Historische „sjoel" in
oorspronkelijke staat
Kritiek op tweede ABP-pIan
Gravenstraat nu
„echt" autovrij
Van bewaar- tot kleuterschool
Brandweer eist maatregelen
in kindertehuis Zonnebloem
Restauratie vergt rond één miljoen
Buurtraad: geen
bouw meer
in Steenvoorde
Voor meer
nieuws uit
regio - pag. 10
KORT
G. A. van Oorschot
in workshop
VRUDAG 4 FEBRUARI 1977
REGIO DEN HAAG LEIDEN
Trouw/Kwartet H6
De historische Joodse synagoge aan het Levendaal in Leiden zal grondig gerestaureerd
worden. Dit bouwwerk uit het midden van de achttiende eeuw heeft een belangrijke rol in het
wel en wee van de Joodse gemeente gespeeld.
Van een onzer verslaggevers
LEIDEN De historische synagoge aan het Levendaal in Leiden zal op ingrijpende wijze
gerestaureerd worden. Deze sjoel, die in het midden van de achttiende eeuw al voor het eerst
genoemd wordt, heelt een even boelende als bewogen geschiedenis achter de rug. Verwacht
wordt, dat wanneer de werkzaamheden dezer dagen zullen beginnen, de restauratie zeker tot
aan het einde van het jaar zal voortduren. De kosten van de restauratie van de Leidse
Synagoge worden voorlopig geraamd op rond één miljoen gulden.
Volgens oude geschriften vestigden
zich in het Jaar 1714 de eerste Joden
in de gemee nte Leiden. Enige Jaren
later wordt de synagoge al officieel
genoemd. Zo wordt gememoreerd
hoe de Joodse Synagoge In het Jaar
1762 grondig gerestaureerd moet
worden.
Geschiedenis
De synagoge ln Leiden, we schre
ven het al. heeft een zeer bewogen
geschiedenis achter de rug. In het
Jaar 1807 heeft er in de stad een
grote buskrultramp plaats. Er val
len vele doden, waaronder vele kin
deren Volgens archiefstukken
wordt in het Jaar 1857 de synagoge
in Leiden opnieuw grondig geres
taureerd.
Restauratie
Al geruime tijd bestonden er bin
nen de Nederlands-Israëlietlsche
Gemeente in Lelden plannen om
tot een grondige restauratie van de
synagoge te komen. Het gebouw
vertoonde ernstige tekenen van
verval en was al lange tijd aan een
omvangrijke opknapbeurt toe
Overigens zal het er voor de syna
goge twee Jaar geleden niet zo bij
zonder florissant uit Men wilde de
synagoge namelijk slopen. Er wa
ren al gegadigden voor het oude
gebouw
Maar door een scherp protest van
uit de burgerij van Lelden kon de
synagoge nog op het nippertje be
houden blijven.
V oorbereidingen
De voorbereidingen voor de restau
ratie van de synagoge verliepen bij
zonder goed. Binnen drie maanden
liet de rijksdienst voor monumen
tenzorg al weten, dat de restauratie
van de synagoge voor een subsidie
in aanmerking komt Als eerste
aanzet werd een subsidiebedrag
van vijfenzeventigduizend gulden
toegezegd.
Het ligt in de bedoeling bij de res
tauratie de synagoge weer in de
oorspronkelijke staat te herstellen.
Een bijzonder gelukkige omstan
digheid ls. dat de oude IJzeren hek
ken. die vroeger de blema of het
podium sierden, weer zijn terugge
vonden. Het podium zal dus weer
opnieuw van het ijzeren hekwerk
worden voorzien.
De restauratie van de synagoge, die
zoals alle synagoges naar het oosen
is gebouwd, omvat verschillende
fases. Zo zal de koepel een flinke
opknapbeurt krijgen. Bij de
opknapbeurt zal de synagoge de
zelfde vorm en dezelfde kleuren be
houden. Ook het studentenhuis in
de nevengebouwen zal gerestau
reerd worden. Verder zullen in het
studentenhuis enige nieuwe voor
zieningen aangebracht worden. Zo
komt er een badkamer in het ne
vengebouw en wordt er een kamer
voor de bezoekende rabbi gereali
seerd. Ook komt er een bibliothee
kruimte en een gelegenheid om ver
gaderingen te houden.
