m
i
i
UuL
JU\J
ÜUU
iewoon goed toneel door
Ikstheater uit Rostock
aardige „Messiah"
or Handelvereniging
Toneel
aanbod
goed
spreiden
vakantiereizen
ilderlirt" van Peter Weiss
Bibliotheken tegen
CRM-plan voor
beperken personeel
en vooraanstaande Nederlandse reisorganisaties zorgen vooreen fijne
DAG 23 DEOEMBER 1976
TROUW/KWARTET PS 13/RH 15
L.ucia it
ar nr C
ntnrSil
:oas
22 50 z
Ber Huisint]
485 00
470 00
183,00
'ERD AM Het Nederlands Centrum van het Internationaal Theater Instituut (ITI) nodigde
Dlkstheater Rd stock uit voor drie voorstellingen Hölderlin, in Nijmegen, Amsterdam en
rdam, en dat wins wel belangwekkend. Eerst al om te zien hoe daar in Rostock (DDR) toneel
gemaakt. Goed en degelijk, zoals wij (in Amsterdams Stadsschouwburg) zagen, met als
iderheid dat er niet zuinig wordt gedaan.
- (gen een groot gezelschap te
- fet veel medewerker-s in welis-
invoudige maar toe h zeer ver-
206 50 kostuums en decars, met een
I pde figuratie in enkele tafe-
600.006 fen zanger en musici. En dat in
hk, een leer-stuk, van Peter
iot.30 waarin het meer «om de in-
?9?'oo 'e eedachtèngangeix gaat dan
33 ooi iuterlijke vorm. Pet er Weiss is
2soo» jerbonden met, niet aan, dit
71 ieater, dat al zijn werken
!4ooo naar zijn inzichte n. Gunilla
- tema-Weiss ontwie-rp de in-
94oo (kleding.
75.00
:er
i
eiss (van Marat-SDide en Het
iek o.m.) is een Van de be-
;e toneelschrijvers van onze
zijn nieuwste stuk (in Ros-
len ze dat overigens al drie
at over Hölderlin. Cfen groot
r uit Duitslands groto tijd, met
igisch leven. Het ging Weiss
m de persoonlijke emnotionele
tragiek, niet om een historisch ro
mantisch verhaal, maar om de bot
singen van idealen en werkelijkheid
in de zeventiende-achttiende eeuw,
waaruit nu nog lessen getrokken
kunnen worden.
We zien, in acht akten, Hölderlin
temidden van de studenten die, in
1793-'94, gepakt waren door het Vrij
heid, Gelijkheid, Broederschap van
de Franse Revolutie, in zijn ontmoe
ting met Schiller en Goethe, in zijn
ondergeschikte baantjes als huisle
raar bij rijke lieden, en tenslotte in
de kliniek van Autenrieth en als een
zame waanzinnige in de Hölderlin
Toren te Tübingen, waar hij zesen
dertig jaar nog voortleefde.
Met zijn dichterlijke idealen van de
revolutie, de Verlichting, het op de
klassieken gerichte humanisme, zijn
hooggestemde verwachtingen van
betere, vrije mensen in* een beter,
rechtvaardiger leven, liep Hölderlin
stuk.
Op zijn vroegere oproerige medestu
denten, als Hegel, Fichte, Schelling,
die bedachtzame professoren wer
den, op de hoogmoed van de, al
gevestigde. Goethe en Schiller, op de
reactionaire bekrompenheid van
zijn hooggeplaatste broodheren, op
de nog feodale Duitse toestanden,
met onbenullige kleinburgers en een
onmondig volk. Duitsland was in
nog geen eeuw aan begrip voor Höl-
derlins idealen toe.
Lesje
Jac Kort
De vier arbeiders die in het stuk van
Weiss de scènes veranderen zeggen
terecht telkens dat al die intellectue
len met hun mooie ideeën de werkers
vergeten, en tenslotte laat Weiss
(niet historisch) de jonge Karl Marx
opkomen om Hölderlin te zeggen dat
je de maatschappij eerst moet analy
seren voor je haar kunt veranderen
en dat düt niet zal gaan zonder het
werkende volk. Hölderlin krijgt dus
van Weiss nog een lesje in klassen
strijd, te laat voor hem, en voor Ros
tock in de DDR ook niet nieuw meer.
De acht akten, levendig en afwisse
lend gedaan, bevatten voornamelijk
botsingen van ideeën. Wat roman
tiek over Holderlins onmogelijke
liefde komt daar dan nog even bij.
