Mazda 323: klein model
met achterwielaandrijving
Apparaat spaart benzine
Kibboets niet romantiseren
autobiografie
Reliant Kitten:
prijzig polyester
Gezinsverzorging wijst
Meijers vacaturestop af
Mazda dealers o.a. te:
Dr F. J. M. Selier na onderzoek in de Negev:
dealers in groot Amsterdam
BINNENLAND-AUTO
TROUW/KWARTET
door Sicco de Jong
Het Japanse merk Mazda heeft een nieuw klein model met achterklep en achterwielaandrijving
uitgebracht. Dit model, de 323. zal tijdens de Personenauto-RAI-tentoonstelling zijn wereldpre
mière beleven.
De Reliant Kitten met kunststof koets op een stalen chassis.
Het kleine, om lijn zuinige driewie
lers bekende Britse merk Reliant,
heeft een vierwielige wagen met
kunststof koetswerk aan zijn pro
gramma toegevoegd. Het is de Kitten,
met een aluminium 850 cc-motor en
een gewicht van net iets meer dan
vijfhonderd kilo: slechts de helft van
menige middenklasse-auto.
De aantrekkelijkheid van de met de
hand vervaardigde Reliant Kitten is
het uiterst gunstige benzineverbruik.
Dit bedraagt slechts zo'n één op twin
tig volgens fabrieksopgave, terwijl de
officiële topsnelheid 130 km. per uur
is. De acceleratie doet niet onder voor
menige andere kleine auto. De Reli
ant Kitten, die achterwielaandrijving
heeft, is 3,33 meter lang; de combi
Kitten Estate is twee centimeter
langer.
De ruimte van beide wagens is echter
beperkt men zit met z'n schouders
tegen het portier aan en de prijzen
zijn hoog. De Kitten kost incl. BTW
12.980 gulden: de Estate komt 470 gul
den duurder uit. De exclusiviteit en
de uiteraard roestvrije polyester car
rosserie moeten samen met het voor
delige verbruik veel goed maken. De
auto is vooral gericht op klanten, die
het voertuig jarenlang buiten willen
laten staan.
De opbouw geschiedt in de fabriek te
Tamworth in Staffordshire opeen sta
len chassis. De viercilinder motor
heeft 40 DIN-pk vermogen en loopt
knap stil. Opmerkelijk is de zeer korte
draaicirkel van slechts zeven meter.
Het veercomfort blijkt niet slecht; de
uitrusting van de Kitten is vrij een
voudig.
De fabriek maakt wekelijks tweehon
derd driewielers van het type Robin,
zestig Kittens en vijftig Scimitars. De
Scimitar is een fraaie exclusieve
sportwagen met kunststof carrosserie
en een drieliter V 6-motor van Ford,
die een gemiddeld verbruik van één
op negen en een topsnelheid van 200
km. per uur oplevert. Deze Scimitar
GTE is standaard voorzien van getint
glas, een gelaagde voorruit, rolgordels
voor en heupgordels achterin, elek
trisch bediende zijruiten en een Phi
lips stereo-radio-cassettecombinatie.
De prijs bedraagt 38.200 gulden.
Tot nu toe werd in de klasse van
kleine auto's met ..achterdeur" vrij
wel uitsluitend voor voorwielaandrij
ving gekozen. Reeds tien van derge
lijke voorwielaandrijvers zijn
geïntroduceerd: de Audi 50, Autobi-
anchi A 112, Datsun Cherry Coupé.
Fiat 127 Tre Porte, Ford Fiesta, Hon
da Civic, Peugeot 104. Renault 5. VW
Polo en VW Goll. Alleen General
Motors vormde een uitzondering
door de modellen Opel Kadett City
en Vauxhall Chevette van de gewone
Opel Kadett af te leiden. Maar nu
heeft de fabriek Toyo Kogyo uit Hi
roshima een dergelijk model van be
gin af aan geconstrueerd uitgaande
van de conventionele achterwiel-
aandrijving.
Met de Mazda 323 blijkt deze fabriek
er in geslaagd ondanks de cardan-
tunnel in het interieur en de op de
aandrijving afgestemde achteras-
constructie een opmerkelijke bin
nenruimte te creëren. Door de vorm
van de carrosserie wat bolle zijkan
ten te geven kon bijvoorbeeld de
schouderruimte optimaal worden.