De restauratiewerkzaamheden en
het aanbrengen van de verschillen
de voorzieningen zijn daarom ook
zo belangrijk, omdat de Neder
lands-Israëlietlsche Oemeente in
Lelden de wens koestert om in de
toekomst daar een joods cultureel
centrum te vestigen
Synagoge
Tijdens de restauratiewerkzaam
heden aan de Joodse synagoge zal
het gebouw, dat plaats biedt aan
honderd mannen en vijftig vrou
wen (zoals bekend zitten de man
nen en vrouwen in de synagoge
gescheiden) buiten gebruik worden
gesteld De restauratiecommissie,
die onder leiding staat van de heer
A. Lesgever, streeft er naar om de
synagoge op de Grote Verzoendag,
22 september, al in gebruik te ne
men. Op deze voor de Joodse ge
meente bij uitstek feestelijke dag
zou er geen groter geschenk zijn
dan de synagoge opnieuw in ge
bruik te kunnen stellen. Toch
houdt men er. gezien de vele
werkzaamheden, die nog moeten
gebeuren, ernstig rekening mee.
dat de voltooiing van de werkzaam
heden pas aan het einde van het
jaar plaats zal hebben.
Activiteiten
De architect bij de restauratie
werkzaamheden is de heer P. v.d.
Sterre, terwijl de heer H. L. Speljer
als penningmeester van de Neder
lands-Israêlletlsche Gemeente ln
bijzondere mate bij de voorberei
ding van de werkzaamheden be
trokken ls geweest. Onder de Israë-
lletische Gemeente Leiden ressor
teren onder meer de gemeenten
Noordwljk, Katwijk. Oegstgeest en
Alphen aan de Rijn. De activiteiten
van de Joodse gemeente beperken
zich overigens niet alleen tot de
wekelijkse shabbat ln de synagoge.
Men bemiddelt onder meer bij het
huisvesten van Joodse studenten
en brengt bezoeken aan verschil
lende ziekenhuizen
Voor de omvangrijke restauratie
werkzaamheden is veel geld nodig.
En al kan dan ook een deel van de
werkzaamheden gefinancierd wor
den uit subsidiebedragen, een be
langrijk deel ook zal uit eigen mid
delen bijeen gebracht moeten wor
den. Belangstellenden, die de grote
opknapbeurt van de Joodse syna
goge willen steunen, kunnen hun
giften kwijt op gironummer 117566
ten name van de Nederlands-
Israëlletlsche Gemeente ln Leiden.
RIJSWIJK Het nieuwe plan
van het Algemeen Burgelijk
Pensioenfonds voor de bebou
wing op een stuk terrein tussen
pnnses Beatrixlaan. Generaal
Spoorlaan en Steenvoordelaan
heeft nogal kritiek opgewekt
Het ABP wil daar onder meer
woningen, enkele kantoorruim
ten. sociaal culturele voorzie
ningen. een hotelgarni en drie
kiosken bouwen.
Via een loopbrug zal het
complex over de Generaal
Spoorlaan verbonden worden
met het winkelcentrum In de
Bogaard
Een plan van het Algemeen Burge
lijk Pensioenfonds, dat al eerder
werd ingediend, werd ln 1976 door de
gemeenteraad afgekeurd Dit oude
plan omvatte de bouw van 156 flat
woningen voor bejaarden en al
leenstaanden
In het tweede plan is toen rekening
gehouden met de vele bezwaren, die
van omwonenden binnen waren ge
komen Een aantal bewoners wilde,
dat er op het stuk grond helemaal
geen woningen zullen worden
gebouwd.
Andere tegenstanders zeggen als er
dan toch moet worden gebouwd dan
lager dan de acht en zes woonlagen,
die thans in het plan worden voorge
steld.
Verder is men van mening, dat in
1976 duidelijke naar voren kwam.
dat de te bouwen woningen voor
bejaarden en alleenstaanden zijn be
stemd Tijdens een hoorzitting over
deze aangelegenheid deelde wethou
der dr A J d v Burg mee. dat het
RIJSWIJK - De buurtraad Steen-
voorde (VRS) wil de nog onbebouw
de terreinen ln Steenvoorde, die mo
menteel nog geen woonbestemming
hebben, vrijhouden van wo
ningbouw. Dit om de noodzakelijke
verbetering van het woonmilleu niet
in gevaar te laten komen.
