veiligheid en vaak hoge
re opleiding de mogelijkheid hebben
om „verder te kijken"?
Hoe het ook zij, het is var. belang dat
in een groeiend aantal landen steeds
meer mensen op zoek willen gaan
naar een samenleving die voor allen
leefbaar is en leefbaar blijft; ook als
dat voor die zoekers zelf gevolgen
heeft.
Hoe dat wordt geprobeerd, en wat de
vooruitzichten zijn, komt in de vol
gende twee artikelen aan bod.
Dr. Hans Opschoor, voorzitter van de
Werkgroep Nieuwe Levensstijl van de
Raad van Kerken in Nederland, be
spreekt in drie artikelen de resultaten
van een internationale werkweek die
de wereldraad van kerken (CCPD)
van 2 tot 6 februari j.l. heeft gehouden
over het thema Nieuwe Levensstijl.
Kone duidelijk geschreven, hetsl aan eén kant getypte, bneveri kunnen worden
gestuurd naar Secrelans Hoofdredactie Trouw/Kwartet, Postbus 859. Amsterdam Bi|
pubiikatie wordt de naam van de schniver vermeid
door Aldert Schipper
ARNHEM Het ls uitgerekend Marx die heeft opgemerkt dat niet hij, maar „burgerlijke
filosofen" voor hem hebben ontdekt dat er in de geschiedenis een strijd tussen klassen aan de gang
is. Prof. dr J. de Graaf herinnerde aan deze uitspraak van Marx, zaterdag tijdens de zesde werkdag
van het gereformeerd secretariaat voor ontwikkelingssamenwerking in Arnhem.
Prof. De Graaf was er een van de
inleiders. Op hen kom lk dadelijk
terug. Eerst zij gemeld dat op deze
dag, die ging over de betrekking tus
sen socialisme en christendom, bijna
vijfhonderd mensen waren komen
opdagen. Bij de opening van de dag
zei dr Henk Koetsier, de leider van
het secretariaat voor ontwikkelings
samenwerking. dat er in de gerefor
meerde kerken waarachtig ook nog
wel iets anders aan de gang is dan
vertrossing en vervlakking.
De dag werd gehouden in de Opstan-
dingskerk en in het belendende
christelijk lyceum in Arnhem. De
drommen bezoekers stelden de kos
ter van de kerk en de overige organi
satoren voor problemen, die zij
slechts met inspanning konden ver
werken.
Omdat Karl Marx de ontdekking
van de klassestrijd als maatschappe
lijk verschijnsel niet voor zichzelf
opeiste, is het ook niet nodig marxist
te zijn om toch ln te zien dat er een
tegenstelling bestaat tussen diegene
die arbeid „levert" en de bezitter van
de kapitaalgoederen. Dit was
althans het standpunt van de
Utrechtse ethicus prof. J. de Graaf.
Van de twee andere inleiders, die
kritisch op hem reageerden, was er
een. Hans Borstlap, verbonden aan
de Abraham Kuyperstichting van de
Anti-Revolutionaire Partij, het niet
met prof. de Graaf eens. De andere
inleider, mevrouw Leontien Eber-
hard, een IKVOS-werker, vond weer
dat prof. de Graaf niet ver genoeg
ging in zijn socialisme.
Uitgebreid
munistische heilsstaat. In deze voor
spelling faalt Marx, zei prof. de
Graaf. Want de communistische
heilsstaat heeft zich nog nergens
baan gebroken, zeker niet in Oost-
Europa. waar in naam van het marx
isme een ontwikkeling (de Praagse
Lente) werd afgebroken, die moge
lijk de Tsjechoslowaken nader tot
een democratische staat had kunnen
brengen. De marxistische maat
schappijanalyse werkt met slecht
gedefinieerde begrippen.
Prof. de Graaf meent dat je als we
tenschappelijk mens en als christen
moeilijk marxist kunt zijn. Het ge
loof kun je nu eenmaal niet, zoals de
communisten verlangen, in de gar
derobe van het partijbureau laten
hangen, als er politieke zaken ge
daan moeten worden. Het geloof is
geen privé-aangelegenheid. Toch ligt
het voor een christen voor de hand
dat hij kiest voor een vorm van soci
alisme, omdat dit gericht is op ge
meenschap, vrijheid en gerechtig
heid voor de mensen. Het zal dan
echter een ondogmatische vorm van
socialisme moeten zijn. Prof. de
Graaf noemde de namen van enkele
socialistische utopisten en die van
de joodse theoloog en filosoof Martin
Buber.
