De tekstmuziek van Joni
Mitchell
\lieuwe autoverzekering roept vele vragen op
autobiografie
In Chinese restaurants
is niet alles koek en ei
Geen sprake
van
schuldvraag
Mitsubishi Sigma
sterk Europees
Levertijden bij BMW
Geruisarme motor
van Fuji-Subaru
Somputer-rapport
ij Duitse keuring
Poppenfabriek
in de as gelegd
Keuringsdienst van waren Rotterdam
Voor drie ton aan
bontjassen geroofd
14/ DERDAG 23 DECEMBER 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET RH 17
iend jaar zal, zoals bekend,
11 vele Nederlandse instan-
een nieuw voorstel van de
(verzekeraars bestudeerd
irden. Zij willen de
luldvraag bij uitkeringen
;cijferen en elke schade
itond voldoen, maar dat zou
leiden tot een fikse premie-
■hoging. In Amerika is een
rgelijk „no-fault" (geen
it)-systeem jarenlang ter dis-
ssie gebleven.
voornaamste strijdvraag wordt of
premies met een'.op het eerste
icht acceptabeler stelsel werke-
sterk omhoog moeten. In Ameri-
is dit stelsel namelijk verdedigd
Ier het motto, dat het tot lagere
mies zou leiden. Daarentegen zijn
Zweden er metterdaad mee be-
ïnen door de premies met onge-
r een kwart te verhogen.
t is natuurlijk een door niemand
streden goed beginsel, dat ver-
trsslachtoffers niet langer de dupe
gen worden van gebreken in een
zekeringssysteem. Wat nu juri-
ch wenselijk is. behoeft nog niet
jd uit sociaal oogpunt gewenst te
Bewijsvoeringen in processen
ld autobotsingen blijken immers
ik fnuikend te zijn voor ver-
Tsslachtoffers, of die nu onder
omobilisten of ondgr andere weg-
jruikers vallen. Nalièhamelijk let-
volgt dan dikwijls nog een finan-
le klap.
t daar iets afdoends tegen gedaan
>et worden beseffen de verzeke-
irs nu ook: als het stelsel zo zou
jven, doet dat hun reputatie geen
;d. Maar wié moet in dergelijke
rallen de financiële lasten verlich-
i? Is dat een zaak van sociale zorg
or de overheid of dienen de verze-
ingsmaatschappijen hiervoor ga
lt te staan?
vraagstuk is het tweede, dat ter
icussie zal komen. Het hangt na-
door Sicco de Jong
tuurlijk wel samen met de eerste
vraag of de premies werkelijk om
hoog moeten. Immers, zouden de
verzekeringsmaatschappijen door
besparingen op ingewikkelde pro
cessen en administratieve afwikke
lingen de premies kunnen verlagen,
dan zouden zij weinig weerstand ont
moeten voor een verbetering in het
systeem. Maar nu menen zij zelf
aldus de Nederlandse Vereniging
van Automobielassuradeuren dat
het weglaten van het schuldbeginsel
weer premie vraagt. Het argument
daarvoor is dat méér verkeers
slachtoffers uitkeringen moeten krij
gen dan tot nu toe het geval is,
terwijl dit bovendien om hogere be
dragen zou gaan.
De derde probleemstelling is daar
van mede een gevolg. Het is name
lijk nog zeer de vraag, hóé alle bij de
gevolgen van ongevallen betrokke
nen op zo'n systeem-zonder-schuld
zullen reageren. Gaan automobilis
ten, als er een geen-fout-systeem be
staat, mogelijk roekelozer rijden?
Zullen 4e verpleeginrichtingen en
autobedrijven, in de wetenschap dat
er toch sneller over grotere uitke
ringsbedragen beslist zal worden, dit
bij hun tarieven incalculeren? En
ten slotte: hebben de verzekerings
maatschappijen er baat bij door
overgang van het ene stelsel op het
andere hun financiële marges te ver
ruimen?
