'Oud schroot' - dat kan ik niet meemaken
I
Vandaag
België telt 100.000
protestanten
Honderden gemeenten
bloeien in Siberië
Betaald Antwoord vraagt
meer dan ABN aanbiedt
Onze adressen:
WE HEBBEN GEEN KLINKENDE
NAMEN ACHTER ONS
Foto's van Gina
voor de paus
Bisschop tegen
spermabank
VOORBIJGANGERS
Kerken vragen om
gesprek in Z.-Afrika
VRUOAG 3 DECEMBER 1976
KERK/BINNENLAND
TROUW/KWARTET 2
Professor, wurom hebf u als theoloog
voor zo'n werelds vak als de sociologie
gekozen?
Ik heb mij toegelegd op de
godsdienstsociologie. In die keus
heeft Banning een belangrijk aan
deel gehftfl. Het is een hardnekkig
misverstand, dat dit geen theolo
gisch studievak zou zijn. De
godsdienstsociologie maakt studie
van het sociale aspect van het
godsdienstig leven. Daarbij blijft ze
sociologie. Maar kunt u één vak noe
men binnen de theologie, dat zijn
methodiek niet ontleent aan een vak
buiten de theologie? Vergelijk de li
terair-kritische bijbelstudie, de be
oefening van de kerkgeschiedenis,
de godsdienstwijsbegeerte. Wat al
deze vakken verbindt als theolo
gische vakken, is dat zij allen op de
godsdienst gericht zijn.
Hoe komt het dan. dat het sociale
aspect van de godsdienst u zo interes
seert?
Van nature ben ik heel sterk gericht
op de feitelijke kant. waarin de men
sen leven Daarbij komt. dat ik vrij
vroeg Banning leerde kennen. Hij
heeft mij sterk beïnvloed Eigenlijk
wonen er ..zwel Seelen in melner
Brnst". Want ik ben nog altijd ook
sterk godsdienstwijsgeng gericht. Ik
vraag mij af hoe functioneert de
godsdienst die de kerken aanbieden,
nu in feite onder de mensen? Welke
invloed heelt de samenleving daarop
en omgekeerd, welke feitelijke
functie heeft de godsdienst in onze
samenleving1 Vroeger was de chris
telijke godsdienst in onze westerse
samenleving basiselement, de ..sche
ring". dat vind ik een leuk beeld. Nu
is hij dat niet meer. Daarvoor Is onze
cultuur te veelvormig geworden. Nu
is het onze taak als bewuste christe
nen om met elkaar als ..inslag" te
functioneren, als een soort zuurde
sem. vanuit de eigen geloofsovertui
ging.
Ik denk nu meteen aan het CDA. Ik
ben niet zo'n erg voorstander van
confessionele politieke partijen. Het
is in die partijen altijd zo geweest,
dat er een meer rechtse en een meer
linkse groep was. Men kan hetzelfde
geloof op verschillende wijzen in po
litieke normen vertalen. Dat geeft
interne spanningen. Daarom verke
ren confessionele partijen altijd in
een labiel evenwicht Denk aan de
positie van Aantjes. die ik zeer be
wonder. Het CDA wil toch in het
politieke leven, zoals dat nu gestruc
tureerd is. aandacht vragen voor we
zenlijke elementen van het
menszijn, b.v. in de abortus-kwestie.
Dat is zinvol; dat brengt spanning in
de politiek, waar ik ja tegen zeg.
U heeft zich de laatste tijd (mede in
verband met de abortuskwestie) nogal
somber uitgelaten over de slordigheid
van onze hedendaagse cultuur, over
het tekort aan innerlijke discipline.
Ik ben erg onder de indruk van de
..vertrossing" van onze hele cultuur.
Kan men (juist in dit verband) niet
spreken van twee typen vrijzinnig
heid, ook in de hervormde kerk? Het
oude type, dat nogal een machteloze
indruk maakt en een nieuw type, dat
veel meer gericht is op samenlevings-
vragen en is het juist, als u gezien
wordt als exponent van de laatste
richting?
Laat ik vooropstellen, dat ik links
vrijzinnig ben en ook links
vrijzinnig zal sterven, denk ik. In
derdaad verkeert de vrijzinnigheid
in een identiteitscrisis. Die is ont
staan door interne ontwikkelingen
binnen dg vrijzinnige theologie èn
door veranderingen bij de niet-
vrïjfclnnigen. De oude vrijzinnigheid
was voor een groot deel individualis
tisch. De nieuwe, die ik graag „de
andere vrijzinnigheid" noem. is ge
richt op gemeenschapsvragen.
