Ook minister tegen het
vroeg van boord halen
van schipperskinderen
Te weinig geld hebben
voor een hartewens.
Grote problemen in bejaardencentrum
Gebruik asbest wordt
aan banden gelegd
Wij helpen.
Meteen
Plan-Krediet.
'Stop natuurlijke bevol kingsgroei'
KUNST
Afscheidsconcert van
Elisabeth Schwarzkopf
Geslaagde clownsacts
van Nieuwe Komedie
Verontruste ouders pleiten bij Van Kemenade
Meest gevaarlijk soort verboden
Algemene Bank Nederland
Advies van commissie Muntendam aan regering
Grote M kleine M
ÏÏTC
DONDERDAG 10 FEBRUARI 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet 9
Van onze onderwijsredactie
ROTTERDAM De „initiatiefgroep verontruste ouders van schipperskinderen" heeft gisteren
zestienhonderd handtekeningen aangeboden aan minister Van Kemenade. De schippers willen
hiermee kracht bijzetten bij hun verlangens ten aanzien van het onderwijs aan schipperskinderen
De schippers hebben gisteren. In de
jaarvergadering van de christelijke
bond van ondernemers in de binnen
vaart. nogmaals hun verontrusting
uitgesproken over de plannen die
minister Van Kemenade heeft met
het kleuter- en lager onderwijs. Hij
wil namelijk deze twee onderwijs
soorten samenvoegen tot één school.
Vermoedelijk zal met deze samen
voeging ook een verlaging van de
leerplichtige leeftijd tot vijf jaar ge
paard gaan.
Juist dat laatste zit de binnenschip
pers hoog. Als ook voor schip
perskinderen die leeftijd gaat gel
den. betekent dat dat deze kinderen
nog vroeger dan nu al het geval is
van boord zouden moeten en in in
ternaten worden ondergebracht. Dat
is voor de binnenschippers onaan
vaardbaar.
De bewindsman liet gisteren, in de
jaarvergadering, wel blijken dat hij
er ook niet voor voelt om de kinde
ren zo vroeg al van boord te halen.
Daardoor ontstaat volgens hem dan
wel een tegenstrijdigheid van belan
gen. „Aan de ene kant wordt plaat
sing van vijfjarigen kinderen onaan
vaardbaar geacht, terwijl anderzijds
de schipperswereld eist en naar
zijn mening terecht dat de schip
perskinderen gedn achterstand oplo
pen ten opzichte van de wal
kinderen".
Van Kemenade gaf twee mogelijke
oplossingen aan voor dit probleem.
Van een verslaggever
DEN HAAG Het gebruik van blauw asbest, de meest gevaarlij
ke asbestsoort, zal in de toekomst vrijwel geheel worden ver
boden. De toepassing van andere asbestsoorten zal flink aan
banden worden gelegd.
Dat zijn de voornaamste punten uit
het asbestbesluit, dat de ministers
Vorrink en Boersma dezer dagen aan
de Tweede Kamer zullen aanbieden.
Een woordvoerder van de arbeid
sinspectie heeft dit gisteren in Lei
den meegedeeld.
Er is ruim een jaar aan de tot
standkoming van het asbestbesluit
gewerkt door de inspectie voor de
volksgezondheid én de arbeid
sinspectie, maar de recente lozing
van asbest bij de bouwmaterialen-
handel Kruyt in Leiderdorp (novem
ber vorig jaar) heeft de afwerking
ervan flink versneld.
„Het stuk is 'nu op de handtekenin
gen van de ministers na klaar", aldus
de woordvoerder van de arbeid
sinspectie.
Asbest wordt i Nederland het meest
gebruikt in combinatie met cement,
het zogenaamde eternit. Etemitpla-
ten worden gebruikt voor warmte-
en geluidsisolatie en als dakbedek
king. Buizen waarin vooral het ge
vaarlijke blauw asbest wordt ge
bruikt worden verwerkt in waterlei
dingen en rioleringen.
In de eerste plaats zou er gestreefd
kunnen worden naar een soort
ligplaats-onderwijs (overal waar het
schip aanlegt, kan het kind naar
speciale scholen), dat dan wel aan
gepast zou moeten worden aan nieu
we inzichten met betrekking tot het
onderwijs aan jonge kinderen.
„Een andere mogelijkheid zou zijn.
voort te bouwen op de al lopende
cursus „kleuters aan boord". Daar
bij zal neg zeer veel onderzoek moe
ten worden verricht. Het welslagen
van zoi'n cursus staat of valt met de
inzet van de ouders. Zij zullen daar
bij een zeer belangrijke rol moeten
spelen", aldus de bewindsxman.