De tegenstellingen van de vooruit
strevende en de behoudzuchtigen
zijn scherp getypeerd, met enig sar
casme, zonder dat de burgers en au
toriteiten caricaturen worden. De di
alogen zijn ernstig en zwaar. Humor
is er nauwelijks bij. Een zanger-
TERDAM „The Messiah", die dinsdagavond in het
ertgebouw door de Nederlandse HSndelvereniging onder
g van Jack P. L oorij werd uitgevoerd, is een meesterwerk verteller praat de akten verklarend
ijn onvergankelijke roem niet uitsluitend op muzikaal-
ieke gronden heeft behouden, maar waarin (evenals bij
Mattheus Pas sie) ook religieuze motieven meespelen.
Handel zijn oratorium niet
de eredienst geschr«:ven, zoals
»ij Bach het geval was, toch
t hij de hoorder mee'fci de over-
g van het leven er> liet optre-
'an Jezus in de bnredste en
ie zin. Wij horen de profeten
>mst voorspellen; ge boorte, lij-
od en opstanding p asseren de
De wederkomst is de bekro-
fan dit geweldige we rk. Hëndel
i zoals een Rembrandt of een
langelo, daarbij van alle hem
jienste staande middelen ge-
gemaakt om de Biessia op
ste wijze uit te beelden. Schit-
le koren, prachtige recitatie-
n indrukwekkende «aria's vol
kaar op tot een gekveel. waar-
en luisteraar zich kaïn onttrek-
ok al neeft hij het werk meer-
gehoord.
t ditmaal, toen Groo t en Klein
van de H&ndelvereniging van
„The Messiah" een zeer goede vertol
king gaven. De koren klonken fris en
transparant, in een uitstekend ritme
en vol overgave.
Het solisten-team bestond uit Mar
garet Marshall, sopraan, Aafje Hey-
nis, alt, Ian Partridge, tenor en Henk
Smit. bas. De sopraan was weliswaar
de uitblinkster van het viertal en de
tenor het zwakst, zowel van stem als
van voordracht, maar over het ge
heel was de zang van allen van goede
kwaliteit.
Het A'dams Philharmonisch Or
kest zorgde voor een goed sluitende
begeleiding tezamen met Bernard
Winsemius, clavecimbel en Simon C.
Jansen, orgel
Een zeer talrijk publiek woonde deze
door Jack P. Loorij vaardig geleide
uitvoering onder de grootste aan
dacht bij.
Van onze
redactie
sociaal-economische
DEN HAAG De maatregelen, die
het ministerie van cultuur, recreatie
en maatschappij wil nemen om het
personeelsbestand bij de openbare
bibliotheken te beperken zijn on
aanvaardbaar.
De ledenvergadering van het Neder
lands bibliotheek en lectuur
centrum (NBLC) heeft dit geconsta
teerd. Samen met vertegenwoordi
gers van de openbare bibliotheken
wil het NBLC aan staatssecretaris
Meijer van CRM een nieuwe opzet
voor de samenstelling van het bibli
otheekpersoneel voorstellen.
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus S59, Amsterdam.
BIJ publlkatie wordt de naam van
de schrijver vermeld.
VAN LEZ1IERS
sENKisme (1) T
inomen dat dr Biiskes gelijk
j(en niet de Christenen, voor het
;me) in zijn stelling, eerst de
voor de radicale betekenis
Ie bijbel en dan die voor het
;me; wat is vaak e en gevolg
lke discussies? „Alleen een
omzetting van dit - (bestaan-
brde kan uitkomst bieden."
ft hij. Laat dan de discussie
tver gaan in de eerste plaats in
jo van een uur lang dlebatteren
de NCRV-microfoon met Huub
rhuis. De „interesse" is niet
op te brengen en de'STER (als
tool van die bestaande orde)
intussen schijnen cap de buis.