Zweden kent sinds 1 juli 1976 het
systeem, dat er in* Amerika ondanks
de premieverlagingen niet
doorkwam, behalve dan dat daar een
aantal staten het toestond. De erva
ringen er mee zijn echter nog te
gering, zodat daaraan geen scherp
omlijnde conclusies te verbinden
0 De Mitsubishi Galant Sigma: in Eurpese stijl gebouwd door de Japanse Mitsubishi Jidosha Kogyo.
zijn. De enige zekerheid blijft, zolang
de zaak in Nederland ter discussie
staat, dat er een ernstig hiaat in de
zorg voor door auto-ongevallen ge
dupeerde mensen bestaat.
De kwestie komt overigens niet al
leen in verzekeringskringen aan de
orde, maar begin 1977 moet tevens
een overheidscommissie rapport
uitbrengen, welke commissie op ini
tiatief van het ministerie van Justi
tie gevormd is.
Ie Duitse uberwachungs Vereine,
e in de bondsrepubliek de ver-
ichte periodieke keuringen uitvoe-
zullen daarbij meerr elektron-
:he intrumenten gaan inschakelen
m tot nog zuiverder diagnoses te
>men. De TuV Rheinland heeft te
eulen een testcentrum in gebruik
nomen, waar
olautomatisch een computerrap-
ort van elke onderzochte auto
'ordt gemaakt. Alleen aan het ein-
e van de band kijkt nog een
;chnisch medewerker of de versnel-
ngsbak geen olie verliest, of de
nalpot nog heel is en of er geen
'reuk zit in de koplampglazen.
.-let grote borden wordt de automo-
nuiist aangeduid hoe hij de test-
traat passererr moet en daarbij
pfordt de mate van'elk technisch
ebrek aan het voertuig nauwkeurig
L astgesteld. Aan het resultaat op
et rapport valt dan af te lezen of de
yjjagen het vereiste ^euringsvignet
0^m krijgen,
mei
id b Nederland is het nog lang zo ver
want hier wordt na tien jaar
t
0 De teststraat voor de in Duitsland verplichte autokeuringen, zoals die in
Keulen door de TüV in gebruik genomen ia.
rt Ne
cpet, i
atei
discussie over de invoering van ver
plichte keuringen nu gewerkt aan
een compromis-voorstel tussen een
wetsontwerp van de minister van
Verkeer en Waterstaat, drs T. Wes
terterp, en een initiatief
wetsontwerp van de Tweede-
Kamerfracties van de PvdA en
VVD. Een dergelijke moderne aan
pak als in Duitsland nu mogelijk
blijkt, zal in Nederland nog in geen
jaren aan de orde komen.
Voor het Duitse merk BMW zijn in
Europa en daardoor ook in Neder
land levertijden ontstaan als ge
volg van de noodzaak meer auto's
naar Amerika te exporteren. Niette
min heeft importeur Allmpo B.V. te
Den Haag vooral in de grote zescilin-
derklasse zijn verkoop sterk kunnen
uitbreiden.
Van de dit jaar in Nederland ver
kochte auto's van alle merken is 8,7
procent terechtgekomen in de klasse
boven negentienduizend gulden. In
1975 was dat nog 6,6 procent. BMW's
aandeel boven negentienduizend
gulden in de totale verkoop (weer op
honderd procent gesteld) nam toe
van elf naar zestien procent. Niette
min zou het nog meer geworden zijn
als de fabriek in Beieren niet met
leveringsproblemen te kampen had.
aldus de heer R. M. Esser, directeur
van Alimpo en na de Amerikaanse
'en Italiaanse importeurs de derde
buitenlandse afnemer van BMW.
