Poolse y ragen dissidenten meer steun Mill Maandblad over zuidelijk Afrika Richard houdt het moeilijk Aanval huurlingen in Beninafgeslagen' Carters man voor CIA in opspraak Arabieren: Europa moet druk op Israël verhogen TUDPERN. HET EINDE T Tsjechoslowakije arresteert schrijver Hawel Thailand en Maleisië samen tegen guerrilleros HiER iS M'N NUMMER VOOR ALS ER EEN LAND ÉCHT l'N MOEiL'JKKEDEW Ziï m-- Nkomo komt niet opdagen voor gesprek Spaanse regering houdt bijeenkomst van Baskische burgemeesters tegen NDAG 17 JANUARI 1977 BUITENLAND TROUW/KWARTET 7 ÏARSCHAU (Reuter, UPU) De Poolse dissidenten, die zich verzetten tegen het beleid van party tn regering, hebben gisteren gevraagd om meer rechtskundige en geldelijke steun. Ondertussen heropenden de Tsjechoslowaakse autoriteiten de aanval op de ondertekenaars van het Handvest 17. een stuk dat oproept tot het respecteren van de mensenrechten in Tsjechoslowakye. Opnieuw jrerd één van de belangrijkste ondertekenaars, de toneelschrijver Waclaw Hawel gearresteerd. n een in Warschau uitgegeven ver jaring (de zesde sinds zijn bestaan) rraagt het Poolse Arbeidersverdedl- ingscomité om hulp van alle Polen egen wat wordt genoemd „onder- Irukking en marteling". „In elk lentrum, in elke werkplaats moeten r dappere mensen zijn, die bereid zijn georganiseerd arbeiders te hel- pen die dat nodig hebben", aldus de I rerklaring. Dok publiceerde het comité gisteren ten geheim regeringsstuk, waaruit ilijkt dat de ongeregeldheden van forlg jaar door de prijsstijgingen voor voedsel door de regering wer- ien verwacht. Het plan was om op 23 uni over de radio te waarschuwen lat er snel gerechtelijke stappen souden worden ondernomen in geval van protest tegen de prijsstijgingen. )e bekendmaking werd echter een cwartier voordat zij de lucht in zou (aan, ingetrokken. Dp 25 juni maakte de Poolse rege- ■ing prijsstijgingen voor levensmid delen met 69 procent bekend. Daar op ontstonden stakingen, die tot ge volg hadden dat de prijsverhogingen nog geen 24 uur later werden her roepen. In september Het Arbeidersverdedigingscomlté in Polen werd vorig Jaar september op gericht voor hulp aan arbeiders die na het voedseloproer van juni gevan gen waren genomen. Van de honder den arbeiders die aanvankelijk ver oordeeld werden zouden er volgens een regeringswoordvoerder nog ze ventig gevangen zitten. De Poolse regering stelt alles in het werk om het het Arbeidersverdedi gingscomlté moeilijk te maken. De maatregelen lopen uiteen van huis zoekingen tot het geven van een pak slaag, het afnemen van autobanden en de inbeslagneming van geld door de politie. Vorige week drongen ar beiders in een Poolse fabriek aan op ontbinding van het comité, maar het zou slechts gaan om 159 van de meer dan vijfduizend werknemers. Ook zijn enkele leden van het Arbei dersverdedigingscomlté opgeroepen voor de rechtbank te verschijnen die een verbod tot verdere actie zou kun nen uitvaardigen. Het gaat om Jerzy Andrzejewskl en de bekende actrice Hallna Mikolajska, die waarschijn lijk zullen worden verplicht het in middels voor steun aan de arbeiders verzamelde geld af te staan. Arrestatie De arrestatie in Tsjechoslowaklje van de toneelschrijver Waclaw Ha wel bleek uit een telefoongesprek van zijn vrouw met het kantoor van het persbureau Reuter in Wenen. „Toen hij de hele nacht niet thuis COTONOE (Reuter, UPI) Troepen van president Mathieu Kerekoe van de Westafrikaanse staat Benin zouden een aanval van „buitenlandse huurlingen" hebben afgeslagen. kwam belde ik de politie. Daar werd mij kort en bondig verteld dat mijn man was gearresteerd". Eerder had via mevrouw Hawel vernomen dat ook de oud-Journalist Jiri Lederer, een