t Sneeuwstormen bemoeilijken reddingswerk Weinig vuurwerk op topconferentie EG Israël vraagt Libanese buffer in Zuid-Libanon Marteling politieke gevangenen in Iran Gevangenen in Marokko gaan in hongerstaking Socialisten: begin met nieuwe economische orde Mental in Turkije stijgt ïerucht over remierschap oor Nkomo Nieuwe zwarte partij Z-Afrika Amnesty International rapporteert: Kremlin aanvaardt uitnodiging voor bezoek Venezuela Meningsverschillen over oorzaak crisis veel onzekere factoren rond gespreksonderwerpen - »ndag 29 november 1976 buitenland NKARA (Reuter, UPI, AP) In Oost-Turkije, waar zich Igelopen woensdag een zware aardbeving voordeed, hebben evige sneeuwstormen gisteren het reddingswerk zeer bemoei- |tt. eel vrachtwagens met hulpgoede- d bleven ondanks de inspanning lortdurend in de sneeuw steken en )k de internationale steun door de cht, ondervond aanvankelijk grote rtraging. Honger, kou en sneeuw nog steeds nieuwe aardschokken n nu de voornaamste vijanden van overlevenden die vaak apatisch de puinhopen van hun woningen hun doden zitten te treuren, istermiddag hield het op met eeuwen en konden de vliegtuigen ft goederen voor de ongeveer .000 daklozen weer van het vlieg- ld van de Turkse hoofdstad Anka- opstijgen. Tegen de avond was er hter volgens Turkse radiostations SNEVE, SALISBURY (Reuter, PI, FP) Hooggeplaatste functio- rissen van de buitenlandse vleu- van de Afrikaanse Nationale lad de zogenoe.nde groep- >ezorewa hebben gezegd dat er n overeenkomst is gesloten tussen oot-Brittannië en de frontlijnsta- (Zambia, Tanzania. Botswana, jzambique en Angola) om de lei- ig van een overgangsregering in lodesië in handen te geven van shua Nkomo. como is de leider van de binnen- ndse vleugel van de ANR en de langrijkste rivaal van bisschop >el Moezorewa. Welingelichte lngen in Londen hebben de uit raken van de groep-Moezorewa rolkomen speculatief" genoemd, olgens Moezorewa's woordvoerder in de Britten onder druk van de erenigde Staten akkoord gegaan iet de verkiezing van Nkomo Moe- >rewa heeft zelf in het verleden 'ashington ervan beschuldigd Nko- tot overgangsleider in Rhodesië 1 willen bestempelen. 1 buitenlandse ANR-vleugel larschuwt dat er een burgeroorlog n uitbreken in Rhodesië wanneer tomo zonder verkiezingen be emd wordt tot overgangspremier. vleugel is van mening dat zelfs or de vorming van een overgangs- Jering algemene verkiezingen Oeten worden uitgeschreven. f delegaties bij het Rhodesië- 'erleg in Geneve zullen deze week ider leiding van conferentievoor- tter Ivor Richard beginnen met de Ésprekingen over de vorming van fc overgangsregering nu de leiders jn het „Patriottisch Front" Nkomo Robert Moegabe akkoord zijn aan met het compromisvoorstel er de onafhankelijksdatum en dat houdt dat Groot-Brittannië „vast het standpunt staat" dat de akelijke procedures voor 1 aart 1978 voltooid zullen zijn. De vachting is dat de discussie over overgangsregering een zeer stor- ichtige zal worden omdat de blan- delegatie van premier Ian Smith al van mening verschilt met de zwarte delegaties. weer sprake van zware sneeuwval en sommige vliegtuigen konden daar door niet landen op het kleine vlieg veld van de provinciehoofdstad Van. In veel getroffen streken verblijven overlevenden in van dekens en kle den gemaakte gemaakte tenten die veel te weinig beschutting bieden tegen de felle kou. Turkse functiona rissen zeiden gisteren aan te nemen dat er tot dusver ruim 4000 mensen zijn omgekomen. Maar men vreest dat het dodental nog aanzienlijk zal stijgen, ook vanwege de kou en de slechte weersomstandigheden. Turkse reddingswerkers lieten giste ren weten dat de tenten die vanuit de Verenigde Staten en West- Duitsland worden aangevoerd, geen