Meerderheid van SER tegen
invoering investeringsrekening
®mvóoP7<i
Auto-"
m
m
Kritiek op Raad van Kerken
Tweetaligheid op
Friese scholen
is niet nadelig
Plan moet eerst nader onderzocht worden
Werkgevers: wellicht wel
ontslagen in scheepsbouw
NS willen zand voor
aanleg Schiphol-lijn
fff
Kinderen mogen
soms eerder naar
Lagtre school
Christenen voor het socialisme in brief:
Geen algemene
verhoging van
stroomtarieven
Autoverkoop
passeert het
half miljoen
Gebouw Handelsblad
ingrijpend verbouwd
Mazda dealers o.a. te:
dealers in groot Amsterdam
RTETfjT£RPAG 18
DECEMBER 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 9
Van onze sociaal-economische
redactie
DEN HAAO Een ruime
nw.-erderheid van de sociaal-
economische raad 25 leden
- is tegen het plan van de
regering voor invoering van de
„investeringsrekening" (subsi
dies op Investeringen) per 1
april volgend jaar. De SER-
meerderheid wil dit plan eerst
nader onderzocht zien. Alleen
de SER-leden afkomstig uit
FNV en CNV 13 leden
steunden het regeringsplan
ronder reserves.
De SER-meerderhetd schaarde zich
ichter een voorstel van dr. Zijlstra
president Nederlandsche Bank) dat
teze had Ingediend samen met drie
ajdere onafhankelijke „kroonleden"
pof. Van den Beid (directeur
Cmtraal Planbureau), prof. Schou-
t« en prof. Halberstadt (vooraan-
stiand PvdA-lld). Zij zijn in principe
nltt tegen de „Investerlngsreke-
nlrg". ZIJ vinden echter dat de rege-
rlnc veel te veel haast heeft. De
nomen voor subsidiëring van Inves
teringen zouden eerst beter moeten
worlen onderzocht. Dat geldt met
nam» het idee om een investering
meei premie te geven naarmate er
meer arbeidsplaatsen uit ontstaan.
De invoeringsdatum van 1 april ls
volgens het voorstel-ZiJlstra „prema
tuur".
De SER-meerderheid bestond uit de
werkgeversleden, alle kroonleden
behalve SER-voorzltter De Pous (die
blanco stemde), en het SER-lid voor
het hogere personeel. Twee indieners
van het voorstel, Zijlstra en Van den
Beid, hebben de hele geboorte van
het kabinetsplan voor de Investe
ringsrekening meegemaakt als lid
van de „raad voor economische aan
gelegenheden". een onderraad uit de
ministerraad, waarvan de president
van de Nederlandsche Bank en de
directeur van het Centraal Planbu
reau deel uitmaken.
Het meerderheidsstandpunt spreekt
zich ook uit voor handhaving en
uitbreiding van de vervroegde af
schrijving die de regering juist met
invoering van de 'investerlngsreke-
nlng' wil afschaffen. Het betreft hier
de mogelijkheid voor bedrijven om
een investering binnen twee Jaar al
voor een groot deel af te schrijven.
Ze betalen dan minder winstbelas
ting. In de latere Jaren kunnen ze
dan echter minder afschrijven, zodat
er dan weer meer winstbelasting
moet worden betaald. De faciliteit
biedt dus een mogelijkheid voor uit
gestelde winstbelasting. Dat is vaak
welkom, doordat investeringen in de
eerste paar Jaar vaak nog weinig
rendement opleveren.
De vervroegde afschrijving geldt
thans alleen voor investeringen in
bedrijfsgebouwen buiten de
randstad, en betreft een afschrijving
van tweemaal 25 procent gedurende
twee Jaar. Het meerderheids voorstel
wil deze faciliteit opvoeren en
uitbreiden tot het hele land, waarbij
eventueel wel regionale verschillen
zouden kunnen worden gemaakt.
Ook de vakbewegingsleden in de
SER onderschreven dit onderdeel
van het Zijlstra-voorstel.
