Russische joden verdiepen
zich in hun eigen cultuur
I
Prof. Veen hof en de envelop,
ds. Velema en de snuiter,
ds. Groenenberg en 't minnen
Vandaag
Lutherse kerkleider
over einde zending
Symposium gaat ondanks tegenwerking door
Een kerstnacht voor Parijs
Onze adressen:
GROOT
NIEUWS
VOOR U
Ruim 150
kerst-inns
in het land
VOORBIJGANGERS
eerst geloven
dan zien
DINSDAG 21 DECEMBER 1976
KERK/BINNENLAND
TROUW/KWARTET 2
door James Dorsey
..In Moskou gaan ondanks de terreurmaatregelen van de autoriteiten professor Fain en Victor
Prestin door met het organiseren van een openbaar Symposion over Joodse Cultuur. Zij
demonstreren de moed van moderne Makabeeën", aldus de tekst van een advertentie van het
Nederlandse Solidariteitscomité voor de Russische joden in het Nieuw Israëlitische Weekblad van
deze week.
Reeds enkele weken doen de 8owJet-
autoriteiten hun best om het houden
van het symposion tegen te gaan.
Door middel van arrestaues, verho
ren en huiszoekingen tracht men de
leden van het organiserende comité
angst in te boezemen. Ook worden
systematisch momenteel aan joden
in het buitenland visa voor de Sow
jet-Unie geweigerd uit vrees dat zij
aan het symposion zouden willen
deelnemen. Twee weken geleden
overhandigden Fain en Prestin na
mens het organiserende comité een
petiüe voor koningin Juliana aan de
Nederlandse ambassade ln Moskou
waarin tegen de Russische represail
lemaatregelen werd geprotesteerd
en waarin de koningin gevraagd
wordt om de Nederlandse vertegen
woordiger bij de Verenigde NaUes de
kwestie van de joodse culturele rech
ten ln de 8owjet-Unle te laten aan
snijden.
Fain en PresUn menen dat dit sym
posion de eerste serieuze joodse po
ging ln de Sowjet-Unie vormt om de
Russische opstelling ten aanzien van
de in Helsinki overeengekomen
waarborgen voor de erkenning van
culturele rechten op de proef te stel
len. Gezien echter de Russische re
presailles is de uitslag van deze proef
niet bijzonder hoopgevend. Die erva
ringen van de afgelopen weken zijn
des te teleurstellender omdat vol
gent Prestin ..dit symposion niet
door de autoriteiten met de gebrui
kelijke eUketterlng van zionistische
acUviteit kan worden omschreven
Dit blijkt ook duidelijk uit de agen
da van het symposion waarop alleen
onderwerpen staan die verband hou
den met het thema van het symposi
on: „De Joodse Cultuur ln de Sowjet-
Unie. Huidige situatie en toekomsti
ge perspectieven".
Open brief
Dat er onder Russische Joden be
hoefte aan een dergelijk symposion
bestaat blijkt uit een open brief die
in februari aan het 25ste congres van
de communistische partij ln de Sow
jet-Unie werd geschreven. In dit
schrijven beklagen de Russische Jo
den zich over het feit dat in te
genstelling tot andere minderheden
in de 8owjet-Unie de „Russische jo
den geen nationale scholen, clubs,
theaters en gedrukte publicaties
hebben". In het schrijven stellen de
ondertekenaars dat Russisch de
eerste taal is van de meeste Rus
sische joden, terwijl Jlddisj slechts
door een uitstervende minderheid
als omgangstaal wordt gebruikt. Des
alnlettemin is er geen enkele Rus
sische publicatie voor Joden ln de
Sowjet-Unie. Wel is er een krant ln
Jiddlsj, de Sowietisch Heimland.
doch deze is van zeer geringe beteke
nis omdat de meeste joden geen Jid-
disj kunnen lezen. Pogingen om deze
leemte te vullen werden in het verle
den door de Russische autoriteiten
hardhandig onderdrukt. In de open
brief wordt een beroep op de com
munistische partij gedaan óm aan
deze misstanden een eind te maken.