voldoende beschutting bieden tegen de kou. Zij hebben om een zwaarder type tent gevraagd. Campagne In Van is een campagne begonnen om zoveel mogelijk daklozen onder te brengen in overheidsgebouwen en andere openbare gelegenheden. Alle auto's in het gebied zijn ter beschik king gesteld van de autoriteiten in een poging de reddingswerkzaamhe den zoveel mogelijk te bespoedigen. Intussen hebben vier Westduitse Boeings 707 in de afgelopen dagen al 100 ton hulpogoederen van West- Duitsland naar Ankara gebracht. Vandaar worden de goederen door de Westduitse luchtmacht naar Van gebracht. Ook gisteravond stegen weer vliegtuigen van de Luftwaffe om het uur op van het vliegveld van Ankara. Via deze luchtbrug zal ook een medische eenheid naar het ge troffen gebied gezonden worden. Gisteren is ook de Amerikaanse mi nister van handel. Elliot Richardson in Ankara aangekomen. Hij had van president Ford opdracht gekregen vanuit Belgrado een reis naar Tur kije te maken om te zien welke ver dere hulp de Verenigde Staten zou den kunnen bieden. JOHANNESBURG (Reuter) Ge matigde zwarte Zuid-Afrikanen zul len vandaag een nieuwe politieke partij presenteren het „Verenigde Zwarte Front". Deze partij keert zich tegen het apartheidsbeleid van de blanke regering, maar ook tegen de radicale opvattingen van studen ten-verzetsgroepen zoals die in de loop van dit jaar bij de gebeurtenis sen in Soweto en elders naar voren zijn gekomen. Grote man achter de nieuwe partij is Gatsha Boethelezi, premier van de bantoestan („thuisland" in wor ding) Kwazulu. De partij gaat een bindend element vormen tussen zwarte notabelen, leden van de zwarte middenklasse en die zwarte kerkelijke leidslieden die tegen de apartheid zijn, maar ook tegen radi cale politieke agitatie. De partij zal op 16 december een „nationale conventie" beleggen waarvoor'tal van zwarte en kleurlin genorganisaties zijn uitgenodigd. „Zo'n buffermacht onder leiding van de Libanese president Elias Sarkis kan erg snel en gemakkelijk georga niseerd worden", zo zei gisteren de Israëlische minister van buiten landse zaken Jiggal Allon Ook pre mier Jltzak Rabin zei gisteren in Genève dat het stationeren van „een onafhankelijke Libanese strijd macht", zoals ook al door Sarkis zou zijn voorgesteld, de beste manier is om nieuwe conflicten in het grensge bied met Israël te voorkomen. Rabin zei verder dat Israël bereid is de Geneefse vredesconferentie over het Midden-Oosten te hervatten. Hij stelde voor om het overleg, dat sinds WENEN (UPI, AP) In Iran worden tussen de 25.000 en 100.000 mensen om politieke redenen gevangen gehouden. Velen van hen worden zwaar gemarteld en verder vinden er regelmatig executies en moorden plaats. Dit zegt Amnesty International, de organisatie die zich het lot aantrekt van politieke gevangenen overal ter wereld, in een gisteren in de Oostenrijkse hoofdstad Wenen uitgebracht rapport. Het rapport geeft een overzicht van de toenemende onderdrukking in Iran gedurende de afgelopen 10 jaar. Er staat een beschrijving in van de activiteiten van de SAVAK, de nati onale veiligheidsdienst, die zich mo menteel uitstrekt tot in vele landen buiten Iran. De SAVAK kan ieder een arresteren die verdacht wordt van politieke overtredingen. Officiële Iraanse berichten spreken van 3200 terroristen die een straf uitzitten, maar volgens Amnesty is het aantal veel hoger. Bovendien zijn de meesten van de gevangenen geen terroristen maar mensen die uitslui tend om politieke redenen gevangen worden gehouden. Onder hen zijn een aantal theologen, kunstenaars en hoogleraren, islamitische dissi denten en marxisten, maar ook le den van etnische minderheden die aan vervolging bloot staan, zoals de Koerden, Baloechi's en