Hij ziet bovendien wel wat in een
combinatie van die twee mogelijk
heden. „De ligplaats-scholen zullen
dan een dubbele taak krijgen: de
kinderen onderwijs geven en de ou
ders aangeven, hoe zij hun kinderen
aan boord verder kunnen begelei
den. Wanneer de schipperskinderen
dan op zes- zevenjarige leeftijd
naar het internaat kunnen, zullen ze
aansluitend onderwijs krijgen en op
geen enkele wijze een achterstand
behoeven op te lopen."
In de jaarvergadering van de schip-
persbond werd ook nog geprotes
teerd tegen het feit dat de vergoe
dingen voor materialen en dergelij
ke voor schippersinternaten dit jaar
sldchts 2.5 procent hoger mogen zijn
dan vorig jaar. „en dat terwijl de
prijzen in die tijd met een veelvoud
daarvan zijn gestegen", aldus de
voorzitter van het overlegorgavan
onderwijs-binnenvaart. de heer Van
Laack.
Van Kemenade wees erop dat dat
niet alleen voor het schippersonder-
wijs geldt, maar voor het hele onder
wijs. „Dat is een gevolg van de be
zuinigingsoperatie die op verzoek
van de Tweede Kamer is uitgevoerd.
Ik heb bij die bezuiningen gepro
beerd zo min mogelijk arbeidsplaat
sen te laten verdwijnen, maar het
geld moet ergens vandaan komen",
aldus de bewindsman.
Daar is wat aan te doen. Met een ABN
Plan-Krediet, 't Werkt namelijk zo: u spreekt
met de ABN een bedrag af, dat u kunt
opnemen wanneer u wilt. In z'n geheel of
gedeeltelijk. De rente bedraagt voor bedragen
tot f 5.000,- thans 1% per maand. En voor
bedragen van f 5.000,- tot f 20.000,- slechts
0,9% per maand. Die rente betaalt u alleen
over opgenomen bedragen. Betaling van rente
en aflossing gebeurt maandelijks met een van
tevoren afgesproken bedrag. Maar als dat
zo uitkomt mag dat ook méér zijn. En 't
afgeloste geld mag u ook weer opnemen.
Is dat geen praktische, soepele manier van
lenen? Dat is nu een ABN Plan-Krediet.
DEN HAAG De regering moet streven naar beëindiging van de natuurlijke bevolkingsgroei, het
verschil tussen het aantal geboorten en het aantal sterfgevallen. Daarmee kan nog voor het jaar
2000 een einde aan de bevolkingsgroei komen. Er moet een „actieplan geboortenregelend gedrag"
gemaakt worden, dat erop gericht is de komende jaren het aantal ongewenste zwangerschappen
tot een minimum te beperken.
Dat zegt de meerderheid van de
staatscommissie bevolkings
vraagstukken in het gisteren ver
schenen rapport Bevolking en Wel
zijn. Voorzitter van de commissie,
die vijf jaar geleden door de reeerine
OLDENBROEK Heeft het regionaal hervormd bejaardencentrum De Hullen in Oldenbroek op
het ogenblik als hoofd van de huishouding iemand die bovendien morfiniste is? Dat wordt in dit
Veluwse dorp beweerd. Een van de huisartsen, die ongeveer de helft van de bejaarden van De
Hullen als patiënt heeft, dokter W. Th. Kuiper, heeft een tijdje geleden zonder enige schroom deze
zware beschuldiging geuit. Hij liet de bewoners per aangetekend schrijven weten dat hij, wat de
begeleiding bij eventuele ziekten betreft, geen verantwoordelijkheid meer voor hen kan dragen.
Het hoofd van de huishouding, me
vrouw G. Prins, al dan niet verslaafd,
staat centraal in de bijna niet te
ontwarren kluwen van moeilijkhe
den, waarmee het bejaarden
centrum, dat uitgaat van de her
vormde diakonieën te Oldebroek,
Wezep en Oosterwolde, al een tijd
lang heeft te kampen. De directeur,
de heer J. Brands, is inmiddels met
ziekteverlof („Ik ben dolgedraaid").
Gisteren heeft het bestuur een com
muniqué uitgegeven, waarin het uit
gebreid zijn standpunt geeft en zegt
binnenskamers aan een oplossing te
werken, „die zowel rechtvaardig als
barmhartig is": daarbij wordt om tot
de zo broodnodige rust in De Hullen
te komen gestreefd naar een „strikte
taakafbakening". De heer Brands is
van mening dat deze verklaring
„klinkt als een hol vat".
