Strafkamer beveelt
gevangenhouding Menten
CNV start 1977
Tealtronic
Grenzen aan ontwikkelingswerk
DE DELFTSE BIJBEL
Zes jaar geëist na
,slaapzakmoord'
VAN 1477
T. WEVER
Bestuur verontrusten
handelt onkerkelijk
i
mm
Wie nu intekent bespaart f50,-!
Den Uyl wil
Wim Kan niet
„hele dag nadoen"
Termijn van dertig dagen kan tweemaal worden verlengd
Masselink c.s.:
Daling van
werkloosheid
blijft stabiel 30.000 leden sterker
Boekowsky volgende
week naar Leiden
Samen sterk binnen hel
Kerken vragen 45 miljoen gulden voor steun aan derde wereld
-*- in 2 delen, samen de boeken
van het Oude Testament
bevattend, behalve de Psalmen.
Voorzien van een historische toelichting door
prof. dr. C.C. de Bruin, Leiden.
De beide delen worden in zware stempelband
gebonden en in een fraaie cassette geleverd.
Unieke heruitgave van de eerste Nederlandse Bijbel die vóór de
Reformatie in druk verscheen!
ZATERDAG 8 JANUARI 1977
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 3
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Uit de confe
rence van W m Kan is mij op
gevallen hoe goed het is dat we
een minister-president heb
ben. die niet altijd het ach
terste van zijn tong laat zien."
Dit zei premier Den Uyl gister
avond op zijn wekelijkse
persconferentie na afloop van
de ministerraad, in reactie op
het veelbekeken oudejaars
avondprogramma Op de
persconferentie ontstond en
kele malen hilariteit toen Den
Uyl met stereotiepe uitdruk
kingen als „twee dingen"
kwam. Uitdrukkingen die door
Kan zo uitstekend geïmiteerd
waren. Den Uyl daarover:
„Ach, ik kan Wim Kan toch
niet de hele dag blijven na
doen".
(ADVERTENTIE)
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM - DE bijzondere
strafkamer van de rechtbank
in Amsterdam heeft gisteren
de gevangenhouding geduren
de dertig dagen bevolen van
Pieter Nicolaas Menten, die
wordt verdacht van oor
logsmisdrijven en misdrijven
tegen de menselijkheid. Deze
termijn gaat vandaag in.
De gevangenhouding kan tweemaal
met dertig dagen worden verlengd.
Daarna dient Menten voor een open
bare terechtzitting te worden ge
dagvaard. Op die zitting kan, zo no
dig. tot verdere verlenging van de
voorlopige hechtenis worden be
sloten.
Afwijking
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM Vanaf de fusie van „Schrift en Getuigenis" en
..Waarheid en Eenheid" in 1974 is de kerkelijkheid (het bewust
lid willen zijn van de gereformeerde kerken) oorzaak van me
ningsverschil geweest.
Aldus dr. E. Masselink en tien ande
re verontrusten in een communiqué
naar aanleiding van het besluit van
het bestuur van Schrift en Getuige
nis, om dr. Masselink niet langer te
handhaven als hoofdredacteur van
het blad Waarheid en Eenheid.
Zoals gebruikelijk besliste de
rechtbank in raadkamer over de ge
vangenhouding. Anders dan gebrui
kelijk hield de raadkamer geen zit
ting in het paleis van justitie aan de
Prinsengracht, maar in het huis van
bewaring aan het Kleine-
Gartmanplantsoen. waar Menten ge
detineerd is.
Deze afwijking van de regel hield
verband met de gezondheidstoe
stand van Menten. De verdachte
werd in de raadkamer gehoord, even
als de officier van justitie, mr. A. F. J.
C. Habermehl, die de vordering tot
gevangenhouding indiende.
De rechtbank nam de beslissing tot
gevangenhouding op grond van de
overwegingen dat tegen de verdach
te ernstige beschuldigingen zijn
geuit, dat er ernstig gevaar voor
vlucht bestaat en dat door de feiten
Volgens dr. Masselink c.s. is de ver
eniging van verontrusten in wezen
onkerkelijk. Ook ex-gereformeerden
kunnen lid en zelfs bestuurlid wor
den. In de praktijk heeft dit geleid
tot negatieve tendensen in het optre
den van „Schrift en Getuigenis".