Azerbeij- ani's. Volgens Amnesty zijn door de mili taire tribunalen in Iran sinds 1972 driehonderd doodvonnissen uitge sproken. Leden van organisaties die tegen de monarchie zijn lopen even goed het risico die tegen de mo narchie zijn het risico gedood te wor den als mensen die bij spionage zijn betrokken. De SAVAK, die de arres taties verricht en ook de verhoren voert, maakt zich veelvuldig schul dig aan martelingen. Volgens het rapport variëren de praktijken van de geheime dienst van ouderwetse geseling tot het toedienen van elektrische schokken, het uitrukken van de nagels, verkrachting en ver minking van de geslachtsorganen. trouw/kwartet 5 Van een onzer redacteuren AMSTERDAM In de gevangenis Ain Borja in de Marokkaanse stad Casablanca zijn 240 politieke gevangenen sinds 15 novem ber in hongerstaking. Op 8 november hebben deze gevangenen die al meer dan twee jaar geleden werden aangehouden en nog steeds niet berecht zijn, de Marokkaanse minister van justitie Abbes Kaissi schriftelijk van hun besluit op de hoogte gebracht. Burgers en militairen zoeken in het Oostturkse stadje Caldiran naar slachtoffers en bruikbare goederen. Éénderde van de bevolking van Caldiran kwam om bij de aardbeving van vorige week. JERUZALEM, GENÊVE, BEIROET (Reuter, UPI, AP) Israël heeft gisteren officieel aangedron gen op de snelle vorming van een Libanese veiligheidsmacht, die in het zuidelijke deel van Libanon als buffer zou moeten optreden tussen de Israëlische troepen en het Syrische leger, dat dan ten noorden van de Litani-rivier, de „rode lijn" moet blijven. Deze 240 politieke gevangenen wer den ln november 1974 tijdens een massale arrestatlegolf opgepakt. Zij worden officieel verdacht van het beramen van een „aanslag op de staatsveiligheid" Oorspronkelijk zouden ze uiterlijk 1 september of begin oktober terechtstaan, maar het proces werd op het laatste ogenblik voor onbepaalde tijd uitge steld. De hongerstaking heeft tot doel de Marokkaanse autoriteiten te dwin gen een nieuwe datum voor het mas saproces vast te stellen. Tevens wil len zij met deze actie de dood van Abdellatief Zeroeal herdenken. Ze- roeal die op 4 november 1974 werd aangehouden overleed tien dagen la ter in de gevangenis.In kringen van de Marokkaanse politie is men er stellig van overtuigd dat Zeroeal aan de gevolgen van martelingen is be zweken. Uitzichtloos Tegelijkertijd met de brief van de politieke gevangenen riepen 112 fa milieleden de autoriteiten op een procesdatum bekend te maken. ZIJ noemden de situatie van hun kinde ren „uitzichtloos" en wijzen er op dat de huidige situatie „ln strijd Is met de rechten van de mens en de princi pes van de democratie. De politieke gevangenen beëindigen hun brief aan de Marokkaanse minister van Justitie met de woorden „Het feit dat wij de hongerstaking voor onbepaal de tijd ondernemen, toont onze vastbesloten wil onze strijd voort te zetten tot de dood er op volgt om ons legitiem recht op berechting of vrij lating te verkrijgen. De verantwoor delijkheid voor ons leven in de vol gende weken leggen wij in uw handen MOSKOU (Reuter) Sowjet- partljleider Leonid Breznjew, presi dent Nikolai Podgorny en premier Alexej Kosygin hebben een uitnodi ging aanvaard voor een bezoek aan Venezuela. Dat werd gisteren bekend ln een communiqué aan het slot van het vierdaagse bezoek dat de Venezo laanse president Carlos Andres Pe rez aan Moskou heeft gebracht. Tijdens dat bezoek constateerden beide landen dat er een goed kli maat bestaat voor wederzijdse sa menwerking op economisch gebied. De Kremlln-top heeft Perez uitnodi ging voor een tegenbezoek aan vaard, maar er is geen datum vastgesteld. Dat zal volgens het communiqué gebeuren op een „pas send tijdstip". Als het doorgaat wordt dit bezoek het eerste dat de Kremlln-top aan een Latijns- Amerikaans land brengt. 