Doet zich dan niet dezelfde tegenstel
ling voor, die U zoéven ten aanzien
van het CDA noemde? Je vindt onder
vrijzinnigen linkse socialisten, maar
ook felle VVD-ers.
Vrijzinnigen praten niet gauw over
hun politieke keus. Maar het is
waar. dat je onder ons WD-efs
vindt (helaas!) en die socialistisch
denken. Ik denk wel, dat je de vrij
zinnigen praktisch allemaal buiten
het CDA moet zoeken. Dan leeft er
een verdergaande bewustwording
naar een nieuw soort politiek. Daar
om kan ik mij voorstellen, dat D'66
een typische aantrekkingskracht op
vrijzinnigen kan hebben gehad.
Wat is dat, die „andere vrijzinnig
heid"? Wij willen verantwoordelijk
heidskaders scheppen. In bepaalde
gemeenten wordt b.v. gewerkt met
jonge-gezinnenkringen, om te laten
zien hoe het gezin een eigen ver
antwoordelijkheidskader is. Ik
noemde al de bezinning op een nieu
we levensstijl. Je probeert nieuwe
groepsactiviteiten om de vertros
sing tegen te gaan. Het ter discussie
stellen hoe je gestalte geeft aan je
politieke visie. Hoe kun je als chris
ten in een algemene politieke orga
nisatie als zuurdesem werken? De
„andere vrijzinnigheid" kenmerkt
zich ook daardoor, dat wij voorstan
ders zijn van een dialoog-kerk. Geen
hotelkerk! Er moet wel veelvormig
heid zijn in de kerk, maar dat mag
niet het eind van het latijn zijn.
Vrijzinnigen en rechtzinnigen moe
ten in de kerk met elkaar In gesprek
blijven.
Zou IJ dan gelet op de praktijk in
beide kerken niet liever gerefor-
meerd willen zijn?
Inderdaad, in de gereformeerde ker
ken worden de spanningen veel be
wuster doorleefd. Uit een gesprek,
dat ik laatst had met verschillende
gereformeerden, onder wie theolo
gen, werd mij nog eens duidelijk,
hoe zwaar men daar zit echt zit
met de zaak-Wiersinga. Ik vind die
man sympathiek. Ten onrechte ver
wijt men hem, dat hij onrecht doet
aan het wezen van de christelijke
'verzoening. Het is hem juist om het
wezen van de christelijke verzoe
ning te doen!
Hij is, vooral in het begin, nogal eens
met U vergeleken.
Er is een wezenlijk verschil tussen
zijn opvatting en de mijne in 1959.
Bij mij ging het om het probleem
van de schuld van de mens als zoda
nig. Of je kunt spreken, zoals
Berkhof, over „de onverdiendheid
van het menselijk bestaan". Dèt
veronderstelt de leer van de verzoe
ning: dat wij het recht van ons be
staan verspeeld hebben door de zon
de. Dat is mij te generaliserend ge
sproken.
Men zegt, dat verzoening noodzake
lijk is vanwege onze hopeloze
schuld. Schuld akkoord, maar ik
kan niet zeggen, dat de mens hope
loos-schuldig is. Maar bij Wiersinga
gaat het niet om het probleem van
de schuld, maar om de schuldverge
ving. „Verzoening als verandering",
dat is het bij hem. Wat betekent het
praten over verzoening, als je niet
verandert. Hij doorbreekt daarbij
formuleringen, maar hij tast daarbij
volgens mij niet het wezen van de
christelijke verzoening aan.
In het speciale nummer van „Kerk en
Wereld" bij Uw zeventigste verjaar
dag heeft prof. Berkhof U geprezen,
omdat U de kerk met Uw vragen
opjaagt uit traditionele gezapighe
den. Hij schreef, dat de hervormde
kerk Smits de socioloog heeft aan
vaard, maar Smits de theoloog niet.
Berkhof noemde Uw „anders gelo
ven" de opheffing van het wezen en
de roeping van de kerk". Ik kan mij
voorstellen, dat U zich daar juist als
socioloog nogal dov genomen zult
voelen.