De buurtraad zegt dit in een schrif
telijke reactie aan de Rijswljkse ge
meenteraad op de discussienota
„Volkshuisvesting". Men ls van me
ning dat deze terreinen een aangrij
pingspunt vormen voor het verbete
ren van de omgeving. „Het groen
blijft dan niet meer beperkt tot pri-
vé-tuintjes en „kijkgroenstrook-
Jes"," aldus het bewonersorgaan,
dat voorts nogal wat andere bezwa
ren aandraagt tegen de gemeentelij
ke nota. Omdat Rijswijk vrijwel ls
volgebouwd meent men dat een her
oriëntering van het gemeentelijk be
leid nodig is. In de vooroorlogse de
len van Rijswijk zal een verbetering
van het woonmilleu op gang komen.
De problemen liggen volgens het
wijkorgaan, echter ook ln de wijken,
die vlak na de oorlog en later zijn
gebouwd.
Diefstallen in J
opvangcentrum
bekend
DEN HAAG De 26-Jarige Amster
dammer zonder beroep H. K M. A.
heeft tegenover de politie ln Den
Haag bekend dat hij begin augustus
als patiënt van een opvangcentrum
in Den Haag voor 25.000 gulden aan
Juwelen, 300 gulden contant en 100
metadontabletten heeft ontvreemd
uit het opvangcentrum De Juwelen
had hij volgens zijn verklaring bij de
politie te gelde gemaakt om heroïne
te kunnen kopen. De man, die sinds
de diefstal als verdachte gesigna
leerd stond, werd ln Amsterdam
aangehouden en vervolgens overge
leverd aan de Haagse politie.
Van een onzer verslaggeefsters
DEN HAAG - Om het sluipverkeer tussen de Haagse Torenstraat en de
Hofweg afdoende te kunnen tegenhouden, werd tn december van het vorig
jaar al besloten, de Gravenstraat af te sluiten voor het verkeer. Op papier
was het gebied rondom het Oude Raadhuis aan de Groenmarkt al autovrij.
Bestemmingsverkeer werd echter wel toegelaten. Maar al gauw bleek, dat
het gewone doorgaande verkeer hierdoor het inrijverbod begeerde. Nu mag
ook het bestemmingsverkeer niet meer over de Gravenstraat rijden. In de
nieuwe opzet rijdt het verkeer nu vanaf de Torenstraat de Groeniharkt op
en wordt langs het gemeentelijk Informatiecentrum en De Drie Hoekjes
naar de Torenstraat teruggeleid. Het autoverkeer dat het Buitenhof
opdraait vanaf de Hofweg wordt eveneens teruggeleid om het middenplein
op het Buitenhof.
Van een onzer verslaggeefsters
WARMOND De kleuters van de r.k. kleuterschool.in Warmond vieren morgen feest. Het is dan
precies eeh eeuw (100 Jaar) geleden, dat de eerste zusterschool geopepd werd in de oude
leegstaande pastorie aan de Herenweg.
Tijdens de vergadering van het
kerkbestuur van 13 november 1875
werd voor het eerst de wens uitge
sproken een zusterschool op te rich
ten als naai- en bewaarschool. Men
ging aan het werk. Er werd bij hoge
re kerkelijke Instanties toestemming
gevraagd, de pastorie werd ver
bouwd en ingericht en de pastoor
schreef verschillende congregaties
aan met het veizoek de Jeugd ln
Warmond te onderrichten en te „be
waren". Honderd Jaar lang hebben
de zusters nu alweer de school
geleld.
Rond de eeuwwisseling was het café
„Lantaarntje" te koop. Na rijp be
raad besloot het kerkbestuur tot
aankoop over te gaan en dit gebouw
(de tegenwoordige „Burcht") toe te
voegen aan de school en het zuster
huis. Later werd daar ook de R.K.
lagere school gevestigd. Als be
waarschool heeft de „Burcht" tot
1968 dienst gedaan. De naam was
toen Petrus Donderdersschool. Toen
men de Herenweg overstak naar de
moderne school met vier lokalen
werd de naam gewijzigd ln „Hum
melburcht". En met de hummels, die
nu op school zitten, wordt vandaag
dus uitgebreid feest gevierd.
