(anser doet beroep op mensen Istel-Hoogovens hebben .et vooralsnog moeilijk -NO waardeert nota -ndustriebond NVV Enka in gezonde sectoren Overheid moet voorzichtig zijn met steun verlenen Spaarrente per gezin gemiddeld 800 gulden §sn redelijk boek, een aanklacht tegen onze maatschappij rliesmarges soms weer als in 1975 )iscussienota ongewoon zorgvuldig" Voorzitter Kamer van Koophandel In het afgelopen jaar Succes prijsvraag houtskeletbouw Ontslag dreigt voor 65 mensen In persoon j IRT6>A(~, R JANUARI 1977 FINANCIËN-ECONOMIE TROUW/KWARTET 29 Gtor prof. dr. H. J. van Zuthem hft CNV de laatóe Jaren heelt ge werkgever Wat In de titel van lijn m een Jaar geleden schreef Ik ln deze krant bij het tchijnen van de gebundelde inleidingen en artikelen van Lanser „Mondige mensen samen intwoordelijk". dat hij er niet onderuit kan zijn opvattingen verder uit te werken. Hij heeft gedaan. Voor ons ligt „Menswaardig bestaan", een boek over motief en doel van sociale e (uitg. Kok, Kampen, 1967). Een belangwekkend boek, dat veel duidelijk maakt en een intijds beeld geeft van het christelijk sociaal denken. Is niet moeilijk het centrale lef in dit boek op te sporen. Het rale motief is verantwoorde- »eid. Voorop staat een duidellj- chets van de verantwoordelijke is, die geroepen is tot actie. Depen om God te dienen en het jig van de ander als was het eigen belang na te Jagen. Bij ser is dit de weg tot het heil, tot rijding en vernieuwing. betekent dat concreet? Het tkent strijd tegen die machten structuren die het leven en de wikkeling van de mens onder- leken of bedreigen. Ook: het op- len voor mensen die weinig be- jn, die weinig macht hebben en in nood verkeren. Het betekent een concrete Inhoud geven aan irden als naastenliefde, gerech- leid, vrijheid en verantwoorde- heid. t Lanser vervolgens schrijft over eid, onderneming en econo- che orde volgt rechtstreeks uit centrale motief. Arbeid is bij n verantwoordelijk dienen. De onderneming is een samenwer kingsverband van verantwoordelij ke mensen. De economische orde is de organisatie van de voortbren ging, waarbij voortbrenging van goederen en diensten wordt gezien als acties van verantwoordelijke bedrijven en een verantwoordelijke overheid. Overtrokken Gaat Lanser van een overtrokken mensbeeld uit? Is hij niet veel te optimistisch ten aanzien van de mens? Had hij niet moeten begin nen met een beschouwing over machtsvorming van vakbonden en politieke partijen? Men zal van dit boek weinig begrijpen als men niet zorgvuldig kennis neemt van het geen hij schrijft over de mens en over de menselijke arbeid. Hij kent de discussie over de aanpak van de maatschappelijke verandering. Bij de mens beginnen of bij de structu ren. Hij kiest de naar mijn mening juiste weg. Mensen en structuren moeten worden veranderd, maar de mens staat voorop. Daarom is zijn boek, ondanks de rustige bijna za kelijke betoogtrant een hartstoch telijk beroep op mensen. Een be roep op menselijke mogelijkheden. Hierdoor wordt het boek uitgetild boven een pleidooi voor eigen paro chie, is het veel meer dan een toe lichting op de eigen richting. Lan ser laat ons zien, dat er voor ieder mens een verantwoordelijke taak ligt als het gaat om het menselijk maken van het bestaan. Medezeggenschap Nergens blijken de gevolgen van zijn uitgangspunten duidelijker dan in hetgeen hij schrijft over de onderneming. Lanser aanvaardt de particuliere onderneming. Een te grote invloed van de overheid is bedreigend voor de verantwoorde lijkheid van de mens. Maar wie deze verantwoordelijkheid ernstig neemt, zal ook pleiten voor de me dezeggenschap van werknemers. Wie Lanser als woordvoerder van het CNV de laatse Jaren