Ik geloof Inderdaad, dat je niet kunt
zeggen „de kerk kan niet voorbij
gaan aan de vragen die Smits stelt"
om dan vervolgens mijn antwoor
den af te wijzen. Er is innerlijke
samenhang tussen. Als je de vragen
aanvaardt, kun je de antwoorden
nooit voor honderd procent afwij
zen. Ik vind Berkhofs opmerking
ook in strijd met de opvatting van
de kerk als dialoog-kerk. Want geen
enkel type christendom binnen de
kerk mag zich tot het ware verabso
luteren. Wij leven nu eenmaal in een
pluriforme christelijke verschijning.
Ik van mijn kant wijs ook wel be
paalde antwoorden van Berkhof af.
Maar dat belet mij niet, mij met
hem en de zijnen innerlijk verbon
den te voelen. Belangrijker dan dog
matische verschillen is wat de men
sen met hun geloof doen en hoe ze
het waar maken.
Voor Berkhof is het verschil kenne
lijk ingrijpender. Want hij spreekt
over „opheffing van het wezen en de
roeping van de kerk."
Ik weet niet, waaraan hij daar pre
cies denkt. Natuurlijk zijn er grote
verschillen in ons type geloofsden-
ken. Bij mij speelt de wijsgerige
bezinning een veel grotere rol dan
bij hem. Ook is er het diepgaand
verschil in kijk op de mens. Ik las
juist in een boekje van Buskes dat
gedicht van Gerrit Achterberg over
Christus als een koopman-in-oud-
schroot. Dat is een bijzonder raak
beeld. Dat is de calvinistische visie
op het mens-zijn: „oud schroot".
Dat kan ik niet meemaken. Ik kan
niet aanvaarden, dat de mens vol
strekt verwerpelijk is in zichzelf.
Maar inderdaad, dat is voor anderen
een kemzaak. Zo sta ik buiten be
paalde opvattingen, die voor ande
ren tot het wezen van de kerk beho
ren. Maar ik kan mij niet voorstel
len, dat je elkaar dan toch niet kunt
aanvaarden. Ik heb met dat aan-'
vaarden geen enkele moeite. Overi
gens, men kan mii buiten spel zet
ten, maar ik denk dan: laten wé ééns
afwachten hoe het over 25 jaar is.
Mensen veranderen.
Van een onzer redacteuren
DEN HAAG De Leidse godsdienstsocioloog prof.
dr. P. Smits is zeventig jaar geworden en in september
met emeritaat gegaan. Maar er verandert niet veel
voor zijn gevoel: hij blijft studeren en schrijven (o.a.
in „Kerk en Wereid", het blad van de vrijzinnige
hervormden). Hij reist graag, deze zomer naar Japan
en naar Spanje. In ieder geval blijft zijn aandacht
gericht op de ontwikkeling van het godsdienstig
leven.
Professor Smits heeft ln zijn leven heel veel geschreven. Daarvan
zijn zes woorden aan haast iedere Nederlander bekend ge
worden, die hij in 1959 over Paulus' leer van de verzoening
schreef: ..Geel mijn portie maar aan Fikkie."
Daarom vind ik het zo belangrijk
dat heeft niets met richtingen te
maken dat de kerken tot het in
zicht komen, dat er op een andere
manier over het geloof gepraat moet
worden. Dat zij bezig zijn met vragen
van het geweld, met de zedelijke
aspecten van de arbeid. Het is erg
nodig, dat de kerken zich bezinnen
op de vraag: hoe kunnen wij de kwa
liteit van onze cultuur verbeteren
door een bewuste strijd tegen wat ik
dan maar gemakshalve de ..vertros
sing" noem
Ziet u deze „vertrossing" ook in het
kerkelijk leven?
Het gevaar is inderdaad reëel. Daar
om is het belangrijk, dat zich in de
kerk kaders vormen, die daartegen
Ingaan. Ik denk hier aan het zoeken
naar „een nieuwe levensstijl" Dat
vraagt training en bewustwording,
waarvan de kerken «og maar aan het
begin staan.
Prof. dr. P. Smits
UIT
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet Postbus 859. Amsterdam.
BIJ publlkatle wordt de naam van
de schrijver vermeld.
