Sijeengetrommelde Kwadraten
rlisiliMil
Nu niet rillen van uw stookkosten
a
m
1
m
s
a
I
p
li
m
t
Mieuwe boeken
Weekend-puzzet
3jTet piekeren maar puzzelen
Grote eindspel-prestatie
van titelhouder Karpov
598e Opgave voor de Ladderwedstrijd
lig*
schaken
m
IIJDAG 31 DECEMBER 1976
TROUW/KW ARI6T 3ö
Jen
Iet nieuwe jaar begint met drie magische kwadraten, die door
le heer J.G. Trommel te Zoetermeer bijeengetrommeld en
ïooreengestrengeld zijn.
Een magisch kwadraat of tovervier-
;ant omvat een aantal in hokjes
;eplaatste verschillende getallen,
paarvan 'de sommen in horizontale
richting en in vertikale richting als
mede in de beide diagonalen gelijk
zijn.
In de door de auteur opgestelde fi-
jke
n de strijd om het kampioenschap
-an Rusland, die verleden week door
karpov gewonnen werd. begon hij
'met een slechte start door in de
erste ronde van Geiler te verliezen.
Jaarna stond hem een ander zwaar
jrobleem te wachten: -in het toren
•indspel met Petrosjan. waarin hij
;en pion minder had. wist hij zich te
redden door een spel. dat op een
ïindspelstudie geleek.
)ame-Indisch.
'ETROSJ AN'-KARPOV
PI3 PI6 2. c4 b6 3. g3 Lb7 4. Lg2 e6
d4 Le7 6. 0-0 0-0 7. Pc3 Pe4 8. Dc2
^.'c3: 9. Dc3: c5 10. Tdl d6 11. b3 Pd7
Een ernstige onnauwkeurigheid.
C\ peter is 11.Lf6 12. Lb2 De7 met
1 jeen gelijke stelling.
12. Lb2 Pf6 13. d5! e5 14. Pe5:! de5 15.
d6 Lg2: 16. De5: Te8 17. de7 De7: 18.
Je7: Te7: 19. Kg2: Te2: 20. Lf6: gf6
21. Td7 Tb2 22. Tel! Ta2:23. Tee7 Tf8
14. Ta7:. Met een fijne manoeuvre
bereikte wit een voordeliger toren-
ïindspel. De zwarte pionnen zijn dui-
lelijk zwak.
24. Ta7: (Tb2 25. Te3 Tb8 26. Td7
Kg7 27. Td6 met Tf3) 25. Ta7: Td8 26.
Tb7 Td6 27. g4! Kg7 28. f3 Kg6 29.
Kg3 h5. Anders zou 30. h4 met 31. h5t
'volgen.
30. gh5t Kh5: 31. Tf7: td3 32. Tf6:
Tb3: 33. Kf4 Tb4 34. Kf5 Tc4: 35. Tb6:
Tel 36. Tc6 c4 37. Tc8 Kh6 38. Kf6
Kh7 39. f4 Tc2 40. f5»? c3 Ook zou
Th2: 41. Tc3: Ta2 nauwelijks vol
doende zijn geweest voor redding
van de partij
41. h3! Tel! Echter niet Ta2?. omdat
wit dan winnend met 42. Tc3: Ta6t
43. Kg5 zou antwoorden.
42. h4 Tc2! Op c2? zou 43. h5 winnen.
43 h5 Tel 44. Kf7 Tc2 45. f6 Tel 46.
Ke7 c2! 47. Kf7 Kh6 48. Tc5 Kh7 49
Tc6 Kh6 50. Kf8 Kh7! 51. Tc7f (51. f7
Tal! 52. Tc2: Ta8t remise) Kh8'
Stelling na 51 Kh7-h8!
Ia Kh6? had wit kunnen winnen, zij
iet moeilijk. Het was dan op de
rolgende eindspelstudie terechtge-
omen: 52. f7 Kh7 53. h6! Kh6: 54.