(rdam F. J. van Muiden
4,25
xisme (2)
n artikel in Trouw van 15 de
er geeft dr Buskes erin karakte-
k van het kapitalisnue. die naar
nij voorkomt door de feiten
Thaald is Opgemerkt zij dat dr
es het niet heeft over een theo-
h kapitalisme, maar over de
alistische structuur van onze
schappij Onze maatschappij
Caïnachtig zijn. „Ben ik mijns
tiers hoeder?". Maar in werke-
id wordt meer dan vijftig piro-
van ons nationaal inkomen be-
aan doeleinden van algemeen
)g (via belasting en sociale pre-
In onze maatschappij zon de
i uitsluitend worden gewaar-
fl naar zijn economische waar
pet het geld als enige waarde-
tdr Buskes wordt toch niet al-
jen zo gewaardeerd alleen om
ij zo rijk is. Onze professoren,
fcmde zangers, voetballers, on
dernemers enz. worden niet geërd
om hun hoge inkomens, maar krij
gen een hoog inkomen omdat hun
prestaties gewaardeerd worden. On
ze maatschappij zou dictatoriaal
zijn, met een concentratie van de
economische macht in de handen
van een kleine groep belanghebben
den. De werkelijkheid is dat de
grootste economische macht in de
hand is van organisaties van onder
nemers van industrie, handel, mid
denstand en landbouw enerzijds en
de vakbonden anderzijds. Overigens
moet ook de invloed van parlement
en overheid op het sociaal-
economische gebeuren niet worden
onderschat.
Een dictatoriale invloed van enkele
groepen of personen is bij deze con
structie nauwelijks denkbaar Ik
ben het geheel eens met dr Buskes.
dat de destructieve macht van de
zonde een grote, zo niet overheer
sende rol speelt in onze maatschap
pij. Alvorens echter deze kapitalis
tische maatschappij overboord te
zetten, zullen we wel een redelijke
zekerheid, of althans de vaste over
tuiging moeten hebben, dat de zon
de bij de nieuwe structuren zijn de
structieve macht minder kan laten
gelden.
Nijverdai Mr G. P. ter Haseborg
Vermoedens
Het commentaar van Trouw van
zaterdag 18 december op de brief die
„Christenen voor het Socialisme"
aan de raad van kerken gestuurd
heeft met betrekking tot de werk
loosheid doet vermoeden dat de an
tipathie van Trouw gen Christe
nen voor het Sociulisr.e ;,rote. is
dan de wil om her. t -v r<i_>n op
grond van feiten. Er. ook daarmee
schieten de werklozen weinig op
VU en doelstelling (9)
Uit de vele artikelen over de com
munistische infiltratie aan de VU is
wel duidelijk gebleken, dat demo
cratisering van het onderwijs een
onding is. Het moest maar zo gauw
mogelijk afgeschaft worden, want
daaraan gaat ons onderwijs en
voornamelijk het hoger onderwijs
ten onder. Dat democratisering van
het onderwijs ook wel zou kunnen
bestaan, zonder dat de christelijke
grondslag zou worden aangetast, is
een illusie, want praktisch zal dat
nooit gelukken. Het is spelen met
vuur. Wanneer er niet gauw iets ver
andert, hebben wij binnenkort geen
christelijke universiteit meer. Dan is
dat rijke geschenk van God door
ons vergooid. De VU is het eigendom
van het christelijk volksdeel van Ne
derland en bij de opening sprak dr.
Kuyper over soevereiniteit in eigen
kring, laten wij dat nu dan praktisch
ook beleven. Hier moet een actie op
gang komen.
Oosterend, Texel
W. Tuinema
VU en doelstelling (10)
Het treft mij, dat u in uw berichtge
ving over de gebeurtenissen aan de
Vrije Universiteit en dan met na
me de strijd om handhaving der
grondslag daarvan wat de studen
tenorganisaties betreft, alleen aan
dacht besteedt aan de „progressie
ve" studentenorganisaties PKV en
SRVU, waarin duidelijk aanwijs
baar communisten wroeten, en nau
welijks aan de VUSO, de studenten
organisatie die handhaving der
grondslag en overleg tussen be
stuur. docenten, administratief per
soneel en studenten wenst, geen po
litiek karakter draagt en geweld (be
zettingen enzprincipieel verwerpt
Ik heb er behoefte aan uiting te
geven aan mijn grote waardering
voor het dappere drietal dat de VU
SO in de universiteitsraad vertegen
woordigt. dat zijn: Frans Potuyt,
Harm Scheepstra en Heerte Zee-
ge rs, wier optreden een voorbeeld
moet zijn toor menig medelid van
de universiteitsraad en alle studen
tenpastores.
Utrecht F G van Dijk-Hemmes Amsterdam Mr H. W. A. la Croix
aaneen, spreekkoren brengen krach
tige commentaren.
Dat alles is goed geregisseerd door
Hanns Anselm Perten, geheel vol
gens het boekje, maar hij kwam net
niet tot een bijzondere werking, tot
een treffende vervreemding, tot een
prikkelende agitatie. Peter Weiss'
stuk is niet gewoon, maar het werd
in vele scènes eigenlijk te gewoon
gespeeld. Door uitstekende acteurs,
zeer veel acteurs en actrices, ook
telkens nog in dubbelrollen, zodat
we niet zullen beginnen met namen
noemen.