VAN LEZERS
Tweede kerkdienst (2) Ecuador
Er is niet alleen iets met de tweede
maar ook met de eerste dienst aan
de hand Binnen de gereformeerde
kerken zijn namelijk de laatste ja
ren zo veel vernieuwingen Ingevoerd
dat men het nauwelijks bij kan slof
fen Argumentatie men moest met
de tijd mee De kerken zouden leeg
lopen en de jeugd zou men al hele
maal niet meer zien en wat ziet men
nu? Jutst In dié kerken waar men
alles bijna bij het oude heeft gelaten
kent men niet die leegloop.
Zoutkamp K. Oosta
Surinamers
In uw blad van 27 november lazen
we een pessimistische visie over de
opvang van Surinamers. Daarbij
had de heer Ritveld. naast de waar
dering. zware kritiek op de juiste
wijze van opvang. Er is een jaar
nodig voor aanpassing aan tempo,
klimaat en leefgewoonten. Eerst
vragen om zelfstandigheid, dan ver
huizen naar hier en dat klagen over
opvang en verlies van Identiteit Een
volk dat zelfstandig wil zijn, moet.
evenals een emigrant, zich Jaren van
grote zelfopoffering willen getroos
ten Zelfstandig worden is geen
kunst, blijven, daar komt het op
J. Boessenkool
AMSTERDAM
Postbus 059
WOautsuaai 131
Tel 020-913456
Tele» 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT
Postbus 940
Westbtaak 9 Rotterdam
Tel 010-115500
DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
Parkstraat 22 Den Haag
Tel 070-46944S
ZWOLLE/GRONINGEN
Postbus 3
Melkmarkt 56 Zwolle
Tel 05200-17030
Hoewel het artikel „Latijns-
Amerika kent ook zijn berustings-
theologen" de tendens heeft Noord-
Amerika en de zendingsge
meenschappen. die in Latijns-
Amerika werken te beschuldigen
van het ..zoet houden" der bevol
king is het daar voor de aandachtige
lezer niet ln geslaagd. Terwijl Kos
ter beweert dat de zending „het plat
teland van Ecuador onveilig maakt"
en doet alsof de regering van N -
Amerika deze zending aan een touw
tje heeft en ze instrueert en als pop
pen laat dansen noemen de r.-k
kerkvorsten aldaar het werk van de
zending een geestelijke aangelegen
heid waarvan ze zichzelf van distan
tieert Een priester aldaar geeft toe.
dat de zending de inheemse bekeer
lingen een grote verantwoordelijk
heid geeft en een andere getuige
zegt dat de bekeerlingen een totaal
ander levenspatroon volgen wat tot
gevolg heeft dat deze paupers door
de schrijver ineens tot „middenklas
se-boeren" worden gepromoveerd
die koelkasten, bromfietsen en naai
machines kopen, terwijl de anderen,
de niet-bekeerden" nog niet voor de
halleluja-tonen van de opwekkings
bewegingen zijn bezweken" en ken
nelijk nog paupers zijn. dus materi
aal waar je als revolutionair „wat
aan hebt". De autoriteiten in Ecua
dor worden ervan beschuldigd dit
zendingsbednjf maar toe te staan,
wat uit de mond van een revolutio
nair schrijven wat wonderlijk
klinkt, daar hij zelf toch ook van
diezelfde vrijheid geniet om zijn op
ruiende artikelen te schrijven en te
verzenden
Hillegersberg H. W. van der WHlik
IKON (6)
Kerk en wereld zijn in een grote
crisis terecht gekomen. Temeer als
men bedenkt, dat Jezus Christus
eens heeft gezegd: er zal een tijd
komen, van wetteloosheid, opstaan
tegen de oudere, aardbevingen, ge
ruchten van oorlogen, valse lezin
gen. dan zitten we er nu midden ln.
Ook de IKON is op een hellend vlak
terecht gekomen, verblind overhel
lend naar neo-marxisme en socialis
me. de lijn PPR. PSP Vroeger stond
de kerk teveel achter het kapitalis
me Laat hij nu niet de fout maken
teveel achter het neo-marxisme te
staan, maar het volk oproepen zich
te bekeren tot de levende God van
Israél
Landsmeer K Plemp
(ADVERTENTIE)
Maar achter ons staat wél het Evangelie van Christus: de rechtvaar-
digmaking van de goddeloze door geloof alleen (Rom. 4:5).