Te grof
Het marxisme biedt weliswaar in
strumenten om de werkelijkheid te
doorgronden, maar deze werktuigen
werken te grof. Het marxisme ls een
voorhamer, zei mevrouw Eberhard
en in tegenstelling tot prof. De Graaf
zag zij nog wel kans in de werkelijk
heid waar zij mee te maken heeft, er
mee te werken. Zij merkte op dat de
buitenlandse werknemers onder wie
zij actief is, zonder Marx te kennen,
toch scherp aanvoelen wie hun me
destanders zijn en wie niet.
Zonder aan marxistische maat
schappij-analyse te doen, hebben zij
allerlei marxistische principes in de
praktijk ontdekt. De marxistische
theorie mag dan een voorhamer zijn,
je kunt er volgens mevrouw Eber
hard allerlei kleinere hamers van af
leiden, waarmee je goed kunt
werken.
Mevrouw Eberhard bleef zich echter
ADVERTENTIE
Marx heeft de theorie van de klasse-
strijd uitgebreid met de voorspelling
dat deze strijd niet anders kan dan
leiden tot een revolutie, die de dicta
tuur door het proletariaat brengt en
die een overgang vormt naar de com-
Het aantal warmtecalorieën voor uw huis uitrekenen,
is geen kleinigheid. Kom even bij ons langs,
dan doen we het samen. We doen dat
graag en objectief, en 't kost u niets.
Uw Gas- of Energiebedrijf
(ook voor advies en documentatie)
beroepen op een gemeenschappelij
ke geloofsbasis met prof. De Graaf
en met de andere inleider, Hans
Borstlap, ook al deed deze laatste
niet de radicale keus voor het marx
isme. Wel wees hij het 'brutale' kapi
talisme van de hand. dat mensen
fijnmaalt. Mensen zijn er niet voor
om te worden fijngemalen en daar
om moet de christelijk sociale bewe
ging zoeken naar een alternatief voor
het kapitalisme.
Volgens de heer Borstlap is dat ech
ter niet het socialisme, maar de
christelijke leer van de rechtvaardi
ge samenleving. Klassenstrijd leidt,
aldus de heer Borstlap tot de onder
werping van degenen die vroeger on
derdrukkers waren, hetgeen een
nieuwe revolutie noodzakelijk
maakt.
De drie sprekers betuigden hun in
stemming met het feit dat het CNV
meedoet aan de stakingen ln ons
land. Prof. De Graaf merkte echter
op dat voor hem de immateriële ei
sen van de vakbeweging zwaarder
wegen dan de automatische loon-
compensatie. Inspraak van de arbei
ders op de Investeringen, zodat winst
wordt omgezet in nieuwe arbeids
plaatsen ls een stapje op weg naar
verdere democratisering, zei hij.
Want voor Nederland ls niet de revo
lutie maar verdere uitbouw van de
democratie en spreiding van macht,
kennis en bezit het geboden alterna-
tief.
TIRUVALLA Een groep predi
kanten in Kerala heeft een comité
gevormd tot bescherming van de
mensenrechten ln India, tegenover
de „volledige ontzegging van bur
gerlijke vrijheden en democratische
rechten" door de Indiase regering.
De predikanten willen zich vooral
bezighouden met hulp aan politieke
gevangenen en hun families.
In een verklaring kritiseren zij „de
vrees en onmacht van de kerken om
een flink standpunt in te nemen
tegenover de schending van de men
senrechten". De houding van de ker
ken Jegens de regering van mevrouw
Gandhi begint volgens het predi-
kantencomité te lijken op afgoderij.
Loonconflict (24)
Met verbazing lees en hoor je over
deze staklhg. Ik noem deze een wil
de staking, men heeft het te goed Ik
ben 81 en weet nog goed dat mijn
vader een uur moest lopen en 's
avonds, ais men zei tegen mijn va
der: wat een eind lopen, was het
antwoord van vader: oh. af en toe sla
ik een stukje over. Dankbaar en zeer
tevreden was mijn vader dat hij
werken kon en werk had. En nu deze
tijd, wie ls er nu nog dankbaar?
