Eva Janssen kreeg als Ina Vlaanderen nationale roem Mode van vaatdoekjes Hoe geheim is geheim? Uw probleem ook het onze Televisie is te realistisch PTJ MAANDAG 29 NOVEMBER 1976 TROUW/KWARTET 7 door Fred Lammers HILVERSUM - „Aan die hoorspelen van Paul Vlaande ren heb. ik altijd met reuze veel plezier meegewerkt. Maar ik zal nooit zeggen: wat was die Ina Vlaanderen geweldig. Als toevallig een andere actrice die rol had gekregen zou die er volgens mij ook succes mee hebben gehad, want Ina Vlaan deren was nu eenmaal een leuk, pittig, ongecompliceerd mens." Eva Janssen, de vrouw die geduren de twintig jaar de Ina-rol vertolkte denkt daar tien jaar na de laatste uitzending nog met genoegen aan terug, al ziet zij haar spelen in deze beroemde detective-serie, die tot over de driehonderd uitzendingen uitgroeide, niet als haar grootste ar tistieke prestatie. „Ina was ongeveer dezelfde functie toebedeeld als dok ter Watson bij Sherlock Holmes. Dat was voor een vrouw een idiote situa tie. Altijd werd ik door Paul Vlaan deren op sleeptouw genomen. Welke detective doet zoiets? Ik weet wel dat dit juist reden gaf tot de nodige humor, en dat was een van de sterke punten van die serie. Er konden gru welijke dingen gebeuren, maar de humor haalde er de scherpe kantjes af. Het ging bij Paul Vlaanderen vaak huiselijk toe. Daarin schuilde geloof ik het geheim van de grote belangstelling die ervoor bestond." Hoewel een actrice alle rollen die op haar weg komen moet kannen spe len, hoefde Eva Janssen zichzelf met die Ina-rol beslist geen geweld aan te doen. Die was haar op het lijf ge schreven. „Al waren er punten van verschil, zo liep Ina altijd met koket te hoedjes op, terwijl ik geen hoed kan zien, er waren in onze karakters ook de nodige overeenkomsten. Ina had intuïtie; dat heb ik ook wel en ze was evenmin als ik bang uitgevallen. Toen we vroeger in Loosdrecht nogal eenzaam woonden, deed het me niets bij nacht en ontij er op uit te trekken Toch heb ik altijd gedacht dat het een grote teleurstelling moest zijn als mensen, die Ina Vlaan deren zo idealiseerden, mij in leven den lijve zouden ontmoeten." neerd joumaiistenechtpaar dat het zo druk had met schrijven, dat er geen tijd was voor hun drie kinde ren, kwam Emile Kellenaers via kostscholen en vier jaar varen om aan geld te komen voor toneellessen („Mijn ouders wilden daar geen cent voor uitgeven omdat zij toneel hoe- rig vonden") bij het gezelschap van Eduard Verkade terecht. Daarover verteld hij; „Toen ik kwam solliciteren vroeg hij wat ik wilde gaan verdienen. Aarze lend noemde ik een bedrag van 7,50. In de pauze van de eerste voorstelling kwam Verkade naar me toe met een glas limonade, uitroe pend; „Ik zal je maar een tientje geven". Hij was een schat van een man, maar volkomen onmaatschap pelijk". Het was financieel nog geen vetpot. Om meer zekerheid te krijgen ging Emile daarom ook voordragen op voorstellingen die werden georgani seerd ter ontwikkeling van arbei ders." Daar werden grote zalen voor afgehuurd, in Amsterdam meestal Carré. De mensen die kwamen be taalden maar een kwartje, in kleine re plaatsen vaak niet meer dan twaalf-en-een-halve cent. Ze luister- den dan naar een uiteenzetting van dominee W. Banning, zagen Charlot te Köhler optreden en na de pauze kwam ik met een voordracht over Multatuli. Ik verdiende er vijf entwintig gulden mee, Lotje Köhler kreeg honderd vijf en twintig" Nadat ze in 1935 waren getrouwd gingen Eva en Emile deel uitmaken van de vaste hoorspelkern van de VARA. Ze werden vooral bij kinder hoorspelen ingezet. Na de oorlog