1973 is opgeschort, te laten verlopen naar het voorbeeld van de Europese veiligheidsconfentie die werd afge sloten met de verklaring van Helsin ki. Rabin lichtte verder het Israë lische besluit toe de resolutie van de Algemene Vergadering van de Ver enigde Naties te verwerpen waarin wordt voorzien ln de oprichting van een Palestijnse staat op de westelij ke Jordaan-oever en de Gaza-strook. Beide gebieden worden momenteel door Israël bezet. „Deze gebieden zijn gedurende 18 Jaar in Arabische handen geweest. Waarom werd toen geen Palestijnse staat opgericht?" aldus Rabin die vond dat nog steeds het voornaamste doel van de PLO is. de vernietiging van de staat Israël. „In hun grondwet is absoluut geen plaats voor het principe van een Joodse staat". In Beiroet heeft zaterdag de opper bevelhebber van de christelijk- Libanese strijdkrachten, Gemayel gezegd dat de Syrische troepen niet zuidelijk Libanon zullen binnentrek ken „omdat de situatie daar te ge voelig is". Deze verklaring volgde °P de Palestijnse eis dat de Syriërs dat wel moesten doen om te voorkomen dat de christelijke troepen ln dat gebied verder werden bewapend door Israël. Tot nu is de inzameling van wapens van de verschillende mi lities in Libanon nog geen succes geworden. Jordanië De Jordaanse premier MoedaJ Ba- dran heeft zaterdag het ontslag van zijn vier maanden oude kabinet aan gekondigd en onmiddellijk daarna een nieuw kabinet van 19 man ge vormd, zo is gisteren door radio- Amman bekend gemaakt. Vijf minis ters van het vorige kabinet zijn ver dwenen. terwijl er zeven nieuwe zijn gekomen. Defensie, buitenlandse- en binnenlandse zaken zijn in dezelfde handen gebleven. GENEVE (Reuter. UPI, DPA, AFP) De socialistische rege ringen en partijen moeten definitief stappen zetten in de richting van een nieuwe economische orde op socialistische grondslag. Dit hebben afgevaardigden van zeker vijftig socialistische partij en geëist aan het slot van de bijeenkomst van de Socialistische Internationale. De Internationale vraagt in een reso lutie om ingrijpende maatregelen teneinde de volledige werkgelegen heid en een grotere invoer uit de ontwikkelingslanden te waarborgen. Tot deze maatregelen behoren ook het vormen van gemeenschappelijk bezit en het toezicht op de onderne mingen. Het congres ziet ln het soci alisme het enige alternatief voor het kapitalisme en het communisme, die volgens de deelnemers de be langrijkste vormen van onderdruk king in de moderne wereld zijn. In het debat over de economische ontwikkeling traden duidelijke me ningsverschillen aan de dag. De Westduitse bondskanselier Helmut Schmidt noemde de inflatie de voor naamste oorzaak van de econo mische crisis ln de wereld en legde er de nadruk op dat het herstel van de economie ln de afzonderlijke landen een voorwaarde is voor het scheppen van een nieuwe economische orde. Zijn collega Bruno Kreisky van Oos tenrijk was het hier niet mee eens. Volgens hem is de inflatie alleen maar een verwijzing naar die crisis. Andere oorzaken zoals speculatie in de dollar en de speculaUe met grondstoffen moeten volgens Kreis ky zeker niet minder ernstig worden genomen Ook de Nederlandse pre mier Den Uyl had kritiek op Schmidt. HIJ waarschuwde voor het mislukken van de Noord-Zuid- dialoog ln Parijs, omdat dan de eerste stap naar een nieuwe econo mische orde onmogelijk wordt. Hij maande de westerse industrielanden de verplichtingen na te komen, die zij op interna Uonale conferenties op zich hebben genomen. Keerpunt Volgens waarnemers is dit der tiende congres een keerpunt gewor den ln het bestaan van de Socialis tische Internationale door het be sluit