Den Haag
mevrouw J. J. Lankester-v. d. Kruk
Loonconflict (25)
Ik hoop dat de kopstukken van het
CNV lot inkeer zullen komen. Want
anders loopt het mis met onze zoge
naamde christelijke bond. Want dan
ga ik er sterk over denken te bedan
ken als lid en die zijn er meer met
mij. Want wat schiet Je nou op met
die prijscompensatie en weken sta
ken. minder geld beuren. Als die
prijscompensatie er door komt, wat
schiet er dan over? Volgens mij
mets En de stakingskas leeg. Maar
Ja. dan maar weer een beroep doen
op de leden, de contributie verho
gen. Maar dan ben ik toch stellig
van plan niet mee te doen. Dus
mijnheer Lanser sJeest op uw hoedel
A speren D. van Steenis
Loonconflict (26)
Zou het niet beter zljh dit kabinet
onder druk te plaatsen en er op te
wijzen wat minder gul te zijn voor
het buitenland? Er is een beter plan
- landsbelang, wat minder gastvrij
dat komt de woningnood en lasten
- ten goede, als we zo doorgaan zal
l ons landje geen natuur meer bezit
ten Geen wonder dat werknemers
l ontevreden zijn Hun lonen zijn niet
toereikend om de lasten te dragen.
Graag een verantwoord beleid.
Zaisl D. Hoekstra
Loonconflict (27)
Laten we de beestjes bij de naam
noemen We weigeren een stukje
welvaart op te geven en willen alleen
meer Nog nooit heeft iemand de
noodzaak van een als maar stijgen
de welvaart duidelijk gemaakt; waa
rom moet dat nou En dit te meer,
omdat we ervaren hebben, dat stij
gende welvaart niet het zelfde is als
een toegenomen welzijn en de toe
name van die welvaart met alle mid
delen ons leven op het spel zet (lk
noem alleen nog maar de chemische
industrie met de gifwolken en de
atoomenergie). En lk begrijp niet.
dat vele christenen zich bij deze
strijd niet schamen, die pleiten voor
een wereldomvattende gerechtig
heid en evenzeer zij, die zich onder
het vaandel van de Internationale
scharen, terwille van de verworpe
nen der aarde Laten we als christe
nen ons weer eens gaan oefenen ln
het gebed: „geef mij armoede noch
AMSTERDAM
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tel 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 948
Westblaak 9 Rotterdam
Tel 010-115588
OEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
Parkstraat 22 Den Haag
Tel 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN
Postbus 3
Melkmarkt 56 Zwolle
Tel 05200-17030
rijkdom, voed mij met het brood mij
toebedeeld." (Spreuken 30:18).
's-Heerenb«rg J. Kroon
Loonconflict (28)
Permanent erger ik me aan een be
paalde werknemersmentalitelt. En
wel deze ten dit is een axioma, ver
geet dat nooit!): de werknemer mag
er (in inkomen, in welstand) niet op
achteruitgaan. Waaróm mag hij dat
niet, en waarom zovelen anderen
wèl? Wie kan mij daar een redelijk
antwoord op geven. Ik praat niet
voor eigen parochie, zit gelukkig
niet meer in zaken, maar in de kleine
50 jaar dat ik kleinzelfstandige was
heb ik wat mijn inkomen betreft wel
verschillende veren moeten laten:
buurtsanering. buurtverkrotting,
bevolkingsoverloop (lk was winke
lier), en ga maar door en steeds
aanvaard als een economisch-
logische, onontkoombare zaak.
Maar de werknemer, de werknemer
mag geen veer laten, mag er nooit
toe genoodzaakt worden de tering
naar de nering te zetten, al is de
economie nóg zo slecht. Een na-ons-
de-zondvloed mentaliteit.
Abcoude Joh. C. Janssen
Urk
In Trouw stond te lezen, dat onze
ministers Lubbers en Oruijters 10
plaatsen hebben uitgezocht voor
toekomstige kerncentrales. Er werd
ook bij vermeld, dat het eiland
Urk bij de „gelukkige" plaatsen
behoort. Als het zo ln de officiële
stukken staat, zou lk de volgende
vraag willen stellen: Is het de minis
ters bekend, dat „het eiland Urk'
sinds 1942 geen eiland meer ls? Mo
gelijk wordt nu „het eiland Urk" van
de lijst geschrapt omdat er helemaal
geen eiland Urk meer ls.