Hierdoor is aan de rechtmatige ge
voelens van droefheid en protest
'vanwege de geestelijke inzinking en
de officieel kerkelijke nalatigheid in
zake de belijdenishandhaving) veel
afbreuk gedaan.
Het optreden van het bestuur (met
name het dagelijks bestuur) was vol
gens dr. Masselink c.s. in strijd met
de fusieafspraak, dat de goede strijd
ook binnen de gereformeerde kerken
(ADVERTENTIE)
uT
WELKOM NIEUWS:
EEN ECHT
STREICHERT PIJPORGEL
VOOR ZELFBOUW!
Dit is nieuws waar wij trols op zijn:
wij hebben 'momenteel je allccnverkoop
voor Nederland van het befaamde
Streichcri pijporgel. Een ..rein-
mechanisch" instrument met slccpladen
dat als bouwpakket leverbaar is. Voor
circa f I 000.- hebt u al
een basisuitrusting. Uitbreiding is altijd
I stemmen, verdeeld
pedaal. Vraag de
prijslijst of kom dit
zien
VAN DEN
BURG
brinklaan
met alle geestkracht gestreden moet
worden. Gewezen wordt op het be
stuursbesluit om geen bezwaar
schriften meer naar de synode te
turen, op de verklaring van voorzit
ter Rippen en secretaris Hegger om
niet meer met de synode te willen
praten, toon en stijl van de handte
keningenactie en met name op het
feit, dat het bestuur herhaaldelijk
tot de stichting van „noodgemeen-
ten" aanspoorde en daarbij metter
daad geholpen heeft.
Dr. Masselink c.s. erkennen, dat de
stichting van noodgemeenten
rechtmatig kan zijn. Maar het past
volgens hen een vereniging niet om
tot de meest kardinale kerkelijke
beslissingen aan te zetten. Daarmee
neemt zij een verantwoordelijkheid
op zich, die nauwelijks bevroed kan
worden. Dr Masselink c.s. kunnen
die onmogelijk langer dragen.
Autoritair
Volgens hun communiqué zit het or
ganisatorisch in „Schrift en Getuige
nis" ook niet meer goed. De leden
vergadering (die volgens de statuten
het laatste woord en het hoogste
recht heeft) fungeert praktisch niet
meer. De raad van advies is opzette
lijk buiten het beleid gehouden, ter
wijl de inbreng van de noodgemeen
ten onredelijk groot is. In feite
functioneert alleen de kleinste kring,
die van het dagelijks bestuur, maar
dan op autoritaire wijze en niet geïn
tegreerd in het gehele kader en ten
dienste daarvan. Vijf van de zeven
leden daarvan zijn bij de noodge
meenten. Hoewel de redactie una
niem voorstelde dr. Masselink te pro
longeren als eindredacteur, zette het
dagelijks bestuur door, dat dit niet
gebeurde.
„Naar alle reële motieven behoort
het blad Waarheid en Eenheid ter
beschikking te blijven van hen die
trouw bleven aan de oorspronkelijke
doelstelling en aan het fusieakkoord.
Over de wijze waarop dit voorge
staan kan worden zal nader beraad
zijn," aldus het communiqué, dat is
ondertekend door bestuurslid D.
Knol. F. Algra, ds. O. Bouwman, ds.
G. Meijering, ds W. Praamsma. ds. J.
C. Schouten (leden van de raad van
advies), ds. R. Akkerman, dr. E. Mas
selink, drs. A. W. Meeder (redactiele
den), drs. D. de Bruijn en ds. J. M. G.
Sijtsma (medewerkers).
De leden van de bijzondere strafkamer zijn (van links naar rechts) mr. J.A.
Schröeder, mr. G. van Erp Taalman Kip-Nieuwenlump ea mr. H. baron van
Imhoff
Van een onzer verslaggevers
DORDRECHT .Anneke V. liep
met oogkleppen op." Tot deze
conclusie kwam de officier van Justi
tie bij de Dordtse rechtbank, mr A.
Niessen, vrijdag tijdens de behande
ling van de zogenaamde „Dordtse
slaapzakmoord".