Bezwaren
Aan het begin van de SER-
vergadering gisteren had werkge
verswoordvoerder Van Veen nog tal
van principiële en praktische bezwa
ren aangevoerd tegen de investe
ringsrekening. Hij vreesde willekeur
bij de subsidietoekenning, onzeker
heid voor de bedrijven, bureaucratie,
vermindering van Initiatief bij on
dernemers, en een ontwikkeling naar
een subsidiemaatschappij waarvan
'geen weg terug' mogelijk is. Van
Veen sprak zich uit voor handhaving
van de bestaande steunvormen voor
investeringen, en voorzichtigheid
met nieuwe systemen. Wel verklaar
de de werkgeversvoorman zich be
reid tot overleg over bijvoorbeeld de
Investeringsrekening, als daarvoor
maar ruim de tijd wordt gegund.
Het afwijzende pleidooi van Van
Veen viel op doordat enkele weken
geleden het NCW (christelijke
werkgevers) meedeelde geen princi
piële bezwaren meer te hebben te
gen de investeringsrekening. Wel
werden voorwaarden gesteld die
neerkomen op zekerheden voor de
bedrijven. NCW-voorzltter De Wit
verklaarde later dat dit NCW-
standpunt was gestoeld op nadere
mededelingen van minister Lubbers
(economische zaken) in de Tweede
Kamer over de investeringsreke
ning. Deze mededelingen zijn aan de
SER echter nooit officieel gedaan,
zodat Van Veen daarmee nog geen
rekening had gehouden. Toen later
echter Zijlstra kwam met zijn tegen
voorstel, schaarden de werkgevers
zich daar snel eensgezind achter.
Subsidie
In het spoor van de werkgevers op
perden Zijlstra en Van den Beid
volop bezwaren tegen het regerings
plan om investeringen met meer
subsidie te belonen naarmate er
meer arbeidsplaatsen door worden
geschapen. Lubbers en de vakbewe
ging vinden dit een erg belangrijk
punt. Het betekent dat kapitaalin
tensieve investeringen wat minder
subsidie krijgen. Zijlstra wees erop
dat Juist zo'n Investering wel eens
indirect bij andere bedrijven nieuwe
activiteiten en investeringen kan
uitlokken, ook dat zou moeten wor
den meegenomen in de berekening
hoeveel arbeidsplaatsen een inves
tering oplevert. In de verschillende
regeringsgedachten hierover ls dat
nog niet gebeurd. „Onvoldoende
doordacht" en „zo kan dat niet, dit
vereist nadere studie, daarover ben
ik het helemaal eens met de werkge
vers," aldus het oordeel van Zijlstra
en Van den Beid. Zij hadden overi
gens geen principieel bezwaar tegen
het variëren van de subsidies om
aldus investeringen beter te richten
op zwakke regio's, schoon produce
ren, zuinig met energie en grondstof
fen, en dergelijke.
Valse hoop
Zijlstra waarschuwde ook tegen val
se hoop van de nieuwe subsidies.
Eerst zal het algemene winstniveau
van de bedrijven moeten verbete
ren. „Als de rendementen zich niet
in voldoende mate en voldoende
tempo herstellen en daar ziet het
thans nog niet naar uit dan is alle
geld voor steun aan investeringen,
hoe danm ook gegeven, tot misluk
ken gedoemd. De vernietiging van
arbeidsplaatsen vanwege te weinig
winsten is met geen enkele subsidie
op te vangen," aldus prof. Zijlstra.