De totale lengte van de nieuwe auto
Het Instituut voor Wegtransportmiddelen van TNO in Delft heeft een Frans apparaatje in test, dat
benzinebesparingen van vijftien procent oplevert. Het ding, dat er uitziet als een vergrote
vingerhoed, ondervindt in Frankrijk nogal wat belangstelling van officiële instanties en wordt nu
in Nederland geïmporteerd voor een prijs van vijfenzestig gulden.
Het Franse staatselectriciteitscon-
cern EDF heeft het apparaat, dat de
naam ES 20 draagt, op vier verschil
lende Renaults beproefd en kwam
tot een daling van het benzine
verbruik. die varieerde van vijftien
tot negentien procent. De Parijse
brandweer kwam met vier verschil
lende merken auto's eveneens tot
een gemiddelde benzinebesparing
van ruim vijftien procent. Een aan
tal bedrijven, dat met één of twee
auto's de proef op de som nam. kreeg
ongeveer gelijke resultaten.
„We zijn in Nederland nu ook met
enkele bedrijven proefnemingen met
de ES 20 begonnen en daar komen
zeker gunstige reacties uit. Heineken
heeft al zwart op wit bevestigd, dat
de brandstofbesparing, die ik toezeg
de, bereikt werd", aldus de heer G. J.
Danden te Amsterdam, die het Fran
se product als agentschap kreeg.
Met het TNO-onderzoek wil hij het
nut van de in principe eenvoudige
vinding staven. Buiten de prijs van
65 gulden zijn de inbouwkosten ge
ring; de prijs van het apparaatje
heeft men er gemiddeld na goed 4300
kilometer uit.
De ES 20 wordt gemonteerd tussen
de carburateur en de inlaat en
brengt daar een betere werveling tot
stand. Zodoende wordt een homoge
ner mengsel van benzinedamp en
lucht bereikt, dat ook beter verdeeld
wordt over vier of meer cilinders.
Daardoor wordt de verbranding in
de vier cilinders gelijkmatiger en bo-
vendien efficiënter. Zo resulteert
dan ook een schoner uitlaatgas. Vol
gens Franse proeven wordt de emis
sie van koolmonoxide door toepas
sing van de ES 20 ruimschoots gehal
veerd. terwijl tevens andere onge
wenste uitlaatgassen van de motor
verminderen.
Het feit, dat de auto-industrie het
apparaat nog niet monteert, kan een
aantal verklaringen hebben. In het
algemeen staan autofabrikanten af
wijzend tegen al wat niet uit de eigen
laboratoriums komt en zijn de inge
nieurs beducht voor hogere verbran-
dingstemperaturen, die door minder
verdamping van bezine zouden kun
nen ontstaan. Maar ook de omvang
van de benzinebesparing is wat
schokkend De omzetten van de olie
maatschappijen aan benzine en de
opbrengsten van de benzine-
accijnsen zouden, als de autofabri
kanten plotseling hun fiat aan een
dergelijk apparaat zouden geven,
opeens met vijftien procent dalen. In
Nederland, met een opbrengst van
circa drie miljard gulden uit de ben
zinebelastingen. zou dit de staat bij
na een half miljard gulden kosten
Verhoging van die belastingen zou
anderzijds weer de olielanden uitda
gen. Voor de oliemaatschappijen zou
het grootste probleem direct be
staan uit grotere benzlne-over-
schotten. die tot een verdere
prijsslag met witte benzine kunnen
leiden.
Het zijn nu feitelijk duurtests, die
moeten uitwijzen of het principe van
de ES 20 en in Frankrijk is nog een
dergelijke apparaatje ontwikkeld en
in de verkoop genomen de beslis
sing van de auto-industrie, om een
afwachtende houding aan te nemen,
wettigt.
WAT U BIJ EEN ONGEVAL
ZEKER MOET NOTEREN
bedraagt 3.82 meter: goed tien centi
meter meer dan de VW Golf.
