Van Agt ziet nog af van
een intentieverklaring
Gelukkig?
Westduitse CDU
en CSU herenigd
Menten bestrijdt
besehuldigingen
Den Uyl doet een
beroep op de PPR
Nog geen uitsluitsel over
juiste nationaliteit Menten
met Nieuwe Haagse Courant enmetNieuwe Leidse Courant
De watersnood
van Marken - pagina 6
vacatures in ilèum
<|i'K«iullicidsKur<|
Beide leiders „recht gedaan"
Premier verdedigt centrifugeproject
In deze krant
Den Uyl vraagt medewerking bij hervormingsvoorstellen
„Menten moet
stukken lezen"
Meer klachten
tegen artsen
Echtgenote antwoordt niet op vraag
Vandaag uitwijzing naar Nederland?
Samen is gezelliger
Met Trouw bijvoorbeeld
Welkomstvoordeel
ot/w hoort bij u.
Trouw
34STE JAARGANG NR 10008 MAANDAG 13 DECEMBER 1976
Adv«rtenV*\ voo' Attn ij|e»dags«? fut>neW morfcr coidwflAg
(Ik pkfkt\lOvOnv OkM ff lnlicMi/i9<»n UM 030-91>lSq 1» »8J
UITGAVE TROUW/KWARTET B.V. HOOFDREDACTEUR J.TAMMINGA DIRECTEUR ING. O. FOSTMA POSTBUS 859 AMSTERDAM VOOR ONZE ADRESSENEN TELEFOONNUMMERS ZIE PAGINA 2
ABONNEMENT 14,17 PER MAAND 42,50 PER KWARTAAL 167,80 PER JAAR POSTGIRO 660000 BANK NED. CRED. B ANK REK.NO. 23.00.12.574 - GEMEENTEGIRO X 11000 LOSSE VERKOOPPRIJS 0,55
BONN (UPI, AP, DPA) De Westduitse christendemocratische
partijen CDU en CSU hebben gistermiddag na een nieuw top-
overleg tussen hun leiders Helmut Kohl en Franz-Joseph Strauss
besloten in de komende zittingsperiode van de Bondsdag, het
Westduitse parlement, alsnog als één fractié op te treden. Dit is
gisteravond na zes uur beraad meegedeeld door een CDU-
woordvoerder.
De Beierse CSU had op 19 november
een breuk met haar zusterpartij ver
oorzaakt door aan te kondigen dat er
een einde was gekomen aan 27 jaar
fractiegemeenschap. Strauss zette
zich daarna met name af tegen het
leiderschap van Kohl van de unie
partijen.
De voorwaarden van gistermiddag
gaan vooral over het „eigen karak
ter" van de CSU, die nu zwart op wit
vastliggen. Wie van de twee de win
naar is hangt van de persoonlijke
oogmerken af: de CDU wilde in de
eerste plaats een herstel van de
breuk en de CSU een betere verkie
zingsstrategie voor 1980 en aan beide
verlangens is nu recht gedaan.
Kohl geldt nu als redder van de
eenheid terwijl Strauss van de CDU
de belofte heeft dat er optimale
steun komt voor de „vrijheidslieven
de" politiek. Bij de verkiezingen van
1980 zullen zowel CDU als CSU
trachten zoveel mogelijk „vrij
heidslievende sociaal-democraten"
en „nationaal-liberalen" los te weken
uit de regeringscoalitie SPD-FDP.
In de „huwelijkse voorwaarden" tus
sen CDU en CSU wordt vooral het
aspect van de zelfstandigheid van de
CSU benadrukt. Het politieke docu
ment berijdt op hoofdpunten de po
litieke stokpaardjes van Strauss:
beëindiging van de regeringscoalitie
en strijd tegen Euro-communisme
en volksfrontidee.
Commentaar op pagina 3
Tegenvaller voor coalitie: pagina 5
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Premier Den Uyl heeft een dringend beroep
gedaan op de PPR om de beslissing die het kabinet aanstaande
vrijdag moet nemen over de uitbreiding van de splijtstoffabriek
in Almelo, niet tot een kabinetscrisis te laten leiden. De premier
deed dat zaterdag op een bijeenkomst van zijn partij in
Amsterdam.