Van orue parlementsredactie
DEN H\AG De ministerraad
heeft ziji goedkeuring gehecht aan
het vervpegd toelaten van kinderen
tot de ligere school in bijzondere
gevallen. Hét gaat in die gevallen
om kindtren die op grond van een
uitzonderlijke lichamelijke of gees
telijke cntwikkeling kennelijk meer
geschaai dan gebaat zijn met het
volgen van kleuteronderwijs. De
vervroegde toelatingsmogelijkheid
is beperct tot het tijdstip van de
ügement toelatingrtot de scholen,
ia de zonervakantle. Om het kind
niet het dachtoffer te laten worden
van te anbitieuze ouders zijn beper
kende bepalingen opgenomen in de
wijziging van het koninklijk besluit,
waartoe i het kabinet gisteren
besloot
Van een onzer verslaggevers
ZEIST „Wij zijn blij met de be-
zorgheid van de Raad van Kerken,
maar niet met de wijze waarop",
aldus een open brief van de Neder
landse beweging „christenen voor
het socialisme" aan de Raad van
Kerken. De brief is een reactie op de
verklaring van deze raad over de
werkloosheid van begin november,
waarin bezorgdheid wordt getoond
over de nood van meer dan 220.000
werkloze Nederlanders. Tevens ver
klaarde de raad zich bereid de leden
van kerken op te roepen financiële
bijdrage te leveren aan de bestrij
ding van de werkloosheid.
De christenen voor het socialisme
hadden liever gezien, dat de Raad
van Kerken had aangedrongen op
verkorting van de arbeidsdag met
behoud van loon, Invloed op investe
ringen, prijsbeheersing en verminde
ring van het defensie-budget in
plaats van financiële offers te vragen
aan de leden van kerken. „De raad
zou de kerken beter kunnen oproe
pen acties te steunen, die werkelijk
de crisis bestrijden, zoals de acties
van arbeiders, vakbonden en werklo-
zencomité's. Wij hopen, dat de raad
in de toekomst niet alleen afwacht,
wat allerlei overlegorganen beslissen
over de werkende bevolking, maar
dat hij zich oriënteert op wat de
mensen die getroffen worden zelf
doen om hun situatie te verbeteren."
De christenen voor het socialisme
herinneren de raad aan hun reactie
op de actie „Nieuwe levensstijl".
Toen kregen de leden van kerken de
oproep soberder te leven. „Wij heb
ben toen gezegd, dat een dergelijke
oproep iets anders is voor hen, die
een tweede huls of een jacht hebben
dan voor hen die moeten leven van
een uitkering of het minimumloon.
Bovendien willen we er vooralsnog
niet van uitgaan, dat de kerk alleen
uit ondernemers bestaat", aldus de
ze beweging. De actie „Nieuwe le
vensstijl" had het gevaar in zich, dat
de ondernemers de kans kregen
loonmatigingen gemakkelijker af te
dwingen, waardoor de gevolgen van
de crisis worden afgewenteld op
hen, die deze niet eroorzaakt heb
ben, zo wordt gesteld.
Zie ons commentaar op pagina 5
Van een verslaggever
DEN HAAG Hoewel het aardgas
voor de Nederlandse elektrici
teitsbedrijven naar verwachting per
1 januari duurder zal worden, is er
geen algemene verhoging van de
elektriciteitstarieven te verwachten.
Een woordvoerder van de VEEN
(vereniging van elektriciteitspro-
duktiebedrijven) heeft bij navraag
meegedeeld, dat de tarieven „hier en
daar" omhoog zullen gaan. Met hoe
veel de tarieven zullen stijgen is nog
niet bekend, omdat ook nog niet
bekend is, hoeveel aardgas duurder
gaat worden voor de grote verbrui
kers. Het zal ook geen erg uniforme
prijsverhoging zijn.
Van een verslaggever
DEN HAAG De werkgevers
vinden de conclusie dat er geen
gedwongen, ontslagen behoe
ven te vallen onder de werkne
mers in de scheepsbouw, voor
barig. De heer A. Prins, voorzit
ter van de metaal- en elektro
technische werkgevers (FME)
zei dit gisteren als reactie op
een eerder bericht dat nog in
een deel van onze edities op
vrijdag heeft gestaan.
Prins vond dat er valse verwachtin
gen gewekt worden als men nu al
steltj dat er geen gedwongen ontsla
gen zuilen vallen. In de donderdag
gereedgekomen sociale paragraaf
van het beleidsplan voor de
scheepsbouw worden geen cijfers ge
noemd. Wat er in staat, is een opsom
ming van mogelijkheden in iedere
voorspelbare situatie, aldus de he.er
Prins.
