EENS HEEFT EEN VROUWGENOEG ODEUR,MAAR
NOOIT GENOEG BOEKEN.
Uitgesloten lerares zou
politiek niet loyaal
aan Duitse wetten zijn
CNV wil loonsverhoging van
4,5 procent op 1 januari
boeken:
molen;
[14]
Bezwaar tegen wijziging
grondwetsartikel over
vrijheid van onderwijs
Overheid moet vooraf
informatie krijgen over
nieuwe chemisch produkt
Abortusontwerp maakt
goede kans in senaat
I Principiële kant van Berufsverbot" onderbelicht in proces
fdQ)
f
I^S,
Voor rechtbank
behandeld als
arbeidsconflict
Omdat beleggen een kwestie
van deskundigheid is...
Amsterdams Belegging Depot.
Een vermogen aan know-how.
Industrie bereidt regeling voor
Zilveren Houtzaagmolenprijs
Bent u ook zo verontwaardigd
over de zaak Menten?
Steunt het Wiesenthalfonds,
yjagw.
I 1 (^/mi00 - 1'ÜiP
0 - 0 w 1
DAG 19 NOVEMBER 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 13
IADVERTENTIEI
Als ii pui ic*s u ill witi-n welk Ixx-k ii will
geu-n ól krijgen, kijk d.in iiuk* kuiste
!3<>eki nmolen. Ben guls mei ca. ^'jOeaikunlips plus
S oordeel.unhieilingen.
Nog niet onivangen? 'vaag bij ile boekbanilel.
Daar inill u nog veel meer ideeën.
Van onze onderwijsredactie
DEN HAAG Het bijzonder onder
wijs blijft principieel bezwaar ma
ken tegen de voorgestelde wijziging
van het grondwetsartikel, waarin de
vrijheid van onderwijs is vastgelegd.
In een brief aan de Tweede Kamer
hebben landelijke organisaties van
protestants-christelijk. rooms-
katholiek en algemeen onderwijs op
bijzondere grondslag en de besturen
van de katholieke universiteit, de
Vrije Universiteit en de katholieke
hogeschool, de verdediging van de
regering op eerder geleverde kritiek
van de hand gewezen.
Volgens de organisaties van bijzon
der onderwijs luidt het voorstel van
de ministers De Gaay Fortman. Van
Kemenade en Den Uyl een nieuwe
staatsrechtelijke ontwikkeling in.
De manier waarop de overheid taken
zou kunnen overdragen aan lagere
organen sluit aan bij het Franse, niet
bij het Nederlandse staatsrecht. Ook
kan door de voorgestelde formule-
PEST-BERLIJN „Wie in overheidsdienst treedt, verplicht
Ich tot politieke loyaliteit aan de grondwet. Mevrouw Schaeffer
eeft gezegd dat zij ter verwezenlijking van haar socialistische
lealen desnoods geweld wil gebruiken. De burgemeester van
einickendorf heeft daaruit de conclusie getrokken dat zij die
lyaliteit niet kan opbrengen." Met deze woorden verdedigde
steren een vertegenwoordiger van het Westberlijnse district
ieinickendorf het besluit de 29-jarige Nederlandse lerares An-
lette Schaeffer-de Gooijer te weren uit een baan bij een centrum
at kinderen na schooltijd bezighoudt.
oor zover bekend, werd niet eerder
mand uit Nederland, en zelfs uit
to EG-land, getroffen door het zo-
lieten Radikalenerlass (tot ver
van de Duitse autoriteiten, die
bet maar een polariserend woord
en) ook wel bekend als Be-
-erbot.