In De Hullen, waar 69 bejaarden
proberen van een enigszins onge
stoorde oude dag te genieten, gaat
het volgens dokter Kuiper lang niet
goed. Er zijn grote problemen in de
personele sfeer. Eind vorig jaar ging
directeur Brands met ziekteverlof.
Een adjunct-directrice kreeg na een
korte tijd geen aanstelling. Er is in
het huis één gediplomeerde ver
pleegkundige werkzaam, maar in de
praktijk zou mevrouw Prins de lei
ding hebben.
„Fouten"
Er zijn volgens dokter Kuiper fouten
gemaakt bij de verpleging van be
jaarden. Hij vindt dat mevrouw
Prins de verantwoordelijkheid niet
aankan. Ze is verslaafd aan verdo
vende middelen, onder meer morfi
ne. Dokter Kuiper heeft de genees
kundige inspectie te Arnhem inge
licht en ook de provincie Gelderland,
die volgens de wet met het toezicht
op de bejaardenoorden is belast. Op
haar beurt heeft mevrouw Prins, die
overigens zelf geen commentaar
wenst te geven, een klacht tegen
hem gedeponeerd bij de officier van
justitie te Zwolle en verder zou zij
het medisch tuchtcollege hebben be
naderd. De arts zou van hogerhand
een wenk hebben gekregen zich wat
in te binden.
,Vage verhalen"
De huisarts P. J. v.d. Hurk, die de
andere helft van de bejaarden uit De
Hullen als patiënt heeft, wijst erop
dat hij het niet met zijn collega Kui
per eens is. Hij zegt. „Er zijn door
diverse mensen fouten gemaakt.
Wat mevrouw Prins betreft, ik heb
haar nooit onder invloed van drugs,
of wat dan ook, aangetroffen. Het
zijn vage verhalen. Wel weet ik dat ze
een paar maal opgenomen is ge
weest. misschien met een overspan
ning. Ik hoorde dat het bestuur haar
een nieuwe kans wil geven."
Intussen is de inspectie bejaarden
oorden van de provincie Gelderland
de laatste tijd regelmatig in De Hul
len op bezoek geweest. Ook Gedepu
teerde, mevrouw mr. J. M. C. van
Driel, heeft zich met de kwestie be
moeid. Volgens de heer J. Konijnen
berg, hoofd van de afdeling maat
schappelijk welzijn en volksgezond
heid, is een oplossing van de moei
lijkheden via overleg nog steeds mo
gelijk. De provincie is gerechtigd in
te grijpen, maar zij doet dat ongaar
ne. te meer omdat het een particulie
re instelling is.
Het bestuur voorzitter is ds J.
Noltes heeft de houding van deze
instanties tot nu toe in deze zin uit
gelegd, dat er „naar het oordeel van
de toezichthoudende autoriteiten
verantwoord is gewerkt". En dat zou
dan slaan op de eventuele fouten in
de verpleging („de ernstige beschul
diging in de hele zaak", aldus het
bestuur). Volgens het bestuur heb
ben de geneeskundige inspectie en
de inspectie bejaardenoorden de
kwestie uitgezocht en is er geen re
den om in te grijpen."
„Overdreven accuraat
Inmiddels heeft de medisch adviseur
van het bejaardencentrum De Hul
len. dokter D. J. Bruins te
Doornspijk, een rapport over de zaak
geschreven. Dit stuk, waarin ook ge
concludeerd wordt dat bij mevrouw
Prins niet gesproken kan worden
van drugsverslaving, is niet gepubli
ceerd, maar er wordt in gepleit voor
een compromis. De heer Brand en
mevrouw Prins zouden beiden naar
hun oorspronkelijke posities terug
keren. Volgens dokter van de Hurk
komt zijn standpunt overeen met
dat van medisch adviseur, dr.
Bruins. De heer Brands zou dan weer
als directeur optreden. „Hopelijk
wijzer geworden en niet als een halve
maatschappelijk werker." aldus dok
ter Van üc Hurk.
Mevrouw Prins, die volgens dokter
Van de Hurk de goodwill van vele
bejaarden heeft, zou weer hoofd van
de huishouding worden, met be
perkte bevoegdheden. Dokter Van
de Hurk gelooft niet dat zij haar
werk niet goed gedaan heeft. „Inte
gendeel, zij is zelfs overdreven accu
raat. Zij heeft de neiging, ook door
slapheid van directeur Brands, haar
macht uit te breiden."