Hoe de Sowjet-autoriteiten hierover
denken bleek ln een gesprek verle
den week tussen de organisatoren
van het Joodse symposion en de Rus
sische onderminister van cultuur.
Popow. Popow meende dat het orga
niseren van het symposion een pro
vocatie van de autoriteiten is. Let
terlijk vertelde hij Fain en Prestin
dat „uw benadering in strijd is met
de belangen van de meerderheid van
de staatsburgers met een joodse na
tionaliteit
Alle voorwaarden voor culturele ont
wikkeling werden gecreeèrd maar u
gaat ln uw programma hieraan voor
bij en u benadert het probleem niet
vanuit nationale maar van uit natio
nalistische uitgangspunten. U eist
exclusiviteit ln de benadering van de
ontwikkeling van de joodse cultuur".
Popow distantieerde zich verder van
de opvatting dat het met de ontwik
keling van de Joodse cultuur ln de
Sowjet-Unie triest gesteld was. Tij
dens het gesprek bleek echter dat hij
zijn uitspraken nauwelijks met fei
ten kon staven. Zo moest hij toege
ven dat hij niet wist dat sinds 1948
nergens in de Sowjet-Unie. niet eens
in het „autonoom joods gebied" van
Birobidjan onderwijs in de Jiddische
taal werd gegeven. Popow moest ook
toegeven dat er nauwelijks nog Jid
dische boeken in de Sowjet-Unie
werden uitgegeven. Toch bleef Po
pow bij zijn conclusie dat de benade
ring van de organisatoren van het
symposion „geen werkelijke be
langstelling van mensen met de
Joodse nationaliteit laat zien. maar
aan een uitdaging en een provocatie
doet denken".
Op een persconferentie in Moskou
sprak Fain de officiële Russische
versie tegen dat Russische Joden
weinig belangstelling tonen voor
hun eigen geschiedenis en hun eigen
cultuur. Fain wees op het feit dat
steeds meer Joden in de Sowjet-Unie
aan de viering van joodse feestdagen
deelnemen. Ook stelde hij dat steeds
meer joden zich actief met hun cul
turele achtergrond bezighouden. Er
worden tentoonstellingen en confe
renties georganiseerd, er hebben
zich theater en muziekgroepen ge
vormd. vele joden zijn Hebreeuws in
clandestiene studiegroepen gaan le
ren en ten slotte is er een groeiende
belangstelling voor ondergrondse
joodse publicaties in de Sowjet-Unie.
Fain vermeldde dat al deze activitei
ten moeten plaatsvinden in de sfeer
van een felle anti-zionistische cam
pagne van de kant van de Russische
autoriteiten. Dat deze officiële anti-
zionistische campagne niet altijd
vrij is van anti-semltische onderto
nen wordt onder meer duidelijk uit
de woorden van de Russische pro
fessor Valery Jemeljanow, die aan
het Instituut van Buitenlandse Ta
len in Moskou verbonden is. Deze
wijst herhaaldelijk op het feit dat
tachtig procent van de economie
van de niet-communistische landen
in handen is van „zionistische kapi
talisten". 95 procent van de propa
gandistische ondernemingen in de
kapitalistische wereld zijn in han
den van zionisten, waarvan weer 99
procent zich ln de Verenigde Staten
be vinden. Jemeljanow stelt verder
dat de wereld-zionistische beweging
„in een uiterst geheim kader werkt",
waarbij alle „presidenten en parle
menten in de ontwikkelde kapitalis
tische landen" betrokken zijn.