Pagina 2
Dr. Buskes begint
serie over christenen
en marxisten
Demonstranten
tegen, abortuswet
Pagina 3
Kleinere kleuter
klassen
Op en om de
nieuwe dijk
Pagina 4
Heldere Hamlet
Politiek in muziek
Pagina 5
Voorzitter Spaanse
staatsraad ontvoerd
Tito: neen
tegen Moskou
Sport
Kleine zege voor Ajax9,
Afkeuring over KNVB-beleid 9
Periode titel voor PEC8
Geen succes volleybalteams.. 10
HILVERSUM Minister Van Agt
heeft Kamervoorzitter Vondeling
opgebeld over de geruchten dat de
laatste de schrijver zou zijn van een
artikel in NRC-Handelsblad, onder
tekend door Ed Reveil. Op de ont
kenning van Vondeling dit artikel te
hebben geschreven, heeft Van Agt
gezegd: „Als je dat zo zegt, dan
geloof ik je op Je woord. Voor mij is
de zaak daarmee afgelopen."
Met opgeheven armen bedankt lijsttrekker Van Agt het CDA-
congres voor het applaus dat hij tijdens zijn rede meermalen
ontving.
Hij pleitte ervoor om via het ultra-
centrlfugeproject, waar uranium
wordt verrijkt als brandstof voor
kernenergie-centrales, een greep te
houden op de ontwikkelingen rond
de kernenergie in de wereld. Neder
land heeft op dat gebied nauwelijks
iets in de melk te brokkelen, aldus de
premier. Hij zie dat Nederland het
enige land ter wereld is dat de verrij
kingsmethode via de ultra
centrifuge geheel machtig is. Die
voorsprong moet Nederland benut
ten om mede invloed te hebben op
wat er met de kernenergie in de
wereld gebeurt-. Bovendien zou Ne
derland op die manier mee kunnen
doen aan het tegengaan van verdere
verspreiding van kernwapens over
de wereld, aldus Den Uyl.
Ethisch
De fractievoorzitter van D/66 in de
Tweede Kamer, dr. J. Terlouw, zei
zaterdag in Eindhoven dat het van
uit ethisch gezichtspunt gewenst is
dat Nederland meewerkt aan de
uitbreiding van de uranlumverrij-
kingsfabriek in Almelo. Ook hij vond
dat Nederland een belangrijke greep
zou kunnen houden op het gebruik
van kernenergie in de wereld via
verrijking op Nederlandse bodem.
Hij achtte het echter nog te vroeg
voor het uitspreken van een defini
tief oordeel over de wenselijkheid
van uitbreiding. Binnen het kabinet
en tussen de progressieve partijen
wordt de laatste dagen uiterst inten
sief gesproken over een eventueel
compromis. Dat zou kunnen bestaan
uit het stellen van keiharde voor
waarden aan levering van verrijkt
uranium aan bepaalde landen, waar
door de PPR alsnog schoorvoetend
met de plannen akkoord zou kunnen
gaan.
ZURICH De advocaat van Menten
heeft de Zwitserse minister van justi
tie gevraagd of Menten vóór zijn uit
wijzing gelegenheid kan krijgen tot
het afleggen van een verklaring. In
geen geval zou Zwitserland, aldus het
verzoek, gevolg dienen te geven aan
een verzoek tot uitlevering, voordat
vaststaat dat het overtuigend bewijs
geleverd kan worden, dat Menten
zich aan oorlogsmisdaden schuldig
heeft gemaakt.'
Menten zou alle stukken met betrek
king tot zijn zaak moeten kunnen
inzien. De stukken en vonnissen van
vroegere processen zouden in aan
merking moeten worden genomen.
Kans op sneeuw
Wisselend bewolkt en in de
kustgebieden een enkele
sneeuwbui. Zwakke tot matige
wind uit noordelijke richtingen.
Maximumtemperaturen om
streeks vier graden.
MORGEN EN OVERMOR
GEN: Droog weer met tempera
turen om het vriespunt.
Morgen zon op: 8.41
onder: 16.29
maan op: 0.03
onder: 12.35
Meneer ik zit boordevol klachten.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM/USTER „Ik kan daar niet op antwoorden". Zo reageerde mevrouw Meta
Menten gistermiddag in een telefoongesprek vanuit hotel Illuster in Uster op onze vraag of haar
man mogelijk zowel de Poolse als de Nederlandse nationaliteit heeft.