In het niet openbaar gemaakte be
leidsplan zou sprake zijn van een
vermindering van 4.500 arbeids
plaatsen. Bij een vermindering van
de scheepsbouwcapaciteit moeten
eigenlijk 6.500 man weg maar 2.000
zijn in de loop van dit jaar al zelf
vertrokken. Bij de overblijvende
4.500 zou ontslag kunnen worden
voorkomen door ondermeer ver
vroegde pensionering, natuurlijk
verloop, werktijdsverkorting en
omscholing.
De sanering in de scheepsbouw zal
ongeveer 60 miljoen kosten van welk
bedrag de overheid 10 miljoen bij
draagt en de werkgevers 50 mil
joen. Het afgelopen jaar is in ver
band met de slechte situatie in de
scheepsbouw wel gesproken over
massaontslagen. Hierbij zijn cijfers
genoemd van 7.000 tot 15.000 ont
slagen.
Of verkoop doorgaat, is nog niet zeker
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De Nederlandse
Spoorwegen zijn bereid 2,4 mil
joen kubieke meter zand van
de provincie Zuid-Holland te
kopen ten behoeve van de aan
leg van de Schiphol-lijn, de
nieuwe spoorverbinding tussen
Den Haag en Amsterdam. Het
zand moet worden gewonnen
uit de polder Vlietland in
Leidschendam en Zoeterwou-
de. Of de verkoop doorgaat,
staat nog niet vast omdat er
nog problemen zijn met de ei
genaar, de Stevin-groep.
Over de bestemming van het zand
zijn het afgelopen jaar problemen
gerezen, omdat er geen afzetmoge
lijkheden waren. In 1969 sloot de
provincie Zuid-Holland een contract
af met het recreatiecentrum Rijn
land. waarin werd vastgelegd dat de
provincie zand uit de polder zou ha
len en vervolgens een recreatiege
bied zou aanleggen. De behoefte aan
zand bleek echter aanzienlijk kleiner
dan was verwacht, onder meer van
wege het niet aanleggen van de Leid-
sebaan, een nieuwe autosnelweg van
het hart van Den Haag naar het Hart
van Leiden.
Symbolisch bedrag
In de loop der jaren kwam de poldei
in handen van het aannemerscon
cern Stevin-groep. Dit bedrijf deed
onlangs het voorstel in het gebied
tweede woningen met jachthavens
aan te leggen, waarna het gebied
voor een symbolisch bedrag aan de
provincie zou worden overgedaan zo-!
dat in het niet bebouwde deel alsnog
een openbaar recreatiegebied zou
kunnen worden aangelegd. De pro
vincie zou dan de betrokken ge
meenten moeten overreden hun be
stemmingsplannen zo te wijzigen
dat de dure tweede woningen zouden
kunnen worden gebouwd. De ge
meenten voelen daar echter niet
voor.
Volgens de provincie Zuid-Holland
heeft Articon NV,/een dochterbedrijf
van de spoorwegen, zich bereid ver
klaard het zand te kopen. Er vinden
echter nog onderhandelingen plaats
met de Stevin-groep.
AMSTERDAM In de loop van
deze week heeft de RAI de half
miljoenste nieuwe personenauto
van 1976 geregistreerd. Het is voor
het eerst dat de verkoop van 500.000
nieuwe wagens binnen een jaar tijd
bereikt wordt.
Gedurende 1975 werden circa
480.000 nieuwe auto's gekocht.
Het gemiddelde prijspeil van de ver
kochte auto's wordt geschat op cir
ca 12.000 gulden wat vergeleken bij
1973 een stijging van meer dan twin
tig procent inhoudt. Dit betekent
dat het aan nieuwe auto's bestede
bedrag in drie jaar tijd toegenoemen
is van ruim vier miljard gulden naar
ruim zes miljard gulden.
Aan benzine is dit jaar een bedrag
van ongeveer vijf miljard besteed,
waarbij de benzineprijs sinds 1973
gestegen is met ruim 35 procent van
rond 80 cent per liter super tot bijna
1.10.
