Ode aan de schoonheid
H0Eslijpjebeitels?
H0Eleg je een *erras aan^
HQEmaakje ^asten van k'sten^
H0EVerVang '6 sch°ld>rel<ers^
Beethoven met
kwaliteitsgarantie
fllsUll
FILMPREMIÈRES VAN DEZE WEEK
f
ZO DOE JE DAT.
Nederlandse
muziek in Parijs
jp:
Defensie koopt 4000 DAF-trucks
handig
Studentenorkest met
nieuw werk van Bank
Prolongaties
en reprises
■i\ HOE's°!eer je de koelkast?
Met't
december
nummervan
i- Overal te koop.
Muziektheater
„Kotz" gaat
naar Warschau
Nieuwe boeken
itet
VRIJDAG 26 NOVEMBER 1976
FILM. KUNST
TROUW/KWARTET 13
door W. Wielek-Berg
Frans Zwartjes, na 1968 be
kend geworden door een aantal
curieuze korte en zeer korte
films („Dolls", „Anamnesis I,
II, III", „Spare Bedroom", „Be
hind your walls", „Moving
Stills", „Bedsitters" en „June"
om er enkele te noemen) maak
te met „It 's me" zijn eerste
lange speelfilm (68 minuten).
Als men de twee opdracht
documentaires „Mensen 1974" (sa
men met Jef Te'uns) en een televisie
film over body-art buiten beschou
wing laat is het ook de eerste film die
hij met professionele assistentie
maakte: een tweede cameraman, een
componist, een echte actrice, een
editor, een taaltoepasser, een gri-
meuse. een geluidstechnicus en een
producent. En bovendien is zijn
laatste film veel realistischer dan de
voorgaande.
Want al komt de informatie dat het
gaat over een actrice die een telefo
nisch aanbod krijgt en daarover bin
nen anderhalf uur moet beslissen
slechts via de folder tot ons (door het
apparaat klinkt namelijk alleen ver
vreemd gebrabbel in onbegrijpelijk
film-Amerikaans) alle handelingen
die Willeke van Ammelrooy daar
voor en daarna verricht zijn huiselijk
en vrij gewoon en zelfs voor de meest
nuchteren die van associaties geen
weet hebben best te volgen.
5 H«
mt
ZO!
7iin
Zonder tekst
Het is geen geringe prestatie om
meer dan een uur lang. praktisch
jzonder tekst, de aandacht gevangen
houden met het doen en laten van
in vrouw die uit het bad komt. zich
[afdroogt, zich uitvoerig opmaakt,
een jurk aantrekt en een filmtypege-
zicht opzet, een andere jurk aantrekt
plus kousen en schoenen, die jurk
weer uittrekt, een andere jurk aan
trekt. een mutsje opzet, een toostje
eet, een appel eet, een traantje laat,
weer een andere jurk aantrekt en
verder niets.
Frans Zwartjes' greep op het weinig
wereldschokkende gebeuren is zo
sterk, dat de spanning geen ogenblik
verslapt. Al starende komen er. zoals
het hoort, allerlei achtergedachten
op: over mogelijk verdriet en een
zaamheid en angst voor het ouder
worden en onzekerheid en de zegen
Tan de zelf-ironie. Willeke van Am-
nelrooy is nog nooit zo mooi geweest
ais in deze film en hoewel de humor
er een ondergeschikte plaats in heeft
word je steeds beslopen door de ge
dachte, hoezeer ze geschikt zou zijn
voor een komische rol. Trouwens, in
„The Family" heeft ze er zo-een ge
speeld en dat was uitstekend).
Willeke van Ammelrooy in ,„It 's me"
Als het Frans Zwartjes, zoals staat
aangekondigd, onder andere te doen
was om Willeke's star-quality" te
bewijzen, dan is hij in die opzet uit
nemend geslaagd. De actrice moet
hem dankbaar zijn dat hij haar die
kans heeft gegeven (ze is in zoveel
ondermaatse sex-films opgetreden
dat zelfs de meest goedwillende zoal
niet aan haar talent dan toch aan
haar inzet ging twijfelen). Maar
Frans Zwartjes moet op zijn beurt
dankbaar zijn. dat ze die kans zo
volledig heeft benut en zo allervoor
treffelijkst heeft gedaan wat haar te
doen stond. Naar die lange opmaak-
scène zit je toch maar ademloos te
kijken en het is heus niet alleen
Willeke's schoonheid die het hem
doet (al staat die wel in het middel
punt. „It 's mc" is een soort ode aan
haar gezicht in al zijn onderdelen.)