BMW of North America, Inc. heeft
dit jaar zijn verkoop vergroot van
19.000 naar 28.000 auto's, maar moet
zo spoedig mogelijk op 40.000 wa
gens per jaar komen om in de con
currentie te kunnen meedoen, zegt
de heer H. E. Schönbeck, verkoopdi
recteur van BMW. Hij voegt daaraan
toe. dat het ook van Amerika zal
afhangen of BMW tevens dieselmo
toren zal gaan maken, „maar dan wel
diesels met een hoog vermogen". De
heer Schönbeck verklaart: „We ver
liezen klanten doordat overal de
vraag toeneemt en we met onze pro-
duktie op topcapaciteit draaien.
Meer leveren is voor ons niet moge
lijk. Wel gaan we in onze nieuwe
fabriek te Dingolfing nieuwe zes
cilinder-typen bouwen en we hopen
daarmee volgend jaar onze produk-
tie iets te kunnen vergroten."
In Nederland is nu één op de vier
verkochte BMW's een zescllinder te
gen één op de vijf vorig jaar. De dit
jaar verschenen BMW 633 CSi coupé,
een klassewagen waarvan er zeven
tig in Nederland verkocht zijn, heeft
in Duitsland de onderscheiding het
„Gouden Stuurwiel" van Bild am
Sonntag gekregen. BMW, dat de fa
briek te Dingolfing opende In de
moeilijke tijd na de oliecrisis, heeft
hiervan geen nadelen ondervonden,
evenmin -als dat trouwens voor Mer
cedes-Benz geldt.
Van een verslaggever
STEENWIJK De poppenfabriek
„Het poppenrijk" is door brand ver
woest. De schade zou enkele miljoe
nen guldens bedragen.
Mitsubishi, het jongste Japanse merk
in Nederland maar het oudste van de
Japanse auto-industrie, richt zich met
zijn nieuwste model sterk op Europa.
Deze wagen, die Galant Sigma gaat
heten, is qua vorm en vecrcomfort
meer Europees georiënteerd, blijkt
over een royale binnenruimte te be
schikken en worden nu in alle uitvoe
ringen voorzien van „fluistermo-
teren".
Mitsubishi-importeur Hart Nibbrig
Greeve te Sassenheim zal met de leve
ring van de Galant Sigma direct na de
RAI-tentoonstelling van februari be
ginnen. De met balansassen gecon
strueerde motoren zijn weer een 1600
cc en een tweeliter, die beide zeer
gcruisarm blijken. De 1600 cc-motor
heeft 85 DIN-pk vermogen en wordt
gecombineerd met een viervcrsnel-
lingsbak. Deze combinatie blijkt zeker
voldoende voor de nieuwe Sigma,
maar extra comfort zonder hogere
brandstofkosten biedt de 2000 cc-
versie van 95 pk met vijf versnel
lingen.
De carrosserievorm is lager en breder
geworden met een wat spitser front,
wat de aërodynamica en daarmee de
zuinigheid ten goede komt. Aan de
voorzijde is een spoiler te zien, die de
wegvastheid vergroot. De Sigma heeft
verder niet alleen vóór, maar ook ach
ter schroefveren gekregen, waardoor
de vering minder stug is. Vorm en
rijcomfort zijn er duidelijk aantrekke
lijker op geworden.
De wagen is 4.30 meter lang 10 cm
meer dan de oude Galant en biedt
in het interieur 7 cm meer schouder-
ruimte. De brandstoftank werd tot
zestig liter vergroot. Het stuurwiel is
in hoogte verstelbaar en verder blijkt
de wagen uiterst compleet: achterruit-
verwarming, een voorruit van gelaagd
glas, getinte ruiten rondom en rolgor-
dels die weggewerkt worden in de
porticrstijlen zijn standaarduitvoc-
ringen.
De prijzen ook voor beide versies
met automatische transmissie zul
len pas begin februari bekend ge
maakt worden.
Mitsubishi heeft sinds de introductie
in januari 1975 ruim 12.500 wagens op
de Nederlandse wegen. Importeur
HNG wil dit aantal met de nieuwe
Sigma binnen een jaar verdubbelen.
Een op elke vijf verkochte wagens is
van het duurste type, de coupé
Celeste.