het strikt Europese kader waarbinnen men tot nu toe gewerkt had, te doorbreken en zich te wen den tot de derde wereld. Het congres, aldus de waarnemers, heeft getoond dat het de zorgen van de arme en verdrukte volkeren tot de zijne wil maken. De socialistische Internationale zal blijkens een uit spraak van het congres voortaan ook terdege rekening houden met het verschijnsel van het „Euro- communlsme", de onafhankelijke houding van bepaalde Europese communistische partijen tegenover Moskou en sommige fundamentele thesen (zoals de dictatuur van het proletariaat) van het marxisme. Dor Bert van Panhuis t topconferentie van de regeringsleiders van de negen EG-landen, de zogenaamde Europese >ad, die van vanmiddag tot morgen omstreeks het middaguur in Den Haag wordt gehouden, (looft weinig vuurwerk op te leveren. De geringe tijd, die de negen zich ditmaal gunnen, zal (ornamelijk opgaan aan „algemene oriëntaties en het geven van impulsen", zoals de Nederlandse Inister van buitenlandse zaken mr. Max van der Stoel stelde. Er zal nauwelijks een besluit toden genomen en als zodanig is deze Europese Raad een wat teleurstellende afsluiting van (derlands voorzitterschap van de EG. I onderwerpen, die vandaag en pgen zeker of hoogstwaarschijn- I aan de orde komen zijn beslist H van gering belang maar ze zijn fcr zoveel onzekere factoren omge- fr. dat er geen spijkers met koppen p te slaan. Dat geldt bijvoorbeeld ör de bespreking van de gang van ïen op de conferentie voor inter zonale economische samenwer- >g (CIES). beter bekend als de Drd-Zuid-dialoog. Dord-Zuid-dialoog dag of tien geleden slaagden de ters van buitenlandse zaken er ns hun bijeenkomst in Brussel in tot een gelijkluidend idpunt te komen over de speel- ite voor de EG-delegatie in het ird-Zuid-gesprek van negentien 1en van de derde wereld en acht len van het geïndustrialiseerde •ten Afgesproken werd in Brus- "lat„Den Haag" verder zou over- ;n over met name de kwesties de schuldenlast van de derde- pldlanden en het gemeenschap- (Jk grondstoffenfonds. I* twee aspecten zijn de be langrijkste oorzaak van het voortdu rende gesukkel, dat kenmerkend is voor het Noord-Zuid-gesprek in Pa rijs, dat in beginsel op 15 december op ministersniveau moet worden af gesloten. In beginsel want de kans is groot dat de slotronde tot het ko mend voorjaar zal worden uitge steld. Dit is echter pas met zekerheid te zeggen nadat de twee co- voorzitters van de Noord-Zuid- dialoog, de Canadees McEachen en de Venezolaan Perez Guerrero, el kaar in New York hebben gesproken, een gesprek dat né de topconferentie in Den Haag wordt gehouden. Die kans op uitstel van de slotronde onder meer mogelijk geworden doordat de gematigden onder de der- de-wereldlanden op het ogenblik de afgelopen tijd het stuur van de radi calen hebben overgenomen ver mindert de toch al geringe kansen op een gezamenlijk standpunt van de negen in Den Haag. Vooral omdat de meningsverschillen tussen Neder land en West-Duitsland nog erg groot zijn, zal men het nemen van besluiten liever uitstellen tot begin volgend Jaar, een wens die beslist ook samenhangt met het afwachten van het OPEC-beraad over de olie prijzen in de tweede helft van de cember. Economische situatie Het belangrijkste gespreksonder werp zal daarom waarschijnlijk de economische toestand van de Euro pese Gemeenschap worden. Er zijn wat dat onderwerp betreft vele pro blemen. De negen hebben een werkloosheidspercentage van door de bank genomen 4,6 procent en de vooruitzichten op verbetering zijn zeer gering. De bestrijding van die werkloosheid zal dan ook aan de orde komen maar wat de negen er tegen denken te ondernemen blijft voorlopig nog een vage zaak. Nederland zal in het kader van de