remier Miki
an Japan wil
iet aftreden
Slanke oplossing Zuid-Afrika tot mislukken gedoemd
Laatste slag' in kabeljauwoorlog
Krantenstaking duurt voort
Bittere verwijten op
Geneefse conferentie
na moord in Rhodesië
[echtse leider
f^ljhamoen:
.^Libanese staat
è3richten volgens
Iwitsers model"
Giscard op bezoek in Joegoslavië
Weer onrust
in zwarte wijk
bij Kaapstad
Poolse partijleider:
Arbeiders moeten
harder werken
Boeken naar alternatief voor falend apartheidsbeleid
h
-DAG 7 DECEMBER 1976
TROUW/KWARTET 7
nederlaag bij verkiezingen
J mi
Lie
DKIO (Reuter, UPI) De Japanse premier Takeo Miki is
L° eren direct in de verdediging gegaan na de nederlaag die zijn
"ydipii <ie algemene verkiezingen van zondag leed. Hij weet het
;E)ies van de Liberaal-Democratische Partij (LDP) aan het
e'no kheed-schandaal en het geruzie binnen de partij. Miki maak-
i vaiuidelijk dat hij niet van plan is de macht uit handen te geven,
ir Zc
LDP, die 21 jaar onafgebroken de
jolute meerderheid heeft gehad in
I Japanse parlement, bleef giste-
bij het tellen van de laatste stem-
5f staan op 249 zetels, zeven mln-
dan nodig,
lnatfh zal de LDP wel verder kunnen
1de#ren. Om te beginnen is de oppo-
te sterk verbrokkeld om een
:ring zonder LDP te kunnen vor-
t. Bovendien kan de partij op
loende steun rekenen van de
rgaans conservatieve onafhanke-
parlementsleden en eventueel
de nieuwe liberalen. Premier
liet gisteren weten dat hij zich
GRIMSBY (Reuter) De laatste-
kabeljauw die Britse vissers in IJs
landse wateren mochten vangen is
gisteren aangevoerd in het Ooste
engelse vissersplaatsje Grimsby.
De handelaren betaalden zeer hoge
prijzen voor de vis. die door twee
Britse trawlers werd binnen ge
bracht.
meenschappen een nieuwe over
eenkomst sluiten, mogen Britse
vissers nooit weer binnen een ge
bied van 200 mijl rondom IJsland
hun netten uitgooien. Zelfs onder
zo'n nieuwe overeenkomst zal er
toch maar een fractie van de Britse
vissersvloot terug mogen keren in
de wateren van IJsland.
Tenzij IJsland en de Europese Ge- De veiling van de „laatste IJs
landse kabeljauw" in Grimsby gis
teren markeerde in feite het einde
van de derde grote „kabeljauwoor
log" die Groot-Brittannië in de af
gelopen achttien jaar heeft uitge
vochten. Steeds maakte IJsland
aanspraken op een grotere exclu
sieve visserijzone. steeds verzette
Engeland zich daartegen, maar uit
eindelijk kregen de IJslanders toch
steeds hun zin. Voor Grimsby was
de velling een droevige gebeurte
nis. Voor dit soort vissersplaatsjes
betekent de IJslandse overwinning
werkloosheid en verlies van wel
vaart.
De enige die de afslagen en visfa-
brieken voorlopig draaiende kun
nen houden zijn de IJslandse
vissers. Maar voor de Britse haven
arbeiders is het maar moeilijk te
verteren dat ze straks de vis uit
IJslandse trawlers moeten lossen,
die hun eigen vissers niet mogen
vangen. De arbeiders hebben IJs
landers die hun haven mochten
binnenlopen al een warm onthaal
beloofd. De meeste vishandelaren
reageerden maandag wat nuchter
der en wezen er op dat de vis voor
de Britten toch ergens vandaan
moet komen.
il had verzekerd van de steun van
icht onafhankelljken in het nieuwe
aarlement
Bedreiging
?kstf
kerf
vonr
beve
Art.