I Osdat de burgemeester van het dis-
■ttt na de afwijzing van Annette
«keffer schriftelijk liet weten
«rover niet meer te willen discus-
ven of corresponderen, besloot de
■derlandse in overleg met haar ad-
«aat een klacht tegen de gemeen-
tüjke overheid in te dienen. Het
laruit voortgevloeide proces dien-
gisteren voor het Arbeitsgericht
i West-Berlijn.
at Arbeitsgericht heeft het sinds de
voering van het Berufsverbot
ukker dan ooit. De Nederlandse
rares is bij lange na niet de enige
zich tot de rechter wendt na
egens verdachte sympathieën op
raat gezet of uit een begeerde
nctie geweerd te zijn. Zo diende,
ordat Annette Schaeffer aan de
urt kwam. gisteren bij dezelfde
mer van het Arbeitsgericht de
ak van een wetenschappelijk me-
werker aan de Freie Universitat in
«fijn, die eveneens door het Be-
iiliifrbot was getroffen. Bij de be
urteling van de zaak van de Neder-
rtse maande de president de ad-
it tot spoed, omdat er die dag
(meer processen zouden volgen
leine zaal
lit Arbeitsgericht houdt zitting in
p betrekkelijk kleine zaal van een
roefgeestig stemmend en met alle
etten van architectuur spottend
duwwerk dat na de oorlog is verre-
n op een plaats die Berlijn ook al
et van zijn vrolijkste kant laat
De als president optredende
Hist wordt terzijde gestaan door
lekenrechters, van wie er een
representant van de werknemers
de ander als vertegenwoordiger
i de werkgevers optreedt.
et Berufsverbot wordt door deze
chtbank beschouwd en behandeld
een arbeidsconflict. Daarbij valt
loeilijk aan de indruk te ontkomen
U het Radikalenerlass. waarover in
buiten de Bondsrepubliek toch
het een en ander te doen is.
tlandt op een niveau waarop het
it kleine proporties wordt teruege-
racht. Wie ontslagen is vanwege het
dmaatschap van een politieke par-
1 die de werkgever minder welge-
illig is. verkeert toch niet in een-
lfde positie als iemand die op lou-
r zakelijke gronden in een
inflictsituatie raakt.
Cl
ündercentrum
nnette Schaeffer, die sinds 1970 in
'est-Berlijn woont, meteen Duitser
getrouwd, maar de Nederlandse
ationaliteit heeft behouden, solllci-
eerde in februari naar de betrek
ing bij wat in West-Berlijn een
kindercentrum" heet. Ze deed dat
P uitnodiging van de directeur van
at centrum. Twintig uur per week
on ze les gaan geven in pottenbak
een vak waarin ze zich vijf jaar
met succes heeft bekwaamd
de Hochschule für bildende
lünste in West-Berlijn.
mei uitgenodigd voor een sollici-
atiegesprek, bleek ze in werkelijk-
eid aan een verhoor te worden on-
erworpen Twee vertegenwoordi-
fs van het district, waaronder het
mtrum bestuurlijk valt. stelden
aar vragen die niets met haar vak.
'aar alles met haar politieke ge-
Indheid te maken bleken te heb-
*n Het was de bestuurders ter ore
ekomen. zo lieten zij weten, dat de
"llicitante lid was van de SEW, de
ommunistische partij in West-
lerlijn, en daarin ook een actieve
M speelde
luistheid betwist
n het uitvoerige klaagschrift dat
dvocaat Hans-George Odenthal
an het Arbeitsgericht heeft overge-
(?d. valt te lezen dat Annette
khaeffer meer dan eens niet wist
'at ze hoorde tijdens de ondervra
ag. Een van de twee vertegenwoor-
"gers kwam onmiddellijk met het
Hitler-bewind aandragen, toen de
handel en wandel van de DDR ter
sprake kwam; de ander liet zich ont
vallen dat hij tijdens de oorlog ook
soldaat was geweest, maar dat hij
van „die verschrikkelijke dingen"
pas na de oorlog had gehoord.
Hoezeer het hier om een verhoor
ging, bleek gisteren, toen de namens
het district optredende bestuurder
Begrick de rechtbank liet weten dat
het gesprek op de band was opgeno
men, dat de Inhoud ervan was uitge
typt, dat de tekst aan de sollicitante
was voorgelezen en dat zij gelegen
heid had gekregen daarin verande
ringen aan te brengen Overigens
betwist Annette Schaeffer de juist
heid van de weergave van het ge
sprek; met name ontkent zij be-
weerd te hebben dat naar haar me
ning het socialisme desnoods met
geweld verbreid moet worden. Zij
wijst geweld principieel af.