Steun daarom onze „Vereniging tot opbouw en bewaring van het
Gereformeerde leven". Abonneer u op „Waarheid en Eenheid",
18 per halfjaar. Adres: Boulevard 111, Velp G.
Genève In Siberië bestaan honderden protestantse gemeen
tes. die een actief leven leiden zonder een op schrift gestelde
theologie te bezitten. De gemeentes hebben geen geestelijken of
overkoepelende organisatie. Dit is verteld door dr Paul Hansen,
de secretaris voor Europa van de Lutherse wereldfederatie, die
de gemeentes heeft bezocht.
ming gekregen, aan de gemeentes
theologische lectuur en Duitstalige
bijbels te sturen.
De gemeentes bezitten een sterk,
persoonlijk geloof. Zij treden met
een actief getuigenis in de wereld
naar buiten en trekken velen aan
met hun blijde kerkdiensten en hun
zeer natuurlijk gemeenschappelijk
gebed. Volgens Hansen geven de ge
meentes een vrij aardig beeld van de
vroegste christelijke gemeentes. In
Alma Ata maakte Hansen een dienst
van zeshonderd van deze mensen
mee. Hansen had na twaalf Jaar toe
stemming gekregen, een bezoek te
brengen aan enkele groepen Duitsta
lige lutheranen in Kazakhstan. Hij
was in gezelschap van ds Kalnins uit
Riga in de Sowjet-republiek Litauen.
die jaarlijks op bezoek gaat in Sibe
rië. Kazakhstan en Kirgizië
BRUSSEL Volgens gegevens in
het jongste „Jaarboek van de protes
tantse kerken in België" (1972) en de
statistieken over 1975-1976 van het
protestants godsdienstonderwijs,
zijn er nu naar schatting ten minste
95.000 a 100.000 protestanten in
België.
De cijfers zijn ook voor ingewijden
moeilijk te achterhalen, omdat lang
niet alle gemeenten de gewenste ge
gevens verschaffen. Bovendien han
teren niet alle dezelfde normen. Van
de 382 bekende Belgische protes
tantse gemeenten en geloofsge
meenschappen publiceert de helft
(190 gemeenten) statistieken. Som
mige gemeenten vermelden alleen
de leden met stemrecht, andere de
volwassen deelnemers aan het
avondmaal, en weer andere het aan
tal volwassen gedoopte leden. Van
de 190 gemeenschappen zijn er 113,
met in totaal 33.188 leden, verbon
den aan de Federatie van protes
tantse kerken van België. Met de
overige 77 gemeenten erbij zijn er in
de 190 gemeenten 39.131 leden. Naar
Gedeporteerd
Volgens cijfers van de Russische re
gering wonen er 1.8 miljoen Rus
sische Duitsers in Kazakhstan, die
afkomstig zijn uit gebieden, waar
vroeger de Wolga-Duitsers en de
Zwarte-Zee Duitsers woonden en uit
Wolhinlê. Moskou en Leningrad. De
ze mensen werden in het begin van
de Tweede Wereldoorlog massaal ge
deporteerd naar vergelegen gebie
den. Hoeveel van deze mensen zich
christen noemen is volgens ds Han
sen niet te zeggen.
Volgens hem komen echter in hon
derden plaatsen mensen die oor
spronkelijk luthers, gereformeerd of
doopsgezind waren bijeen voor
kerkdiensten, gebeden, vergaderin
gen en bijbelstudies. Van deze ge
meentes zijn er maar ongeveer dertig
door de staat geregistreerd, maar zij
worden blijkbaar niet ln hun be
staan gehinderd Dr Hansen heeft
van de Sowjet-autorlteiten toestem-
AMSTERDAM Betaald Antwoord, de Nederlandse
steungroep van het programma van de wereldraad van kerken
tot strijd tegen rassenwaan, is niet tevreden met de mededeling
van de Algemene Bank Nederland dat zij gezien de onoverzichte
lijke situatie in Zuid-Afrika geruime tijd geen leningen meer aan
de regering van dat land heeft verstrekt.
Betaald Antwoord herinnert aan het
bloedbad van Sharpeville in 1960.
toen een geweldloze demonstratie
met vuurwapens werd beantwoord.
Na deze gebeurtenis daalden de bui
tenlandse investeringen en leningen
aan Zuid-Afrika scherp. „Kennelijk
omdat de situatie politiek en econo
misch „onoverzichtelijk" was gewor
den". aldus Betaald Antwoord.