Van de automerken hebben Opel en
Ford het meeste baat gevonden bij
de toegenomen verkoop. Opel is met
circa 70.000 auto of dertien procent
van de verkoop nummer één geble
ven. Ford heeft Volkswagen van de
tweede plaats verdrongen en komt
op elf procent. Derde staat nog
steeds Renault met een aandeei van
negen procent.
AMSTERDAM Aan de Nieuwe
Zijds Voorburgwal van Amsterdam,
vroeger wel vergeleken met de Lon-
dense Fleet Street omdat er de
meeste kranten waren gevestigd,
gaat opnieuw een Journalistiek bol
werk verdwijnen. Binnen enkele
maanden begint de sloop van het
gebouw, waarin het Algemeen Han
delsblad is groot geworden. Het
complex is door de Nederlandse
Dagbladunie verkocht aan Van Zan
ten vastgoed bv, die het geheel gaat
slopen met uitzondering van een ze
vental hoekhulsjes, die op de monu
mentenlijst staan.
Voor zover bekend ligt de ver
koopprijs in de buurt van drie mil
joen gulden.
Na de sloop zal er een gebouw voor
in de plaats komen waar een ont
werp van architect prof. G. H. M.
Holt, die eerder het Okurahotel
heeft ontworpen.
LEEUWARDEN Tweetalig onderwijs op Friese scholen
heeft geen nadelige gevolgen voor de schriftelijke beheer
sing van het Nederlands. De mondelinge taalbeheersing van
het Nederlands laat soms wel te wensen over, maar dit
verschil is niet direct toe te schrijven aan de tweetaligheid
van de school.
Dit ls de voornaamste conclusie
van het boek „Het onderwijs aan
van huls uit Friestalige kinde
ren", waarop de heer J. M. Wijn
stra gisteren promoveerde aan de
rijksversitelt te Utrecht. Dr. Wijn
stra heeft de schoolvorderingen
van één- en tweetalige scholen in
Friesland vergeleken met de re
sultaten op scholen in het
Utrechtse weidegebied.
In Friesland bestaan drie soorten
scholen. Allereerst zijn er lagere
scholen die uitsluitend Neder
lands als voertaal gebruiken en
verder in het leerplan ook geen
aandacht aan het Fries besteden.
In de tweede plaats zijn er Neder
landstalige scholen die een of
meer uren per week de Friese taal
en cultuur op de lesrooster heb
ben staan. Tenslotte zijn er dan
scholen die tweetalig zijn. Aan
vankelijk mocht dat laatste al
leen in de laagste klassen, maar
sinds kort mag het ook in de
hogere leerjaren. (Het eerste type,
scholen zal over enkele jaren ver
dwijnen. want dan moet op alle
scholen het Fries tenminste als
vak gegeven worden.)
Dr. Wijnstra heeft nu een onder
zoek ingesteld naar de resultaten
van het onderwijs in de Neder
landse taal op deze verschillende
typen scholen. In het verleden
werd vaak verondersteld, dat de
beheersing van het Nederlands te
lijden zou hebben van het (tijdro
vende) onderwijs in het Fries.
De laatste vijf tien Jaar is deze
veronderstelling steeds meer ver
laten. Onderzoek in Wales heeft
bijvoorbeeld aangetoond dat ook
daar tweetalig onderwijs geen na
delig effect heeft op de schriftelij
ke taalbeheersing van het Engels.
Voor Friesland heeft dr. Wijnstra
nu een soortgelijke conclusie
kunnen trekken.
De balans van de vergelijking met
scholen bulten Friesland is overi
gens moeilijk op te maken. Aan
de ene kant moet men constate
ren dat de mondelinge taalbe
heersing van het Nederlands bij
kinderen die van huis uit Friesta
lig zijn wel minder is dan bij de
onderzochte groep kinderen op
Utrechtse scholen. De resultaten
van het rekenonderwijs vertonen
een duidelijke achterstand in ver
gelijking met de Utrechtse pres
taties. Als men dit met landelijke
gegevens vergelijkt, ls het beeld
nog ongunstiger.