economische beschouwing ook het plan-Duisenberg aan de orde stel len. Dit plan. waarmee EO- voorzitter Nederland deze zomer al enige indruk mee trachtte te maken, beoogt via een beter evenwicht tus sen de wisselkoersen van de negen Dr. Wim Duisenberg munteenheden ln de EO te komen tot een meer op elkaar afgestemd economisch beleid binnen de ge meenschap. Minister dr Wim Dui senberg (financiën) heeft ondanks de koele en soms afwijkende reac ties van de afgelopen maanden goe de hoop dat hij de partners van Nederland voor zijn ideeën weet te winnen. Dat geldt zelfs voor West- Duitsland dat tot nu toe de meeste reserves heeft getoond. Premier Leo TindemaM „Den Haag" zal wat het onderwerp economie betreft echter niet al te stevig uitpakken, omdat er ook hier veel onzekere factoren zijn. Dat zijn bijvoorbeeld de ontwikkelingen ln Italië en Groot-Brittannië (en ln mindere mate in Frankrijk) maar ook de kansen op een derde topover- leg tussen de Verenigde Staten, Ja pan en de grote EG-landen zoals de afgelopen anderhalf Jaar ln het Franse Rambouillet en op het Caral- biache Portorico plaatsvonden nadat de nieuw gekozen Amerikaan se president Jimmy Carter zijn ambt heeft aanvaard. Rapport-Tindemans De negen regeringsleiders zullen ook spreken over het zogenaamde rapport-Tindemans, de al weer lang geleden geschreven beschouwing met voorstellen van de Belgische eerste minister Leo Tindemans over de uitbouw van een Europese poli tieke en economisch-monetalre unie. Verschillende Europese Raden hebben een bespreking van het rap port wegens tijdgebrek moeten uitstellen. Iets waarmee Tindemans verre van gelukkig is geweest. In kleiner comité is de afgelopen maanden over delen van het rapport gesproken en de discussie moet nu gaan over de instellingen van de gemeenschap, waarvan de Europese Commissie (het „dagelijks bestuur" van de gemeenschap) en het Euro pese parlement de belangrijkste zijn. „Het rapport heeft de wind wat tegen", sprak mr. Van der Stoel vori ge week verhullend. Want de voor stellen van Tindemans maken zoals de zaken nu liggen geen schijn van kartf Neem bijvoorbeeld de hou ding van de drie grootste EO-landen Frankrijk. Groot-Brittannië en West-Duitsland. Frankrijk heeft ln eigen huis de grootste moeite met het acceptabel maken van recht streekse verkiezingen voor het Euro pese Parlement en over bevoegdhe den voor parlement en commissie hoeft helemaal niet te worden ge praat. En ook Engeland en West- Duitsland voelen er niets voor, macht naar Brussel te delegeren. Tindemans heeft al aangekondigd woedend te zullen reageren als zijn ideeën onder de tafel terecht komen, maar de collega's zullen zich daar van niet veel aantrekken. Visserijproblemen In Den Haag zullen ook nog andere onderwerpen aan de orde komen, maar meer dan een oppervlakkige bespreking zit er niet in. Dat zal bijvoorbeeld het geval zijn met het visserijprobleem. De Britten en de Ieren willen nog steeds beschermen de maatregelen voor hun visserij met het oog op concurrentie van Noorwegen en de Sowjet-Unle. Uit voeriger overleg daarover zal waarschijnlijk pas gebeuren als per 1 januari Londen het voorzit terschap van de EO op zich neemt Aan de orde zal ook de samenstel ling van de Europese Commissie ko men. die zo onderhand bekend is. De negen zullen zeker de taakverdeling ter sprake brengen ook al is dat formeel een zaak van de commissie leden onderling. Tenslotte moeten de EO-leiders een antwoord opstel len aan Japan, dat ln het kader van de dreigende handelsoorlog met de EO vorige week een aantal verzeke ringen heeft gedaan over verhogin gen van bepaalde invoer uit de EO en beperking van de export ln be paalde sectoren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 5