Behalve de 19-jarige fabrieksar
beidster Anneke V. stond voor het in
de nacht van 27 op 28 juni 1976 om
het leven brengen van Frans
Janssen (22) terecht de loswerkman
Daan M. (28), die op verzoek van
Anneke V. Frans Janssen terwijl die
sliep met een schokbreker de sche
del insloeg. Het was de climax van
een gang van zaken die beiden niet
meer in de hand hadden.
Uit het verloop van de behandeling
van de zaak door de rechtbank bleek
dat de nog sterk aan haar ouders
gebonden Anneke V. het leven met
de man met wie zij samenwoonde
omdat haar ouders niet toestemden
in een huwelijk, niet meer had aan
gekund vooral niet toen hij haar had
gedwongen zich met buitenlanders
af te geven, elke poging tot verzet
met geweld smorend.
Op de vraag van de president waar-
De protestantse kerken hebben voor hun ontwikkelingswerk dit jaar voor 45
miljoen gulden steun gevraagd aan minister J. Pronk (ontwikkelingssamen
werking). Deze kerken werken wat betreft steun aan de derde wereld samen
in de ICCO (interkerkelijke coördinatie commissie ontwikkelingsprojecten),
één van de drie Nederlandse mede-financieringsorganisaties. De andere zijn
CEBEMO (katholiek) er) NOVIB (algemeen).
Minister Pronk streeft er
naar meer steun te geven
middels deze particuliere
instellingen. Zij kunnen ge
makkelijker hun steun
kwijt in ontwikkelingslan
den dan westerse overhe
den en lopen minder gevaar
moeilijkheden te krijgen
met de overheden in de der
de wereld Pronk streeft
ernaar juist die groepen in
ontwikkelingslanden te be
reiken die hulp het hardste
nodig hebben, desnoods
met voorbijgaan aan de
plaatselijke autoriteiten. In
het verleden ging geld te
vaak naar niet altijd even
zinvolle projecten of bleef
teveel „aan de strijkstok"
hangen Vorig jaar was hon
derd miljoen gulden uitge
trokken voor de - zogehe
ten medefinanciering, rond
vijf procent van de totale
begroting voor ontwikke
lingssamenwerking. en dit
jaar nog meer
Ingenomen
Directeur J Bos van de IC
CO is ingenomen met dat
beleid, maar vindt wel dat
het een ..zware hypotheek
legt op de mede
financieringsorganisaties
en verwachtingen schept
die we zullen moeten inlos
sen. Het zoeken naar de
groepen die het slechtste af
zijn en het vinden van mo
gelijkheden hen te helpen is
een geweldige toer." Mede
financieringsorganisaties
lopen als zij in ontwikke
lingslanden teveel aan de
weg timmeren hetzelfde ge
vaar als regeringen: moei
lijkheden met de lokale
overheid en in het ergste
geval een verbod om verder
te werken en uitzetting. Ze
ker als zij zich bezighouden
met het armste deel van de
bevolking dat de regering
niet altijd even goed gezind
is. Directeur Bos van de IC
CO zegt daarover „We zul
len heel behoedzaam en
met een groot verantwoor
delijkheidsgevoel moeten
werken Je koopt er qiets
voor als buitenlandse mede
werkers aan een project op
het vliegtuig worden gezet
en de lokale mensen zelf in
het gevang verdwijnen IC
CO zelf heeft dat meege
maakt met een project in
Paraguay en krijgt in ande
re landen soms het gevoel
dat bepaalde projecten
door de overheid worden
opgehouden.
Overigens is het volgens
Bos zeker niet zo dat
de mede-financie
ringsorganisaties door deze
beperkingen aan het pla
fond van hun mogelijkhe
den zitten. „Voortdurend
zie je kansen liggen in ont
wikkelingslanden die je ook
nog kunt grijpen. Boven
dien is binnen het bestaan
de kader veel meer mogelijk
dan wij aanvankelijk
dachten."
Vaak is het ook verstandi
ger met projecten niet ai te
zeer in de openbaarheid te
treden. „Je moet regeringen
in ontwikkelingslanden niet
voor het blok zetten en min
of meer dwingen te reage
ren." En ook al zijn projec
ten in „moeilijke" landen
vaak klein, hun psycholo
gisch effect op de lokale be
volking kan groot zijn De
ICCO bij voorbeeld heeft na
ampele overweging beslo
ten mee te werken aan pro
jecten in Chili wat betreft
voeding en ge
zondheidszorg. zowel op het
platteland als in de hoofd
stad Santiago (gaarkeukens
en poliklinieken).