andere ondertekenaar van het Handvest '77, was gearresteerd. De arrestaties volgen op een reeks on dervragingen waarbij de bijna drie honderd ondertekenaars zich moes ten verantwoorden voor het verschij nen van het stuk ter verdediging van de mensenrechten. Het Handvest 77 werd eerder deze maand in het Wes ten gepubliceerd. Schandschrift Het offensief van de Tsjecho slowaakse regering loopt ook via de kranten en de omroep. Het partij- orgaan Roede Prawo noemde het handvest zaterdag een „reactionair schandschrift" dat daarom ln Tsje choslowaklje zelf niet bekend ge maakt wordt. „Onze pers is geen orgaan van de reactie", aldus de krant. „Ook de meest argeloze bur ger kan niet verwachten dat wij het woord geven aan ondermijnende ele menten die de socialistische maat schappij belasteren". In Joegoslavië tenslotte zou de dissi dente schrijver Mihajlo Mihajlow er bijzonder slecht aan toe zijn. HIJ is sinds november vorig Jaar in hon gerstaking voor meer rechten voor politieke gevangenen. WASHINGTON (UPI, Router) Het is nog lang niet zeker dat Theo dore Sorensen de nieuwe directeur zal worden van de CIA, de Ameri kaanse centrale inlichtingendienst. Bij de Senaat, die zijn benoeming moet goedkeuren, blijken er grote bezwaren tegen hem te bestaan. De leider van de Democratische meerderheid in de Senaat, Robert Byrd, zei dat Sorensens kansen om CIA-directeur te worden „twijfel achtig" waren. Zijn Republikeinse collega Strom Thurmond vond zelfs dat er al een andere kandidaat moest worden voorgedragen. Het zou de eerste keer zijn dat iemand, die door president Jimmy Carter werd voor gedragen voor een hoge over heidsfunctie door de Senaat zou worden afgewezen. De Senaat moet de meeste belangrijke benoemingen van de president goedkeuren. Het grootste bezwaar tegen Soren sen lijkt te zijn dat hij het destijds heeft opgenomen voor Daniel Eilsberg, de man die tal van geheime stukken van het ministerie van de- Bezwaren in Senaat tegen Sorensen fensie in de openbaarheid bracht. Bij het proces dat daarna tegen Eilsberg werd aangespannen, trad Sorensen op als getuige ten gunste van de aangeklaagde. Hij verdedigde toen de opvatting dat het publiceren van sommige geheime documenten niet strafbaar hoeft te zijn. De moeilijkheden zijn voor Soren sen nog verergerd door een artikel in de Newyorkse krant Newsday. Daar in stond dat hij zelf ook niet al te zorgvuldig is omgesprongen met overheidsdocumenten. Sorensen, die een vertrouwenspositie innam in de regering van president Kennedy, zou zich geheime documenten heb ben toegeëigend. Die had hij daarna gebruikt bij het schrijven van enkele boeken. Vervolgens had hij de stuk ken weer aan de overheid geschon ken, hetgeen in de Verenigde Staten een aftrekpost voor de inkomstenbe lasting oplevert Sorensen heeft dit verhaal in Newsday zaterdag „volledig vals" genoemd. Hij heeft de zaak met Jim my Carter besproken en die had zijn vertrouwen in hem opnieuw uitge sproken. Carter gaat er nog steeds vanuit dat Sorensen directeur van de CIA zo liet Sorensens advocaat Theodore Sorensen zaterdag weten. De benoeming van Sorensen tot CIA-directeur is al di rect met veel reserve begroet. De klacht is dat hij weinig ervaring heeft in het leiden van zo'n omvang rijk en ingewikkeld apparaat als de CIA is. Sorensen had in de regering- Kennedy wel een belangrijke maar geen leidinggevende post. Hij was de persoonlijke adviseur van Kenne dy, voor wie hij ook redevoeringen schreef. PADANG BESAR (Reuter) Onge veer honderd communistische guer rilla-strijders zijn gevangen geno men tijdens de eerste dag van een grootscheepse militaire operatie in de buurt van de grens tussen Thai land en