kwam Eva bij de hoorspelkern van de radio en ging Emile omroepen. Met zijn radioprogramma „in een notedop", dat hij tot voor twee jaar bij de AVRO inhoud gaf. kreeg hij een band met velen. Incognito na ontmoette, die vertelde elke zon dagavond naar Paul Vlaanderen te luisteren „Die ontmoeting vond plaats ten huize van ir Van Gogh in Laren. Daar werd een verjaarspartij- tje gegeven waar wij op het laatste moment moesten invallen voor een zangeres, die ziek was geworden. We werden door de chauffeur van de koningin gehaald en schminkten ons in de slaapkamer van de Van Goghs Toch zijn het vooral de hoorspelen die de grote interesse hadden en hebben van Eva Janssen. Nog steeds zijn er mensen die haar aan haar stem herkennen. „We had den dat de afgelopen zomer nog, toen we op vakantie waren in Zuid- Limburg. Een paar keer kwamen er vrouwen, die in ons hotel logeerden, naar me toe. Als ze stamelden: Me vrouw, mogen we u iets vragen, maar bent u soms.wist ik al hoe laat het was. Ik zei dan maar gauw dat ik incognito was. Vroeger was dat hele maal erg. Als ik dan in een winkel iets bestelde en ik vroeg of ze mijn adres moesten hebben, zeiden ze: o, dat weten we wel. En natuurlijk vond ik die belangstelling tot op zekere hoogte ook wel leuk. Ik heb echt geen spijt van mijn Paul Vlaan- deren-periode. Ik weet dat ik eraan heb meegewerktveel mensen prettig bezig te houden, en dat is toch in de eerste plaats de taak van een actrice. Je bent er ten dienste van je pu bliek!". Eva Janssen heeft ook vaak eenak ters gespeeld, dikwijls met haar man, de vroegere acteur, voor drachtskunstenaar, regisseur en AVRO-omroeper Emile Kellenaers, met wie Eva nu bijna 41 jaar ge trouwd is. Het was tijdens die perio de. dat Eva Janssen koningin Julia- Verarming Hoewel de gouden tijden voor het hoorspel sinds de komst van de tele visie tot het verleden zijn gaan be horen, is er een kentering ontstaan. Eva Janssen is daar niet verwon derd over. „Televisie is te realis tisch. Het is een verarming voor de fantasie. Het hoorspel komt aan de fantasie tegemoet. Iedereen kan bij het luisteren naar een hoorspel zijn eigen fantasie laten meespelen. Van al de duizenden mensen die naar Paul Vlaanderen hebben geluisterd, zal iedereen zich weer een andere voorstelling hebben gemaakt van de gebeurtenissen. Bij televisie hoef je niet meer zelf te denken. De beelden worden je kant en klaar aangebo den. Vooral voor kinderen is het daarom niet goed ze te veel bij de televisie te laten zitten. Hun fanta sie moet aangewakkerd worden. Dat geldt niet alleen op het gebied van tv, maar ook voor speelgoed. Wat kinderen tegenwoordig krijgen is veel te perfect. Evenalshaar man wilde Eva Janssen lang geleden een bestaan zoeken in het voordragen. „Ik kom uit een groot gezin. Mijn ouders had den het niet breed. Vader was een harde werker, maar vaak werkloos. Vader en moeder waren fervente di lettant-toneelspelers. Als kind keek ik 's avonds over de rand van de bedstee door de glazen ruit van de kamerdeur vol belangstelling toe als zij aan het repeteren waren. Al kon ik er niets van verstaan, het boeide me reusachtig Die belangstelling moedigden zij aan. Als meisje van twaalf schreef ik al een kinderope rette „Goudkopje", dat een echte opvoering in Haarlem, de stad waar ik mijn jeugd doorbracht, beleefde. Later heb ik meer stukken geschre ven, vooral voor de AJC, zoals Bre mer stadmuzikanten. Vader, die erg handig was. maakte alle kostuums: de hond. de kat en noem maar op." Charlotte Köhler Op aanraden van mensen die ver stand hadden van toneel, stapte