In de geruchtmakende brief, die de
van oorlogsmisdaden verdachte
Pieter Nicolaas Menten aan minis
ter Van Agt van Justitie heeft ge
stuurd, geeft hij als reden voor zijn
vlucht zijn angst om aan Polen of
de Sowjet-Unie te worden uitgele
verd. Deze angst zou echter alleen
gerechtvaardigd zijn. Indien hij de
Poolse nationaliteit zou hebben,
wat in 1951 al door Nederland ls
ontkend. Polen verzocht toen om
uitlevering van Menten, maar dit
werd door Nederland afgewezen op
grond van zijn Nederlandse natio
naliteit.
In de brief aan Van Agt geeft Men
ten overigens niet toe de Poolse
nationaliteit te hebben. Hij schrijft
slechts, dat prof. Pilichowsky uit
Warschau (de voorzitter van de
Poolse commissie voor Nazimisda
den red.) aan „Knoop had verze
kerd dat er bewijzen waren dat ik
vanaf begin 1939 militaire dienst
had verricht in het Poolse leger als
ritmeester bij het veertiende regi
ment Ulanen en ik dientengevolge
geen Nederlands staatsburger
meer was". Menten stelt dus alleen
dat zijn Poolse nationaliteit zou
blijken uit bewijsmateriaal van Pi
lichowsky, die hij een agent van de
KGB, de Russische geheime
dienst, noemt.
Klacht
Mevrouw Menten onderstreepte
ook in ons telefoongesprek dat
haar man is gevlucht uit angst voor
een berechting in Polen of de Sow
jet-Unie. En daar heeft hij geen
enkele kans want bewijsmateriaal
achter het IJzeren Gordijn is geen
bewijsmateriaal. Waarom komen
dissidenten als Solszenitsjin naar
het Westen? U weet toch ook wel
wat het Sowjet-systeem betekent
voor de vrije mens? Als Nederland
Russisch bewijsmateriaal accep
teert ls het ook geen rechtsstaat
meer", aldus de echtgenote van
Menten. Mevrouw Menten be
klaagt zich erover dat de Neder
landse justitie haar man. hoewel
hij herhaalde malen daarom zou
hebben verzocht, geen kans zou
hebben gegeven zich in een gesprek
tegen de beschuldigingen van het
weekblad Accent te verdedigen.
Hij is in al die maanden tot zijn
vlucht (op zondag 14 november)
niet gehoord. Er is alleen een ge
moedelijk gesprek over zijn le
vensgeschiedenis geweest op 13 Juli
tussen hem en de rijksrechercheurs
Peeters en Pasterkamp. En uit het
feit dat hij al die maanden van het
onderzoek niet is gevlucht blijkt
wel dat hij onschuldig ls. Pas toen
hij bang werd voor uitlevering aan
Polen of Rusland heeft hij Neder
land verlaten" Mevrouw Menten
beschuldigde de justitie er opnieuw
van dat zij geen toegang heeft tot
haar huis in Blaricum Op onze
opmerking dat wij van ingewijden
hadden vernomen, dat zij de vol
gende week toegang tot haar huis
zal verkrijgen, zei zij: „Misschien is
er dit weekeinde daarover een be
slissing genomen. Ik heb dat ook
telefonisch van ambtenaren uit
Holland gehoord". Welke ambtena
ren zijn dat? Mevrouw Menten:
„Dat zeg ik niet".
Onschuldig
De echtgenote van Menten houdt
staande dat haar man onschuldig
is aan de vermoedelijke betrokken
heid bij de moord op Poolse Joden
in 1942. „Ik baseer dat op het ka
rakter van mijn man. Hij is niet zo
dat hij gewelddadig kan optreden
en in dc tweede plaats ken ik de
documenten". Op onze vraag of al
le verklaringen van Israëlische.
Poolse en Russische getuigen, die
voor TROS-Aktua en in Accent
aan het woord kwamen, dan moe
ten worden betwijfeld, voerde zij
opnieuw het argument van Menten
aan dat hoofdredacteur Knoop van
Accent een verkapte communist is,
die in samenwerking met de KGB
een complot heeft opgezet, gericht
tegen haar man.