De heer Brands zegt het gevoel te
hebben dat hij weet wat dat „als een
halve maatschappelijke werker" be
duidt. Hij is van professie eigenlijk
maatschappelijk werker en mensen
als dokter Van de Hurk weten met
maatschappelijke werkers niet goed
raad. „Hij heeft nog ouderwetse op
vattingen. Ik wil democratiseren, ik
geef inspraak aan de staf. Maar an
deren vinden zoiets slap." De heer
Brands zegt zich te distantiëren van
de verklaring van het bestuur. Hij
vindt dat het de buitenwereld zand
in de ogen strooit. „De man, die voor
de belangen van de bewoners op
komt. is inderdaad dokter Kuiper."
Voorzitter ds Noltes zei gisteren met
enig optimisme: „Ik geloof dat we
eindelijk op de goede weg zijn."
werd ingesteld, is prof. Muntendam.
Twee leden van de commissie, de
dames Van Leeuwen en Gardeniers,
zijn het volstrekt oneens met de
doelstelling: afremmen van de na
tuurlijke bevolkingsgroei. Mevrouw
Gardeniers, Tweede Kamerlid voor
de KVP: „Dat zou desastreus zijn.
De problemen, die het teruglopend
kindertal met zich mee zal brengen,
worden dan vergroot. Nu al dreigt
een te kleine groep mensen de be
roepsbevolking te zullen vormen,
waardoor bijvoorbeeld de omvang
van de sociale zekerheid in gevaar
komt. Bovendien mogen we niet in
de situatie komen dat we alleen geld
voor onszelf hebben en de derde we
reld in de steek laten".
Eigenlijk zou, aldus mevrouw Garde
niers, een bevolkingspolitiek tegen
het dalend kindertal gericht moeten
zijn. Dat is volgens haar echter te
ingrijpend, en waarschijnlijk ook
niet goed mogelijk, gezien tevergeef-
se pogingen in andere landen.
Afstand
Samen met mevrouw Van Leeuwen
(Tweede Kamerlid AR) neemt zij
ook afstand van het voorgestelde
actieplan voor geboorteregelend ge
drag.. „Uiteraard Juichen wij ver
antwoord ouderschap toe. maar niet
als middel om bevolkingspolitieke
doeleinden te bereiken". Volgens de
dames Van Leeuwen en Gardeniers
is uit het verrichte wetenschappelijk
onderzoek geenszins de conclusie te
trekken, dat de natuurlijke bevol
kingsgroei beëindigd moet worden.
Zij wijzen er met nadruk op. dat de
mening niet ls ingegeven door hun
levensbeschouwing. Prof. Munten
dam wees er bij de presentatie van
het rapport gisteren op, dat het
grootste deel van het rapport ook
door de beide dames onderschreven
wordt.
In het rapport wordt een groot aan
tal aanbevelingen gedaan. Met het
genoemde actieplan moet ernaar ge
streefd worden, dat iedereen een
oordeel kan vormen over zijn of haar
mogelijke ouderschap. Uitbreiding
van kennis over geboorteregeling en
het aankweken van een positieve
houding jegens die geboorteregeling
moeten in het actieplan centraal
staan. De commissie vindt het aan
tal „ongewenste en onbedoelde"
zwangerschappen thans onaan
vaardbaar hoog.
Sterilisatie
De commissie meent, dat aan de
rechtsonzekerheid omtrent abortus
spoedig een eind gemaakt moet wor
den. Gepleit wordt verder voor
maatregelen om aan de stijgende
vraag naar sterilisatie te voldoen.
Ook moet bekeken worden of be
paalde middelen van anti-conceptie
vrij of gemakkelijker beschikbaar
gesteld kunnen worden.
De mogelijkheden voor abortus (als
de wetgever daarover beslist heeft»,
sterilisatie en de aanschaf van anti
conceptiva moeten voor mensen
met elke portemonnee bestaan.
Andere leefvormen
De commissie-Muntendam doet ook
aanbevelingen voor gelijkberechti
ging van andere „leefvormen" dan
het gezin. Achterstand, bijvoorbeeld
op het gebied van de belasting- en
sociale wetgeving, moet uit de weg
geruimd worden. Met de behoefte
van deze leefvormen moet „nadruk
kelijk rekening gehouden worden"
bij het bouwen en toewijzen van
woningen.
De commissie pleit ook voor maat
regelen, die de behoefte aan gastar
beid beperken, „zowel In het belang
van de gastarbeider als de Nederlan
der".
door Jac. Kort
AMSTERDAM Het af-
scheidsconcert van de sopraan
Elisabeth Schwarzkopf, dat
tengevolge van ziekte verleden
jaar maart moest worden uit
gesteld, is dinsdagavond als
nog gegeven.