Urk Harmke Kramer
Onderwijs
Drs. T. M. Gilhuis is nader Ingegaan
op de problemen van het christelijk
onderwijs. Dit vind lk een goede
zaak. Maar wat mij dan weer ver
baast is de uitspraak: „Dat men een
christen die zoveel mogelijk via zijn
gezin en de kerk z'n doopbelofte
nakomt niet mag veroordelen als
deze uit zijns Inziens principiële re
denen kiest voor het openbaar on-
derwijg." Waarvoor zou men uit
principiële overwegingen vóór het
openbaar onderwijs zijn. Is dat niet
de makkelijkste weg want op die
wijze zou een christen meer kunnen
handelen naar zijn eigen wil dan een
niet-christen. Ik kan dit ook geen
principiële reden noemen, want hoe
kan een christen principieel zijn als
hij kiest voor een niet-chirstelijke
instelling. Juist waar een christen
principieel achter zou moeten staan,
staat hij óók uit z.l. principiële rede
nen niet achter. Maar zoekt men
naar een vorm van samenwerking
met het openbaar onderwijs dan
mag men dit uiteraard niet af
keuren.
Spijkeniste
Y. M. v. Adrichcm-v. d. Stel
Werkdienst (1)
Kerkdienst als werkdienst. Ja. dat is
tenminste weer eens wat andere. Je
moet toch Iedere keer wat verzinnen
om de mensen naar de kerk te
krijgen. Hoewel, hier ls dat blijkbaar
de bedoeling niet, want als er meer
dan hónderd komen, zit de kani erin
dat de „dienst" mislukt. Dus heb Je
geen zin, blijf dan thuis, en als je wel
gaat, neem dan (volgens cartoon) Je
breiwerk mee (als vrouw dan), gezel
lig. O Ja. en dan wordt uiteindelijk
toch de boodschap van de Heer
doorgegeven, dat spreekt vanzelf.
En nu maar hopen dat de morgen
diensten ook teruglopen en er dan
ook niet meer dan honderd komen,
dan kunnen we 's morgens ook zo'n
„dienst" houden. Moed houden
maar. we zullen het wel redden, of
niet soms?
Stellendam
mejuffrouw D. v.d. Vluft
Kan een christen op het CDA stem
men? Die vraag legde de redactie
van Voorlopig voor aan vijf theolo
gen. Hun antwoorden vullen het fe
bruarinummer grotendeels.
Prof. dr. Kr. Strijd
Het CDA spreekt zich er nooit dui
delijk over uit, dat onze maatschap
pij een neokapitalistlsche maat
schappij ls, een klassenmaatschap
pij, waarin één bepaalde klasse de
macht heeft over produktiemidde-
len. geld. het werk en de rest heeft
daarover maar weinig controle en
beslissingsmacht. Dat kan zo niet
blijven. Daarom ls de strijd voor een
socialistische maatschappij nodig.
Het woord socialisme hoort men
nooit in déze zin ln CDA-kringen
gebruiken. Wat prof. Goudzwaard,
de voorzitter van de programma
commissie van het CDA bedoelt met
zijn uitspraak (vermeld ln Trouw
18-12-*76) dat het CDA „antikapita
listisch" moet zijn, blijft ln het vage.
zolang hij het woord „socialistisch"
vermijdt. Er worden ln het CDA wel
wat in onze dagen door velen aan
vaarde. progressief klinkende alge
meenheden gebruikt maar dat
heeft niets te maken met radicale,
dat betekent: tot de radix, de wortel
gaande, structurele maatschappij
veranderingen Daardoor blijft alles
ln de voorzichtigheid steken.
Prof. K. Strijd
Hoogstens loopt men mee, maar
nieuwe wegen geeft men niet aan.
Wél blijft men ten aanzien van In
grijpende. socialistische maatrege
len, waaks.
Bergrede
Ds L. Rlngnalda:
Het gaat er namelijk om deze wereld
te veranderen, hem zo ln te richten
dat miljoenen mensen hun menselij
ke waardigheid herkrijgen, dat ze
weer als mens kunnen gaan leven en
niet langer als hond of als slaaf
worden behandeld. Om dat te berei
ken mogen de rijken niet almaar
rijker worden en moeten de machte
lozen stem krijgen, zoals Maria de
moeder van Jezus ons al voorzong.