De Mazda 323 wordt geleverd in zes
versies, waarvan de goedkoopste
drie deuren en een éénlitermotor van
45 DIN-pk heeft. Deze 323 EL kost
10.695 gulden incl. BTW. De andere
vijf versies hebben een 1300 cc motor
met 60 DIN-pk vermogen en worden
als drie- of vijfdeurs uitvoering gele
verd. Bij de driedeurs is ook een
vijfde versnelling of een automa
tische transmissie mogelijk; de vijf
deurs heeft alleen de automaat als
extra. Deze 323 ES-5A (ES slaat op
de motor) is de duurste van de serie
met een prijs van 13.195 gulden.
Wat bovenal opvalt is de zeer
complete uitrusting, die reeds voor
de standaarduitvoering EL geldt.
Daartoe behoren achterruitverwar-
ming, getint glas met gelaagde voor
ruit, achteruitrijlampen, hoofdsteu
nen, rolgordels, een antiverblin-
dingsspiegel, een tijdklok je en rem-
bekrachtiging. De achterbank is in
twee delen neerklapbaar en de derde
of vijfde deur kan elektrisch ont
grendeld worden Het veercomfort
is. vergeleken bij eerder uitgebrach
te kleine Mazda's, belangrijk verbe
terd. Ook de stoelen blijken comfor
tabel en fraai uitgevoerd.
Europese Japanner
Mazda noemt de wagen, die in Japan
de naam Familia krijgt, een „Euro
pese Japanner" en het is ook het
eerste model van Toyó Kogyo. dat
niet eerst in Amerika en daarna in
Europa verschijnt. De type
aanduiding 323 ligt overigens wel
dicht tegen de nummering van BMW
en Volvo aan, maar het nummer was
niet gedeponeerd en de fabriek kon
er naar eigen commentaar vrij over
beschikken
Voor het benzineverbruik van de
Mazda 323 EL geldt een DIN-norm
van één op dertien en voor de 323 ES
van een op twaalf, die berust op een
meting van constant rijden met hon
derd kilometer per uur. Dit cijfer is
als altijd wat geflatteerd voor een
doorsnee-verbruik, maar het geeft
aan dat de Japanse wagen daarmee
zijn Europese concurrenten weinig
ontloopt
Voorts heeft de fabriek meegedeeld
veel aandacht aan de veilige kooi
constructie met kreukelzone besteed
te hebben. In het dak zit een rolbeu-
gel. het Instrumentenbord is opge
vuld met zacht materiaal en de por
tiergrepen zijn verzonken. Vele van
de standaard-accessoires dragen ook
tot de veiligheid bij.
De Mazda 323, een Japans nieuwtje dat deze week in Neder
land wordt geïntroduceerd.
Van een verslaggever
UTRECHT Het algemeen
bestuur van de centrale raad
voor gezinsverzorging vindt de
plannen van staatssecretaris
Meijer om voor de gezinsver
zorging een vacaturestop in te
stellen onaanvaardbaar.
CRM wil via die vacaturestop het
gat van honderd miljoen gulden
dichten dat gaapt in de CRM-
begroting van 1976. In een motie die
op een vergadering van de centrale
raad is aangenomen wordt erop ge
wezen dat de Instellingen voor ge
zinsverzorging zich al in september
1975 bereid hebben verklaard mee te
werken aan een bezuiniging van der
tig miljoen op de begroting van 1976.
In december 1976 liet de staatssecre
taris in antwoord op Kamervragen
nog weten dat er een tekort van
veertig miljoen zou zijn. maar nu
blijkt dat begrotingstekort te zijn
opgelopen tot honderd miljoen.
De gezinsverzorgers constateren dat
de overheid zelf de financiële gevol
gen van haar eigen beleid volledig
verkeerd heeft getaxeerd. De gevol
gen van die foute schattingen mogen
niet op de instellingen in de ge
zinsverzorging worden afgewenteld.
De verantwoordelijkheid voor de be
grotingsoverschrijding moet de over
heid zelf dragen, aldus de centrale
raad voor de gezinsverzorging.
Het bestuur van de centrale raad is
niet van plan verantwoordelijkheid
te nemen voor eventuele maatrege
len van de staatssecretaris vóórdat
opheldering is verschaft.