Eigenlijk had men het gegeven de
zangkunst en de voordrachtskunst,
die zij deze avond ten toon spreidde,
nog best een aantal jaren kunnen
opschuiven. Want de kwaliteiten, die
Elisabeth Schwarzkopf tot de al
lergrootste zangeressen heeft ge
maakt haar prachtige stem. die zij
in alle registers en in iedere nuance
volstrekt beheerst en haar onbe
grensde inlevingsvermogen zijn
nog steeds in verbluffende mate
voorhanden.
Uitgangspunt voor de programmasa
menstelling van dit afscheidsconcert
was om te laten horen, hoe de ver
schillende componisten op hun ei
gen manier onderwerpen, die ons
zullen blijven boeien, op hun eigen
manier behandeld hebben," aldus de
zangeres in haar programmatoelich
ting.
Die onderwerpen waren: nostalgie,
liefde, filosofie, slaap en dood, ver
liefde meisjes en verliefde vrouwen.
De componisten: Schubert, Schu
mann, Mahler. Liszt. Richard
Strauss. Wolf Ferrari en Hugo Wolf.
Schwarzkopf zong al deze liederen,
een ieder op zijn wijze, volmaakt in
de sfeer, waarin ze thuis horen. Nu
eens teder en ingehouden, dan weer
candilleus op het brutale af, soms
innig en melancholiek, een ander
keer schalks en speels, maar altijd
Elisabeth Schwarzkopf
zo, dat men verbaasd was, hoe
scherp zij de inhoud van gedicht en
muziek heeft beleefd en ook hoe lang
aan ieder lied moet zijn geschaafd en
geslepen voor het zowel vocaal als
wat de expressie betreft, deze vol
maaktheid heeft gekregen.
De pianist Geoffrey Parsons heeft
aan dit recital een schitterende bij
drage geleverd als de gelijkwaardige
partner van de scheidende kunste
nares. Zij liet hem terecht delen in de
eer bij de juichende ovaties, die zij
telkens weer in ontvangst had te
nemen.
door André Rutten
DEN HAAG Drie acteurs
van de Nieuwe Komedie Eric
Schuttelaar, Valentijn Ouwens
en Jaap Hoogstra voeren in
het nieuwe programma „Grote
M kleine M" drie clownsacts
uit, die blijkens de voorstelling
dinsdagavond in het eigen
theatertje in Scheveningen in
toenemende mate amuseren.
De voorstelling is opgezet als een
„auditie". De drie acteurs komen de
speelvloer op om iets van hun num
mers te vertonen in de hoop dat „de
directie" hen in een voorstelling zal
opnemen. In afwachting van de
komst van de directie beginnen zij
vast te oefenen, waarvoor zij zich
snel schminken en kleden. Tegen dat
zij de „Pointe" van hun nummer
bereiken breekt een van hen af: hij
vindt het toch geen goed nummer.
Hij is het niet eens met de inhoud of
met de strekking ervan. Het publiek
wordt dan gevraagd uit te maken of
hij wel of niet gelijk heeft.
Het eerste nummer gaat over doping
in de wielrennerij. Het tweede over
arbeiders die besmet raken door ra
dioactief afval. Het derde over een
geval van luchtvervuiling. In alledrie
de gevallen is de kleine M de
wielrijder, de arbeider, de bevolking
het slachtoffer, de grote M de
sponsor, de directie gaat vrij uit.
Het is verrassend, hoe de drie ac
teurs, samen met Otto Dijk als
schrijver en Heieen van Meurs als
regisseur, van die drie gegevens op
een simpele manier, die de zaken
Juist weergeeft, Inderdaad amusante
acts hebben gemaakt. Voor een be
langrijk deel bereiken zij dat door de
goede manier waarop zij clowns spe
len. De grime en de kleding helpen
daar uiteraard bij, de telkens andere
clownstaaltjes die zij daarbij gebrui
ken, maar het is vooral het clowns
gedrag dat zij raak treffen. Daar zijn
zij alle drie goed in, teder naar eigen
Twee van de drie artiesten(Jaap Hoogstra en Valentijn
Ouwens) leiden de clownsacts in.
aard, en de aard van Eric Schutte-
laar straalt daarbij het meeste ple
zier uit.
Dat de geamuseerdheid van het zaal
tje steeds groeide ls niet zozeer hier
aan toe te schrijven, dat de drie
gaandeweg zich meer op hun gemak
gingen voelen, maar meer dat het
publiek even moest wennen aan de
ongewoonheid van de opzet, even
tijd nodig had om op temperatuur te
komen. Het slot ls een beetje wrang.
De directie, die onzichtbaar blijkt te
hebben meegekeken, neemt de
clowns niet aan: zij vindt hun acts
ongeschikt Veelzeggend.