'thu> i
pIROET (UPI, Reuter) De leider
in de rechtse krachten in Libanon,
"dafcmille Chamoem heeft gisteren in
st lijn vraaggesprek met het persbu-
j Reuter opgeroepen tot de ln-
iting van de Libanese staat vol-
s het model van de Zwitserse
itons.
ilitieke decentralisatie en een au-
inome status voor zowel de christe-
ike als de moslemse gemeenschap Onzeker
het door burgeroorlog geteisterde
mhzijn volgens Chamoen de enige
"Wig. Chamoen meent dat na alles
't ?r gebeurd is van vreedzame
Existentie geen sprake kan zijn.
kei
Ril
z<
heii
:oze|
I va
Ril
hei
erki
J.
dl
zijnl
Vori-
bp de vraag hoe reëel zijn voorstel
rndevas gezien het feit dat Syrië zich er
s, dagen heeft uitgesproken meende
ddhamoen dat er een dergelijke ont-
ep'ikkeling piet zou kunnen worden
werloorkomen wanneer de Libanezen
jloeiet werkelijk zouden nastreven,
d uil
Jverj)lgens het linkse persbureau As.
pehoeliech zou dit ten minste aan
6 rechtse krant Al Anwar door het
pperbevel van de vredesmacht zijn
aaaeegedeeld. De Libanese kranten-
danJagnaat Riad Taha, die al een
ieteAaand geleden voor het gevaar van
e eefcn perscensuur in Libanon
jchSfaarschuwde, heeft van de Libane-
endf autoriteitep opheldering geëst.
De grote bedreiging komt voor Miki
ïchter uit de LDP zelf. Verwacht
wordt dat na de verkiezingsneder
laag de onderlinge geschillen in deze
partij, die bestaat uit een groot aan
tal belangengroepen, weer hevig zul
len oplaaien. Miki werd twee jaar
geleden tot premier gekozen door
een hevig verdeelde partij. Hij was
voor de elkaar bestrijdende vleugels,
die elk een eigen kandidaat hadden,
aanvaardbaar als tussenfiguur.
Miki had gehoopt dat hij door enig
succes bij de verkiezingen zijn per
soonlijk aanzien wat zou kunnen ver
groten. In een poging de nederlaag
van zondag toch in zijn voordeel uit
te leggen zei hij gisteren onder meer
dat de Japanse kiezers hun „afkeer
van corruptie" hadden getoond. Hij
doelde daarmee op het geruchtma
kende Lockheed-schandaal, waarbij
een hele reeks politici uit de LDP
zijn betrokken. Miki zelf is tot nu toe
brandschoon gebleven.
Opmerkelijk hierbij is overigens dat
enkele politici die bij het omko
pingsschandaal zijn betrokken zon
der moeite in het parlement zijn her
kozen. Miki zei verder: „Kiezers wa
ren tevens de ruzie binnen de partij
zat." Daarmee doelde hij kennelijk
op zijn strijd om de macht met de
vroegere vice-premier Takeo Foe-
koeda, die kort voor de verkiezingen
nog probeerde de leiding over te
nemen.
GENÊVE (UPI, Reuter) Op de Rhodesië-conferentie in Genè-
ve ontstond gisteren een bittere woordenstrijd naar aanleiding
van de moord op drie rooms-katholieke geestelijken in Rhodesië
zelf. Blanke en zwarte delegatieleiders in Genève stelden elkaar
over en weer verantwoordelijk voor de aanslag van zondag.
Aan het hoofd van een demonstratie, waarvan ongeveer twintigduizend mensen deelnamen, tegen de ontruiming van dc
kantoren van de Franse krant Le Parisien Libcré liepen dc stakende drukkers van het blad.
Verwacht wordt dat Foekoeda nu,
na de nederlaag van de LDP, het
leiderschap van Miki opnieuw zal
betwisten. In elk geval zal Miki, die
binnen de LDP een tamelijk vooruit
strevend politicus is, weinig ruimte
krijgen zijn eigen beleid te voeren.