Maleisië. Dit is door de Thai se bevelhebber van de troepen al daar bekendgemaakt. Aan de operatie wordt deelgenomen door Thaise en Maleisische troepen. Aan belde kanten van de grens zijn ongeveer 2000 man ingezet. De Thais-Maleislsche grensstrook staat bekend als een schuilplaats voor honderden communistische guerril lastrijders. In het zeer onherbergza me gebied zijn zij zeer moeilijk te bestrijden. Over de gang van zaken bij de operatie zijn geen bijzonder heden verstrekt, behalve dan dat er ongeveer honderd man „gevangen" waren genomen. Voorwaarde voor economische samenwerking CAIRO (UPI, DPA) De Arabische landen willen een betere relatie met West-Europa opbouwen. De Westeuropese landen zullen daarvoor wel meer steun moeten geven aan de Arabische pogingen door Israël bezette gebieden te bevrijden. Dat is de strekking van een gezamenlijke verklaring, die gisteren werd uitgegeven na afloop van een tweedaagse conferentie in Cairo. Daaraan werd deelgenomen door twaalf Arabische ministers van buitenlandse zaken, acht ambassadeurs en een vertegenwoordiger van de PLO, de overkoepelende Palestijnse bevrijdingsorganisatie. Het grootste gedeelte van de bespre kingen was gewijd aan het tot stand brengen van een strategie voor de komende ronde van het periodieke Arablsch-Eruopese overleg, die 10 fe bruari in Tunis begint De dialoog tussen de 21 leden van de Arabische Liga en de negen landen van de Europese Gemeenschap, be gon in juni 1975. Het gaat hoofdzake lijk over economische samenwer- DE 'Tekeningen, bij voorkeur in liggend formaat* sturen aan: Trouw, jury politieke prent. Postbus &S9, Amsterdam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbom Volgens de radio van Benin (het voormalige Dahomey) kwamen in de acht van zaterdag op zondag huur ingen naar het land om de regering ten val te brengen. Zondagochtend braken gevechten uit die uiteinde- ijk in het voordeel van het rege ringsleger zouden zijn beslist. Er zijn teen berichten over slachtoffers en gehrrestatles. Evenmin is duidelijk oh vaar de overvallers, die agenten van die het „internationale imperialisme" verden genoemd, vandaan kwamen. Volgens president Eyadema van het buurland Togo werden de huurlin gen geleid door blanken. De betrek kingen tussen Benin en Togo waren uitermate gespannen totdat vorig jaar door bemiddeling van president Sekoe Toeree van Guinee een over eenkomst werd gesloten. Sekoe Toe- ree riep gisteren ook Afrikaanse staatshoofden op hulp te bieden aan de regering van Benin in geval dit nodig mocht zijn. Radio-Benin zond gisteren marsen uit die elke vijf minuten werden on derbroken voor oproepen om alle toegangswegen naar de hoofdstad Cotonoe te versperren. Op zieken huispersoneel werd een beroep ge daan zich te melden. Zeker zes Sinds de onafhankelijkheid van Be nin in 1960 zijn er zeker zes staatsgrepen geweest. President Ke rekoe greep in 1972 de macht. Op 30 november 1975 wijzigde hij de naam Dahomey, zoals het land toen heette, in „Volksrepubliek Benin". Benin was een Afrikaans koninkrijk aan de Golf van Gulnee dat in de zeventien de eeuw zijn grootste bloei bereikte. Er wonen ruim drie miljoen mensen in het land, die leven van de uitvoer van palmpitten en palmolie, wat aardnoten. katoen en koffie. De voornaamste handelspartner Is het vroegere moederland Frankrijk. VAN EEN LEZER Dit is de laatste tekening in een serie van drie. De vorige stonden in Trouw van vrijdag 14 en zaterdag 15 januari. Eind vorige week is het eerste nummer versche nen van AMANDLA, een maandblad gewijd aan Zuidelijk Afrika en aan de rol van het Westen in de ontwikkelingen daar. Het nieuwe maandblad is een bundeling van het Angola Bulletin, het