Niet te rijmen
Waarnemend directeur mr J J. van
Daal van de centrale raad zei desge
vraagd dat een vacaturestop in de
gezinsverzorging niet te rijmen is
met het streven om de kosten van de
gezondheldszrog in inrichtingen om
laag te schroeven door het accent te
verleggen naar de zorg bulten de
inrichtingen. Dat betekent dat de
gezinsverzorging waar men nu al per
soneelsproblemen heeft en met
wachtlijsten werkt het nog drukker
krijgt.
Mr. Van Daal: „We hebben dus eer
der behoefte aan uitbreiding dan
aan een vacaturestop Een vacatu
restop zou betekenen dat de mensen
onder nog grotere spanningen hun
werk moeten verrichten dan nu al
het geval is.
door Piet Hagen
De kibboets oefent nog altijd een grote aantrekkingskracht uit
op mensen die onvrede hebben met onze als los zand aan elkaar
hangende „samenleving". Die bewonderende belangstelling
spreekt ook uit het proefschrift „Kibboets, gezin en gelijkheids
ideaal" (Van Gorcum, Assen), waarop dr. F. J. M. Selier aan de
Universiteit van Amsterdam promoveerde. Tegelijkertijd bevat
zijn boek echter een waarschuwing tegen romantisering van de
kibboets. De kibboetsiem zijn altijd zeer praktisch ingesteld
geweest en tegen die achtergrond hoeft het niet te verbazen dat
in de meer welvarende omstandigheden van tegenwoordig ook
de kibboets meer „wereldgelijkvormig" is.
Het boek van dr. Selier laat zich
goed lezen. Het is een van de weinige
proefschriften in de sociale we
tenschappen die je niet in het uni
versitaire taaltje getrainde lezers
kunt aanbevelen. Die goede lees
baarheid heeft het boek gemeen met
zovele „veldstudies" van cultureel
antropologen. Dat de verhalende
trant van dit proefschrift een meer
systematische aanpak wel eens in de
weg kan staan, is iets waarover we
ons in een dagblad geen zorgen hoe
ven te maken.
De heer Selier bezocht Israël voor
het eerst in 1966 met zijn verloofde
en hij vond het een fascinerend land.
Vooral zijn bezoek aan enkele kib
boetsiem maakte diepe indruk. Hij
besloot deze communale leefvorm
nader te onderzoeken en vestigde
zich daartoe in 1968 samen met zijn
gezin voor enige tijd in een kibboets
die hij de (verzonnen) naam „Gan
Siva" gaf. Later reisde dr. Selier op
nieuw naar Israël voor verdere stu
die, ook in andere nederzettingen.
Afgelegen
Gan Siva is een afgelegen en moei
lijk bereikbaar oord in de Negev De
kibboets werd in 1936 gesticht door
een groep uit Duitsland afkomstige
joden, die in 1933 uitweken voor het
opkomend nationaal-socialisme De
ze immigranten waren minder ver
vuld van socialistisch-zionistisch
idealisme dan de stichters van de
kibboetsiem uit het begin van de
eeuw. Zij behoorden veelal tot de
gegoede burgerij Het waren van de
ze groep de meest idealistisch inge-
stelden die zich voelden aangetrok
ken tot een nieuw leven
Zo ook de in 1920 In Breslau geboren
David. Lid van een joodse jeugdbe
weging, omdat hij *met de edel-
germaanse padvinderij niet mocht
meedoen. Als joden ook geweerd
worden van de staatsscholen gaat hij
naar de joodse school. Tijdens de
bijeenkomsten van zijn (aanvanke
lijk ook in uniform gestoken)
jeugdgroep worden brieven gelezen
van pioniers die al in Palestina zijn.
Zijn ouders koesteren ook zionis
tische sympathieën en sturen hem
naar Nederland om in de Wieringer-
meer een opleiding voor het pio
nierswerk in Palestina te volgen. Als
hij het certificaat behaald heeft be
sluit hij naar Gan Siva te gaan.