Van een onzer verslaggeefsters
DEN HAAG De Haagse brandweer is van plan zo snel mogelijk in te grijpen om aan de
verwaarloosde en brandgevaarlijke situatie, waarin het hervormde kindertehuis Zonnebloem aan
de Scheveningse weg verkeert, een eind te maken.
Dit tehuis is al ln opspraak geko
men. doordat de Jeugdleiders van
het tehuis hun nood klaagden over
het sterk verwaarloosde onderhoud
van de honderd Jaar oude villa De
brandweer wil de directie van het
tehuis nu aanschrijven met de els
het gebouw binnen drie maanden
brandveilig te maken. Eén van de
meest belangrijke en Ingrijpende
maatregelen is het aanbrengen van
een tweede deugdelijke vluchtweg.
Tot nu toe loopt langs het gebouw
slechts één brandtrap, die bovendien
bestaat uit houten treden. „Er zal
tevens binnen een Jaar een
brandmeld- en alarminstallatie,
brandblusapparatuur en noodver
lichting moeten worden aange
bracht". aldus de brandweer. Ook
deze apparatuur heeft tot nu toe
altijd ontbroken ln het kindertehuis.
Vorige week was de maat vol. De
leiding van het kindertehuis stelde
de buitenwereld op de hoogte van de
erbarmelijke staat, waarin het te
huis verkeert. „Al negentien jaar
lang wachten wij Er wordt voortdu
rend gepraat over nieuwbouw, maar
voorlopig zitten wij nog steeds hier",
aldus de leiding. Ook de directie en
het bestuur waren in afwachting van
nieuwbouw. Vandaar ook hun be
sluit ln het oude gebouw voorlopig
geen geld meer te steken.
Wanneer het bestuur nu niet aan de
eisen van de afdeling preventie van
de Haagse brandweer voldoet, be
staat in principe de mogelijkheid dat
het college van B en W tot sluiting
van Zonnebloem kan overgaan.
wel de bedoeling is om de woningen
ls eerste instantie voor all eens taan-1
den en bejaarden in Rijswijk te be
stemmen Dan pas zullen ouderen
aan de beurt komen, die kinderen in
Rijswijk hebben wonen. Daarna zal
pas aan bejaarden van bulten Rijs
wijk huisvesüng worden aange
boden
Verder was erkritiek op de loopbrug,
die volgens het tweede plan veel
zwaarder zal worden uitgevoerd
Ook wilde men weten of het wel zo
nodig was om kantoorruimten te
creëren. Wethouder Van der Burg
wees daarbij op het feit. dat bij de
gemeente nog steeds veel aanvragen
voor kantoorruimten binnenkomen.
Volgens hem Is het misschien ook
wel mogelijk, dat een ruimte als ge
zondheidscentrum gebruikt wordt
Verder wees hij erop. dat de omstre
den loopbrug opnieuw in studie zal
worden genomen
Zo ziet het er van binnen uJt ln het Kindertehuis Zonnebloem aan de Scheveningseweg ln Den
Haag. Totaal verwaarloosd en brandgevaarlijk.
Natuurwandeling
Het Instituut voor natuurbe
schermingseducatie organiseert
in samenwerking met de gemeen
telijke Dienst School- en Kinder
tuinen morgen een natuurwande
ling langs het Zuiderstrand. Deel
nemers moeten zich verzamelen
om 11.00 uur op het Deltaplein in
Kijkduin. Deelname is kosteloos.
CDA-Rijnsburg
In RijnSburg is een CDA-
werkgToep actief met het voorbe
reiden en uitvoeren van de verkie
zingscampagne voor de a s. Twee
de Kamerverkiezingen. In dat ka
der is een gTOte CDA-bijeenkomst
georganiseerd: de eerste in de ge
schiedenis van politiek
Rijnsburg. De bijeenkomst vindt
plaats op maandag 7 februari a s.
en wordt gehouden ln de Imma-
nuëlkerk aan de Kerkstraat. Aan
vang: 20.00 uur. Spreekster op de
ze bijeenkomst is mevrouw T.
Gardeniers-Berendsen, lid van de
Tweede Kamer voor de KVP en
kandidaat op de CDA-lijst. Zij
spreek> over het thema „Niet bij
brood alleen" en over het CDA
tijdens en na de verkiezingen. De
bijeenkomst is openbaar.