Eva als jong meisje op een dag samen met haar moeder naar het huis van Charlotte Köhler, toen al een be roemdheid, om haar advies in te winnen. „Zij vond mijn voordragen niet onaardig, maar voelde er toch niet voor me zelf les te geven. Ze verwees me naar Frits van Dijk, die van mening was dat ik naar de to neelschool moest gaan. Het moeilij ke punt, dat mijn ouders daar geen geld voor hadden, wuifde hij weg. Hij heeft voor een beurs gezorgd." In 1929 studeerde Eva Janssen af, ze trad in dienst van het Groot Neder- landsch Toneel. Een paar jaar later ontmoette zij in het gezelschap „De Verenigde Schouwspelers" van Pier re Mols haar man, die toen al een bewogen leven achter de rug had. Als zoon van een in Brussel gestatio- Juweeltje Eva bleef het hoorspel trouw. „Het zijn nu vooral moeder- en grootmoe derrollen die ik speel. Daar heb ik nu de leeftijd voor. De rollen worden kleiner, maar ik heb nooit neerge zien op kleine rollen. Je kunt van een kleine rol een juweeltje maken Ik herinner me dat ik lang geleden in een stuk van Dickens een meisje van vier jaar aan het sterfbed van haar moeder moest spelen. Het eni ge dat ik had te zeggen was „Mama Mama". In die twee woorden moest al de dramatiek van dat moment naar voren komen. Mensen verkij ken zich vaak op rollen. Zij begrij pen niet dat een kleine rol vaak meer van Je vraagt dan een hoofdrol, omdat je in een grote rol ruimschoots gelegenheid krijgt een persoon op te bouwen, terwijl je in een kleine rol een karakter meteen moet neerzetten." Ondanks de drama's die soms moe ten worden weergegeven gaat het bij het opnemen van hoorspelen vaak vrolijk toe." Vooral vroeger, toen we zelf nog de geluiden moes ten maken. Als de mensen dat eens hadden kunnen zien hadden zij zich tranen gelachen. Een ratelend rij tuig werd door een van ons hoorbaar gemaakt door kokosnoten tegen el kaar te slaan. Een ander kwam dan met een ouderwetse koffiemolen aanlopen omdat het geluid dat je daarmee kon maken overeenkomt met een rijtuig dat tot stilstand komt. Dat is er nu niet meer bij. Vrijwel alle geluiden staan authen tiek op de band. Dat is gemakkelijk, maar soms verlang ik nog wel eens naar die tijd van improviseren," zegt Eva Janssen, en ze laat haar blik vanuit haar hoge torenflat dwalend gaan over de lichtjes van het avondlijke Hilversum. door Mink van Rijsdijk „Kun jij een geheim bewaren?" vroeg mijn vriendin spelletjes. Maar ik kan het toch ook niet maken om Mia. Een gekke vraag, te meer omdat er nogal botweg te zeggen dat de hele familie- en vrienden dreigend bij werd gekeken. Een moeilijke vraag kring al op de hoogte is? bovendien, want het kunnen bewaren van een geheim wordt terecht tot de positieve eigenschappen van een mens gerekend. Waarom zou je jezelf dan zo kastij den door zo'n vraag ontkennend te beantwoorden? Wie laat de kans lopen eigen imago te bevestigen of te verbeteren"7 Mia zag duidelijk dat ik wel te porren was voor een geheim, waardoor de dreiging in haar blik plaats maakte voor iets samenzweerderigs. ,,Ik geloof wel dat ik jou vertrouwen kan." meldde ze nog ten overvloede, een opmerking die kenmerkend is voor het sfeertje van ..meiden onder elkaar (Bij mannen heet dat ..ouwe jongens krentebrood"). Mia kon zich niet langer inhouden en brandde los: ..Nou moet je horen. Gisteren sprak ik Bep en die vertelde me onder geheimhouding dat Anneke in verwachting is Ja - enig. maar stil nou even Bep had het gehoord van Bca. maar ze wist niet of Bea het blijde nieuws rechtstreeks van Anneke zelf of van Jeanne had vernomen, ledereen is natuurlijk