Normaal gesproken zou men zich
over dit soort uitlatingen niet verder
opwinden en ze als dwalingen van
een gek ter zijde schuiven. In het
geval van de Sowjet-Unie moet men
zich echter afvragen of men hier
slechts met een stelletje notoire an
ti-semieten te maken heeft of dat
dergelijke uitlatingen door de Rus
sische autoriteiten oogluikend wor
den goedgekeurd. Deze vraag stelde
de Amerikaanse senator Jacob Ja-
vits in een vertrouwelijke brief aan
de Russische ambassadeur in de
Verenigde Staten, Anatoly Dobry-
nin. Ofschoon de brief in september
reeds verstuurd werd heeft Javits
tot op vandaag nog geen antwoord
ontvangen. De vooraanstaande
Amerikaanse journalisten Rowland
Evans en Robert Novak menen, dat
de anti-semitische ondertonen in de
Sowjet-propaganda door de autori
teiten in Moskou onderschreven
worden. Zij wijzen op het feit dat
men in de officiële partij krant Praw-
da gesteld heeft dat het zionisme
een „vijand van het volk" is. een
slagzin die hen aan de grote zuive
ringen van de dertiger Jaren doet
denken.
In een dergelijke situatie is het des
te noodzakelijker voor de joodse ge
meenschap zich van zijn geschiede
nis en zijn cultuur bewust te zijn.
Hiermee wordt ook het belang van
het symposion dat dezer dagen
wordt gehouden nogmaals onder
streept. Dit symposion lijkt dan ook
ondanks alle tegenwerking een suc
ces te gaan worden Volgens Fain
werden meer dan vijftig studies van
Russische deelnemers bij het orga
niserende comité ingeleverd. Ook
ontving men twintig studies uit het
buitenland, met name van we
tenschappers in de Verenigde Sta
ten en Groot-Brittannië. Uit solida
riteit met de Russische joden en de
organisatoren van het symposion
heeft het Nederlandse solidari
teitscomité een aantal acties op po
ten gezet. Zo wordt er deze middag
en morgenmiddag om drie uur een
wacht voor de Russische ambassade
in Den Haag gehouden. Donderdag
avond heeft het comité een demon
stratieve bijeenkomst ln het
Congresgebouw in Den Haag
belegd.
Vlak voor de kerst komt uitgeverij (86 pagina's, prijs 8.90). De schrij-
Kok te Kampen met een herdruk 'ver (bekend door zijn Geert Dam-
van Een kerstnacht voor Parijs van N.
W. van Diemen de Jel (189 pagina's,
prijs 14.90). Ik vind het prima wan
neer oude boeken herdrukt worden,
ik ben zelfs geneigd het toe te jui
chen omdat ook ik behoor tot de
lijders aan heimwee-naar-vroeger,
maar ik vind het onjuist dat de uit
gever niet meldt dat dit gevoelige, in
de Frans-Duitse oorlog van 1870 spe
lende verhaal dateert uit 1924 en dat
de auteur, schoolhoofd in de Achter
hoek, destijds een bij velen geliefd
schrijver was van streekromans
(misschien herinneren oudere lezers
zich nog zijn „Olden Harmen van "t
Garvelink"). Omdat de uitgever dit
niet meldt, doe ik het maar. Eén van
de verrukkelijke pentekeningen, die
Jo Spier voor dit boek maakte, druk
ken we hierbij af.
Nog een kerstuitgave van Kok: Klein
drieluik voor kerst van Aart Romijn
mers-trilogie en door zijn Open
Deur-werk in Amsterdam) heeft al
heel wat kerstverhalen op zijn naam
staan en in dit boekje staan drie
gloednieuwe van zijn hand.
Ten slotte kondigen we. met de jaar
wisseling voor de boeg, een nieuw
bijbels dagboek aan. eveneens uitge
geven door Kok. Het heet Dit was het
nieuws en het is geschreven door dr.
J. C. Gilhuis (gereformeerd predi
kant en zendingskundige) en zijn
vrouw, die schrijfster Greet Gilhuis-
Smitskamp (150 pag., prijs 17,50).
De auteurs noemen hun beknopte,
vaak van hun missionaire gezind
heid sprekende, overwegingen zelf
„dagstempels". Bijna de helft van
deze. ook op de praktijk van het
leven gerichte, stukjes, schreef me
vrouw Gilhuis, „de rest" (zoals het
omslag oneerbiedig meldt) is van dr.