Cg8 Tglt 55. Kh8 Tfl 56. Tc6t Kh5
7 Kg7 Tglt 58. Kh7 Tfl 59. Tc5t
Kh4 60. Kg7 Tglt 61. Kh6 Tfl 62.
Tc4t Kh3 63. Kg6 Tglt 64. Kh5 Tfl
15. Tc3t Kh2 66. Tc2:t. Een prachti-
variant.
oer
n de partij volgde echter na de
liagramstand: 52. f7 Tal! 53. Tc2: (of
3. Ke7 Telt 54. Kf6 Tflt 55. Kg6
'git 56. Kh6 clDt 57. Tel: Tg6tü
smise. een andere eindspelstudie!)
3.Ta8t 54. Ke7 Ta7t 55. Kf6
a6t 56. Kg5 Ta5t 57. Kg4 Ta4t 58.
d« [g3 Ta3t 59. Kg2 Kg7 60. Tf2 Kf8 61.
f5 Ta6! (echter niet Ta7?? 62. h6
f7: 63. h7 of 62Ta6 63. Th5) 62.
[g3 Th6 63. Kg4 Th7 remise.
rï
Ri
S;..,v
HA
m
1
59Te2! 60. Kf3 Ta2 61. Kg3 Tc2!
62. Th8 Ke4 63. Te8+ Kd3 64. Td8
Kc3 65. Th8 Te2! 66. Kf4 Kd2 67.
Kf5: Kei 68. Kg4 Kfl 69. Kg3 Kgl.
Opgegeven.
LUDEK PACHMAN
l-economisch jaarboek
175-1976, door Nic van Rossum. Uitg.
Ilsevier te Amsterdam. 248 blz. Prijs
24,50
'oor de tweede keer heeft Van Ros-
um, hoofdredacteur van Elseviers
teekblad, het sociaal-economisch
boek samengesteld. Net als de
;te keer geeft het Jaarboek een
tzicht van wat er zich op maat-
chappelijk en economisch terrein
ons land heeft afgespeeld in het
gelopen parlementaire jaar. (1 juli
975-1 juli 1976). Behalve een boei-
nd verslag biedt het een naslag-
Verk voor degenen, die alle feiten
eens op een rijtje willen hebben.
at zei Den Uyl ook weer over de
fschaffing van de kinderbijslag?
fat stond er in de bezuinigingsnota
an Duisenberg? Wat bezielde de
erkgevers met hun nota „Winst,
erk en welzijn? Waarom blokkeer-
en de schippers de waterwegen en
werd de FNV geboren? Het zijn
maal vragen, die zonder naslag-
li niet of nauwelijks zijn te be.-
ntwoorden. tenzij men bereid is
ilo's krantenknipsels na te vlooien
oewel de term „objectief" - het
it alweer op de flap - voor de
nte geschiedschrijving eigenlijk
sn onding is, is Van Rossum erin
sslaagd een bruikbaar overzicht
•amen te stellen.
M ce.'
..Ausgewahlte Partien 1931-1958",
door Paul Keres. L'itg. Vermande Zo
nen le Umuiden. 419 blz. Prijs
24.50.
De oogst aan nieuwe schaakboeken
bevat dit keer een bijzonder
exemplaar: Paul Keres' Ausga-
wahlte Partien 1931-1958. Het is de
tweede druk van een in 1960 door
hemzelf uitgegeven keuze uit hon
derd van zijn beste partijen.
Paul Petrovitsj Keres 1916-1975
is vorig jaar plotseling op 59-jarige
leeftijd in Helsinki overleden. De
schaakwereld verloor er niet alleen
een graag geziene collega, maar ook
een groot talent aan. Keres behoor
de van 1936 tot aan zijn dood tot de
wereldtop. In zijn uitzonderlijk lan
ge carrière deed hij tweemaal een
gooi naar het wereldkampi
oenschap. Een keer na het AVRO-
toernooi in 1938 en nog eens na de
oorlog. Toen moest hij, 21 jaar later,
het schaakgenie uit Riga, Michael
Tal voor laten gaan.