De beslissende vraag wordt dan of
we geloven dat zo'n wereld be
werkstelligd kan worden (door God
of door mensen ls dan een tweede
vraag, als die wereld er maar komt
en hier komt!) Wie gelooft er ln?
Welke partij is door dit visioen ge
grepen? In welke partij herken ik
iets van deze messiaanse gedreven
heid? Op zo'n partij kan een chris
ten alleen maar stemmen, het is een
partij waar de bergrede ln doorklin
kt. In die bergrede heeft Jezus ons
geleerd dat er tijden zijn waarin een
nieuw levensontwerp nodig ls: „OU
hebt gehoord dat er gezegd is tot de
ouden maar Ik zeg u Zo'n
nieuw levensontwerp gelooft niet
meer ln de voze theorie van de af
schrikking, gelooft niet meer ln het
noodlot, de fataliteit van onrecht en
ongelijke levenskansen, het gelooft
ln de verantjerbaarheid en bekeer-
baarheid van de wereld. En ln dit
geloof gaan christenen en niet-
christenen samen hand ln hand, el
kaar aansprekend op het messiaans
visioen waardoor beiden gegrepen
zijn. Kan dat? „Eens kwamen volge
lingen bij Jezus met een klacht: Wij
zijn mensen tegengekomen die de
monen uitdrijven, maar niet ln uw
naam! Hoe kan dat? En Hij
antwoordde: Wie niet tegen mij is,
doet met mij mee!"
Om Aantjes
Prof. dr. O. Th. Rothuizen (We zijn
nog steeds ln Voorlopig):
Zelf was lk liever met de AR alléén
ln zee gegaan. Zonder gesjoemel
met de „aanspraak", lekker
kleinschalig en geen kans op reus-
De kerkelijke hiërarchie
van C.D.A.-politici
is vaak een prooi van critici
Wat dacht U van pastoor Van Aft
Wordt hij de paus die U verwacht f
Of helpt de geest van kapelaan Aantjes
het paars weer naar de rooie vaantjes f
ASSEGAAI
Uit „Overweg", het informatieblad
voor het bisdom Breda.
achtige vrijages met de vermaledij
de CDU. Ik ga het nu wel stemmen
(CDA), maar ik ga er niet voor uit
spreken (zoals men mij vroeg). Ik wil
mijn handen in Kampen voorlopig
vrijhouden, nu ik van een gemeente
hoorde, die een kandidaat niet wilde
beroepen omdat hij geen CDA-
stemmer was. Maar het zal wel dui
delijk zijn geworden, dat lk niet vóór
ieder argument tégen ben (zeker
niet voor het argument, dat het ad
jectief „christelijk" averechts moét
werken, want waarom niet bij een
„ziel" en wel bij een „partij"? Hoe
personalistisch!) En misschien stem
lk ook wel CDA omdat lk de rotla-
chertjes beu ben, die ik hier en daar
en overal om elke confesslonaliteit
tegenkom tegenwoordig. Ik vind ze
nóg erger dan de rotlachertjes bij
deizelfde confesslonaliteit om chris
tenen ln de CPN. Want wat moeten
die met hun grote heiligdom, daar in
Moskou en de miljoenen levens ver
slindende molochdienst daaraan
verbonden? Het CDA kent geen hei
ligdommen meer. Hoogstens hier en
daar een heilig huisje, dat zijn lang-
HET GERUCHT
En allen verschrokken.
zodat ze met elkaar disputeerden:
Wat is dit?
Een nieuwe leer met gezag!
Ook aan oreine geesten
deelt Hij bevelen uit
en zij gehoorzamen Hem.
En het gerucht van Hem
ging terstond uit, overal
ln de hele omgeving van Galilea.
(Markus 1, 27, 28)
De gevolgen blijven toch ook voor
de omgeving niet uit. Wel nog even
blijven denken aan die man die nu
niet meer woont in de onreine geest.
Daar gaat hij stil weg. En bevrijd
mens. Maar de anderen blijven ach
ter en disputeren. Was dat senrik-
ken? Wat moet dat? Iets nieuws!
Een nieuw inzicht met gezag? Hi.'
beveelt maar raak en ze gehoorza
men Hem ook nog! Hoe is het moge
lijk! Dat moet ik thuis vertellen. En
daar gaat het gerucht. Jezus van
Nazareth! Heb je 't gehoord? Onge
hoord! Ineens spat het nieuwe eraf.