Gilhuis. A. J. Klei
SINGAPORE Gods zending in Azië zou wel eens kunnen
betekenen dat wij in liefde maar vol overtuiging) en vastbesloten
de zendelingen moeten aanraden naar huis terug te keren. Dit
heeft dr. P. Prabhudas, een lid van de lutherse kerk van
Zuid-India, gezegd tijdens de Aziatische lutherse conferentie, die
begin deze maand in Singapoer is gehouden.
gens de Indiër heeft de kerk in het
verleden vaak tot haar schade over
het hoofd gezien „dat ook in andere
De chemicus prof. Prabhudas is se
cretaris van zijn kerk. Een advies
aan de zendelingen, terug te keren
naar hun land moet volgens de In
diër niet lichtvaardig genomen wor
den. doch slechts dan. wanneer de
kerk als volk van God daarop volle
dig zou zijn voorbereid, „in de
voetstappen van Jezus te treden" en
een echte zendingskerk te worden.
Prabhudas riep de lutheranen in
Azië op, bruggen te slaan naar ande
re religies en het priesterschap van
alle gelovigen waar te maken. Vol-
UIT
Kerte, duidelijk geschreven. liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet Postbus 859. Amsterdam.
BIJ publtkatle wordt de naam van
de schrijver vermeld.
VAN LEZERS -
Persvrijheid
Voorzover de Nieuwe Revu opvalt, is
dit niet zozeer doordat zij probeert
structurele misstanden ln de wereld
aan de kaak te stellen. De vrijheid
van drukpers lijkt voor haar eerder
verschraald te zijn tot de vrijheid
om hetzij te kwetsen, hetzij tege
moet te komen aan de bij sommigen
aanwezige behoefte aan sensatie- en
prikkellectuur. De redactie kan
zichzelf dan wel beschouwen als van
een kritische inslag, gelet op de po
vere wijze waarop zij van de mijns
Inziens wel degelijk aanwezige
persvrijheid in Nederland gebruik
maakt is dit niet meer dan een holle
kreet en een blamage voor degenen,
die in een groot deel van de wereld
door pollUeke onderdrukking wer
kelijk vrijheid van drukpers moeten
ontberen
Assen G. Hesselink
Utrechtsebaan
In een stad kan alles mooi dicht bij
elkaar zijn. dus waarom zulke race
banen als de Utrechtsebaan in Den
Haag'1 Er zouden heei wat huizen op^
dezelfde plaats kunnen staan; ook
heel wat groen. Kunnen de mensen
naast het werk wonen en naast re
creatie Hoeven dan ook niet meer
dagelijks over grote afstanden te
karren De opening van deze weg is
geen stimulans tot energiebespa
ring. openbaar vervoer en fietsge
bruik Het versterkt de auto-
verdwazing en dat is onjuist.
Utrecht ing. Hendrik Venema
CDA-Congres (2)
De uitspraak van lijsttrekker Van
Agt: „Wij maken geen buiging naar
links en geen buiging naar rechts"
kreeg op het CDA-congres een dave
rend applaus. In de grond van de
zaak een teleurstellende en trieste
vertoning. Zo'n uitspraak klinkt op
het gehoor nogal fier, maar ln wezen
is ze niets anders dan een variatie op
het bekende thema Van lood om oud
ijzer. Het is juist deze politieke
kleurloosheid, die ln het verleden
tallozen van de confessionele partij
en vervreemd heeft. En nog zijn er
velen in het CDA die van een evan
gelisch geïnspireerde partij iets
meer verwachten nl. een radicale
gezindheid. Zij hoopten dat het
CDA een duidelijke voorkeur voor
een samengaan met de progressieve
partijen zou uitspreken. Een voor
keur. op redelijke voorwaarden te
verwezenlijken uiteraard. De kans is
daarom groot, dat het enthousiasme
van het moment niet in staat zal
blijken in de harde politieke werke
lijkheid de Innerlijke tweespalt in
het CDA te verbergen. De tijd zal
het leren.
Ede G. van Loo
ADVERTENTIE
door A. J. Klei
De eerste keer, toen het in „Opbouw" (het blad van de buitenverbandse vrijgemaakte gereformeer
den) stond, heb ik er overheen gelezen. Maar nu het in „De Reformatie" (het blad van de
binnenverbandse vrijgemaakte gereformeerden) werd geciteerd, viel mijn oog er op. Namelijk op
een mededeling van de Kamper emeritus hoogleraar C. Veenhof, waaruit blijkt dat deze al een jaar
of zeven een envelop in huis heeft, die hij niet open maakt.