De actiegroep wijst er op dat de
Zuidafrikaanse regering deze moei
lijkheden met twee soorten maatre
gelen beantwoordde: „verscherping
van de onderdrukking, zodat het po
litiek weer stil en overzichtelijk
werd." Ook voerde de regering sa
men met westerse belangengroepen
een grote actie voor het herstel van
de buitenlandse Investeringen. Deze
stegen daardoor scherp. De ABN en
de AMRO bank hebben daar tot in
de jaren zevenüg aan meegewerkt
De bevrijding van Mozambique en
schatting tellen de ruim 380 protes
tantse gemeenten 80.000 volwassen
leden. Onderwijsgegevens doen het
totaal, de kinderen inbegrepen, be
sommen op rond 100.000 protestante
Belgen.
De 282 gemeenten zijn te vinden in
de Protestantse (hervormde) Kerk
(76), de Hervormde (v/h Chr. Zen-
dings-) Kerk (48) en de Geref. Kerken
(7), die samen een fusie (eind 1978?)
onder de naam „Verenigde Protes
tantse Kerk van België (met 131
gera.) voorbereiden. Zij zijn verte
genwoordigd in de al genoemde fede
ratie, te zamen met de Unie van
baptistengemeenten (9) en de
Duitstalige evangelische gemeente
(5).
ROME De Filippijnse minister
van toerisme José Aspiras heeft
Paus Paulus tijdens een audiëntie
een boek over zijn land gegeven met
foto's van de hand van Gina Lollo-
brigida, de voormalige filmster die
een tweece carrière als fotografe be
gonnen is.
De intertijd door haar landgenoten
als „Gina Nazionale" aanbeden
filmster heeft de foto's gemaakt tij
dens een zakenbezoek aan de Filip
pijnen.
Angola, de aanstaande vrijwording
van Zimbabwe en Namibië en de
opstand in Soweto en elders vormen
opnieuw een situatie die de investe
ringen doet achterblijven. De Zuid
afrikaanse regering reageert op de
zelfde wijze als na 1960 Zij tracht het
peil van de investeringen op te voe
ren. door Zuid-Afrika weer „over
zichtelijk" te maken."
Betaald Antwoord vraagt nu van de
ABN en de AMRO een principiële
toezegging dat de banken niet op
nieuw achter gesloten deuren geld
van de Nederlandse samenleving
voor Zuid-Afrika beschikbaar ma
ken zodra als gevolg van verscher
ping van de onderdrukking en door
nieuwe economische steun de toe
stand in Zuid-Afrika weer „overzich
telijk" wordt. Betaald Antwoord
zegt in haar reactie dat zij deze „re
delijke vraag eigenlijk stelt namens
de stemloze onderdrukten in Zuid-
Afrika zelf.
GENT De bisschop van Gent in
België, mgr. Van Peteghem, heeft
zich gekeerd tegen het gemeente
plan het academische ziekenhuis te
voorzien van een spermabank voor
de kunstmatige bevruchting van
vrouwen.
In een persverklaring herinnert mgr.
Van Peteghem zijn diocesanen aan
de leer van de kerk op dit punt.
Kunstmatige inseminatie is alleen
toegestaan als een vrouw, die niet
op de normale wijze bevrucht kan
worden bevrucht wordt met het
zaad van haar echtgenoot.
De kunstmatige bevruchting van
vrouwen, getrouwd of niet. met sper
ma van een onbekende man, aldus
de bisschop, is „onaanvaardbaar en
in strijd met de moraal."