heeft ge volgd zal ln het hoofdstuk over medezeggenschap een duidelijke verdieping van de argumenten vin den. Hij neemt de verantwoorde lijkheid van de werknemer zo ern stig, dat hij begint met de feitelijke verantwoordelijkheid van de werknemer voor de produktle en dienstverlening. Hier ligt de basis voor de medezeggenschap. Je kunt mensen, die feitelijk bijdragen aan de produktle niet in de kou laten staan als het gaat om de zeg genschap over de produktle. Het gaat daarom om medezeggenschap over het totale beleid. Velen zullen voor dit consequente denken over verantwoordelijkheid terugschrikken. Zij zullen wijzen op onverschilligheid, onvermogen en wantrouwen. Ook op gebrek aan mogelijkheden om werkelijk mee te beslissen. Het is kenmerkend voor het denken van Lanser, dat hij al die argumenten wel ziet en er ook rekening mee wil houden bij de aanpak van de veranderingen, maar vast blijft houden aan de bestemming van de mens. Het mensbeeld, dat hier naar voren komt zou terecht een overtrokken mensbeeld genoemd moeten wor den als Lanser geen rekening zou houden met de rol van het onder wijs. de vakbeweging en vooral de samenwerking in de bedrijven. In zijn maatschappij-opvatting is plaats voor leiding en ook voor de werkgever. Wat in de titel van zijn vorige boek al naar voren kwam, wordt ln dit nieuwe boek uitge werkt. Er is sprake van een geza menlijke verantwoordelijkheid als het gaat over zaken als produktie en dienstverlening. Het is geen wonder, dat Lanser hoge verwachtingen heeft van bij voorbeeld onderwijs en kerken. Hij aarzelt niet te spreken over een nieuw opvoedingsideaal, waarin sprake Is van de menselijke opdracht tot samenwerking, kri tische zin, strijd tegen onrecht en verwachting van Gods Rijk. Hij wil van de kerken geen kanselideolo gie, maar wel duidelijke taal als het gaat om het verstaan van de bijbel se boodschap voor mens en samen leving. Concreet: kritiek op be staande structuren, bezinning op rijkdom en armoede, kritische hou ding tegenover bestaand gezag. Vakbeweging Het is geen wonder, dat Lanser over de vakbeweging schrijft. Met name over de plaats en het goed recht van een christelijke vakbewe ging. Hij schrijft over het ontstaan van die christelijke vakbeweging. Ook over het recente ontstaan van de FNV. Het is uitermate nuttig, dat hij hierover schrijft. De christe lijke vakbeweging heeft vroeger en nu het Isolement niet gezocht Het CNV heeft de federatie ook gewild, menwerking. Interessant zijn ook de opmerkingen over vakbeweging en politiek. Lanser is zich sterk bewust van de grote politieke bete kenis van de vakbeweging Terecht stelt hij, dat de vakbeweging geen politieke verantwoordelijkheid draagt Hij is dan ook bijvoorbeeld tegen de politieke staking. Hij ziet een duidelijk verschil tussen vak beweging en politieke partij. Juist op het punt van de politieke ver antwoordelijkheid. Toch vraag ik me af. of Lanser voldoende duide lijk aangeeft wat de gevolgen zijn van de grote politieke Invloed van de vakbeweging. De klachten over een uitholling van het parlement op het stuk van de sociaal- economische politiek moeten naar mijn mening ernstig worden genomen. Redelijk J. Lanser maar door onredelijk eisen van de andere partners heeft het moeten afhaken. Het ging en gaat om de eigen iden titeit van de christelijke vakbewe ging. Wie het boek van Lanser leest zal moeten erkennen, dat die eigen identiteit bestaat. Hoewel Lanser dit boek niet namens het CNV schrijft, is het duidelijk dat zijn opvattingen het gezicht van het CNV sterk zullen hepalen. Terecht. Het CNV vindt ln dit boek richtlij nen voor vele Jaren sociale actie. Ik moet ook duidelijk vaststellen, dat