Het is allemaal allervoortreffelijkst
vakwerk dat geprezen dient te wor
den. De eerlijkheid gebiedt dat een
niet onbelangrijk deel van de eer die
de film toekomt gaat naar Lodewijk
de Boer en Frans Zwartjes, die teza
men voor de muziek zorgden. Hij is
niet alleen min of meer geslaagd
achtergrond-geruis, hij vormt een es
sentieel en onmisbaar onderdeel van
de film en dat komt minder vaak
voor dan wenselijk is.
Amsterdam-The Movies, 18 jr.
Barry Lyndon. Prachtige film
van meester Stanley Kubrick
over de verre, koude, mooie
wereld van het verleden. De
gehele week in Amsterdam-
Kriterion; Den Haag De Uit
kijk: Rotterdam 't Venster;
Delft Select; Breda
Beyerd.
Monsieur Klein. Film over be
zet Parijs van Joseph Losey
met griezelig goed getroffen
sfeer. De gehele week in Stu
dio. Utrecht.
1900 deel I. Schitterend epos
over het Italiaanse landleven
van 1900-1945 door Bernardo
Bertolucci. De gehele week in
Tuschinski 2. Amsterdam;
Rembrandt 2. Utrecht; Studio,
Leiden; Carolus, Nijmegen;
Palace, Groningen. Tivoli 3,
Leeuwarden; Grand. Rot
terdam.
1900 deel II. Tuschinski I,
Amsterdam en Rembrandt,
Utrecht.
Mean Streets. Beste film van
Martin Scorsese, die later
„Taxi Driver" maakte, spelend
in een Italiaanse wijk van
Manhattan. De gehele week in
Leidseplein Theater,
Amsterdam.
Drie verloren Ehre der Kathari-
na Blum. Film over rechtse
woekeringen van sensatiepers
en politie in de Duitse
Bondsrepubliek van Volker
Schlöndorf en Margarethe von
Trotta naar het boek van Hein-
rich Böll. De gehele week in
Rivoli. Amsterdam.
Nada. Voortreffelijke film over
sympathieke anarchisten van
Claude Chabrol. De gehele
week in Studio F. Leeuwarden.
La Regie du Jeu. Voortreffelij
ke zedenkomedie van Jean Re
noir uit 1939, die in het geheel
niet is verouderd. 26 t.e.m. 28
november Filmhuis Den
Bosch.
Aguirrc, der Zorn Gottes. Bi
zarre film over een krankzinni
ge Spaanse conquestadore van
de Westduitse filmer Werner
Herzog. De gehele week in Ci-
netol 2. Amsterdam.
La Notte. Trieste film van An-
tonioni over een mislukkend
huwelijk, die in zijn tijd (I960)
als experimenteel werd erva
ren en zijn kracht niet verloren
heeft. Met Jeanne Moreau. Mo
nica Vitti en Marcello Maistroi-
anni. Vrijdag- en zaterdag
nacht Alhambra 2,
Amsterdam.
Pantserkruiser Potemkin. Klas
sieke film van Sergej Ei-
senstein uit 1925. de triomf van
het nieuwe revolutionaire Rus
sische filmen. Vrijdag-
zaterdag- en zondagnacht in
The Movies, Amsterdam.
ADVERTENTIE
V
DEN HAAG Defensie heeft een zeer grote order bij de DAF-fabrieken geplaatst. Staatssecretaris Stemerdink heeft
gisteren de opdracht verstrekt voor de levering van 4000 viertons vrachtauto's. Met de order is een bedrag van ruim 340
miljoen gulden gemoeid. De levering is gespreid over vier jaren en begint vroeg in 1978.
Na de komst van de DAF-vrachtauto's zal vrijwel het gehele wagenpark van de Koninklijke Luchtmacht uitgerust zijn
met dieselmotoren. De nieuwe wagens vervangen drietonners, die sinds in 1955 in gebruik zijn. Het bestelde type
vrachtwagen is ontwikkeld in nauwe samenwerking tussen de DAF-fabrieken en de landmacht.
Uw tweede rechterhand.
5- 13.45-----
door R. N. Degens
AMSTERDAM Onder het luisteren naar de uitvoering van de Eerste Symfonie van Beethoven,
woensdagavond door het Concertgebouworkest onder Kirill Kondrasjin, maakte ik in mijn
programmaboekje de aantekening; Beethoven, van uw keurslager, fijn gekruid, dun gesneden.