De bevrijding in persoon. Wie heeft
deze bom gelegd? Of het is de oude
leer? De torè? Die toch de bedoeling
heeft om het leven terecht te laten
komen en mensen tot mensen te
maken. Ze met een machtwoordt uit
het huis van de onreine geest te
branden. Straks zijn ze allemaa. r
weg. En overal is er „de praat" over
Jezus. Totdat iemand het opschreef
om ons anno 77, temidden van sta
kingen en conflicten, en midden in
onze eigen frustraties eraan te herin
neren: de Mensenzoon bevrijdt.
Spreekt bevrijdend, met het gezag
van de reine leer.
Beroepingswerk
NED. HERVORMDE KERK Beroe
pen: te Oosterend (op Texel), kand.
D. H. L. M. B. van Zijl Langhout
aldaar.
GEREFORMEERDE KERKEN Be
noemd: tot wetensch. hoofdambt,
theol. fac. Vrije Universiteit te
Amsterdam, dr. J. M. Vlijm, studen-
tenpred. te Leiden.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen: te Tricht-Geldermalsen L.
Blok te Capelle a/d IJssel; te
Benthuizen A. Hoogerland te Krab-
bendijke; te Goudswaard J. Koster
te Bameveld; te Zaandam H. Ligten-
berg te Terwolde.
BAPT. GEMEENTEN
Bedankt: voor Sneek R. J. Vóórhaar
te Eindhoven.
DOOPSGEZ. GEMEENTEN
Beroepen: te Alkmaar B. K. Homan
te Koog-Zaandijk; te Rotterdam
(halftime) Mevr. C. J. Wever te Heer
len, die dit beroep heeft aangenomen
(blijft tevens in Heerlen).
Bisschoppen Z.-Afrika
waarschuwen regering
PRETORIA De rooms-katholieke
bisschoppen van Zuid-Afrika menen
dat de zwarten in hun land het punt
gepasseerd zijn vanwaar geen terug
keer meer mogelijk is. Alleen een
rechtvaardige deling van burger
rechten kan een burgeroorlog voor
komen. In een verklaring, die de
bisschoppen na hun bijeenkomst in
Pretoria uitgaven, eisten zij een on
derzoek naar het harde politieoptre
den tegen zwarten gedurende de da
gen van onrust. Eerder deze week
lieten de bisschoppen reeds weten
dat zij vast houden aan hun besluit,
de blanke katholieke scholen ook
voor zwarte kinderen open te
stellen.
ste tijd gehad heeft. Ik geef het CDA
dus „the benefit of the doubt". Ik
doe dat met en ook een beetje óm
Aantjes. die zo protesteerde en toch
meedeed.
Boycot
Mevrouw ds J. Woudstra—Gorter ln
het Algemeen Doopsgezind
Weekblad:
De vraag waar het om gaat is of
kerken en kerlijke organisaties en
christelijke organisaties hun macht
mogen gebruiken (misbruiken) om
anderen via de portemonnaie te
dwingen tot bepaalde daden. De
kerken hebben in het verleden
terecht veel kritiek te horen ge
kregen op het verschijnsel dat ar
men gedwongen werden lid te wor
den van een kerk en zondags de
dienst te bezoeken op straffe van
Inhouding van de uitkering van de
dlakonie. Ongetwijfeld was men be
zorgd over het zieleheil van de ar
men, maar nu noemen wij het mid
del dat gebruikt werd ongeoorloofd.
Terecht zijn we verontwaardigd, als
een ge meen te lid, dat het niet met de
dominee eens is, zijn ledenbijdrage
aan de gemeente stop zet. Zou nu
ineens op Internationaal vlak de
boycot voor de kerken wel een ge
oorloofde methode zijn? Nog afge
zien van het feit, dat een boycot
zelden volledig uitgevoerd wordt.
Mag een christen dwang uitoefe
nen? Om een ander daar te krijgen,
waar hij vindt dat het goed ls? Is
niet het gesprek en de overredings
kracht, desnoods demonstratie en
petitie en voorlichting ons enige
middel? Bestaat niet onze kracht uit
onze zwakheid met betrekking tot
het gebruik van machtsmiddelen?