De Japanse fabriek Fuji Heavy In
dustries, die het kleine automerk
Subaru maakt, is er als eerste in
geslaagd aan scherpe eisen inzake
geluidsbeperking te voldoen. Japan
heeft aan de autofabrikanten in ei
gen land met oog op het milieu
zowel scherpe eisen gesteld om
luchtvervuiling tegen te gaan als om
geluidshinder te voorkomen
Fuji Hl was er met anderen al eerder
in geslaagd aan de moeilijkste bepa
ling voor de uitlaatgassen het
verminderen van de stikstofoxiden-
emissie te voldoen, maar heeft de
geluidsvermindering als enige be
reikt dank zij een rustiger motor
loop. Die motor ls een boxer, waar
bij de cilinders tegenover etkaar lig
gen. Door de loop van de zuigers in
de cilinders zo harmonieus mogelijk
te maken is volgens Fuji niet alleen
het geluid, maar ook het benzine
verbruik belangrijk verminderd.
1
gezP
bes
a en
L
jet
is t
•elijH 1
Binnen de ontwikkeling
van het fenomeem Joni
v"0{ Mitchell behoren
aar: composities als „Both sides
now" en „I don't knew
dj where I stand" definitief tot
>p y het verleden. Er was een
in h tijd dat ze dergelijke
ehi duurzame werkjes met een
tstif zekere regelmaat op papier
»koi zette; altijd voorzien van
jK g zinnige teksten, maar de
melodie moest eerst staan
als een huis. Nu zijn die
e( rollen omgedraaid; Op haar
is t negende lp „Hejira" lijkt ze
voorgoed de weg der poëzie
te zijn ingeslagen, een
jkej ontwikkeling die al op
oml vorige albums („For the
roses" en „The hissing of
summer lawns") was
ingezet. Die nieuwe Joni
vj Mitchell is een bezielde
voordraagster van geladen
autobiografische teksten,
tegen een muzikale
achtergrond die op de
eerste plaats sfeer moet
waarborgen.
n
„Hejira" is daar weer een
treffend voorbeeld van. De
titel duidt op een uit het
Arabisch afkomstige,
figuurlijke betekenis van i
het woord „vlucht", die ze
zelf als „reis naar
zelfkennis" vertaalt. Alles
op deze plaat is
ondergeschikt gemaakt aan
het tekstmateriaal, dat
voortdurend de neerslag
ademt van haar ervaringen
als een vrouw, die niet voor
zekerheden kan en wil
kiezen. Geluk dus, maar i
ook verdriet, twijfels.
Joni Mitchell
teleurstellingen,
complicaties. Het is
tekstmuziek geworden,
maar nog steeds van hoog
niveau. Niet voor iedereen,
want wie niet echt luistert
hoort een eentonig
zingende vrouw. Wie dat
wel doet ervaart het als iets
dat hout snijdt.
JONI MITCHELL:
„Hejira". Asylum AS 53053.
Smakeloos
Welk een schrille
tegenstelling vormt In dit
licht dan de nieuwe lp van
Shirley Bassey, getiteld
„Thoughts of love," die bol
staat van stukken die haar
ten enen male niet passen.
Op zich mooie werkjes
verliezen stuk voor stuk
hun originaliteit door een
misplaatste interpretatie.
..If you go away" blijft een
misvormde Amerikaanse
equivalent van Jacques
Brei „Ne me quitte pas";
„Alone again" mist de
potsierlijkheid van Gilbert
O'Sullivan; „Jesse" hoort
bij de melancholie van
Janis Ian. En zo kunnen we
doorgaan. Deze plaat legt
de tragiek van een zangeres
als Shirley Bassey bloot,
namelijk dat ze door de
mand valt zodra ze zich
buiten de beproefde
Sinatra-stijl begeeft.
Knappe
orkestarrangementen
kunnen de smakeloosheid
niet verhullen.