Nu is dat uiteraard niet een opmer
king die op de gebruikelijke manier
recht doet aan een weer eens ge
slaagde weergave van een onverbid
delijk meesterwerk door een be
faamd orkest onder een bekwame
dirigent. Je kunt dat natuurlijk be
ter want met minder kans dat je
gevoelige Beethovenminnaars op
hun ziel trapt doen door, liefst in
den brede, op de verdiensten en de
eventuele tekortkomingen van zo n
uitvoering in te gaan. Dat is een oud
vaderlands gebruik, maar bij de uit
voering van een goed voorbereide
Beethoven op een goed adres vanwe
ge de op voorhand te verwachten
kwaliteit lichtelijk overbodig. Zo'n
Beethoven van Kondrasjin en het
Concertgebouworkest vakkundig
gedaan en smaakvol gepresenteerd,
is gegarandeerd goed. Vandaar.
Evenals zo'n „Till Eulenspiegels lus
tige Streiche" van Richard Strauss.
Ook al zaten daar in dit geval dan
voor de fijnproevers misschien wat
teveel grove brokken in; maar daar
van ligt de oorzaak meer bij het niet
zo erg verfijnde recept dat Strauss
hier de uitvoerder in handen geeft.
UTRECHT Hoofdzakelijk Nederlandse muziek zal worden gespeeld op de
concerten die van 26 tot en met 28 november worden gegeven in het Institut
Néerlandais in Parijs. De concerten zijn georganiseerd door „Podium jonge
kunstenaars" van de stichting Gaudeamus.
Vrijdagavond wordt de reeks geopend met een concert door het Rosetti
Kwintet en het duo Hans Meijer (hobo) en Frits Jellema (piano). Zaterdag
middag is er eerst een concert door het fluit-pianoduo Ingrid Deij-Niek de
Vente en de pianiste Marina Horak. Aansluitend daarop houdt Ton de
Leeuw een lezing en 's avonds is er een concert door de celliste Saskia Boon.
de basklarinettist Arjan Kappers en de pianist Guss Janssen. Zondagavond
is er een elektronisch concert met werken van Ton Bruynel. Het weekend
wordt afgesloten met een concert door het Miranda Kwartet. Behalve
werken van een achttiental Nederlandse componisten, worden er ook
werken gespeeld van Pierre Boulez en Olivier Messiaen.
Bepaald verfijnd is ook het Tweede
Vioolconcert van Dmitri Sjostako-
witsj niet. In die zin dat hij het
aanbrengen van opzichtige effecten,
en de onvermoeibare herhaling daar
van, allerminst uit de weg gaat. On
danks een innige Adagio-passage in
het midden blijft het een in hoofd
zaak op de virtuositeit van het solo
instrument geschreven werk. Maar
als zodanig mag het er dan ook zijn!
Alleen al door die halsbrekende ca
dens in het laatste deel. Dat virtuoze
aspect van zo'n stuk vereist een so
list die daar schijnbaar niet de
minste moeite mee heeft.
De dertigjarige Rus Victor Tretja-
kow(die op zijn negentiende het
Tsjaikowsky-concours won) speelde
het werk woensdagavond met de
vereiste fabelachtige virtuositeit,
waarin de bijzonder fraaie toonvor-
ming ook in de moeilijkste passages
onaangetast bleef. Een meesterlijke
prestatie die ook bij de strijkers van
het orkest duidelijk collegiale be
wondering oogstte.
Kirill Kondrasjin
UTRECHT Het Nederlands Studenten Orkest dat eind oktober zijn
jaarlijkse audities hield, heeft uit het grote aanbod van studentenmusici het
orkestensemble gevormd dat in Januari een reeks concerten in Nederland
gaat geven.
Dirigent Maarten Smit en het bestuur hebben een programma samengesteld
dat is aangepast aan de mogelijkheden van dit N.S.O. Gespeeld zullen
worden een Serenade van Mozart, het Eerste Pianoconcert van Prokof jeff en
een symfonie van Dvorak. Als gebruikelijk wordt ook een nieuw werk van
een jonge Nederlandse componist uitgevoerd. Het is „Pathétique" van
Jacques Bank. Als ondertitel heeft dit werk „pathos met een knipoog".
Soliste in het concert van Prokofjeff is Corrie Ambachtsheer.