Onderberlicht
De principiële aspecten van het Be
rufsverbot kregen gisteren niet het
volle pond. Ze bleven tijdens de an
derhalf uur durende zitting wat on
derbelicht. Dat was geenszins te wij
ten aan Begrich, maar veeleer aan
de advocaat van de klagende partij,
die op strikt juridische gronden be
toogde dat de Bondsrepbulikeinse
wetten geen rechtskracht hebben in
West-Berlijn, omdat de geallieerden
zich daartegen indertijd verzet
hebben.
Daarbij wees hij er ook op dat de
SEW in West-Berlijn niet tot de ver
boden politieke partijen behoort. De
aangeklaagde partij wierp hij voor
de voeten een „blinde veroordeling"
te verlangen van alles wat zij als
vijandig beschouwt. Die tegenpartij
wilde zich niet in juridische haarklo
verijen verdiepen. Begrich stelde
dat er niet aan getwijfeld kan wor
den dat de wetten uit Bonn ook voor
West-Berlijn gelden en dat het op
grond van die wetten gerechtvaar
digd is iemand die de beginselen van
het marxisme-leninisme aanhangt,
van overheidsdienst uit te sluiten
„De autoriteiten", zei hij. „zijn ge
bonden aan wet en recht."
Toen Odenthal onder aanroeping
van Bismarck stelde dat trouw aan
de grondwet niet een eenduidig be
grip is. riep Begrich uit dat hij de
onderhavige problematiek nog
nooit zo duidelijk had horen formu
leren. „Uit wat u zegt", liet hij de
advocaat weten, „blijkt dat het
vroeg of laat tot een conflict met een
marxist-leninist moet komen, om
dat u er kennelijk een andere opvat
ting over grondwetstrouw op na
houdt."
Protesten
Alle proceskosten die Annette
Schaeffer heeft gemaakt, worden
betaald door haar vakorganisatie.
Haar uitsluiting van een over-
heidsbetrekking heeft in West-
Duitsland vele pennen in beweging
gezet. Met name is tegen dit Be
rufsverbot geprotesteerd door de
kunstenaarsvereniging BBK. waar
van de Nederlandse lid is. De
Westberlijnse kunstacademie waar
aan zij heeft gestudeerd, heeft begin
deze maand in een motie eveneens
het optreden tegen Annette Schaef
fer veroordeeld. Bij een benoeming
in overheidsdienst, heet het in deze
motie, dienen politieke overwegin
gen niet bij een beslissing betrokken
te worden.
Bestuurder Begrich merkte gisteren
op. overigens zonder naar die motie
te verwijzen, dat Annette Schaeffer
niet alleen werkzaam zou zijn als
pottenbakster. maar ook belast zou
worden met de opvoeding van de
kinderen die aan haar zorgen zou
den worden' toevertrouwd Mede op
grond daarvan meende hij dat de
lerares niet voor de vervulling van
de vacature in aanmerking kwam.
Het CNV komt tot deze slotsom na
de bespreking van de discussienota
arbeidsvoorwaardenbeleid 1977 in
de aangesloten bonden. Uit die be
sprekingen is gebleken dat een grote
meerderheid van de leden van het
CNV bereid is vervroegde pensione
ring te aanvaarden als middel om
arbeidsplaatsen vrij te maken voor
werklozen.
De vakcentrale merkt bij het una
niem vastgestelde arbeidsvoorwaar
denbeleid op, dat het CNV bereid is
tot loonmatiging terwille van de
werkgelegenheid en de collectieve
voorzieningen. Volgens de bereke
ningen van het CNV. zal er per 1
januari een prijscompensatie van 2,5
procent moeten worden gegeven.
Het gaat hierbij om een zogenaamde
geschoonde prijscompensatie, dat
wil zeggen dat prijsverhogingen die
voortvloeien uit BTW- en accijnsver-
Reformatorische
federatie wil
iijstverbinding
DEN HAAG De Reformatorische
Politieke Federatie (RPF) meent
dat er mogelijkheden zijn te komen
tot Iijstverbinding met SGP en GPV
bij de komende verkiezingen. De
besprekingen met het SGP zijn „in
een vergevorderd stadium" van
GPV-zijde werd „een niet geheel ne
gatieve reactie" op de voorstellen
tot Iijstverbinding ontvangen. Dit is
meegedeeld op een in Den Haag
gehouden persbijeenkomst, waar
het RPF-basisprogramma werd uit
gereikt.