BOA bulletin en Kairos Berichten. Dat deze drie organisaties nu een gemeenschappelijk blad hebben betekent overigens niet. dat ze een fusie zijn aangegaan. Zij blijven ieder hun speciale taak vervullen voor de be vrijding van zuidelijk Afri ka. zo laat de redactie in een commentaar bij het eerste nummer weten. Over dit samenwerkings- projekt zijn contacten ge weest met de Anti Apartheidsbeweging Ne derland, maar die voelde er in dit stadium niet voor mee te doen. Amandla (een Rosa-woord. dat o.a. macht betekent) wordt vervaardigd door een re dactie die is samengesteld uit de redacties en mede werkers van de drie afzon derlijke bladen. Het blad heeft bovendien een reeks medewerkers uit binnen- en buitenland aange trokken De drie groepen sturen zelf hun leden/abonnees het blad toe met een bij voegsel dat onder eigen verantwoordelijkheid wordt uitgegeven. Zo heeft de werkgroep Kairos bijvoorbeeld in het eerste nummer van Amandla vier pagina's opgenomen over het Christelijk Insti tuut, een bericht over ker ken onder apartheid, een brief aan de Raad van Mi nisters over de dood van gevangenen in Zuidafri- kaanse gevangenissen en over de boycotactie van Betaald Antwoord tegen de banken. Het Komitee Zuidelijk Af rika (voorheen Angola Co mité) en de Boycot Outspan Aktie hebben in de voor hun „achterban" bestemde nummers van Amandla ook speciale ka- terns gevoegd, waarin aandacht wordt geschon ken aan bijvoorbeeld landbouwcoöperaties in Mozambique, een nieuwe uitgave die het Komitee eind Januari in de handel brengt over Zimbabwe en aan plaaatselijke boycot- akties. AMANDLA opent zijn eerste nummer met een artikel over de inter nationale boycot van het Internationaal Verbond van Vrije Vakverenigin gen die deze week gehou den wordt in de havens van West-Europa. Deze actie wordt in ons land gesteund door de FNV. In AMANDLA uit de werkgroep Kairos, die zich vooral op kerkelijk terrein beweegt, zijn grote te leurstellingen over het feit dat het CNV de boy- cotgroep niet wilde steu nen, maar slechts voor lichting over de zaak wilde geven. AMANDLA publiceert een interview met Andrew Kaialembo, directeur van de Afrikaanse sectie van het IVVV. Hij zegt onder meer: „Wij zijn geprovo ceerd tot deze actie, niets meer en niets minder. Ja renlang hebben we ge loofd in een vredelievend aanpak. Steeds hebben we de Zuidafrikaanse rege ring aangespoord tot rede lijkheid. het verlenen dus van gelijke rechten - ook vakbondsrechten - aan de zwarte meerderheid. Onze oproep werd echter door het blanke bewind terzij de geschoven." In AMANDLA ook een ar tikel over Zuidafrikaanse dienstweigeraars, die in steeds grotere aantallen naar West Europa komen. In ons land is er inmiddels een aantal dat politiek asiel gevraagd heeft. Nu de Zuidafrikaanse dienstplicht aanzienlijk is verzwaard zo moeten dienstplichtige na hun diensttijd van achttien maanden de volgende tien jaar steeds drie maanden per jaar op herhaling - voelen steeds minder jon ge Zuidafrikanen ervoor in dienst te gaan. Volgens voorzichtige cijfers van vluchtelingen in Engeland zitten daar zo'n drieduh zend Zuidafrikaanse dienstweigeraars of deser teurs. Carter In een commentaar tegen \MANDLA zegt het mi nisterie van Justitie onder meer. dat de dienstweige- aars hier waarschijnlijk "el asiel zullen krijgen <eén heeft dat al), maar dat ze niet erkend zullen worden als politiek vluch teling. Volgens justitie wacht hen bij eventuele terugkeer naar Zuld- Afrika geen abnormaal zware straf en het Verdrag van Genève noemt als voorwaarde voor de erken ning van de status van po litiek vluchteling o.a. dat de vluchteling bij terug keer onevenredig zwaar gestraft zou worden. In