SHIRLEY BASSEY:
„Thoughts of love." United
Artists 5C 062-98360.
Vensters
Het is bepaald moeilijk een
gitarist te beoordelen, die
vanuit pure muzikaliteit de
fraaiste „figuurtjes" uitzijn
instrument tevoorschijn
tovert en deze ook met
grote sensltiviteitspeelL
maar die zich anderzijds
aan zijn eigen kunnen
vertilt door een volle
lp-kant te vullen met een
compositie die vlees noch
vis is omdat het een
onsamenhangende
aaneenschakeling van dit
soort figuurtjes blijkt te
zijn. Dat is het manco van
Harry Sacksioni's tweede lp
„Vensters". Veel meer dan
op de vorige is zijn muziek
nu geornamenteerd met
strijkers en
blaasinstrumenten, en dat
klinkt allemaal prima,
zolang hij maar in hooguit
drie minuten door een
nummer raast. Gelukkig is
de tweede kant weer
helemaal met dit soort
stukken gevuld, zodat
„Vensters" in zijn geheel
toch de moeite waard blijft.
Hoogtepunt van de plaat is
een werkje dat de titel
„Blos" meekreeg. Erg mooi.
HARRY SACKSIONI:
„Vensters". Harlekijn 2925
521.
Nederlands
Aandacht nog voor een
drietal niet alledaagse
platen van eigen bodem.
Bill Brookers Jugbahd
heeft een tweede album het
licht doen zien getiteld
„Crazy words, crazy tunes".
De jug (kruik) werd aan het
begin van deze eeuw door
de negerbevolking in
Amerika gebruikt om een
bas of blaasinstrument te
Van een verslaggever
ROTTERDAM De oorzaken van voedselvergiftiging moeten voornamelijk gezocht worden in
Chinese restaurants. De helft van het aantal gevallen van voedselvergiftiging deed zich vorig jaar
voor na het nuttigen van een maaltijd in een Chinees-Indisch restaurant. Dit is in hoofdzaak te
wijten aan het feit, dat de rijst in te grote hoeveelheden en te lang vooruit wordt gekookt en
daarna op een te hoge temperatuur wordt bew aard. De hygiëne in de Chinese keukens laat veel te
wensen over.
Dit meldt de keuringsdienst van wa
ren in Rotterdam in haar jaarverslag
over 1975. In een Chinese keuken
werd een hoek als urinoir gebruikt.
In een andere zaak was de vloer vuil
door aangekoekte etensresten. Tus
sen en op de voorraad rijst en andere
grondstoffen liepen kakkerlakken
en lagen uitwerpselen van muizen.
In een keukenkast werd een duif
gehouden, die vrij door de keuken
vloog. Het toilet verkeerde in een
sterk verwaarloosde toestand. Zeep
en schone handdoen kon de keur
meester nergens vinden.
Imiteren. Met een dergelijk
potten en
pannen-instrumentarium
(kazoo's, honky-tonk piano,
wasbord en een
zogenaamde schuiffluit, die
aan een zingende zaag doet
denken) weten deze zes
Rotterdammers een
verbluffend strak en eigen
geluid te kweken. Vrolijke
muziek uit de twintiger
jaren, die niet alleen voor de
corpsstudent mag zijn
bedoeld.
Op de lp „Real Steel"
introduceert Frans
Doolaard de z.g.
pedalsteelguitar (niet weg
te denken uit de
Nashvillemuziek) als
solo-instrument. Hoewel
een redelijk behendig en
veel gevraagd
studiomuzikant, ls Frans
Doolaard bepaald geen
internationaal virtuoos op
dit instrument. Althans niet
op deze plaat, die het
geijkte standaardrepertoire
(Rose garden. He'U have to
go. enz.) kabbelend
afdraait. Ook vermaarde
begeleiders als Rob
Langereis en Louis DebiJ
lijken er op deze schijf geen
zijn ln te hebben.