AMSTERDAM:
Postbus 859.
Wibautstraat 131
Tef. 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT
Postbus 948
Westblaak 9. Rotterdam
Tel. 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
Parkstraat 22, Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN
Postbus 3.
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel. 05200-17030
nu in een
stijlvolle
moderne uitgave
met meer dan
200 kleurenfoto's
Formaat 20 i 27 cm. «30 Mt.
Prija gebonden 35.-
Ook vorknfgbaêr /jfr'
b'i 0e
Nederlands
Bijbelgenootschap
In „Opbouw" schreef professor
Veenhof over het besluit dat de vrij
gemaakte synode van Hoogeveen.
gehouden ln 1969. over hem nam en
daarbij baseerde hij zich op in het
boek „Kerkelijke kaart van Neder
land" vermelde gegevens. Waarom?
Professor Veenhof
„Ik citeer dit boek omdat ik de offi
ciële paperassen ten aanzien van de
tegen mij geopende synodale proce
dure nooit heb gelezen Ze zitten nog
in de envelop waarin ze mij werden
toegezonden. Toen de synode van
Hoogeveen de zaak van prof. Jager
en mij behandelde was de kerk van
Kampen waartoe wij behoren reeds
buiten verband gezet. Waarom zou
ik die nare papieren dan nog lezen?"
Wat mij nu sterk bezig houdt is de
vraag, of professor Veenhof nu nooit
de aandrang gevoelt, tóch eens ln die
envelop te kijken Krijgt hij aldoor
maar weer kracht om staande te
blijven en de envelop dicht te laten?
Is er nimmer een moment van zwak
te geweest, al die zeven jaren?
Ik zou zoiets niet kunnen opbrengen.
Op de krant ontvang ik op gezette
tijden een brief van iemand, die het
nodig oordeelt, mij te berispen. Aan
het handschrift zie ik al. dat het weer
dezelfde afzender is. ik kan op m'n
vingers natellen wat er in de brief
staat en in mijn betere ogenblikken
neem ik me voor. de brief ongelezen
in de prullemand te gooien. Langer
dan een minuut hou ik deze houding
niet vol en dan rits ik de envelop
open.
Professor Veenhof moet dat toch ook
kennen, de verzoeking om de enve
lop open te maken. Wat doet hij als
het dreigt hem te machtig te wor
den? Loopt-ie dan een blokje om of
gaat-ie even onder de douche?
Gnjpt-ie naar de fles of pakt-ie Marx
uit de kast1 Ik weet het niet. Het kan
zijn dat nij de envelop ergens ver
stopt heeft, zodat hij niet iedere
keer. als hij langs zijn bureau komt,
in aanvechting geraakt Maar dan
nóg is zijn prestatie buitengewoon,
een hoge vorm van versterving ei
genlijk. want hij weet natuurlijk heel
goed. waar hij zeven Jaar terug die
dichte envelop heeft neergelegd
„Snuiter"
Van professor Veenhof naar de
Nunspeetse christelijke gerefor
meerde predikant J. H. Velema. Deze
heeft zo z'n bezwaren tegen de gere
formeerden en zeer onlangs heeft hij
weer een bijzonder nare ervaring
met een gereformeerde collega opge
daan. Dat was toen hij in het dorp
Noordeloos sprak voor de stichting
„In de rechte straat" van dominee H.
J. Hegger (ex-priester, verontrust ge
reformeerd predikant en IJveraar te
gen de valse oecumene). Hij vertelt
daarover uitvoerig in het veertien
daags opinieblad „Koers". Dominee
Velema:
„Een hervormd predikant opende;
een gereformeerd predikant zou het
slotwoord spreken. Toen voor de sa
menkomst in de consistorie de drie
predikanten bij elkaar waren, vroeg
de voorzitter aan de gereformeerde
predikant wat hij aan het slot van
de samenkomst zou laten zingen.