verrukt, maar ik hoorde dat «Anneke het nieuws van de baby nog niet aan de grote klok w il hangen. Logisch natuurlijk na al het getob dat zij en Jan achter de rug hebben." Ik was blij voor Anneke, maar begreep het verhaal dat opgehangen werd als geheim niet zo goed. Ten minste Bep. Bca. Jeanne. Mia en ik waren inmiddels op de hoogte van het heuglijke nieuws, zodat het begrip geheim me lichtelijk misplaatst voorkwam. Dat zei ik dan ook. Mia benaderde de kwestie een beetje anders. ..Ik zit met een veel delicater probleem. Vanmiddag zie ik Anneke en stel nou eens dat ze het mij wil vertellen ..Onder geheimhouding." viel ik haar spottend in de rede. ..Doe niet zo melig. Mijn vraag is: hoe moet ik reageren? Vlieg ik haar blij verrast om de hals alsof ik van niets weet? Ik ben niet zo goed in dat soort Dat lijkt me zo cru. Ik zit er wel mee hoor ..Eerlijk duurt het langst," opperde ik braafjes, waarna Mia snibbig informeerde of ik nog meer clichés in huis had. Dat was wel het geval, het leek me echter tactloos die nu te spuien „Ik geloof dat je zulke precaire problemen niet ethisch, maar psychologisch moet benaderen." peinsde Mia, „en zeg nu niet dat, het een het ander niet uitsluit, je bent al onuitstaanbaar genoeg." Ze had gelijk, ik deed onuitstaanbaar Mijn hele houding straalde morele herbewapening uit tegen de waanzin van vertrouwelijke mededelingen, die vrolijk van mond tot mond gaan en rap publieke geheimen worden. Mijn opstelling was huichelachtig, want hoe vaak had ik zelf niet meegedraaid in zo'u proces" Kunnen wij een geheim bewaren? Soms. altijd of nooit? De vraag boeide me zo. dat ik er een kleine privé-enquête over gehouden heb. De uitslag is niet zo interessant lk had namelijk geen leugendetector bij de hand. waardoor de gegevens wat de betrouw baarheid betreft nogal op losse schroeven staan. Met enkele van de ondervraagden raakte ik over het onderwerp wat aan de praat. Uit deze gesprekken geef ik graag een paar opmerkingen door. Iemand zei „We kunnen wel een geheim bewaren, maar we willen het meestal niet." Een ander merkte op: „Geheimen zijn vaak zo pikant, zo sensationeel, dat je ze wel door móét vertellen. Je krijgt er zo lekker de aandacht mee Nummer drie meende: „Wie meet er niet met twee maten? Als je in deze tijd over het slordig omspringen met geheimen praat, denkt iedereen aan de zaak Menten. Maar er zijn ook kleine geheimen en het prijsgeven daarvan maakt het leven ei ook niet veiliger op Zet dat maar eens in de krant Dat heb ik hierbij dan graag gedaan en als u Anneke ziet, doet u maar alsof u van niets weet." door Annemarie Lücker De man van de praktische en spor tieve mode in Parijs is de zes en twintig jarige Jean Charles Castel- bajac. Vorig jaar kwam hij ineens sterk opzetten tussen de gevestigde groten van de Pret a Porter, met een serie sportieve anoraks, jassen, par ka's en overalls die vrij weinig met de geldende modelijn te maken heb ben. Z'n meeste kleren zijn gemaakt van natuurlijke materialen en in na tuurlijke kleuren. Hij verwerkt ka toenen netjes, vaatdoekjes, dweilen, theedoeken, canvas, ongebleekt ka toen, dekens, stofdoeken, molton en beddetijk. Kortom al het denkbare huishoudelijk textiel is mogelijk. Jean Charles de Castelbajac maakt kleren waarin vrouwen kunnen be wegen en werken, ze hebben vaak weinig met mode te maken en doen eerder a-modisch aan. Zo ontwierp hij een parka met een net op de rug. om babies in te dragen en boodschappen in op te bergen De mode van Castelbajac was afgelo pen zomer in enkele exclusieve boe tieks in Nederland te