En dan is er nog Frans
Oudhoff, ooit kerkorganist,
later barpianist en sinds
twaalf jaar de vaste
begeleider van Fons
Jansen. In zijn vrije tijd
componeerde hij een aantal
barok-getinte werkjes, die
op de lp „Synthèse
Musicale" zijn
samengebracht.
Compositorisch behoeft
aan deze werkjes niet altijd
even zwaar te worden getild
(zo zijn bijvoorbeeld de
eerste strofen van Bachs
„Siciliano" letterlijk
overgenomen), maar voor
de beginnende klassieke
luisteraar kunnen ze
pakken en houvast bieden,
temeer omdat ze op
curieuze instrumenten
(magic organ, elektronisch
spinet en synthesizer)
worden vertolkt
BILL BROOKERS
JUGBAND: „Crazy words,
crazy tunes". Negram NR
139
FRANS DOOLAARD:
..Real steel". CNR 540.039.
FRANS OUDHOFF:
„Synthese Musicale". EMI
5C 064.25464.
afgelopen jaar door de consument
weer vreemde voorwerpen in eet- en
drinkwaren aangetroffen. Op het
„menu" stonden onder meer: soep en
ijs met spijker, appelmoes met glas,
port met papier, bami met stukjes
metaal, melk met muis, tonic met
viltstift, worst met ijzerdraad en
brood met sigarettenpeuk.
BIJ een ander Chinees restaurant
moest de keurmeester uit de keuken
een aantal bedden verwijderen. Het
keukenpersoneel woonde en sliep in
dezelfde ruimte waar werd gekookt
Loempia's
Twee mensenliepen voedselvergifti
ging op door het consumeren van
loempia's, die niet bij de Chinees,
maar bij een patatwagen w aren ge
kocht Een echtpaar had op een
weekmarkt een bepaald soort slak
ken, wulken, gekocht. Bij het eten
ervan liepen de man en vrouw een
voedselvergiftiging op. Het bleek dat
de wulken histamine, een af-
braakprodukt van eiwitten bevat
ten, deze stof kan bij consumptie
ernstige verschijnselen veroorzaken.
In de warme zomer troffen de keur
meesters verschelne malen beschim
melde prod uk ten aan, terwijl zij ln
de herfst meelprodukten met spinsel
en larven van de meelmot en choco
lade met larven van de cacaomot uit
de winkels moesten verwijderen.
Daarnaast werd bij enkele bedrijven
de verkoop van bedorven gevogelte
geconstateerd.
De drankautomaten bleken ook niet
altijd zuivere koffie af te leveren. Het
water van de boiler bleek in enkele
gevallen een te hoog gehalte aan
lood te hebben. Andere automaten
waren sterk vervuild en bevatten gis
tende koffie- en chocolade-
melkresten.
Het speciale kerst,
menu op New Found-
land Canada lis stok.
saus
V
In Australe eet men
met Kerstmis «I
gebraden kangoeroe
In Denemarken is het
een vrij algemene ge.
woonte om met Kerst,
mis boerekool met
rijstpudding te eten
In Poleneet men
bij voorkeur
zoete wafels
In half Italië n de na
tiona)e kerstlekkernij
een suikerachtige
kastanje borstplaat
de. torrone'genaamd
Inca t0 landen (She!
een goede gewoonte
om met Kerstmis
een feestelijk dmer
optifel te brengen
Spijker
Als gevolg van de mechanisatie bij
de levensmiddelenindustrie en de
verhoogde capaciteit van de verpak
kingsmachines werden ook ln het
Van een verslaggever
MEPPEL Ongeveer driehonderd
bontjassen, samen omstreeks drie
honderdduizend gulden waard, zijn
door Inbrekers gestolen uit het ge
bouw van de NV Urzo in MeppeL De
indringers kwamen binnen door ge
bruik te maken van een ladder, die
het hun mogelijk maakte een boven-
raampje te bereiken. De gestolen
bontjassen zijn de duurste uit de
grote voorraad van het bedrijf.