De concerten worden gegeven in Bergen, Groningen, Haarlem. Utrecht, Den
Haag, Amhem. Breda, Middelburg, Rotterdam en Amsterdam.
AMSTERDAM In het kader van
het Nederlands-Pools cultureel uit
wisselingsprogramma 1976-1978,
zullen in begin december in het Stu
dio Theater te Warschau vier voor
stellingen worden gegeven van de
Nederlandse muziektheater-
productie „Kotz".
Dit project van de auteur en regis
seur Jean-Paul Franssen werd eer
der dit jaar door de Theaterunie in
De Brakke Grond te Amsterdam
uitgebracht.
De muziek is van Klaas de Vries en
het decor werd ontworpen door Cor
Hezemans. De Franse acteur-danser
Alain Louafi speelt de hoofdrol. De
voorstellingen worden muzikaal be
geleid door een orkest van 14 Poolse
musici, geleid door de Nederlandse
dirigent Maarten Smit.
J. Bcrnlef. De man in hel midden.
Amsterdam, Querido, 1976. 158 blz.
19.90
Bernlefs nieuwste roman is een twee
luik. In deel één tracht een kleinzoon
zich een beeld te vormen van zijn
gestorven grootvader. Zijn herinne
ringen. maar ook streepjes in boeken
als Quacks De Socialisten, zijn hem
daarbij 6ehulpzaam. Het resultaat
van dit „historisch onderzoek" is
niet bemoedigend. Er resten voorna
melijk vragen zonder antwoord. Deel
twee behelst kleinzoons eigen „ge
schiedenis", vanaf de oorlogsjaren
tot in het heden van Watergate. Poli
tieke kwesties spelen ook hier
maar in toenemende mate een roL
Veel samenhang vertoont ook zijn
leven niet. waardoor in feite deel
twee eenzelfde mededeling doet als
deel eén. Geschiedenis is te ge
compliceerd en te ongekend om
vereenvoudigd te kunnen worden tot
een mooi kloppend geheel. Bernlef
doet dat ook bewust niet, het
wemelt dus van fragmenten die hun
voltooiing moeten missen. De klein
zoon. „Een jongen van veertigis
iemand in wie het verleden volop
meespeelt, zonder dat hij greep op
het wisselende kan krijgen. Hij is een
„man in het midden", een toeschou
wer die geen keus doet. Dit tweeluik
is maar ten dele geslaagd te noemen.
Vooral deel twee bevat een onrustba
rend aantal saaie bladzijden en is
opvallend krachteloos. Hoewel het
boek intrigererid begint (en eindigt),
biedt het gaandeweg te veel details
en te weinig spiritualiteit, waardoor
het alle securiteit van Bernlef ten
spijt echt een van zijn mindere
romans moet heten.
T.v.D
Arij Prins. De Heilige Tocht. Athe-
naeum-Polak A Van Gennep, Amster
dam, 1976. (fascismile-editie van de
Iste dr. 1912, nawoord Harry G. M.
Prick) 252 blz. gebonden, 30.-
Arij Prins' De Heilige Tocht is be
rucht. Het zou onleesbaar zijn. Ieder
een kan dat nu aan de hand van
deze iets verkleind gefacsimileerde
eerste druk (1912) nagaan. Litere
rair-historisch bezien is het boek
door zijn precieuze woordkunstige
romantiek een curiosum dat zich
voor herdruk leent, maar toevallig is
het natuurlijk niet dat die reprint
uitgerekend nü verschijnt. In het
Athenaeum-fonds misstaat Prins
niet (Boutens, de bezorger van de
eerste druk, zit er ook), maar het is
niet alleen daar dat een (henwaarde
ring te constateren valt van wat ik
maar grofweg romantisch-decadente
literatuur noem. De verknoopte en
gemanieereerde taalbehandeling
van Prins' jambisch proza en zijn
middeleeuwse onderwerp een
kruistocht brengen weer mensen
in vervoering. Harry Prick voorzag
deze facsimile-uitgaven van een na
woord en een variantenlijst (Boutens
had t.o. v. de tijdschriftversie wijzi
gingen aangebracht), die met zijn
vijftig bladzijden het extreme be
lang benadrukt van finesses in dit
proza.
De Heilige Tocht is een boek van
woorden en wie er in leest wordt in
details gezogen en bekommert zich
niet meer om overzicht. De heruitga
ve van dit in meer dan tien jaar tijds
gewrochte „meesterwerk" lijkt me in
dubbel opzicht literair-historisch in
teressant.
T.v.D.