DEN HAAG - Na de Nota Orkes-
tenbestel en de Nota Museumbeleid
heeft minister van Doorn van CRM
de Tweede Kamer nog net voor het
eind van het jaar zijn Nota Toneel
beleid aangeboden. In de nota wordt
een beleidsopzet gepresenteerd die
noodzakelijk is geworden door de
veranderingen die in het toneelleven
in het jongste verleden hebben
plaatsgevonden.
In de nota is gepoogd een beleid te
ontwerpen waarin flexibel kan wor
den gereageerd op ontwikkelingen
terwijl tevens wordt getracht garan
ties te geven voor stabiliteit in het
toneelaanbod.
De verantwoordelijkheden van de
verschillende overheden voor de to
neelvoorziening worden wat duide
lijker aangegeven. Met name met
betrekking tot de onderscheiding in
„open aanbod" en „gericht aanbod".
Onder open aanbod wordt globaal
het repertoiretoneel en het ontwik
kelingstoneel begrepen Produktie
en distributie daarvan komen voor
verantwoordelijkheid van de rijkso
verheid. Onder gericht aanbod
wordt in hoofdzaak verstaan vor
mingstoneel. De produktie en distri
butie daarvan worden overgelaten
aan de andere overheden.
Opleiding
De algemene doelstellingen van het
toneelbeleid betreffen een evenredi-
Nota minister:
ge spreiding van het toneelaanbod
over het land (mensen moeten het
toneel kunnen zien dat betekenis
voor hen heeft) en een diversiteit in
het aanbod (zowel de handhaving
van de toneeltraditie als de nieuwe
ontwikkelingen moeten er een
plaats in vinden).
De verantwoordelijkheid voor de af
name van het toneel zal in alle ge
vallen bij de lagere overheden (pro
vincie. gemeente) blijven Dat be
treft dus de accommodaties voor
het geven van voorstellingen en al
les wat daarmee samenhangt.
Bij de indeling van de gezelschap
pen die in de eerste plaats onder
rijksverantwoordelijkheid vallen
sluit de nota in hoofdzaak aan bij de
bestaande situatie. Hierbij wordt
met betrekking tot het Amsterdams
Volkstoneel aangetekend dat ernaar
gestreefd zal worden hiervoor een
subsidiëring met een permanent ka
rakter te verwezenlijken Over het
Amsteltoneel moet wat betreft ka
rakter en taakstelling nog nader be
raad plaatsvinden.
De constructie van de Toneelraad
Rotterdam maakt de aard van de
verantwoordelijkheid van de rijkso
verheid enigszins onduidelijk. Over
Globe. dat momenteel als
standplaats Amsterdam heeft, moet
met de lagere overheden in Noord
Brabant en Limburg nog nader wor
den gesproken over de toekomstige
standplaats. Uitzondering in het
vormingstoneel vormt het Werkthe
ater. dat onder rijksverantwoorde
lijkheid blijft, aangezien het. aldus
de nota, exemplarisch is voor deze
toneelsoort en waaraan op grond
daarvan een ontwikkelingsfunctie is
toegekend. Dat geldt (met andere
overwegingen) ook voor het ge
zelschap Sater.
ABN
Vakantie'77
't Is alweer de hoogste tijd om aan de zomer
vakantie re denken. De reisadviseurs van de
ABN hebben er al lang over nagedacht.
Zij hebben alle mogelijkheden bekeken en
hebben hun advies gereed. En nu laten :e u
kiezen uit het reizenpakket van Holland Inter
national. BB1, Fred. Olsen, FTS en vele andere
Zon zonder zorgen.
Uw vakantie moet zorgeloos rijn. En tot in de
puntjes geregeld. Daar wil de ABN u graag hij
helpen. Als u gaat boeken bij de ABN kunt
u bovendien tal van andere zaken regelen.
Buitenlands geld, een annuleringsverzekering,
reischcques, reis-en bagageverzekcring en zelfs
een safe-loket waarin zaken, die u liever niet
onbeheerd wilt achterlaten een veilig plaatsje
vinden... Maar allereerst gaat het natuurlijk
om de vakantie zelf. Daarom vindt u
nier alvast wat bestemmingen en prijzen.
Spanjc/Costa Blanca
Appartementen Bermudas
De vrijheid van een appartement en de service
van een hotel. Receptie, liften, gezellige lounge
met t.v., bar en goed restaurant. Twee-kamer-
appartemenr, mer terras, volledige badkamer
en telefoon. Twee weken vanaf f431,-.