AMANDLA verder een verhaal over de nieuwe Amerikaanse president Carter en de vraag wat Zuidelijk Afrika van hem kan verwachten. „Van de regering - Carter mag wor den verwacht dat Ameri ka na enige tijd overgaat tot erkenning van de Volksrepubliek Angola, en dat er een einde komt aan de officiële steun aan UNI- TA en FNLA", aldus Amandla. In een artikel wordt ook de nieuwe Ame rikaanse ambassadeur bij de VN, Andrew Young, ge citeerd. Hij heeft hoop op •verandering in Zuid- Afrika, want „Ik zag in Zuid-Afrika onder de blanken dezelfde beroe ring die me herinnerde aan de begindagen van de beweging voor burger rechten ln het zuiden van ons land". Het blad signaleert ook het opmerkelijke feit dat twee kinderen van Robert SobuVwe, leider van een van de Zuidafrikaanse be vrijdingsbewegingen, het Pan African Cóngress, bij Young in huis wonen. Zij studeren in Amerika Overigens meent Amandla dat de benoe ming van Vance tot minis ter van buitenlandse za ken, de vrees rechtvaar digt, dat er weinig zal ver anderen in de Amerikaan se politiek. In een ander verhaal ln dit eerste num mer van Amandla wordt het gedrag van de Neder landse delegatie in de VN aan de kaak gesteld. „Ne derland in de VN. gewoon een rijk blank land", luidt de kop boven het artikel. Nederland veroordeelt wel met de mond apartheid, maar weigert effectieve maatregelen te nemen en de economische, militaire en culturele betrekkingen met Zuid-Afrika op te zeg gen, concludeert Amandla. AMANDLA kost voor ab onnees tien gulden r jaar. Losse nummers zijn voor één gulden verkrijg baar. Het redactie-adres is Da Costastraat 88. Amsterdam Icing, maar de Arabieren willen ook politieke vraagstukken ter tafel brengen, vooral het conflict in het Midden-Oosten. Over de Arabische strategie bij de gedachten wisseling met Europa zegt de ln Cairo uitgegeven verklaring: „De Arabisch-Europese dialoog is voornamelijk gericht op het leggen van een speciale relatie tussen de Arabische en de Europese groeperin gen, en op het verstevigen van poli tieke, economische, sociale en cultu rele betrekkingen. De ministers van buitenlandse zaken leggen er de na druk op dat de Arabisch-Europese dialoog zowel politieke als econo mische diemensles heeft. De be langrijkste daarvan zijn wederzijdse belangen die gebaseerd zijn op res pect voor de onafhankelijkheid en soevereiniteit van alle partijen", al dus het communiqué. Het gaat verder met op te merken dat „de Arabische partners aan het gesprek uitzien naar politieke steun voor de Palestijnse zaak en de bevrij ding van bezet Arabisch gebied, als mede naar een algemene en even wichtige samenwerking voor de ont wikkeling van de gehele Arabische wereld". De ministers hebben de Arabische delegaties naar de conferentie in Tunis opgedragen „te werken voor vergroting van de Europese politieke steun en het verkrijgen van privile ges in de sfeer van handel, transport, technologie, investeringsgaranties en arbeidskracht". Onder druk De secretaris-generaal van de Ara bische Liga. Machmoed Riad, zet het zaterdag wat concreter toen hij uit legde wat de Arabieren van Europa verwachten. „De Europese groep dient nieuwe initiatieven te nemen om Israël onder druk te zetten teneinde een rechtvaardige en duur zame vrede in het Midden-Oosten te realiseren op basis van de terugtrek king van Israël uit de bezette Ara bische gebieden en de erkenning van de nationale rechten van het Pales tijnse volk". „De Europese groep," aldus Riad, „dient praktische standpunten in te nemen, zoals erkenning van het recht van het Palestijnse volk op zelfbeschikking, en zich te onthou den van elke actie die Israël helpt zijn bezetting van Arabische gebie den te