Lanser geen deuren naar de FNV dicht gooit. Ook al is de hou ding van de FNV tegenover het CNV irritant en schadelijk voor de vakbeweging in het algemeen, het CNV blijft bereid tot vergaande sa Met het voorgaande is aan de rijke inhoud van dit boek niet volledig recht gedaan. Ik heb geprobeerd de hoofdlijnen weer te geven. Het is een boek, dat duidelijk stelling neemt zonder muren op te trekken. Wel een eigen plaats voor de chris telijke sociale actie, maar geen iso lement. Het geeft blijk van bereid heid tot overleg en samenwerking, maar niet zonder het stellen van ingrijpende eisen en voorwaarden. Inderdaad een redelijk boek. Maar wie denkt dat deze redelijkheid bij Lanser gelijk staat met halfzacht heid. meegaandheid of gebrek aan kritiek komt bedrogen uit. Wie denkt, dat Lanser minder ver gaat dan „de anderen" zal goed moeten weten waarover hij het heeft. In ieder geval is dit boek in al zijn redelijkheid en genuanceerdheid een felle en fundamentele aan klacht tegen onze maatschappij, waarin veel te weinig mensen echt verantwoordelijke mensen zijn. JIDEN Estel en Hoogovens zullen het vooralsnog moeilijk hebben. Dit constateerde de -we voorzitter van de raden van bestuur van Estel (combinatie van Hoogovens en het Duitse lbedrijf Hoesch), drs. J. D. Hooglandt, in zijn nieuwjaarstoespraak. j stelde vast, dat bij een aantal produkten de verliesmarges al weer even groot zijn als in 1975. moeten helaas constateren, dat er voor de staalindustrie sprake is van een tweede, diep unctureel dal. Het doorlopen van dit tweede dal zou wel eens nóg pijnlijker kunnen worden de staalindustrie dan in 1975 het geval was. Igens de heer Hooglandt zijn er ïr redenen om aan te nemen, dat allerergste crisisverschijnselen tijdelijke aard zullen zijn en dat loop van 1977 de opgaande lijn 'orden hervonden. Daarvoor zijn n dingen noodzakelijk: wat het j bedrijf betreft „nog goedkoper 1 dit dal" en wat de Europese iindustrie aangaat: een herstel orde en discipline op de markt. jan Ie middellange termijn zag hij belangrijke vraagstukken voor de staalindustrie. In de eerste plaats de moeilijkheden in de scheepsbouw en in de bouw. In de tweede plaats het nogg ernstiger feit, dat de con currentiepositie van de gehele Euro pese staalindustrie, dus ook van Es tel, ten opzichte van de Ver. Staten, maar vooral vergeleken met Japan is verslechterd. Vooral het gevaar van de kant van Japan is groot, zo merkte hij op. Gezien de sombere vooruitzichten voor de eerste helft van 1977 zal het investeringsprogramma van Estel voor dit jaar in twee tranches ter i onze soc-economische redactie STERDAM Het Verbond van Nederlandse Ondernemin- meent dat de discussienota „Vijf jaar voor kwaliteit" van de ustriebond NW serieuze bestudering verdient. •erste indruk van het VNO is dat analyses van de sociaal- lomische situatie ln de nota een >r de Industriebond NW wel- it ongewone zorgvuldigheid ge- t. De consequentie daarvan is een aantal beleidsvoorstellen die :op zijn gebaseerd een realis- ie indruk maken." s bekend spreekt de Industrie- d NW in de nota de bereidheid )m opnieuw aan de leden te vra- of zij terwille van de arbeidstijd- '.orting een deel van de prijscom- iatie willen afstaan. Voorwaarde -at de werkgevers meewerken aan eerlijker verdeling van de cgelegenheid en dat de overheid ior zorgt dat de koopkracht van verknemers op peil blijven. ikpaard VNO wijst erop dat ook de kgevers de wens te kennen heb- gegeven om een middellange aijnbeleld te voeren, eveneens de hand van de Jaarlijkse „loon- nte" de loonsverhoging willen be- in en dat ook zij de regering weken garant te staan voor de pkracht van de werknemers. ir, zegt het VNO: „De