HET GEWELD
Tegen het einde van deze week
raakt iedereen, of hij wil of niet. in
zekere mate meegezogen in de op
zichzelf misschien onschuldige en
gezellige sfeer van elkaar cadeautjes
geven. Dat men alom kan horen dat
een groot deel van de commercie het
van deze maand met Sinterklaas en
de Mensenzoon moet hebben, werpt
op zichzelf al een bedenkelijk licht
op die commercie en onze wijze van
leven. Als het dan niet anders kan
dan moet en zal het met het geweld
van de Sint en de Heer uit onze
zakken geklopt worden. We kunnen
zuchten, als vaders en moeders en
als mensen die voor bijna onoplos
bare problemen gesteld worden, het
helpt niet. We gaan eronderdoor. De
economische macht dicteert ons dit
vreemd gedrag van inderhaast nog
iets inslaan, ons restanten in han
den te laten stoppen en wat dies
meer zij, om maar van allerlei infe
rieure troep te zwijgen. De heilige
koe van de welvaart zal leven, ook al
zullen wij erbij neervallen. Hoeveel
mensen zullen nu al hun wensen tot
de Sint of tot de Heer opzenden om
een spoedige einde van dit geweld
van schone schijn? Afgezien nog
van de velen die het toch al moeilijk
hebben met al die gezelligheid waar
zij altijd precies buiten staan. Van
deze plaats mag ik u misschien toe
wensen dat u het geloof mag behou
den bij aile aanvallen die daar van
alle mogelijke kanten op gedaan
zullen worden. Niet zozeer van de
kant van het atheïsme of van „spot
ters", maar juist van die kant waar
uw geloof vanzelfsprekend wordt
verondersteld samen te hangen met
begeerte en hebzucht. Let maar op,
voordat u het weet staat u voor een
kerststal met in het centrum de al
lernieuwste ijskast of komt Jozef u
vertellen welke nieuwe stereo
combinatie er nu weer op de markt
is en omringen herders met schaap
jes de kleine venijnige rekenmachi
nes, waarmee in de kortste keren
een bepaalde afdeling van de herse
nen wordt uitgeschakeld. Goed dan.
Moeders, sterkte! En vaders, laat je
niet.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Maassluis: D. Noord
mans te Apeldoorn; tot pred. voor
buiteng. werkz. (geest. verz. ko
ninklijke marine): J. de Roo te Uit-
huizermeeden.
Aangenomen het beroep tot pred.
voor buiteng. werkz. („Nieuw-
Vrijthof' te Tiel): P. L. J. Wapenaar
te Rhenen.
Bedankt voor Wezep: P. M.'Breugem
te Barneveld.
Afscheid op 5 december van Ridder
kerk; W. van Gorsel ber. te Wijk bij
Heusden; van Vleuten en De Haar;
N. H. Kuipéri ber. te Nieuwegein-N.
GEREF. KERKEN
Afscheid van Surhuisterveen: H.
Dijkstra ber. te Joure; van
Dordrecht: dr A. Dekker, benoemd
tot wetenschappelijk hoofdmede
werker aan de theol. hogeschool te
Kampen.
GEREF. KERKEN VRIJG.
Aangenomen naar Temeuzen: L. W.
de Graaff te Heerde-Wapenveld, die
bedankte voor Bergentheim,
Amstelveen-Mijdrecht, Damwoude-
Driesum, IJmuiden en Zoetermeer.
CHR. GEREF. KERKEN
Afscheid van Den Haag W; P. N.
Ribbers ber. te Aalsmeer; op 8 dec
van Nunspeet: J. Westerink ber. te
Urk-O.
Intrede op 8 dec. te Mussel: kand. A.
Hilbers uit Zwolle.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Aalburg: J. Mol te
Rijssen.
VRIJ EV. GEM.
Bedankt voor Groningen: P. J. Hooi
donk, legerpred. te Veldhoven.
De kerken en Vorster
In het bericht in onze krant van
'gisteren is een zin weggevallen uit
het telegram van de kerken gezon
den hebben aan de Zuidafrikaanse
premier Vorster. Ter correctie volgt
hier de tekst nogmaals:
„Vooral de arrestatie en voortgezet
te detentie van een zestal medewer
kers wekt in ons land de indruk, dat
het openhouden van contacten tus
sen zwarten en blanken en een geza
menlijk zoeken naar de gestalte van
gerechtigheid en verzoening straf
bare feiten zijn geworden. Met klem
verzoeken wij u om de ogenblikkelij
ke vrijlating van deze personen te
bewerken."
DEN HAAG In een brief aan de
leiding van de Nederduitse Gerefor
meerde kerk in Zuid-Afrika vragen
de moderamina (dagelijkse bestu
ren van de hervormde en gerefor
meerde kerken in ons land pogingen
te doen om in Zuid-Afrika te komen
tot een overleg tussen de leiders van
de verschillende bevolkingsgroepen.
De Nederlandse kerkleidingen wij
zen in hun brief er op dat de NG-
kerk toegang tot en invloed heeft op
regeringskringen