Hoewel velen tot hun schade heb
ben moeten erkennen dat het tame
lijk riskant was tegen Keres een
siciliaanse verdediging op het bord
te zetten, was hij in de eerste plaats
een kenner van de spaanse opening
Hij speelde deze opening overigens
even overtuigend met zwart als met
wit. Een kwart van de partijen in
zijn boek zijn spaans. Wie de in het
Duits geschreven commentaren
aandurft, zal in Keres een goede
leermeester ontdekken
E.
guur ziet men nu drie van die ma
gische kwadraten:
1) een vierkant van 5 bij 5. waarin 25
opeenvolgende getallen onder 100
staan;
oude rivalen elkaar, beiden oud-
wereldkampioen. Wie verwacht had.
had Petrosjan zeer voorzichtig en
Tal sterk aanvallend zou spelen, be
leefde een grote verrassing:
Engels.
PETROSJAN-TAL.
1. Pf3 Pf6 2. c4 c5 3. b3 e6 (d6!)4. Lb2
Le7 5. e3 Pc6 6. d4 cd4: 7. ed4 d5 8.
Ld3 b6 9. 0-0 Lb7 10. Tel Tc8 11.
Pbd2 (na 11. Pc3 was dc 12. bc Pb4
mogelijk) 0-0 12. Tel Te8 12. a3 dc4.
Na Lf8 kwam 14. c5 in aanmerking.
14. bc4 Dd6 (en hier moest zwart na
Lfll met de volgende scherpe aanval
rekening houden: 15. Pe4 Pe4: 16.
Le4: Pa5 17. Lh7: Kh7: 18. Pe5 g6 19.
Dg4 enzovoorts) 15. Pb3. Misschien
is 15. Pfl met Pe3 sterker. 15.
Ted8 16. Tc2 Lf8 17. Tce2 g6 18.
Pg5!? Lg7!
Stelling na 18. Lf8-g7!
2) een daarbinnen gelegen vierkant
van 3 bij 3. waarin 9 opeenvolgen
de getallen staan (die dus tevens
deel uitmaken van het vierkant
van 5 bij 5;
3) een vierkant van 4 bij 4 met 16
- opeenvolgende getallen onder
100, waarvan er twee deel uitma
ken van het vierkant van 5 bij 5.
In dit geheel komen ook enkele bij
zonder getallen voor, door letters
aangeduid: A is een kwadraat (getal
verkregen door een ander getal met
zichzelf te vermenigvuldigen als 49
Van roff'lend gerommel
van de heer Trommel
zijn de resultaten
voor ons! En de baten??
Drie toverkwadraten'.
Tal was niet bang voor 19. Pf7: K17
20. Te6: De6: 21. Te6: Ke 22. d5t
Kf7 23. dc Lc6:. De twee torens zou
den hier sterker zijn dan de dame
19. h3 Tc7 20. Pe6:!? Een logische,
maar incorrecte voortzetting van de
met 18. Pg5 ingeleide aanval!
20fe6 21. Te6: Df8 22. d5 Pb8 23.
Lc3? Een volledig onbegrijpelijke
zet. Na 23. Le5 Tf7 24. Pd4 zou wit
nog bepaalde aanvalskansen behou
den hebban.
23Pa6 24. Pd4 Pd5:! 25. cd5Tc3:
26. La6: Ld5:! (Veel sterker dan La6:
27. Pc6) 27. Te7 (of T6e3 Da3:> Lf7!
28. T7e4 Dc5. Opgegeven
Nog een interessant eindspel uit het
zelfde kampioenschap:
GULKO-TAIMANOV.
Stelling na dc 59e zet van wit.