industrie- d zou de industriebond niet zijn. er ook niet een aantal stokpaar- werden bereden, zoals het ver ten van de invloed van de vakbe- ;ing op het investeringsbeleid de ondernemingen. Er zal echter tijd genoeg zijn om hierop nader te gaan, waarbij het niet on- irschijnlijk is dat er toch nog wel meer addertjes onder het gras en dan bij een eerste wandeling r de grazige weiden in het mor- rood lijkt tem Ider te spreken is het VNO over publicatie door de Industriebond V van de interne afspraken, die werkgevers hebben gemaakt met dekking tot de CAO- onderhandelingen. Met name tegen het begeleidende commentaar van de industriebond maakt het VNO bezwaar. Over de opmerking dat de werkgevers er op uit zouden zijn het kabinet te laten struikelen zegt het VNO dat het verbond steeds zakelij ke kritiek op bepaalde onderdelen van het regeringsbeleid heeft gehad en dat het die kritiek ook niet onder stoelen of banken heeft gestoken. Wij zijn een belangenorganisatie en komen daarvoor uit. Wij willen en kunnen dit kabinet niet naar huis sturen. Wij gedragen ons als demo craten in een democratische maat schappij, waarbij de volksvertegen woordiging de regering controleert. Beschuldigingen die er op neer ko men dat wij de democratie willen ondermijnen zoals in Chili kun nen dan ook niet anders worden beti teld dan als smerige verdachtmakin gen, een moderne vakbond onwaar dig." aldus het VNO. goedkeuring aan commissarissen worden voorgelegd. De eerste ln deze maand, de tweede later in het Jaar. NIEMEIJER: De strijd met de British American Tobacco Comp is bijgelegd. Niemeyer en Batco waren vorig Jaar zowel voor de rechtbank als voor de Reclame Co decommissie met elkaar in conflict over een advertentie waarin Niemeyer de sigaret Roxy Dual ver geleek met negen andere merken, waaronder drie van Batco. WINDMILL HOLLAND: Klaagt dat gedurende het hele Jaar (1976) de situatie op de kunstmestmarkt „ui terst chaotisch" is geweest. Het per 30 april 1976 afgesloten, boekjaar was zodoende verliesgevend, terwijl voor het thans lopende boekjaar eveneens met verlies moet worden gerekend. BREDERO BOUW: Uit een omzet van 660 (was 693) miljoen, heeft Ver enigde Bedrijven Bredero ln 1976 een winst na afschrijvingen en be lastingen geboekt van ongeveer 10.8 (was 10.2) miljoen gulden. De uitvoe rende afdelingen zullen in 1977 weer op volle capaciteit werken. BREDERO VAST GOED: Het re sultaat over 1976 ligt in de orde van 4.6 (was 4.0) miljoen gulden, dit eveneens na afschrijvingen en belas tingen. Ook voor 1977 zijn de ver wachtingen gunstig. NAARDEN INTERNATIONAL: Alle winst (hoeveel dat over 1976 zal zijn wordt niet meegedeeld) komt uit de buitenlandse bedrijven; in Nederland wordt met verlies ge werkt. Het concern heeft vorig Jaar een zeer grote investering in de Ver enigde Staten gedaan, waar een con current werd overgenomen. Voorts wordt er „nogal wat" geïnvesteerd in Indonesië en in Japan wordt een nieuwe fabriek gebouwd. HOECHST HOLLAND: Het afge lopen Jaar heeft enig herstel ge bracht, maar er is bepaald nog geen reden tot Juichen. De omzet steeg naar ongeveer 1.1 miljard (was 977 miljoen) gulden. Hierbij werd een winst na belasting behaald van on geveer 8 miljoen gulden, vergeleken met een verlies van 6,1 miljoen ln 1975. Voor 1977 wordt verwacht dat de omzet zal stijgen tot ongeveer 1,3 miljard gulden en dat de winst na belastingen 24 miljoen gulden zal bedragen. Bij Hoogovens wordt hard gewerkt om de minder fraaie fabrieksgebouwen aan het oog van de recreanten aan de Noordzeekust te onttrekken door het ontwerpen van een kunstmatige duinenrij. Betonafval wordt als ondergrond voor deze duinenrij neergelegd, waarna er over