Als dr. Selier ln 1968 zijn onderzoek
ln Gan Siva begint vormen de vroe
gere Duitse immigranten nog altijd
een deel van de bevolking, maar het
is een slinkend deel. In totaal telt de
kibboets 406 leden, van wie ruim de
helft (233) officieel lid is; de rest
bestaat uit kinderen (98) en bljwo-
ners.
Na 1900
De eerste kibboetsiem ontstonden
vlak na de eeuwwisseling. Ze werden
gesticht door socialistisch-zionis
tisch georiënteerde pioniers, die
streefden naar absolute gelijkheid.
Zowel voor de produktie als voor de
consumptie vormden ze een eenheid.
Later ontstonden nog andere, min
der radicale communale woonvor
men. maar de kibboets 'in 1971
woonde drie procent van de Joodse
bevolking in een van de ongeveer 240
kibboetsiem) bleef toch de bekend
ste. Bijna alle kibboetsiem liggen op
het platteland en aanvankelijk wa-
Kibboets in noord-Israël
ren ze overwegend agrarisch. Dat
kwam niet alleen door het verlangen
van terug-naar-de-natuur dat in het
begin van deze eeuw zo sterk was,
maar ook door de noodzaak het land
tot ontwikkeling te brengen. Later
begonnen de meeste kibboetsiem
ook met industriële produktie. Ook
Gan Siva heeft een gemengde econo
mie: landbouw, veeteelt en industrie.
Achtergronden
Dr Selier beschrijft uitvoerig de ach
tergronden van de kibboets
beweging. Hij verwijst naar de eigen
cultuur van de Oost-Europese joden
die in „Shtetl's" (kleine stadjes als
het ware) bij elkaar woonden en
naar de ideeën binnen het chassldis-
me (een mystieke stroming) en de
halaska (de joodse „verlichting"),
die weer ingingen tegen deze shtetl-
cultuur Een deel van de sociale her
vormingsbeweging die zo onstond
werd later gebundeld in de zionis
tische beweging, die de vervulling
van veel idealen in Palestina local)
seerde De jodenvervolging die zo
wel in Oost- als West-Europa voor
kwam stimuleerde het verlangen
naar een nieuw bestaan elders.
De aanvankelijke idealen van de
pioniers waren nogal revolutionair
Absolute gelijkheid werd in alle op
zichten nagestreefd Man en vrouw
deden hetzelfde werk. het huwelijk
was volstrekt ondergeschikt aan het
gemeenschapsleven, eigen bezit
werd niet of nauwelijks geduld, de
kinderen werden door de ge
meenschap opgevoed, geld bestond
niet. Wie met een zeker heimwee aan
deze tijd terugdenkt zal de gemid
delde kibboets van nu weinig radi
caal vinden. Geen wonder dat er
wordt gesproken over een „crisis" in
de kibboetsbeweging. De kibboets is
„verburgerlijkt" zeggen de radi
calen.
Praktisch
Dr Selier ziet het anders. Van
oudsher zijn de kibboetsiem prak
tisch ingesteld geweest, zegt hij. Het
radicalisme van de begintijd kwam
voor een deel wel voort uit socialis
tische motieven, maar was tendele
ook de consequentie van het barre
bestaan in een vreemd land. Er
moest hard gewerkt worden door
man èn vrouw, er bestond geen wel
vaart die een verdelingsprobleem
meebracht en zonder de inspanning
van de hele gemeenschap zou de
kibboets geen kans van slagen
hebben
Die praktische instelling blijkt vol
gens dr Selier uit de verschillen die
er tussen de kibboetsiem onderling
bestonden. Elke kibboets paste zich
aan de plaatselijke omstandigheden
aan. Men moet de pioniers van vroe
ger niet te romantisch voorstellen
het waren heus niet allemaal idealis
ten. Zoals men de kibboets van onze
tijd vanwege het opbloeiende ge
zinsleven, de ibescheiden) privébe-
zittingen en de toegenomen wel
vaart niet zo maar „burgerlijk" kan
noemen De meeste kibboetsbewo
ners kiezen bewust voor deze vorm
van (samen)leven en zijn gelukkig.