koop, maar de prijzen waren vrij hoog. Deze herfst- zijn er ook in de collec ties van de confectiefabrikanten kleren te vinden van makkelijk huishoudkatoen. Gelukkig liggen de prijzen aanzienlijk lager Katoen in de winter is tegenwoordig zo vreemd niet meer. Door katoenen stoffen te ruwen, winddicht te weven, water afstotend te maken en door twee lagen katoen samen te verwerken, worden materialen verkregen die al le eigenschappen bezitten om de winterkou te trotseren. Een mooi voorbeeld zijn de blauwe gewatteer de jasjes, het „nationale" werkmans tenu van de „peoples republic of China", die zomer en winter doorge dragen worden Tekst bij foto: Twee modellen van dweilkatoen uit de collectie van Mo- hanjcet. De jas met capuchon kost 197.50; de anorak met de hooibals is 99.75. VRAAG: .fat is het adres van de schrijfster Jo van Dorp-Ypma? ANTWOORD: Waarschijnlijk hangt deze vraag, die in veelvoud tot ons kwam, samen met een vraag van Klaas Koopman in de gids van de NCRV van 9 oktober. Het adres is Oosterweg 13 Feerwerd (met twee ees) Gr. tel 05941-427. Voor u nu een zwaar boek via de post gaat verzen den. is het nuttig even te vragen of het nog wel nodig is. VRAAG: Is waterkers hetzelfde als tuinkers? ANTWOORD Niet hetzelfde, wel verwant. Wij kennen (kenden?) tuin kers als kleine zeer verdeelde blaad jes die gezaaid werden op een flanel len lapje of een bord met water, of op de gestreepte rug vah eenvoudige varkentjes van ongeglazuurde klei. Ook de logeerpartijen bij grootmoe ders werden opgeluisterd door een zaaifeest op een kroesharige kop. Na een paar dagen mocht je dan zelf met een schaar de blaadjes eraf knippen (namens de kleinkinderen en de grootmoeders: maak nu ook eens van dergelijke Kitschdingen. want ze zijn zo leuk). Tuinkers eet men met citroen en suiker op be schuit Waterkers heeft kleine ronde blaadjes In het buitenland groeit ze wel in het wild (Fr. Cresson. Eng. cress) Heerlijk in slaatjes en bij kaas in Frankrijk. Bij Cress denkt men direct aan verrukkelijke en keurig verpakte Engelse sandwi ches VRAAG: Het is nu de tijd om de nestkastjes na te kijken en te ver nieuwen Nu daar zijn mijn nestkastjes dan wel aan toe. maar het adres, waar ik ze vroeger bestel de. is onvindbaar Weet u er een0 ANTWOORD: Ik raad u aan contact op te nemen met „Vogelbescher ming" Driebergseweg 16B te Zeist, tel. 03404-25406. In de winkel aldaar zijn verschillende kastjes kant en klaar te koop. maar ook als bouw pakket af te halen. Zoekt u een model voor een nestkast voor een torenvalk, dan kunnen wij u ook helpen met een werktekening, be staande uit twee fotocopieën plus beschrijving, die wij enige jaren ge leden daartoe ontvingen van een van onze abonnees in de IJsselmeer- polder. Onze onkosten vergoedt u door 1,50 aan postzegels in uw enveloppe bij te sluiten. VRAAG: Hoeveel schepen van Ne derlandse reders varen onder vreem de (Liberiaanse. Panamese) vlag? ANTWOORD: Bij verschillende in stanties deelde men ons mede, dat alle berekening een slag in de lucht is. omdat juiste gegevens ontbre ken Er zijn geen goede criteria, want wat zijn eigenlijk Nederlandse rederijen onder buitenlandse vlag? Dat is niet na te gaan. U heeft waarschijnlijk een paar weken gele den in ons blad gelezen, dat bijna de helft van onze schepen onder een goedkope vlag vaart, maar ieder kan die cijfers berekenen zoals hij wil Het vergelijken en beoordelen van de arbeidsvoorwaarden en veilig heidsvoorschriften, eisen die aan be manning gestold worden, en de lo nen ligt niet op het terrein van deze rubriek VRAAG: Op 22 oktober zagen