het beton zand wordt gestort. Dit zand wordt later natgespoten opdat alle kieren worden gevuld. Vervolgens wordt het weer op hoogte gebracht en beplant met helm. ARNHEM Bij Enka-Glanzstoff (het Europese vezelbedrijf van AKzo) zijn de laatste maanden enkele investeringen goedge keurd in de gezonde sectoren van dit moeizaam draaiende bedrijf. Dat blijkt uit de nieuwjaarstoespraak van ing. J. R. Hutter, vice-voorzitter van de raad van bestuur van Enka. De nieuwe activiteiten zijn de pro duktie van polyester voor de fabrica ge van plastic flessen in Emmen en de bouw van een proeffabriek voor arenka, een nieuw technisch garen, bij de bestaande fabriek in Arnhem. Met deze Investeringen zijn enkele miljoenen gemoeid. De heer Hutter vertelde dat de om zet van Enka vijf Jaar geleden nog voor zestig procent bestond uit pro dukten die gekenmerkt zijn door conjunctuurgevoeligheid en overca paciteit. Dit percentage is nu nog slechts 45 terwijl Enka er naar streeft het nog verder terug te bren gen. Het eigenlijke vezelaandeel zal trouwens in de verdere toekomst wel eens sterk kunnen slinken ten gunste van nlet-vezel-activitelten, meent de heer Hutter. „met een minimum aan sociale pijn door te voeren". Door voortgaande personeelsvermindering zijn al vele mogelijkheden binnen en buiten de onderneming benut, zo zei hij. Het trotseren van de verliezen bij Enka, in 1978 hoopt men weer in de zwarte cijfers te zijn, is onder andere mogelijk door het grote Akzo- verband, waartoe de onderneming behoort. De heer Hutter wees alle geruchten over een opsplitsing van de groep van de hand. „WIJ moeten zelfs overwegen hoe de samenwer king van- alle vezelondememingen binnen Akzo in de toekomst nog geïntensiveerd zou kunnen worden om onze positie ten opzichte van andere producenten te versterken", aldus de heer Hutter. Sociale pijn Overigens verklaarde hij dat het zeer moeilijk wordt de dit Jaar uit te voeren vernieuwingsmaatregelen Maastricht De overheid moet met het verlenen van steun aan individuele bedrij ven voorzichtig te werk gaan om evenwichtige verhoudingen niet scheef te trekken. Dit zei de voorzitter van de Kamer van Koophandel en Fabrieken AMSTERDAM - De gezamenlijke spaarinstellingen in ons land hebben vorig jaar, volgens voorlopige schattingen, een bedrag van 2,8 miljard gulden aan rente gekweekt op spaargelden uitgekeerd of bijgeschreven. Per gezin komt dit neer op een gemiddelde van 800 gulden. Uit onderstaand overzicht (cijfers op basis CBS-gcgevens) blijkt, dat per ingelegde gulden de Rijkspostspaar bank veruit de hoogste rente uit keert en de handelsbanken de laagste. De Rabobanken en de Bondsspaarbanken nemen een mid denpositie in Uit de procentuele toe name van het bedrag aan gekweekte rente blijkt, dat de Rabo en Bondsspaarbanken in dit opzicht hun positie ten opzichte van de RPS nog voortdurend verzwakken. De handelsbanken daarentegen vermin deren hun achterstand op de RPS zeer langzaam. Verleden jaar overtrof het totaalbe drag aan gekweekte rente (2.8 mil jard gulden) het totale spaarverschil (2 miljard gulden) in aanzienlijke mate. wat duidt op een slecht spaar- jaar. In het zeer goede spaarjaar 1975 bijvoorbeeld stond tegenover een to taal aan gekweekte rente van 2.6 miljard gulden een spaarverschil van meer dan 7 miljard. RPS Handelsbanken Rabobanken Bondsspaarbanken Totaal Jaar 668 4.2 1971 313 4.9 247 4.0 785 4.3 411 4,6 1639 4,4 1972 351 4.9 289 3.8 917 4.4 467 4.7 1892 4.4 1973 402 5,1 359 4.2 1059 4.8 480 4.4 2158 4.5 1974 482 5.6 398 4,7 1080 4.5 566 5.0 2505 5,0 1975 532 5,5 425 4.3 1130 4.2 583 4.8 2620 4.7 1976 560 5.1 450 3,8 610 4.5 2750 4.3 groei 1971- 1976 19% 82% 48% 68% gekweekte