De medefinancieringsorga
nisaties hebben meer dan
eens gemerkt dat hun plan
nen op de verschillende am
bassades in Den Haag wor
den nageplozen. Toch kun
nen ze door betrekkelijk
„vage" omschrijvingen
vaak door de mazen van het
net glippen. Ook wordt ge
werkt met „dubbelcontac-
ten" waardoor het voor een
buitenstaander moeilijk is
uit te maken waar het geld
naar toe gaat.
Van de 45 miljoen die de
ICCO aan minister Pronk
heeft gevraagd is 13 miljoen
gulden bestemd voor pro
jecten in Azië. meer dan 19
miljoen voor Afrika en ruim
12 miljoen voor Latijns-
Amenka Als de minister
akkoord gaat kunnen 53
nieuwe projecten worden
opgezet en zes bestaande
voortgezet. Daarnaast zijn
voor dit jaar 'meer dan hon
derd kleine projecten aan
gevraagd (die elk niet meer
dan een ton mogen kosten).
Een snelle blik over de plan
nen leert dat projecten lig
gen op het terrein van
landbouw, voeding, gezond
heid, onderwijs, watervoor
ziening enzovoort.
Of de plannen van de ICCO
overeenkomen met de ver
wachtingen en de bedoelin
gen van de partners in de
derde wereld zal deze zomer
worden uitgemaakt. De IC
CO heeft twaalf organisa
ties uit drie werelddelen,
waar zij al lang mee samen
werkt, uitgenodigd om hun
zegje te doen over het be
leid. Bedoeling is de afhan
kelijke verhouding tussen
gever en ontvanger (waarbij
de laatste lange tijd niets
anders hoefde te doen dan
„de hand ophouden") te
doorbreken. Teveel is ge
probeerd. vindt ICCO.
partners in de derde wereld
een ontwikkeling op te drin
gen die vanuit het westen
b' paald is. Vandaar dat zij
nu de kans krijgen mee te
praten en hun oordeel te
geven. „We moeten komen
tot een vorm van „overzees
bestuur" en ook het risico
nemen dat bepaalde projec
ten door vertegenwoordi
gers uit de derde wereld
worden verworpen," aldus
ICCO-directeur Bos
waarvan Menten wordt verdacht, de
rechtsorde ernstig is geschokt.
Strafkamer
Omdat Menten van oorlogsmisdrij
ven wordt verdacht, zal hij door een
bijzondere strafkamer worden be
recht. De voorzitter en de leden
daarvan zijn bij speciaal koninklijk
besluit benoemd. Voorzitter is mr.
J.A. Schröeder, een van de vice-
presidenten van de Amsterdamse
rechtbank. Leden zijn mevrouw mr.
G. van Erp Taalman Kip-
Nleuwenkarop en mr. H. baron van
Imhoff.
De Katholieke hogeschool in Tilburg
heeft gisteren meegedeeld dat het
stichtingsbestuur enliet college van
bestuur mr. A. C. 't Hart voor de
duur van het Menten-onderzoek heb
ben ontheven van al diens taken als
lector in het strafrecht en het
strafprocesrecht.
De heer 't Hart zal op verzoek van de
Leidse historicus prof. dr. I. Schöffer
meewerken aan het onderzoek naar
het opsporings- en vervolgingsbeleid
inzake Menten van 1945 tot 1976.
Ook de Amsterdamse historicus dr.
J.C.H. Blom heeft daarvoor toestem
ming gekregen.
om zij de politie niet had ge
waarschuwd was Annekes reactie:
„Als ik dat had gedaan zou ik hier nu
niet staan. Bovendien zou hij mijn
ouders wat hebben aangedaan. Daar
dreigde hij altijd mee."
Daan M. was de enige bij wie Anneke
haar hart kon luchten en samen
maakten zij het plan Frans uit de
weg te ruimen. Op de bewuste avond
wachtte Daan in de kelderkast op
het gunstige moment, met angst en
beven, naar hij vertelde, maar hij
wilde zich tenslotte niet laten
kennen.