Tegenover deze negatieve punten
staan ook positieve. Voor kinde
ren die thuis Fries spreken is het
niet alleen plezierig dat ze op
school hun moedertaal kunnen
spreken, ook sociaal en cultureel
ls het Fries op school waardevol.
Al vertonen de Friese kinderen
enige achterstand in mondelinge
taalbeheersing van het Neder
lands, daar staat tegenover dat zij
zich in twee talen kunnen
uitdrukken en met twee culturen
vertrouwd raken.
Beslissend voor de beoordeling
van deze resultaten is de conclu
sie van dr. Wijnstra, dat de ach
terstand in mondelinge taalbe
heersing van het Nederlands niet
te wijten is aan de tweetaligheid.
Men kan hieraan dus geen argu
ment ontlenen tegen het gebruik
van Fries als voertaal naast het
Nederlands.
Dr. Wijnstra stelt wel de vraag of
het onderwijs in mondelinge be
heersing van het Nederlands niet
verbeterd kan worden. Hoe dat
moet blijkt echter niet uit zijn
onderzoek. Ook het rekenonder
wijs in Friesland verdient extra
aandacht. Het kan zijn dat het
vak rekenen toch te lijden heeft
van de extra tijd en energie die in
het tweetalig onderwijs wordt ge
stoken. Maar dr. Wijnstra denkt
dat verbeteringen op dit punt eer
der zijn te verwachten van andere
methodes dan van vergroting van
het aantal lesuren.
,,He( onderwijs aan van huis uit
Friestalige kinderen" is versche
nen bij de Staatsuitgeverij en kost
10. Deze populaire uitgave is
tweetalig Nederlands-Fries.
ADVERTENTIE
^.,'oceï
I
AMSTERDAM
SIEBERG HANDELMIJ B.V.
Stadhouderskade 93,
tel. 020-717947
AMSTERDAM
AUTOBEDRIJF A. V.D. BRAAK,
Burg. v. Leeuwenlaan 31,
tel. 020-130727
AMSTERDAM
AUTOBEDRIJF LUDRIKS,
Overamstelstraat 17-19,
tel. 020-351420
AMSTERDAM
PUNT'S AUTOBEDRIJF B.V.
Sam v. Houtenstraat 199,
tel. 020-135103
LANDSMEER
AUTOBEDRIJF J.PAARDE-
KOOPER
Den lip 21,
tel. 02908-3231
AMSTELVEEN
AUTOBEDRIJF AUTtNGA
Amsterdamseweg 136,
tel. 020-413222
AALSMEER
AUTOBEDRIJF KLEIN
Kudelstaartseweg 71-73,
tel. 02977-24247
HAARLEM
FA. E. DE GRAAF,
Koninginneweg 48,
tel. 023-314275
DEN BOMMEL
Garage J. J. BLAAK
Beneden OostdIJk 18, telefoon 01871-317
DEN HAAG
Mazda WIERINGA
Banstraat S3, tel. 070-462686
KWINTSHEUL
Automobielbedrijf C. VALSTAR
Bovendljk 19, tel. 01742-3141
MAASDIJK
Automobielbedrijf M.P. HUISMAN
Korte Kruisweg 67, tel. 01745 - 3498
RIDDERKERK
Automobielbedrijf KOOL
Licrenstraat 4, tel. 01804-13658.
MULDER MAZDA ROTTERDAM
Showroom Walenburgerweg 143, fel. 671800'
C servicepunten in Rotterdam e.o.
ROTTERDAM AUTOMOBIELBEDRIJF M. SPEELMAN
Struitenweg 15, werkplaats 010-293061, Dorpsweg 90, showroom 010-
803136.
FH. Hoogvliet, Pottebakkerstraat 19, tel. 165859.
AUTOMOBIELBEDRIJF S. D. LANDMAN.
MAZDA DEALER VOOR SCHIEDAM EN OM
STREKEN
Noordmolenstraet 17, tel.: 010-266233.
F I MULDER MAZDA ROTTERDAM
IÏJ Showroom Walenburgerweg 143, tel. 671800'
mS 5 servicepunten In Rotterdam e.o.