Zijn antwoord was: ik wou maar
niets laten zingen, want ik denk dat
ik wat anders zing dan u. Vreemde
opmerking, die te denken gaf. Maar
dit was nog maar het begin.
In de pauze was er gelegenheid tot
schriftelijk vragen stellen Ook deze
collega maakte daarvan gebruik.
Hij stelde mij persoonlijk drie vra
gen ter hand. die blijk gaven van een
brede, oecumenische instelling, die
me reeds met vrees vervulden voor
het komende slotwoord.
De hervormde predikant meende in
de pauze toch een slotvers te moe
ten arrangeren. Op mijn voorstel
werd het „Een vaste burcht". Het
werd inderdaad door de gerefor
meerde „sluiter" opgegeven, nota
bene voor het slotwoord met de ver
melding dat dit vers door duizenden
roomse medechristenen ook gezon
gen zou kunnen worden!!!
Maar na het zingen van het Luther-
lied bleek pas goed welk vlees in de
preekkuip van deze oude hervormde
kerk stond. Er was die avond gepo
lariseerd; in de rede was de toon van
angst te horen en dat past een chris
ten niet; we leven nu in een andere
tijd; de andersdenkenden in dit
geval de rooms-katholieken wer
den pijnlijk gemist
Direct daarop volgde het gebed, dat
eigenlijk een bede om vergeving was
dat deze avond was gehouden.
Verontwaardigd èn bedroefd gingen
spreker en bezoekers naar huis.
Even was de gedachte opgekomen
om voor het gebed het kerkgebouw
te verlaten of zelfs de voorzitter te
verzoeken deze „sluiter" bijna zou
ik schrijven snuiter van de
preekstoel te halen."
Minnen
Omdat dit artikel eigenlijk zoiets is
geworden als een alternatieve Uit de
kerkbladen-rubriek, ben ik zo vrij
tenslotte een fraai verhaal van do
minee M. Groenenberg uit „Her
vormd Nederland" door te geven.
Hier is dominee Groenenberg:
„U weet niet hoe begaafd synodele
den zijn. Dat merk je als er in be
paalde stukken tikfouten zijn ge
maakt. Op de laatste zitting van de
synode was een afgevaardigde zeer
getroffen door de uitdrukking in een
rapport: zendingminnend. Dat is
een prachtig woord als je het maar
zien mag. Vroeger spraken we van
zendingsvrienden, maar dat woord,
hoe innig en intiem dat ook klinkt,
hebben we afgeleerd. Het maakt de
zending tot een soort liefhebberij
van bepaalde mensen. Zoals ande
ren weer houden van hengelen of
wadlopen of postzegelverzamelen.
suggereerde dat woord dat er een
besloten club van mensen was die
de zending was toegedaan. Maar
zending is geen liefhebberij van be
paalde mensen binnen de kerk in
haar geheel. Het woord „zendings
vrienden", vroeger zo teder gekoes
terd in de kerk, werd smadelijk de
kerk uit gejaagd en niemand durft
het meer op de lippen te nemen.
Maar zendingminnend ja dat is
toch wat anders. Ook tender, dat
moet worden toegegeven, en er zit
bovendien veel ln. Geen wonder dat
een afgevaardigde ter synode daar
enigszins ontroerd een streepje bij
zette en de andere leden die er over
heen hadden gelezen, zag je bij
zichzelf denken: inderdaad, dat is
mooi! Je kunt natuurlijk niet alle
maal overzien of er ook theologische
bezwaren tegen konden worden in
gebracht. maar het eerste proeven
op de theologische tong viel wel
goed uit. Tot iemand van de Raad
voor de zending een speld nam en
deze bol vol tederheid ineens
doorprikte door te zeggen: het is
gewoon een tikfout en er had moe
ten staan: zending-minded! Degene
die het stuk had moeten overtikken
was er blijkbaar niet op berekend
dat onze Nederlandse taal tot in de
wortel toe is aangetast door het En
gels
godsdiensten de veranderende en
transcenderende kracht van God
werkzaam is. die in de culturele rijk
dom van alle volken ter wereld aan
wezig is om de roem van Zijn aanwe
zigheid te openbaren".