Zijn machtsbasis is erg wankel ge
worden. Japan, dat al drie jaar te
kampen heeft met een diepe econo
mlsche crisis, gaat daarom ook poli
tiek gezien een onzekere tijd tege
moet.
Einduitslag Japanse verkiezingen:
Procent zetels
Liberaal-Democr. Partij: 41,8 249
(was 271)
Socialistische Partij 20,7 123 (118)
Komeito (boeddh.) 10,9 55 29)
Sociaal-democraten 6,3 29 19)
Comm. Partij 10,4 17 38)
Neo-llberalen 4,2 17 0)
Onafhankelijken 5,7 21 14)
PARIJS (UPI, Reuter) De vakbonden van de Journalisten in
de Franse hoofdstad hebben gisteren laten weten door een
voortzetting van de staking van drukkers en Journalisten ook
vandaag het verschijnen van de meeste dagbladen te zullen
voorkomen.
De staking werd gisteren begonnen
uit protest tegen de verwijdering van
een groep drukkers die bijna twee
jaar lang de ruimtes van het Parijse
blad Le Parisien Liberé hadden
bezet. Vrijdag hadden de bonden
ook al gedurende 24 uur gestaakt uit
solidariteit met de bezetters van het
blad. De drukkers, die de Le Parisien
Liberé hadden bezet uit protest te
gen voorgenomen ontslagen werden
zondag door de politie op last van de
eigenaar van het blad, Emile Amau-
ry, uit het gebouw verwijderd. Le
Parisien Liberé was gisteren het eni
ge dagblad dat ln Parijs verscheen.
Amaury had het blad in een drukke
rij bulten Parijs laten drukken door
arbeiders die niet bij de vakbonden
waren aangesloten.
De bewoners van Parijs moesten het
gisteren echter niet alleen zonder
dagbladen doen. Uit solidariteit met
de stakende drukkers en Journalis
ten voerden de arbeiders van het
gasbedrijf, het elektriciteitsbedrijf
en het vervoersbedrijf stiptheidsac
ties uit. In het centrum van Parijs
demonstreerden gisteren duizenden
mensen onder de leuzen „nee tegen
onderdrukking bij Le Parisien Libe
ré" en „solidariteit met Le Parisien
Liberé" tegen de actie van de politie.
Ondertussen is de Franse president
Valery Giscard d'Estaing gisteren in
Belgrado aangekomen voor een offi
cieel tweedaags bezoek aan Joego
slavië.
Na zijn aankomst zei Giscard d'Es
taing: „Frankrijk heeft achting voor
een natie waarvan de vastberaden
heid nooit gebroken is en voor
een staat waarvan de onafhankelijk
heid een essentiële factor is voor de
stabiliteit en de vrede van Europa."
Het is niet onwaarschijnlijk dat de
Joegoslavische leiders de uitspraak
van de Franse president in dank
hebben aangehoord omdat zij zich
ongetwijfeld bewust zijn van de spe
culaties die de laatste tijd de ronde
doen over de toekomst van hun land
na de dood van Tito.
Die aanslag gebeurde zondag in het
noordwesten van Rhodesië en kostte
het leven aan de 71-jarige bisschop
Adolf Schmitt, de 65-jarige pater
Possenti Weggarten en de 41-jarige
non Maria van den Bergh. Alle drie
hadden de Westduitse nationaliteit.
Een andere non overleefde de aan
slag en kon gisteren vertellen dat de
auto met het viertal was aangehou
den door een zwarte in een camoufla
gepak zoals de guerilleros in Rhode
sië dragen. Hij had gevraagd om
geld. Nadat de bisschop had gezegd
dat er geen geld was in de auto had
de overvaller gezegd dat hij hen
moest doodschieten, waarna hij de
daad bij het woord had gevoegd.