we het grasland bij ons in de buurt vol paardebloemen. Het leek lente Hangt dit samen met de droge hete zomer? Is de natuur van slag af? ANTWOORD: Na het vroege zachte voorjaar en de droge zeer warme zomer, hebben we een lang zacht najaar meegemaakt, met net zoveel vocht, dat de weiden er uitzagen of het voorjaar werd. Gelukkig voor de mensen, wier zorgen voor de winter- voeding van koeien en ander vee al zwaar genoeg is. De hoeveelheden paardebloemen en madeliefjes wa ren opvallend en prettig om naar te kijken Toen het gras weer begon te groeien, was het gedaan met het duizendblad, dat als een witte waas bermen en grasvlakten overdekt had Men zou kunnen zeggen De natuur is nooit van slag. maar werkt zelf corrigerend. Een tweede bloei komt meer voor, maar na een eerste uitbundige grasbloei, komén de bloemen niet meer zo en bloc terug. In de wei ziet men vele bloemen wel individueel bloeien ook de paarde bloem, maar zo massaal als dit na jaar hebben ook wij het zelden gezien Vraag: Graag zou ik contact opne men met de Nederlandse Quakers. Zou u me enige adressen willen opgeven? Antwoord: In het blaadje: De vrien denkring komen elke maand twee bladzijden voor vol adressen van de contacten en van de plaatsen waar de wijdingssamenkomsten worden gehouden. Stadhouderslaan 8, Den Haag. Op uw verzoek zal men u daar gaarne al wat u wilt weten vertellen. Vraag: Zou u mij iets kunnen vertel len over een zuster van Koning Wil lem II, die Marianne zou geheten hebben? Antwoord. Deze Marianne was tij dens haar leven een zeer besproken en bekritiseerde figuur, maar in haar eigen kring was zij zeer geliefd en gewaardeerd. Er bestaat een boekje over haar. Pr. M. der Neder landen (1810-1883) door C H Voor hoeve. In Voorburg zijn verschillen de herinneringen aan deze prinses o.a. in de Oude Kerk, waar een Prin sessebank en een plateau onder het orgel getuigt van haar krachtig mee leven in deze gemeente. Voor Konin gin Wilhelmina was zij het voor beeld van een moedige, sterke vrouw, die de moed opbracht zichzelf te blijven omstandigheden onder alle Vraag: Graag zouden wij in de kerstvakantie niet bij de kinderen gaan logeren, al worden wij heel welgemeend en hartelijk door allen uitgenodigd Wij vinden dat elk jong gezin eigen traditie moet opbouwen op de eigen manier en als alle drukte van vakantie en feestdagen voorbij zijn, is het heerlijk alle verhalen te horen van weerskanten. Dit hebben we nu een paar keer zo georgani seerd en we kunnen het ieder aanra den, zolang het mogelijk is het zo te doen. Nu komt de vraag eigenlijk: Liever niet meer naar het buiten land. vooral in de winter niet, maar waar vinden we een pension, of hotel in. laten we zeggen de sfeer van bejaarde lezers van Trouw en dan weet u wel wat bedoeld wordt, maar niet in een conferentieoord, of waar we ver moeten lopen, naar het stati on en naar de kerk. ANTWOORD: In een persoonlijk schrijven heb ik deze abonnees in lichtingen verstrekt (deze rubriek leent zich niet voor directe reclame! maar daar wel bijgeschreven, dat het rijkelijk laat is in de tijd. want er is kans dat de meeste resèrveringen al gemaakt zijn. Enfin, proberen maar. Bij het maken van plannen als deze zou lk willen adviseren de advertenties in Trouw ook heel grondig te bekijken. Uiteindelijk ge ven we onze eigen ervaringen met dergelijke adressen door Vragen (één per brief) zenden naar uw probleem ook hel onze. Postbus 507, Voorburg. Naam en adres vermelden. Eén gulden aan postzegels bijsluiten. Geheimhouding is verzekerd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 7