Vraag: Is het niet wat al te dol aan
te nemen dat de hoofdredacteur
van Accent een communist is? Me
vrouw Menten: ..Dat zal straks we
blijken. Bovendien had hij er com
mercieel belang bij. Hij is een ver
dorven mens en het is verschrikke
lijk dat mijn man hiervan he
slachtoffer moet worden".
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG/AMSTERDAM Drs. J.M. den Uyl en
mr. A.A.M. van Agt hebben zaterdag als lijsttrekkers
van respectievelijk PvdA en CDA hun positie ten
opzichte van elkaar gemarkeerd.
CDA -lijsttrekker Van Agt maakt in een stormachtig bejubelde
rede op het congres in Den Haag bekend, dat hij niet van plan is
buigingen naar links of rechts te maken Op een PvdA
bijeenkomst in Amsterdam riep den Uyl het CDA opnieuw op
eraan mee te werken dat de vier bekende hervormingsvoorstel
len van het kabinet nog voor de verkiezingen het staatsblad
halen.
niet alle tekorten en gebreken aan
stonds verholpen kunnen worden
Dat ls niet alleen feitelijk onmoge
lijk, maar kan ook psychologisch
niet worden opgebracht In onze be
volking is een reservoir aan offerbe
reidheid aanwezig Dat moet niet
met geweld, maar met geduld wor
den gedolven, niet op hoge toon wor
den opgeëist, maar worden gewon
nen met bezielde overtuiging, met
een beroep op de verantwoordelijk
heid die wij dragen voor elkaar Waar
schrijnend onrecht zou bestaan of
ernstige nood. behoort dadelijk te
worden ingegrepen, ook als daarvoor
een conflict zou moeten worden uit
gevochten. Maar voor vernieuwing ir
samenspraak, door zovéél mogelijk
mensen gedragen, hebben christen-
Democraten een principiële voor
keur", aldus Van Agt.
I Vervolg en commentaar zie pagina 3
(ADVERTENTIE)
Van een onzer verslaggevers
ZURICH/BERN/AMSTERDAM - De 77-jarige Pieter Nicolaas
Menten, die afgelopen maandag in de Zwitserse plaats Ulster
werd gearresteerd, heeft zaterdag tegenover de politie van
Zürich elke deelname aan executies in Polen bestreden.
In Podhoroce, waar hij op 7 juli en op zeggen sinds september 1939 niet
27 augustus 1941 deels alleen, deels meer geweest. In de streek van Lem
met anderen een groot aantal, voor berg, waar in juli en augustus van
het merendeel Poolse Joden zou heb- hetzelfde jaar eveneens talrijke me-
ben doodgeschoten, is hij naar zijn rendeels joodse mannen, vrouwen en
kinderen werden gedood, was hij
slechts gedurende vijf dagen, aldus
Menten.
Menten bestrijdt voorts als gevange
ne van de SS ooit deel te hebben
uitgemaakt van de staf van de SS-
generaal Schöngarth. Hij zei een en
ander in het bijzijn van zijn advo
caat, dr. Hans R. Grendelmeier uit
Zürich, die zondag het politieproto-
col aan de pers ter hand stelde.
Bij het verhoor zei Menten verder,
dat hij zich op 7 juli 1941 in Zakopa
ne, honderd kilometer ten noorden
van zijn woonplaats Krakau had be
vonden. Daar had hij ook twee we
ken eerder zijn vrouw in veiligheid
gebracht, aangezien hij Russische
bombardementen vreesde en daar
had hij zich ook kort voor 7 juli heen
begeven om haar weer op te halen.
Ongeveer 10 juli waren zij naar Kra
kau teruggereisd. Menten zegt, dat
hij deze tijdstippen door middel van
beëdigde verklaringen kan beves
tigen.
Die vier voorstellen hebben betrek
king op de grondpolitiek. de onder
nemingsraden. de vermogensaan-
wasdeling en de investeringsreke
ning.' Het CDA heeft nog een royale
kans om te tonen dat het een hervor
mingspartij is en dat het niet alleen
maar verkiezlngsmuziek maakt, zei
Den Uyl in Amsterdam.