In dit programma zegt de RPF re
den tot bezorgdheid te hebben over
de vrijheid van Inrichting van het
onderwijs. Te vrezen valt, aldus dit
basis-programma, dat de vrijheid en
zelfstandigheid van de individuele
scholen in het gedrang komt Wat
betreft de moraal en zedelijkheid
stelt de federatie zich op het
standpunt dat kunstmatige insemi
natie moet worden afgewezen als
zijnde „verduistering van staat".
Ook stelt de RPF zich op het
standpunt, dat krachtig stelling
moet worden genomen tegen elke
maatregel, die de invloed van de
overheid op de informatie- en com
municatiekanalen kan versterken.
In het hoofdstuk over justitie en
rechtsbedeling zegt het basispro
gram dat straf ook als vergelding
voor gedaan onrecht moet worden
opgelegd en niet alleen ter verbete
ring van de overtreder In het ui
terste geval is de doodstraf „accep
tabel". aldus het RPF-
basisprogramma.
„Prijsbeleid moet
verscherpt worden"
hogingen niet worden meegerekend
Daarnaast vraagt het CNV een
koopkracht verbetering van twee
procent, zodat het totaal op 4.5 pro
cent komt.
Het CNV wil meewerken aan centra
le afspraken, waarin dit percentage
voor het gehele bedrijfsleven wordt
overeengekomen. De centen-
procenten kwestie zal evenwel per
bedrijfstak moeten worden geregeld.
Eveneens per bedrijfstak moet wor
den vastgesteld of de reële
koopkrachtverbetering van twee
procent uitsluitend zal worden ge
bruikt voor loonsverhoging dan wel
gedeeltelijk voor de verbetering van
andere arbeidsvoorwaarden, die
geld kosten. Als voorbeeld wordt
een al dan niet verplichte verlaging
van de pensioengerechtigde leeftijd
genoemd
De overheid zal volgens het CNV dit
loonbeleid. dat opnieuw een sterke
matiging inhoudt, moeten steunen
door een verscherpt prijsbeleid en
met de uiterste terughoudendheid
bij de verhoging van tarieven voor
overheidsdiensten.
Pensionering
Uit de discussies in de bonden is
gebleken, dat de leden een zo groot
mogelijke zekerheid willen hebben
over de vraag of bij een eventuele
vroegtijdige pensionering de vrijko
mende plaatsen inderdaad door an
deren zullen worden bezet en dat
dus geen arbeidsplaatsen verloren
zullen gaan. In verband met de grot«
verschillen in pensioenvoorzienin
gen per bedrijf of per bedrijfstak
concludeert het CNV dat een centra
le regeling niet gewenst is. Maatre
gelen tot vervroegde pensionering
zullen daarom per CAO moeten wor
den genomen.
Hetzelfde geldt volgens het CNV
voor de vraag of de loonsverhoging
en de prijscompensaties in 1977
moeten worden gebruikt voor verde
re verkleining van inkomensver
schillen. „In de ene bedrijfstak zijn
de verschillen veel groter dan in de
andere Ook hierover moet dus per
bedrijf of bedrijfstak worden be
slist". aldus het CNV.
ADVERTENTIE
Daarom :ir u goed als u participeerr
in het Amsterdams Belegging Depot.
Her ABD beschikt immers over een inter
nationaal gespreide aandelenportcfeuille,
die vakkundig wordt beheerd met
vermogensgroei op middellange termijn
als oogmerk. Plus een redelijk rendement
natuurlijk.
Participaties ABD zijn officieel ter
•beurze genoteerd, dus elke dag verhandel
baar. Beslist de moeite waard om daar
meer van te weten. En die informatie geven
we graag.
Bel of schnjf dus even naar ABD,
Keizersgracht 573 - 575, Amsterdam.
Telefoon (020) 29 29 76/29 24 88
ring verwarring ontstaan over het
begrip „overheid", met name over de
vraag hoe de bevoegdheden verdeeld
zijn tussen de wetgever, de minister,
het provinciaal bestuur en het ge
meentebestuur. Het bijzonder on
derwijs vreest dat hierdoor de
controlerende bevoegdheden van
het parlement worden ingeperkt.