7x7 of 64. enz); B is een priemgetal
(ondeelbaar getal); C is een pronik
getal (getal verkregen door twee
opeenvolgende getallen met elkaar
te vermenigvuldigen als 90 9 10 of
42. enz); D Is het kleinste getal van
het vierkant van 3 bij 3. E is het
kleinste getal van het vierkant van 5
bij 5; F is een getal dat ook in het
vierkant van 4 bij 4 voorkomt en wel
in de diagonaal van linksonder naar
rechtsboven. Alle kwadraten en
priemgetallen zijn gegeven, doch één
der pronlkgetallen in de figuur is
niet gegeven en staat in het vierkant
van 3 bij 3 (en dus tevens in het
vierkant van 5 bij 5).
Dit denkbeeld van de dooreenge-
strengelde kwadraten is even nieuw
als het jaar en derhalve in stijl met
de feestdagen Wilt u de auteur hier
voor een waarderingscijfer il als
laagste en 10 als hoogste waardering»
geven?
Voor de juiste oplossing krijgt u tien
punten (7 voor het jaar '77 en 3 voor
de drie kwadraten) Deze punten zijn
bestemd voor onze doorlopende lad
derwedstrijd en zij blijven geldig,
ook al zendt u maar sporadisch in.
De punten worden op uw persoonlij
ke kaart genoteerd. Blijft u inzen
den. dan stijgt dit puntenaantal zó
lang totdat geen der andere klaute-
raars een hoger totaal heeft dan u. in
welk geval u de ladderprijs wint en
weer met nul punten start voor de
volgende klim
De oplossingen dienen uiterlijk 28
januari 1977 binnen te zijn bij mr. G
van Vorden. postbus 58 te Eerbeek
Op briefkaart of briefomslag zetten
„Niet Piekeren maar Puzzelen 598'
en in uw schrijven uw volledige
naam (alle voorletters, meisjesach-
temaam van de gehuwde vrouw, niet
v.d. maar van der. enz) en volledig
adres vermelden. En geeft u vooral
eventuele veranderingen in naam
en'of adres op, ook al zond u lang
geleden voor het laatst in!
Niet slechts uw blote oplossingen,
ook uw commentaren, kritiek en sne
dige opmerkingen zijn van harte wel
kom. evenals eigen puz-
zelwrochtsels. En vragen (bijvoor
beeld naar uw ladderstandbe
antwoord ik gaarne, mits een plak-
kertje van nu nog maar 55 cent is
bijgesloten. En ten slotte: een zegen-
vol nieuw jaar. in vrede en veilig
heid!
mr. G. van Vorden
Horizontaal. 1 scheepslading. 4
Holl. gravin. 6. plaats in Italië. 9.
muzieknoot. 10 Vertaler. 12
schoorsteenzwart, 14. familielid. 16.
bloedhuis, 18. organische verbin
ding. 20 zangstuk. 22. armoede
ibarg.). 24. speels. 26. voorvoegsel.
27 stellig. 30 rijschool lafk.i. 31.
voorzetsel. 32. plaatsje onder
Gramsbergen, 33 tennisterm, 35.
grondsoort, 36. dierentuin. 38. zee
hond, 40 heks. 41. slaghout. 42. bit
ter vocht. 43. paard. 44 vertragings
toestel. 46. Myth, figuur. 48 voorzet
sel. 50 soort, 52. zijtak Rhóne, 53
kippenloop, 55. reeds. 57. kort
schrift. 60. titel (afk 61 kleurteke-
ning. 63 aandoening. 65. gelijk. 66.
laan. 69. toespraak. 70. voertuig. 71.
meisjesnaam. 73. soort hamer. 75.
algemeen kiesrecht (afk.), 76.
rijstdrank, 77. insekt, 78. berggeit.