Van Agt verklaarde in Den Haag:
„Van het afleggen van een intentie
verklaring kan onder de huidige
omstandigheden geen sprake zijn
De WD vraagt er niet om. de PvdA
moet eerst met zichzelf In het reine
komen over de vraag in welke mate
hij zichzelf bij de vorming van een
kabinet wil voegen naar de verkie
zingsuitslag en dan zien we wel
verder."
Van Agt zei in een opsomming van
de karakteristieken van het CDA dat
de evangelische opdracht verplicht
tot broederschap Verwijzend naar
het drievoudig ideaal van de Franse
revolutie zei hij dat de liberalen
vooral de nadruk leggen op de vrij
heid en de socialisten op de gelijk
heid. maar dat de christen
democraten de broederschap boven
vrijheid en gelijkheid schatten.
Het CDA heeft aldus Van Agt
geen vrede met de huidige maat
schappij, maar anderzijds begrijpt
het, dat het die maatschappij niet
onmiddellijk kan veranderen: „Wij
wensen vernieuwing overal w^ar
mensen niet ten volle tot hun recht
kunnen komen, maar beseffen dat
UTRECHT Door de stijgende
kosten van de gezondheidszorg zien
de meeste ziekenfondsen in ons land
zich genoodzaakt volgend jaar de
premie voor de vrijwillig verzeker
den van zestien Jaar en ouder met
zes gulden te verhogen tot 111 gul
den per maand. De verhoging kan
dankzij de premie-overschotten die
de ziekenfondsen hebben beperkt
blijven, aldus een mededeling van
de federatie van ziekenfondsen
VMZ.
Ten tijde van de tweede slachtpartij
in Podhoroce was Menten, zo zegt
hij, In Berlijn, ongeveer van 25 tot 30
augustus 1941 om een vergunning te
krijgen van het ministerie van eco
nomische zaken Ook dit kan hij
naar zijn zeggen staven met beëdig
de verklaringen en getuigen
Bondsraad
De Zwitserse Bondsraad, bestaande
uit zeven ministers, zal zich vandaag
buigen over de zaak-Menten en wan
neer deze besluit tot uitwijzing van
Menten, dan zal hij zo goed als zeker
naar Nederland gaan. Een
woordvoerder van het Zwitserse mi
nisterie van Justitie in Bern heeft dit
gisteren verklaard.
Als Menten wordt uitgewezen, dan
mag hij niet zelf kiezen waar hij wil
heengaan. Dit op grond van een be
sluit van de Zwitserse regering uit
1965. De woordvoerder van het mi
nisterie van justitie in Bern wees
erop. dat Menten een ander geval is
dan destijds de Portugese ex-
generaal De Spinola, die na uitwij
zing als gewenst reisdoel Brazilië
kon opgeven. Als Menten tot „onge
wenst persoon" wordt verklaard, zal
dat de eerste maal zijn. dat een be
sluit van de ministerraad in Bern uit
1965 wordt toegepast.
Een ernstig geval van koude voeten in de Beierse
politieke arena: West-Duitslands oppositiepartijen
hebben elkaar weer gevonden. CDU-CSU als van
ouds. Of ze verder nog lang en gelukkig leefden,
wordt van dag tot dag bijgehouden door uw och
tendblad.
Nieuwe abonnee:
Straat:
Plaats:....!Giro-
Betaalt per kwartaal
Opgegeven door:
Naam:
Adres:
Plaats:
Ik ontvanf graai naar keuie:
i fraaie iwart-kunstlederen onderzetters met lilver bedrukte ouder
wetse locomotieftnodellen. Werkelijk een sieraad op mijn tafel.
Q Praktische, kleurrijke eeuwigdurende riemkalender. Modern, origi
neel. «oor de kinderkamer, de keuken of waar dan ook.
n Tekening van het vroegere IJ Ie Amsterdam.
De nieuwe abonnee krijgt een welkomstvoordeel Hij be
taalt (na twee weken gratis ter kennismaking de krant te
hebben ontvangen) 6,25 minder voor de eerste termijn
Schrijf op de open envelop Trouw/Kwartet, antwoord
nummer 2792, Amsterdam
Een postzegel is niet nodig. Die betalen wij
X
L^_S*r=i
/j