Dam-simultaan
Voor damliefhebbers is het wel
licht een uitdaging om op maan
dag 7 februari a s. om 20.00 uur in
het discafé ..De Seinpost" aan de
Strandweg 80 in Hoek van Hol
land de strijd aan te binden met
Bertus Blankenstein, die is uitge
nodigd voor een damsimultaan.
Vooral in Haagse „damkringen"
is Bertus een bekende, en vaak
gevreesde slmultaanspeler. Men
dient wel van te voren in te schrij
ven. Adres: Strandweg 80 tel.
01747-2512.
Volksmuziek
In de serie concerten „Volksmu j
ziek en volksinstrumenten ln Eu
ropa" in het Haags Gemeentemu
seum komt zondag 6 februari a.s.
de zigeunermuziek aan de beurt.
In de aula treedt dan om 14.30 uur
een uit Boedapest afkomstig or
kest op met als „primas" Jeno
Lendval-Csócsl, en als clmbalist
Gyula Dombi en met zang van
Gabrielle von Tilly.
Veranderingen
De Haagse Dekenale Raad heeft
mr. Ben K. J. Pauw (33) aange
steld tot voorzitter. Hij volgt de
heer Jac. Prinsen op. die de HDR
anderhalf jaar heeft geleid. De
Raad nam afscheid van pater L.
Morshuizen, die drie Jaar be
stuurslid is geweest. De sa
menstelling van de Raad is ingrij-"
pend gewijzigd en uitgebreid.
Men is afgestapt van de vertegen
woordiging per zóne. Voortaan
heeft elk van de 30 parochies in de
Raad een afgevaardigde. Hier
door kunnen de parochies recht
streeks meer invloed uitoefenen
op de stedelijke werking.
Open huis.
Op zondag 6 februari a.s. wordt in
de Haagse Kloosterkerk aan de
Parkstraat van 15.00 tot 20.00 uur
een „open huis" gehouden. The
ma is „muziek en beweging". In
de Apostelkapel is gelegenheid
voor knutselwerk, zowel voor kin
deren als voor volwassenen. In de
wandelruimte wordt een demon
stratie gegeven van Macedo
nische, Roemeense en Neder
landse volksdansen. In deze ruim
te staan tevens stands van „Nieu
we Levensstijl" en „Amnesty In
ternational". Naast het Open-huls
iedere maand, vindt er elke
woensdag van 18.15 tot 19.00 uur
een „epen tafel" plaats in de
Crypt, waar u tegen een geringe
prijs een goede maaltijd kunt
krijgen.
Dies natalis
De Leidse Universiteit viert op
dinsdag 8 februari a.s. haar 402de
dies natalis. Ter gelegenheid van
dit gebeuren vindt er ln de Leidse
Stadsgehoorzaal ln de Breestraat
66 een plechtige bijeenkomst
plaats. Tijdens deze bijeenkomst,
die om precies twee uur begint,
zal de rector magnificus der uni
versiteit, prof. dr. D. J. Kuenen de
diesrede uitspreken. Hierna
wordt aan prof. dr. A. D. Momogli-
ano het ere-doctoraat ln de lette
ren verleend. Zij, die de bijeen
komst willen bijwonen, kunnen
een toegangskaart aanvragen bij
het secretariaat op het universi
teitsbureau, Stationsweg 46 in
Leiden. Tel. 14 83 33 tst. 3055.
LEIDEN De literaire workshop
van het Lelds Academisch
Kunstcentrum organiseert van
avond een lezing van G. A. van Oor
schot in het LAK-theater op Leven
daal 150. Van Oorschot is een van de
meeste bekende uitgevers op literair
gebied. Zijn fonds omvat een groot
aantal van de beste Nederlandse au
teurs aller tijden (o.a. Pierre Kemp
en Multatuli, wiens verzameld werk
slechts dank zij de inspanningen van
Van Oorschot uitgegeven kon wor
den) en de vertalingen van de
kopstukken van de Russische litera
tuur, bijeengebracht ln de beroemde
Russische bibliotheek. De lezing be
gint om kwart over acht De toe
gangsprijs bedraagt 6,—, voor LAK
en CJP-leden en 65-plussers 4,—.