Die bewering wordt nader uitge
werkt in het deel over de verhou
ding-man-vrouw. Het huwelijk is nu
niet meer een bijna stiekeme forma
liteit, maar een gebeurtenis die met
feestvertoon wordt gevierd. Het ge
zinsleven heeft een belangrijker
plaats dan vroeger Hoewel de kin
deren verblijven in kinderhuizen Is
hun contact met de ouders toch
intensiever geworden De vrouw on
derscheidt zich in kleding en gedrag
weer van de man. ZIJ richt zich meer
op arbeid in de verzorgende sector
en werkt doorgaans korter dan de
man. De vrouw en de man zijn sa
men verantwoordelijk voor het huis
houden. maar de taak van de vrouw
is hier toch zwaarder. Vandaar het
begrijpelijk verlangen naar kortere
werktijden.
Die bevinding brengt dr 8eller tot
de volgende stelling: „Dat de eman
cipatie van de vrouw zou bestaan uit
het creëren van dezelfde arbeidsmo
gelijkheden voor haar al3 waarover
de man beschikt een punt dat te
vinden is ln veel partijprogramma's
is een ernstige misvatting. Deze
speelt ook veel feministen parten en
verhindert dat de vrouw alsook de
man werkelijk tot emancipatie
komt In de kibboets wordt het aan
vankelijk overspannen verlangen
naar gelijkheid, waarbij vrouwen
zelfs fysiek de man zoveel mogelijk
wilden evenaren, meer en meer ver
vangen door een streven naar gelijk
waardigheid
AMSTERDAM
SIEBERG HANDELMIJ B.V.
Stadhouderskade 93,
tel 020-717947
AMSTERDAM
AUTOBEDRIJF A. V.D. BRAAK,
Burg. v. Leeuwenlaan 31.
tel. 020-130727
AMSTERDAM
AUTOBEDRIJF LUDRIKS,
Overamstelstraat 17-19,
tel. 020-351420
AMSTERDAM
PUNTS AUTOBEDRIJF B.V.
Sam v. Houtenstraat 199.
tel. 020-135103
HAARLEM
FA. E. DE GRAAF,
Koninginneweg 48,
tel. 023-314275
LANDSMEER
AUTOBEDRIJF J. PAARDE-
KOOPER
Den lip 21.
tel. 02908-3231
AMSTELVEEN
AUTOBEDRIJF AUTINGA
Amsterdamseweg 136,
tel 020-413222
AALSMEER
AUTOBEDRIJF KLEIN
Kudelstaartseweg 71-73,
tel. 02977-24247
SANTPOORT:
KOSTERS
AUTOMOBIELBEDRIJVEN B.V
V üstelaan 99.
tel. 023-378025.
TILBURG:
Automobielbedrijf BINK TILBURG B.V
Winkler Prinsstraat 24. v/h Nieuw Goirleseweg tel. 013-420143
VOLENDAM:
Automobielbedrijf C. KIL ZN.
Bokkingstraat 13, tel. 02993-3416.
tJMUIDEN:
Automobielbedrijf JOH. DE BOOD
Wijk san Zeeerweg 194. tel. 02550-18367
Frans Naereboutstrsat 2 (verkoop), tel. 02550-16095
ZEIST/HUIS TER HEIDE:
Automobielbedrijf JOH. KLUMPER B.V.
Prins Alexanderweg 14-18, tel. 03404-31427.
ZWOLLE:
Automobielbedrijf A. LEERENTVELD ZN. B.V
Ceintuurbaan 7-9. lel. 05200-42300.
SOEST:
Automobielbedrijf DE SOESTER B.V.
Kostverlorenweg 1, tel. 02155-13865.
HOOGEVEEN:
Automobielbedrijf FIDOM
Prins Maurltspleln 14. tel. 05280-63404.
HILVERSUM:
Automobielbedrijf v. VLAANDEREN B.V.
dealer voor groot Hilversum e.o.
's-Gravelondseweg 16. tol. 035-46575
GRONINGEN:
Automobielbedrijf VENEMA
Geulstraat - Barestraat 3-35-39, tel. 050-261515/261717
GRONINGEN:
Garage F PEKELDER
Nieuwe Boteringestraat 65. tel. 050-126304
DOETINCHEM:
BRUNTINK's Auloservice B.V
Varsseveldseweg 87. tel. 08340-26225.