Leden van de blanke delegatie in
Genève zeiden gisteren dat de zwar
te guerilla-beweging verantwoorde
lijk was voor deze aanslag. „Het is
een waarschuwing voor ons allen wat
er zal gebeuren als de terroristen ons
land in bezit hebben," zei Mark
Partridge.
Maar de zwarte leiders Nkomo en
Moegabe, die samen het „Patriottis
tische Front" vormen wezen iedere
verantwoordelijkheid voor de aan
slag af. Nkomo noemde de aanslag
een tragedie. Volgens hem zijn de
geestelijken gedood door „agenten
van het (blanke) regime die als guer
rilla-strijders waren vermomd". Nko
mo vertelde nog dat hij zelf in 1949
getrouwd was door de nu vermoorde
bisschop.
Naar Londen
De vijf verschillende delegaties in
Genève zijn gisteren weer anderhalf
uur in plenaire zitting bijeen ge
weest. De Britse voorzitter Ivor Ri
chard zei na afloop dat de sfeer „ar
beidzaam en gevoelig" was geweest.
Richard vloog gisteren naar Londen
voor overleg met de Britse minister
van buitenlandse zaken Anthony
Crossland. De Rhodesië-conferentie
zit momenteel vast op de menings
verschillen tussen de zwarte delega
ties over de samenstelling van een
overgangsregering.
Het „Volksleger van Zimbabwe
(ZIPA) de belangrijkste guerrilla
organisatie ln Rhodesië. heeft giste
ren een verklaring uitgegeven waar
in staat dat in de eerste negen maan
den van dit Jaar 1256 Rhodesische
militairen zijn gedood. Er werden
145 voertuigen en 45 vliegtuigen
(meet helikopters) vernield, aldus
deze verklaring van de ZIPA. De
Rhodesische luchtmacht zou al lang
zijn ingestort als er niet voortdurend
versterkingen vanuit westerse lan
den waren aangevoerd, zo beweert
deze organisatie.
KAAPSTAD (UPI, Reuter) - Ten
minste twaalf gewonden vielen er
gisteren in de zwarte woonwijk Ny-
anga bij Kaapstad nadat de politie
het vuur had geopend op demon
strerende en plunderende groepen.
Volgens onofficiële berichten vielen
er drie doden.
Volgens de Zuidafrikaanse politie
waren de ongeregeldheden te wijten
aan onderlinge gevechten van de
zwarte bevolking. Jongeren zouden
met geweld zijn opgetreden tegen
ouderen die niet wilden meedoen
aan een staking die voor gisteren
was afgekondigd Jongeren zouden
huizen van werkwillenden in brand
hebben gestoken.
De politie was daarop tussenbeide
gekomen en had de woedende mas
sa jongeren weten te verspreiden.
De onrust in Nyanga komt kort na
dat de politie in het naburige Goe-
goelethoe met geweld was opgetre
den tegen groepen betogende jonge
ren. De politie heeft daar de afgelo
pen dagen op grote schaal arresta
ties verricht.
WARSCHAU (DPA) De Poolse
partijleider Edward Gierek heeft
gisteren nogmaals een oproep ge
daan aan de arbeiders van Polen,
harder te werken. Op het achtste
congres van de Poolse vakcentrales
riep hij de bedrijfsraden op ervoor te
zorgen dat de reserves worden aan
gesproken en de intussen ter be
schikking gekomen machines effec
tief bediend worden.
IUC
sen
ndat
oeid,""
reeeoor Harm Lamberts
7 deïemier Vorster en het hoofd
in de Zuidafrikaanse veilig-
iidsdienst ontkennen fel een
tikel in het Amerikaanse
md^ekblad Newsweek.
chef-redacteur van Newsweek.