rente in miljoenen guldens gekweekte rente in een percentage van het gemiddelde spaartegoed. voor Maastricht en omstreken, mr. P. G. Meyer Viol, in zijn nieuwjaarsrede. Het is duidelijk, dat in dergelijke gevallen regionale belangen van werkgelegenheid vaak zwaarder we gen dan de handhaving van gezonde concurrentieverhoudingen binnen de bedrijfstak. Toch doet de over heid er geen goed aan. Indien zij moeilijkheden in de regio met steun tracht op te lossen en daarmede op langere termijn problemen schept in andere regio's of andere sectoren van het bedrijfsleven. Zij belemmert op deze manier een gezonde ontwikkeling, omdat daar door het terugdringen van de struc turele overcapaciteit van het be drijfsleven wordt vertraagd. Een na tuurlijk herstel van het economisch evenwicht, aldus de heer Meyer Viol, zou veel zegenrijker werken dan het verhullen van een aantal zwakke plekken ln onze economie, die uitein delijk toch gedoemd zijn te ver dwijnen Voor gezonde bedrijven zou dit tot gevolg hebben, dat het marktbeeld niet langer wordt vertroebeld. Voorts dat Juiste concurrentiever houdingen worden hersteld en dat de werkgelegenheid In die bedrijven niet in gevaar komt. Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM De prijsvraag voor het ontwerpen van eenge zinshuizen volgens de houtskelet- methode. heeft 123 Inzendingen op geleverd Het Houtvoorlichtingsin- stituut ln Amsterdam, dat deze prijsvraag heeft uitgeschreven, noemt dit een bijzonder hoog aantal. Binnen drie maanden zal de Jury bijgestaan door het ministerie van Volkshuisvesting en de deelnemen de gemeenten de uitslag bekend maken. De deelnemende plaatsen zijn Almere-Haven, Alkmaar, Hendrik Ido Ambacht. Haarlem mermeer, Hoorn en Nieuwegeln. DEVENTER - Het Installatiebe drijf C. L. Koster ln Deventer zit in ernstige financiële moeilijkheden. Als gevolg hiervan staat het werk van 65 mensen op de tocht. De vak bonden zien de toekomst van het bedrijf erg somber ln en vrezen dat het op een faillissement zal uitdraai en. Intussen wordt samen met het ministerie van Economische Zaken en de Overijsselse Ontwikkelings- MaatschapplJ gewerkt aan een reor ganisatieplan. Voorop hierin zou staan de afstoting van de bedrijven bulten Deventer In deze plaats zal Koster het perso neelsbestand van ruim 100 moeten terugbrengen tot 80 man Voor 13 werknemers is al een ontslagvergun ning aangevraagd. Verder zal het installatiebedrijf Berends en Weste- ringh in Den Haag met 42 mensen worden afgestoten, evenals de Kos ter-vestiging in Sneek, waar 12 man werken m LEVI STRAUSS Tot algemeen directeur van Levi Strauss Benelux Is be noemd de heer R. Deutekom (33). Hij werkt sinds vier Jaar bij Levi's en was daar sinds februari 1976 adjunct- directeur van Levi-Benelux. Nedeco Oud-minister van defensie W. den Toom is op 31 december afgetreden ais directeur van de Stichting Nederlands Advies bureau voor ingenieurswerken in het buitenland (NEDECO). Hij heeft de pensioengerech tigde leeftijd bereikt Sinds zijn aftreden als minister In 1972 was de heer Den Toom een van de twee directeuren van de NEDECO CINDU-KEY KRAMER Ir. J. Dorleljn is per 1 Januari benoemd tot Ud van de raad van bestuur van Clndu-Key 4t Kramer. Hij zal als zodanig werkzaam blijven tot zijn pen sionering op 1 januari 1979. Zijn functie als directeur van de divisie Bedrijven Maassluis is overgenomen door Ir. P. D. Marijs SUIKER UNIE De heer E. K. Lindeboom is om gezondheidsredenen afgetre den als commercieel directeur van de Suiker Unie Hij is per I Januari opgevolgd door de heer J Mulder, die sinds een klein jaar commercieel adjunct directeur was

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 29