Verticaal. 1. bereide dierenhuid. 2.
wilddief. 3. meisjesnaam. 4. soort
bijl. 5 vlaktemaat. 6 water in Fries
land. 7. startinrichting. 8. Turkse
titel. 9 netelachtige planten, 11. lad
der. 13 regel, 15. plaats in N. Br. 17
bijwoord, 19 gelaatskleur, 21
Rijkstelefoon. 23 boom. 25 meisjes
naam. 28. kustvaartuig. 29. zin. 31
kweker. 34 hoog bouwwerk. 35. ge
hoororgaan. 36. vierhandig dier. 37
sluiskolk. 39. platvis. 45 stopverf.
47 afvoerkanaal, 48. herinnering, 49.
handschoenenleer, 51 societê iafk
53. teken in de dierenriem, 54. kleine
inham, 56. schoeisel, 58 aanloop, 59
het lenen. 60 Myth, figuur. 62. senior
(afk.). 64. voorzetsel. 67. jong schaap.
68. europeaan. 72 Muzieknoot. 74
landbouwwerktuig.
Oplossingen t/m woensdag a.s. per
briefkaart zenden aan
Trouw/Kwartet, Postbus 859.
Amsterdam Linksboven vermelden
weekendpuzzel.
Oplossing van vorige puzzel.
Hor. 1 koe. 3. reden. 7. eer. 10. An. 11
aar. 12. nok. 14. l.o. 15. reeks. 18.
porie. 20. res, 21. Ren. 23. lot. 24.Pan
25. gammel. 27. Eem. 29. daad. 31
tets. 33 ra. 34 al. 35. ga. 36. de. 37
alom. 39. demi. 41. Ada. 43. nader. 45
Est, 47. alm, 49. tak. 50. oma. 51
etter. 53 poets. 55. Ru. 56. eek. 58
dor. 59 el. 60. Ems. 61. emier. 62. ora.
Vert. 1. kar. 2. onera. 3. ras. 4. er. 5
en. 6 nop. 8. elite. 9. roe. 11. aks. 13
kol. 16. eend. 17. rem, 19. roes. 21
rad, 22. net. 24. paria. 25 galon. 26
leger. 28. meent. 30. aai. 32. tam. 37
aalt. 38. mat. 39 dek. 40. ieme. 42
datum. 44. dam. 46. sater. 48 mee
50. oor. 51 ere. 52, ree. 53. por. 54 sla
57. km. 58. de
De prijswinnaars zijn:
A. van Dulsl. Kcrklaan 36. Capelle
a d IJssel: W. J. V'oogt-Verhoef. Stati
onsstraat 12, Zetten. Betuwe: me
vrouw P. Spck-de Jong. Kortenhoe-
vcdijk 5a, Lexmond.
Hoe kouder het is, des te harder
moet uw verwarming branden
om het in huis lekker behaaglijk
te krijgen. En des te hoger lopen
uw stookkosten op.
Vooral nu is het van belang uw
aardgasverbruik in de hand te
houden.
Dat kan, door de tips hiernaast
op te volgen. Dat scheelt u niets
in behaaglijkheid, maar wèl een
stuk in de kosten.
Zó kunt u op aardgas besparen:
Geen ramen en deuren
openlaten.
.Sluit 's avonds uw overgordij
nen.
Eén uur voor u naar bed gaat uw
verwarming instellen op nacht-
temperatuur (15°C).
Niet stoken in lege kamers
Draai de radiator dicht (maar
denk wel om bevriezing). Staat
er eengevelkachel, zet die dan
op de waakvlam.
Houd.de zon niet tegen als deze
uw huis binnenschijnt
Tochtkieren en naden
afdichten (maar denk om frisse
lucht voor verbrandings
toestellen).
Verspil geen warm water.
Gezamenlijke publikatie van het Ministerie van Economische Zaken, de Vereniging van Exploitanten
van Gasbedrijven in Nederland (Vegin) en N.V. Nederlandse Gasunie, correspondentieadres postbus 19 Groningen
libs';