°T»aud de Borchgrave, schreef na
bezoek aan het hoofdkwartier
de veiligheidsdienst BOSS (Bu-
J au of State Security) in Pretoria
nogal opzienbarend verhaal: het
afd van de staatsveilig-
idsdienst, generaal Hendrik van
.Va
|[0£djn Bergh, zou er bij Vorster op
^j^ndringen de regeringspolitiek ra-
aal te veranderen.
;cha]
da'
- Zuidafrikaanse blanken zouden
~t idee moeten laten varen, dat de
het antwoord op
problemen van Zuid-Afrika is.
.id-Afrika zou een soort Zwitserse
itenbond moeten worden met
lanke", „zwarte" en „gemengde"
ntons en binnen die statenbond
ij1 iedere Zuidafrikaan volledige
B°n(rgerrechten moeten krijgen,
isdai
1 „Di
«llemaal onzin
vlc^ster en Van den Bergh ver-
onmiddellijk dat het alle-
e Kaal onzin was en de redacteuren
wai Newsweek zouden Zuid-Afrika
e toët meer inkomen. Als politici of
ibtenaren iets ontkennen dan is
t meestal of omdat het echt niet
iar is. of omdat het nieuws te vroeg
Igelekt is, waardoor de beperkte
verloren dreigt te gaan.
ecerr
ir eeldit geval neigen we er toe sterk
ienltfcning te houden met de tweede
m hégelijkheid. Er zijn teveel aanwij-
at. Dgen om zonder meer aan te nemen
l vot een blad met de reputatie van
serirtwsweek zo'n artikel uit de duim
rktlgt
teens Newsweek zou generaal Van
den Bergh Vorster te verstaan heb
ben gegeven dat de plannen van de
Amerikaanse minister van buiten
landse zaken, Henri Kissinger, voor
het geleidelijk onafhankelijk worden
van Namibië (Zuidwest-Afrika) en
Zimbabwe (Rhodesië) geen uitstel
betekenen voor Zuid-Afrika. Het zal
niet genoeg zijn dat Vorsters rege
ring instemt met Amerikaanse po
gingen de Sowjet-Unie en Cuba bui
ten die landen te houden. Daarom
zal Zuid-Afrika in eigen land een
antwoord moeten vinden.
Geen verzinsel
Er is meer dat er op wijst dat de visie
van Newsweek geen verzinsel is. We
hebben al eerder in deze krant het
Amerikaanse tijdschrift Foreign Ai-
fairs aangehaald waarin de corres
pondent van The Observer voor
Zuid-Afrika schreef dat er ln krin
gen rond premier Vorster gedacht
wordt aan een verandering van het
parlementaire systeem in Zuid-
Afrika.
De regering van premier Vorster zou
overwegen het Engelse systeem van
een regering die verantwoording
schuldig is aan het parlement, zoals
wij dat ook kennen, te vervangen
door een presidentieel bewind zoals
generaal de Gaulle dat in Frankrijk
heeft ingevoerd met de komst van
de Vijfde Republiek en zoals dat in
de Verenigde Staten bestaat.
Dan zou een regering ook niet meer
op een meerderheid in het parle
ment hoeven te steunen en zou de
weg vrij zijn om bijvoorbeeld zwarte
vertegenwoordigers in het kabinet
op te nemen, zonder dat zij verte
genwoordigd hoeven te zijn in het
parlement.
Dezelfde gedachte, zij het veel
vager, werd vorige week in Trouw
geopperd door de hoofdredacteur
van Die Burger. Ook hij zinspeelde
Ieder „verzet" te
gen het
apartheidsbeleid
wordt de kop inge
drukt, ook als het
gaat om publika-
ties van het Chris
telijke Instituut
van Beyers Nau-
dé. Deze posters
werden verboden
want „hier wordt
kinders gebruik
om militantheid
aan te moedig",
vanwege „eensiy-
dige voorstel! ing
om griewe aan te
wakker onder die
trekarbeiders" en
„opsweping van
gevoelens. Eks
ploiteer die on-
skuidige
vriendschap van
kinders van ver
schillende
huidskleur om die
Immoraiitcitswet
onder die aandag
te bring".
op een verandering van het parle
mentair systeem. Een nieuw
grondwettelijk kader zou ruimte
moeten scheppen „voor de ambities
en aspiraties van de kleurlingen".