In een met trottoirtegels verzwaarde
slaapzak werd het lichaam van de
vermoorde man bij de Handelskade
in de Oude Maas gegooid. De officier
van .justitie achtte moord bewezen
en eiste zes Jaar met aftrek. Op 21
januari wijst de rechtbank vonnis.
DEN HAAG Uit een onderzoek dat
het openbaar ministerie in alle ar
rondissementen heeft ingesteld is
niet gebleken dat in asiels huisdie
ren op onaanvaardbare wijze om het
leven gebracht worden. Dit heeft
minister Van Agt geantwoord op
vragen van de Tweede Kamerleden
Scherpenhuizen en Tuynman.
DEN HAAG - Het beeld van de
werkloosheid is in december, voor
de vierde achtereenvolgende
maand, weer behoorlijk gunstiger
geworden. Dat geldt met name voor
de bouw, maar ook voor metaalbe
werkers.
Minister-president Den Uyl plaatste
dit gegeven gisteravond naast de
sombere berichten die. zo kort voor
de loononderhandelingen, zijn geko
men, over bedrijfssluitingen en drei
gingen daarvan.
Het aantal werklozen liep in decem
ber met 11.000 op tot 217.000. In
december 1975 steeg het aantal ech
ter met 18.000. Rekening houdend
met seizoeninvloeden daalde in de
cember Jl. dan ook de werkloosheid
met 6000 tot 212.000.
Dat is een daling van het gecorri
geerde cijfer met rond 25.000 in vier
maanden tijds. „Een vrij unieke ont
wikkeling, die te aanhoudend is om
toe te schrijven aan incidentele ont
wikkelingen." aldus Den Uyl. Het
cijfer ligt nu beneden hetgeen het
centraal planbureau in september
en ook nog nadien voor 1976 had
voorspeld.
Toch maande de premier tot voor
zichtigheid. De orderposities van de
bedrijven geeft „nog weinig reden
tot optimisme". Terwijl bij ons de
werkloosheid daalt, stijgt ze al weer
in Duitsland. Frankrijk, Engeland,
en zelfs „vrij schrikbarend" in Bel
gië. Vooral daarom rekent de rege
ring op enige stijging van de werk
loosheid ook in Nederland in de ko
mende maanden.
LEIDEN Op zondag 16 januari zal
Wladimir Boekowski naar Leiden
komen om zijn studiemogelijkhe
den aan de rijksuniversiteit van Lei
den te bespreken.
In het gesprek met de voorzitter van
het college van bestuur mr. K. J
Cath op 22 december jl. in Zürich
verklaarde Boekowski zeer geïnte
resseerd te zijn in de neuro
fysiologie. De universiteitsraad no
digde de reeds geruime tijd in de
gevangenis verblijvende Russische
dissident Boekowski in december
1972 al uit om zijn studie in de
biologie in Leiden voort te zetten.
Half december werd Boekowski in
Zwitserland door de Russische rege
ring uitgewisseld tegen de sinds de
moord op president Allende in een
Chileens concentratiekamp verblij
vende communistische partijleider
Luis Corvalan.
Kies voor sociale gerechtigheid en rechtvaardige
verdeling. Kies het beste voor u en uw naaste.
30.000 nieuwe leden gingen u met ingang van 1977
al voor. Daarom: met 15 vakbonden en organisaties
Bel 030-941041 of stuur de bon op'
Noteert u mij maar als lid Graag eerst inlichtingen
Naam:m/v
I 5 Adres:
O Plaats:
DB Bedr. tak:i
In open envelop zonder postzegel aan. CNV. Antwoorder. 1096, Utrecht.
A
Vervolg van pagina I
eerder aan de verlangens tegemoet
komt. wordt de bezetting op dat mo
ment beëindigd. Ais het besluit
woensdag negatief uitvalt, zullen de
bonden zich bezinnen op andere
acties.