Op dezelfde conferentie verklaarde
dr. Andrew K. H. Hsiao uit
Hongkong dat het gebrek aan succes
van de evangelische boodschap in
Azië vaak veroorzaakt is geweest
doordat het evangelie een Europese
kulturele mantel droeg. Prof. Harry
Parkin van de Nommesen Universi
teit op Sumatra, een methodist, die
lange tijd in de zending in Azië
werkzaam is geweest, riep op tot een
realistische benadering van het
volksreligiea.
De kerk heeft volgens hem vaak te
gen windmolens gevochten, doordat
zij meende tegen ideeën te moeten
strijden, terwijl zij te doen had met
mannen en vrouwen die deze ideeën
bezaten. Hij waarschuwde er tegen
dat de zending alleen met de grote
religies zoals hindoeïsme,
boeddhisme en sjintoïsme zou bezig
houden en het animisme zou ver
waarlozen. Deze overtuigingen hoeft
men niet te bewonderen, om ze ten
minste edel en betekenisvol te
vinden.
UTRECHT De komende kerstda
gen worden vrijwel in het gehele
land weer kerst-inns gehouden,
vooral in de grote steden. Tot nu toe
zijn er ruim honderdvijftig aange
meld bij de centrale post. het maat
schappelijk advies- en informatie
centrum (MAI) te Utrecht.
De achttien koffiebars van Youth
for Christ staan in de kerstdagen
open voor iedereen. In meer dan
dertig vormingscentra zijn kerstgas-
tendagen. die praktisch allemaal
zijn volgeboekt.
Het MAI heeft de indruk, dat het
aantal kerst-inns iets terugloopt.
Opgezet in 1968 door ds. A. Klamer
van het radio-pastoraat, bereikte
deze kerstgastvrijheid een hoogte
punt in 1972.
Volgens het MAI is het een gunstige
ontwikkeling, dat buurt- en clubhui
zen tijdens de feestdagen weer
steeds meer opengaan. De kerst-
inns waren namelijk juist uit de
nood geboren, omdat men met
kerstfeest nergens terecht kon-
Toen hebben vooral de kerken deze
rol overgenomen. „Ruimtes zo
omschrijft ds. Klamer deze
kerstherbergen waar niets hoeft,
waar iedereen van alles kan doen. en
waar gezelligheid, eten en drinken
is. kortom waar mensen bij elkaar
zijn."
Nu kwijt het welzijnswerk zich
steeds meer van deze taak: een open
huis te zijn voor iedereen, een ont
moetingsplaats voor gezinnen en al
leenstaanden samen. Hier en daar
wordt deze gastvrijheid door het he
le jaar doorgezet
Wie wil weten of er een kerst-inn in
de buurt is. kan bellen naar het MAI.
tel. 030-313814.
HET GEWONE LEVEN
En de engel
ging van haar weg.
(Lukas 1,26-38)
Dit zijn de laatste woorden van de
zg. annunciatie, de aankondiging
van de geboorte van Jezus aan Ma
ria door de engel Gabriél. Alle eeu
wen door heeft dit verhaal mensen
ontroerd en kunstenaars geinspi-
reerd tot een gedicht of een schilde
ring. In de Italiaanse museau han
gen ze in een overstelpende veel
heid. wijds van opzet en van kleur
Ze steken af tegen de „binnenhuis
jes" die er later van gemaakt zijn. 't
Werd een beetje een knusse zaak. Ik
houd van die grote doeken. Want de
woorden in dit verhaal zijn zo groot
en zo wijd als de hemel. Er is sprake
van „genade bij God", van de „Zoon
van de Allerhoogste", van „eeuwig
heid" en van een rijk zonder einde.
Woorden te groot voor de vier wan
den van een kamertje met pe
nantkastje. Van Maria maar heel
weinig. Ze ontroert, ze vraagt en
tenslotte zegt ze die woorden die
sedertdien door millioenen mensen
in stilte herhaald zijn: Mij geschiede
naar Uw woord. Het einde is wat
droog. We zijn nog niet klaar met die
geloofswoorden van het jonge meis
je. of „de engel ging bij haar weg".