sanctioneren". MAPOETO (Reuter, UPI, AP) De Britse bemiddelaar voor Rhodesië, Ivor Richard, blijft het moeilijk houden. Dit weekeinde had hij in de Mozam- biquaanse hoofdstad Mapoeto zullen praten met de leiders van het „patri ottisch front", Joshua Nkomo en Ro bert Moegave, Nkomo was echter al dan niet „politiek" verhinderd, zodat het gesprek niet door kon gaan. Niet bekend Is wanneer Richard nu met belde nationalisten zal praten. Vrij dag werd bekend dat Nkomo de vor ming van een Rhodesische regering ln ballingschap zou overwegen. Hij zelf heeft zich daarover tot nu toe niet uitgelaten. Na het overleg met Nkomo en Moe- gabe in Mapoeto had Richard zullen doorvliegen naar Kaapstad, voor overleg met de Zuidafrikaanse pre mier John Vorster. Deze heeft ln het verleden druk uitgeoefend op de lei der van de blanke minderheidsrege ring ln Rhodesië, Ian Smith, met de zwarte nationalisten aan de onder handelingstafel te gaan zitten. Het overleg werd gevoerd ln Genève en had volgens programma al weer moeten beginnen. Omdat echter de rondreis van Richard, die de confe rentie voorzit, tot nu toe niets heeft opgeleverd, is de hervatting uitge steld. Smith zelf zou niets meer van het Geneefse overleg verwachten. In een vraaggesprek zei hij dat de con ferentie „op dood spoor is geraakt". Richard wil proberen de zwarte nati onalisten achter zijn laatste voor stellen te krijgen, die zouden in houden: Een in meerderheid zwarte over gangsregering. onder toezicht van een staatsraad waarin evenveel blan ken als zwarten zitten, en een Britse commissaris tot het uiteindelijk zwart meerderheids be stuur. Ian Smith is tegen de komst van een Britse gouverneur, terwijl ook de na tionalisten van het patriottisch front er weinig voor voelen. Bovendien zou Nkomo wilkn dat Richard zijn voor stellen op papier zet om misverstan den te voorkomen, wat de bemidde laar tot op heden weigert. Ook wil Richard een toezegging van het patriottisch front dat zodra een ln meerderheid zwarte overgangsre gering Is geïnstalleerd, er een einde komt aan de guerrilla in het land. De toezegging van de presidenten van Rhodesië's buurlanden daarvoor (de „frontlijn presidenten") zou hij niet voldoende achten. Overgave Een van de andere nationalistische leiders, bisschop Abel Moezorewa heeft de onvoorwaardelijke overgave van de blanke Rhodesiërs geëist, zo is zondag bericht. In een perscom muniqué zei de zwarte methodisten bisschop, dat het hoog tijd is dat een regeling voor de Rhodesische kwes tie wordt getroffen. „We staan voor een tragische noodsituatie," aldus Moezorewa „Er is geen tijd voor diners, drank, geruzie en getreuzel in Rhodesische steden en dure hotels in buitenlandse hoofdsteden nu da gelijks ln de oorlog onschuldige mannen, vrouwen en kinderen om komen." „Er moet een nieuw pro gramma van overgave komen. De tijd gaat snel voorbij." Moezorewa is naar wordt aangeno men de meest populaire leider onder de zwarte Rhodesiers maar zijn orga nisatie mist militaire macht en moet het sinds verleden week ook stellen zonder de steun van de vijf frontlijn- landen. MADRID (AFP/UPI) - Het Spaanse ministerie van binnen landse zaken heeft zondag een bij eenkomst van Baskische burge meesters in de Baskische plaats Echarri-Aranaz verboden omdat er gevaar voor ordeverstoring zou be staan. Politie zette de wegen naar het stadje af en liet niemand van buiten toe. De burgemeesters had den willen praten over Baskische vraagstukken zoals de politieke ge vangenen. erkenning van de Bas kische taal en herstel van regionale rechten. In de Baskische stad Vergara Is zon dag door 7.000 mensen vreedzaam betoogd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 7