De bezetters in de kantine van Te
altronic een „crisiscentrum inge
richt. vanwaar uit de beleidscontro-
lerende" actie wordt gevoerd Om
die actie goed uit te voeren is ook de
portiersloge en de telefooncentrale
bezet, zodat alles wat naar binnen
komt en naar buiten gaat kan wor
den gecontroleerd. De onderneming
blijft intussen gewoon doorwerken
„Knokken"
De bonden zeggen zich ervan bewust
te zijn dat de kans van slagen gering
is. maar met hun actie willen ze de
overheid laten zien. dat „wij ons niet
als weerloze schapen naar de
slachtbank laten leiden en dat wij
bereid zijn hard te knokken voor het
behoud van de werkgelegenheid in
dit bedrijf". De directie van Te
altronic. die zich achter de bezet
tingsactie heeft geschaard (en van
daag zal meelopen in een
protestmars door Nijmegen), is van
mening, dat het bedrijf herlemaal
niet dicht hoeft te gaan Zij hebben,
volgens de bonden, becijferd, dat
nog veertien miljoen gulden over
heidssteun nodig is om in oktober/
ember van dit jaar uit de rode cijfers
te geraken. Mits er tegen die tijd
een verkoopapparaat is opgebouwd
om de Tealtronic-produkten aan de
man te brengen. De overheid heeft,
naast een deelneming van 69 procent
in het aandelenkapitaal, tot op he
den ongeveer 57 miljoen gulden in
het bedrijf gestoken
Fraude
Mogelijke fraude, die de voormalige
directeur en thans aandeelhouder
van een minderheidspakket, de Brit
A Rogers, zou hebben gepleegd,
heeft volgens de bonden slechts zij
delings met de zaak te maken. Het
wordt pas belangrijk als die fraude
van invloed is geweest op het minis
tersbesluit do geldkraan dicht te
draaien. Woensdag worden de bon
den over deze kwestie ingelicht
Rita
„Als dit niet helpt, gaan we bij jou
naar de tv kijken."
ADVERTENTIE
door Nico Kussendrager
Inderdaad, dank zij de lage voorintekenprijs geniet u een prijsvoordeel van maar
liefst f 50,- als u vóór verschijning (omstreeks 1 maart a.s.l intekent op de unieke,
prachtig uitgevoerde facsimile-uitgave van
Betaalbaar in 5 termijnen
van f 50,- per maand.
Laat dit dubbele voordeel u niet ontgaan.
Profiteer van de lage voorintekenprijs én van de
gemakkelijke betalingsregeling door gebruik te maken
van het INTEKENBIUET.
Zendt dit vandaag nog (in open envelop, zonder post
zegel) aan:
Deze kostbare facsimile-uitgave is van groot
historisch en cultureel belang.
De Delftse Bijbel is immers de eerste in de
Nederlandse taal verschenen Bijbel, tevens de
oudste Incunabel of Wiegedruk (de vóór 1500
verschenen producten van de rondom 1450 uit
gevonden boekdrukkunst). Hij telt 1284 pagina's,
bedrukt in 2 kolommen, is 20 x 28 cm groot,
wordt gedrukt op 120 grams, lichtgetint, gever
geerd offset, in zwart en rood (beginkapitalen van
de hoofdstukken en kleine ornamentjes).
De intekenaren verkrijgen deze prachtige
uitgave dankzij subsidies van verscheiden
Fondsen voor slechts f 250,-.
Intekening tegen deze prijs kan geschieden
tot aan de verschijning (omstreeks 15 maart 1977).
Daarna bedraagt de prijs f 300, -.
Als u teleurstelling wilt voorkomen (de op
laag is beperkt en de prijs wordt bij verschijning
aanzienlijk verhoogd)), stuur dan vandaag nog uw
bestelling in.
U kunt natuurlijk ook telefonisch bestellen.
Onze telefoonnummers zijn: (05170) 3147 en
2120, b.g.g. 24 36.
N.B.: Op aanvraag is een uitvoerig prospectus
verkrijgbaar Toezending geschiedt kosteloos en
geheel vrijblijvend.
Achtenn deze heruitgave van de DELFTSE BIJBEL wordt een alfabetisch register opgenomen van de
namen der intekenaren Dit register sluit op 15 januari a s Als u er prijs op stelt dat uw naam in dit register
wordt vermeld, is hel dus dringend gewenst uw intekenbiljel vóór 15 januari a.s. in te zenden