(incl.f 36.- waurdccoupons)
Spanje/Costa del Sol
Hotel Baracuda
Nieuw klasse-hotel, 4 km van centrum
Torremolinos. Door boulevard van strand
gescheiden. Omgeven door grote
tuin met zwembad, tennisbaan
en zonneterras. Airconditioned.
Kamers met telefoon, radio,
badkamer en balkon met zeezicht.
Twee weken vanaf f525,-.
Cannrische eilanden
Bungalows LasT.irtanas en Atindana.
üran Canaria
Rustige complexen van bungalows met fraaie
tuin, zwembaden en kinderbaden. Supermarkt
op 300 meter afstand en op 700 meter van het
strand. Twee weken vanaf f682,-.
find. 143.- UiUitJutmfvint)
Tunesië
Hotel en bungalowpark LidoNahtul
Direct aan her srrand, 2 km buiten Nabeul.
Vooreen zonnevakanrie. Aanlegsteiger voor
bootjes. Kinderspeelplaats. Restaurant/snack
bar. Paardrijden, zeilen, waterskiën.iennissen
minigolf, kegelen en volleybal zijn mogelijk.
Twee weken vanaf f611,-
(iiiil. 1156,- uiwrdiYottfNm»)
Mexico
Rondreis van 24 dagen door dit boeiende en
vrolijke land met zijn kleurrijke bevolking.
Met het bruisende Mexico City, maar ook de
'dode'stad Uxmal, eens de zetel der Maya's.
Een groots avontuur. Prijs vanaf f4.995,-.
Italië
Park Benaco Mancrba del Garda
Op enige honderden meters van her Garda-
meer. Op het eigen terrein van 10.000 m- vindt
u o.a. zwembad, kinderbad, tennisbaan,
minigolf, rijschool, restaurant, supermarkt en
kleine winkel. Keuze uit appartementen voor
2 a 3 tot 4 a 6 personen. Vanaf f420,- per week.
'ier dagen VVénc n
Hotel Austria, in het centrum van Wenen
Rustig gelegen, dicht bij de Opera en de
Sfepliansdom. Er is een espressobar, lounge
en t.v.-salon. Ruime, comfortabele kamers
Tnis vanaf f465,-
Tirol
Vakantiehuisje te Kitzhuhel
Rustig gelegen, geen autoverkeer, 500 nieter
van de Schwarzsee. Drie appartementen,
geschikt voor 4 volwassenen en één kind en
5 volwassenen. Vanaf f475.- per week.
Noorwegen
Rondreis langs drie fjorden door hef
onstuimige Noorse natuurdecor. met bergen
en dalen, rivieren en beekjes. Gletsjers,
watervallen en eeuwig zingende bossen. Dir
ongerepte Noorwegen wacht op uw onrdekkim
Prijs vanaf f 1.167,-.
Griekenland
Hotel Corfu Palace
Ongetwijfeld het beste hotel van liet eiland,
op 1500 m van Mon Repos-strand en 500 m
van centrum Corfu. Prachtige tuin met groot
zwembad en kinderbadje, 's Avonds dansen in
de bar. Restaurant en grillroom. Uw kamer is
airconditioned. Twee weken vanaf f 1.586,-
Frankrijk
Boulouns sur Mer
Talmen, pijnbomen en inriem zandstrand.
Een genoegen om hier tc zonnen en te
zwemmen.
Bungalowpark met gezelligheids
centrum. speeltuin voor de kinderen
en subtropisch park. Directeur
en een aantal medewerkers
spreken Nederlands. Treinreis.
Tien dagen vanaf f410,-
Pe kleurrijke ABN akantiegkls
ligt op u te wachten.
Om nog meer in de vakantiesfecT te komen
heeft de ABN flëurige documentatie voor u
klaar. Loopt u maar even langs hij één van de
ABN-kantoren met het ABN Vakantiereizen-
vignet. Of stuur ons de coupon. Dan komt de
informatie in de bus
Coupon voor meer informatie
Stuurt u mij uw ABN Vakantiereizcnbrochurc.
Dhr./Mcvr./Mej.:
Adres:
Plaats:
Ik heb een rekening bij ABN-kantoor
Deze bon »n ongetrankcerde envelop
verzenden aan Algemene Bank Nederland.
AfdelingO.D 50. Antwoordnummer 1555,
Amsterdam, of inleveren bij uw ABN-kantoor.