En „zelfs de positie van een vaste
minderheid van zwarten ln de grote
steden" zou ter sprake gebracht
moeten worden.
Niet geduldig
De Borchgrave van Newsweek no
teerde op het hoofdkwartier van
BOSS, dat na het doorvoeren van
die ingrijpende wijzigingen In de
Zuidafrikaanse politiek iedere po
ging om te komen tot een zwart
meerderheidsbewind in Zuid-Afrika
meedogenloos onderdrukt zou moe
ten worden. Maar de zwarte meer
derheid wacht niet geduldig af tot
de blanken het eens zijn geworden
over welke kant het uit moet. Zij
heeft de afgelopen maanden duide
lijk gemaakt wat ze wil: een onge
deeld Zuid-Afrika waarin ledereen
voor de wet gelijk is. En daarom is
Vorster met die meedogenloze on
derdrukking maar vast begonnen.
Net als na het bloedbad van Sharpe-
ville wordt nu iedere vorm van echt
verzet tegen apartheid neergesla
gen. BIJ de opstand in Soweto,
Kaapstad en elders in het land zijn
honderden doden gevallen en dui
zenden gewonden en daarna is een
ware mensenjacht begonnen.
Bij bijna dagelijkse razzia's worden
tientallen mensen opgepakt, vooral
scholieren en studenten. Bijna alle
scholen voor voortgezet onderwijs
in Soweto zijn gesloten. De leerlin
gen zijn opgepakt of de politie te
vlug afgeweest en zitten nu in
Botswana en andere buurlanden
van Zuid-Afrika. Volgens de laatste
berichten zijn zeker 600 scholieren
en studenten de afgelopen weken
het land uitgevlucht.
Na de inval dezer dagen in de kanto
ren van het Christelijk Instituut en
de Raad van Kerken, zullen ook in
die hoek nieuwe slachtoffers vallen.
Mislukken
Maar al die doden, arrestanten,
vluchtelingen en monddoodge-
maakten markeren het mislukken
van de politiek van de Zuidafrikaan
se blanken. Want al die slachtoffers
vielen voor en na het „onafhanke
lijk" worden van Transkei. Daarom
ook is het inderdaad teleurstellend
wat hoofdredacteur Clllie van Die
Burger ln Trouw schreef. Want hij
ziet wel dat de thulslandenpolitiek
niet dé oplossing is. maar hij meent
nog steeds dat het onderdeel van
een oplossing kan zijn.
HIJ wil dat de ongeveer 12 miljoen
zwarte Zuidafrikanen die na het
„onafhankelijk" worden van alle ne
gen thuislanden nog in „blank"
Zuid-Afrika wonen daar politieke
rechten krijgen. Tot die twaalf mil
joen behoren de 1,5 miljoen Xhosa's
die nu statenloos zijn geworden in
eigen land omdat ze op papier
staatsburger van Transkei zijn,
maar bulten Transkei wonen.
Daartoe behoren ook de twee mil
joen mensen met gekleurde en blan
ke voorouders die geen ander thuis
land hebben dan Zuid-Afrika. Clllie
ziet dat probleem en de zakenmen
sen die de apartheid te duur begin
nen te vipden, zien het ook en gene
raal Van den Bergh van BOSS ziet
het.
Maar iedere „oplossing" die door
blanken bedacht wordt, ook al krij
gen ze daarvoor de steun van Ameri
ka, is tot mislukken gedoemd. Pas
als de blanke minderheid bereid zal
zijn een echte dialoog te gaan voe
ren met de leiders van de zwarte
meerderheid die nu gevangen zitten
of het land zijn uitgejaagd of ge-
band, Is er reden te hopen op een
vreedzame oplossing.