Er komt een eind aan zoiets. Zelfs
aan zoiets als een annunciatie. Dan
regent 't weer of er valt iets van de
tafel. Het gewone leven. Zonder en
gelen. Zoals wij het kennen. Maar
wat aangekondigd was ging niet
weg. Dat troost mij in dit gewone
leven. Daardoor is dit gewone leven
anders geworden. Er is iets machtigs
in uitgesproken, nl. dat God zich
ermee bemoeit. Dat Hij er in aanwe
zig is. En ik herken de engelen in
mensen, die hierdoor zijn aange
raakt Soms zijn ze het zichzelf nau
welijks bewust. Hij bracht de vrede
op aarde. Die er nog lang niet is en
die er toch is. want zo is het met wat
Hij ons hier te zeggen heeft. Het
leven niet meer op één noemer. Het
heeft een andere naam gekregen:
gezegend. Zonder einde.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Voorst: F. J. GoethalsJ
te Geldermalsen; te Leiden: H. J.
van Leeuwen te Nieuwerkerk a.d.V
IJssel (buiteng. wijkgem. inwor-
ding).
Bedankt voor Wterden: J. Broekhuis
te Schoonhoven.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Westzaan: J. Brons te
Veenendaal; te Woerden: W. de Joo-
de te Gonnchem.
Aangenomen naar Doornspijk: P.
van Zonneveld te Leerdam, naar
Den Haag-Zuid: B. van Smeden te
Amersfoort.
Beroepbaar: J. C. Hardeman te Apel
doorn.
GEREF. KERKEN (VRIJGEM.)
Beroepen te Zutphen: M. van Doo-
ren te Hattem.
Aangenomen naar Groningen-Zuid:
M. K. Drost te Enschede-Noord.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Waarde: L. Blok te Ca-
pelle a d. IJssel; te Hoogeveen: A./
Hofman te Scheveningen.
Aangenomen naar Meliskerke: Th.
van Stuyvenberg te Middelharnis.
BAPT. GEMEENTEN
Bedankt voor Amsterdam-West: P.
Bongers te Drachten.
VRIJE EV. GEM.
Bedankt voor Nieuwvliet: J. Moer
land te Nijverdal.
Ds. L. H. Ruitenberg
In de rubriek Uit de kerkbladen
stond gisteren een gedeelte van een
artikel uit „Woord en Dienst", dat
handelde over de VPRO. Dit artikel
was echter niet. zoals gemeld werd.
van ds. A. A. Spijkerboer, maar van
ds. L. H. Ruitenberg.
Leite
José Leite. de directeur van het oe
cumenisch vormingscentrum in het
Portugese Figueira da Foz is geko
zen tot burgemeester van deze ha
venplaats. Ds. Leite is lid van het
centraal comité van de wereldraad
van kerken.
Ntoula
De zuidafrikaanse politie heeft de
pas ingenomen van Revelation
Ntoula. een van de redacteuren van
Ecunews, het persbulletin van de
Zuidafrikaanse raad van kerken.
Enkele dagen geleden werd zijn wo
ning, in de zwarte stad Soweto door
de politie doorzocht.
AOVERTENTIE
GEDACHTEN OVER HET
MEEGAAN MET MENSEN IN
HUN LAATSTE LEVENS
FASE
Samenst.: AS. Ekelmans-v. Klaveren
Zr MA.Karsemeyer.DrJ.R.Poelman
Ds JacJ. Rebel, Dr AJX.Thiadens.
Bij de presentatie zei Prof.Dr C. van
der Meer om.: Een bijzonder mense
lijk document. Een verslag dat velen
zal aangrijpen.
Paperback f. 13,50. Bij uw boek
handelaar of rechtstreeks bij de uit
gever Wytse Benedictus, Antwoord
nummer 1000 Hilversum. Bestelling
m open enveloppe. Géén postzegel
nodig.