Een andere moeilijkheid in de nieu
we tekst is dat de vrijheid van onder
wijs wordt ondergebracht in een arti
kel over de sociale grondrechten.
Daardoor wordt de vrijheid van on
derwijs uit zijn verband (de ge
lijkstelling van openbaar en bijzon
der onderwijs) gehaald. Bovendien
ontstaat zo misverstand over de
vraag wie de dragers van de vrijheid
van onderwijs zijn. In het huidige
grondwetsartikel is dat het bijzon
der onderwijs. Als men de vrijheid
van onderwijs als sociaal grondrecht
beschouwt, zijn de gebruikers van
het bijzonder onderwijs de dragers
van de vrijheid.
Van onze redacteur wetenschappen
ROTTERDAM De chemische industrie is zich aan het voorbe
reiden op een nieuwe wettelijke regeling die het toezicht op de
veiligheid van haar produkten verscherpt. Over elke nieuwe stof
die zij op de markt wil brengen zal eerst een pakket informatie
moeten worden verzameld en bij de overheid gedeponeerd.
De commissaris van de koningin in Noord-Holland, drs. R. J. de Wit heeft op de Houtdag '76 in de RAI
in Amsterdam aan ir. W. M. Gerretsen (links op de foto) de zilveren Houtzaagmolenprijs uitgereikt.
Ir. Gerretsen (37) is werkzaam bij de rijksdienst voor de IJsselmeerpolders, projectgroep Almere-
haven.
UTRECHT Het CNV vraagt per 1 januari een loonsverhoging van 4.5 procent. Per bedrijfstak zal
moeten worden geregeld of deze loonsverhoging moet worden gegeven in procenten, in een gelijk
bedrag voor iedereen of in een combinatie van beide.
Het gaat om gegevens over de giftig
heid van het nieuwe produkt. het
effect op het milieu en de omvang en
aard van de voorgenomen toepas
sing. Op grond van die gegevens
heeft de overheid dan het recht om
in te grijpen wanneer blijkt dat een
toepassing van een nieuw chemisch
produkt onaanvaardbare gevolgen
heeft voor mens of milieu.
De Vereniging van de Nederlandse
chemische industrie (VNCI) zette
haar leden gisteren op een goed be
zochte voorlichtingsmiddag uiteen
wat er aan staat te komen. In princi
pe weinig nieuws, aldus directeur
drs. G. J. Bergen van het VNCI-
bureau. Voor bepaalde groepen pro
dukten is het allang zo dat de over
heid eerst toestemming moet verle
nen voor het op de markt brengen.
Dat geldt bij voorbeeld voor genees
middelen en landbouwbestrijdings-
mlddelen.
Nevenwerking
Maar nieuw is dat er toezicht komt
op alle nieuwe produkten. De rede
nen zijn niet ver te zoeken. Steeds
vaker blijken schadelijke nevenwer
kingen op te treden van produkten
waarbij men daar niet zo direct aan
had gedacht. Lood in benzine, fos
faat in wasmiddelen, en dergelijke.
Door systematisch van te voren te
bekijken wat er mis kan gaan. kun
nen onaangename ontdekkingen
achteraf worden voorkomen.
De Europese Commissie heeft een
ontwerp richtlijn voor een dergelijk
toezicht twee maanden geleden bij
de ministerraad van de Europese
Gemeenschappen ingediend. De ge
dachten van de overheid in Neder
land lopen in grote lijnen evenwijdig
met de hoofdelementen van dat ont
werp. Dat is gebleken bij contacten
tussen het ministerie van volksge
zondheid en milieuhygiëne en de
werkgroep produktveiligheid van de
VNCI. vertelde de voorzitter van die
werkgroep, dr A. L. de Jong. De
overheid is van plan, op vrijwillige
basis materiaal te verzamelen en er
varing op te doen ten behoeve van
een doelmatige en trefzekere aan
pak. De VNCI-werkgroep heeft zich
bereid verklaard tot overleg over de
ze plannen.
ADVERTENTIE
Simon Wiesenthal bewijst opnieuw de noodzaak van zijn
activiteiten.
Postgiro 2900 t.n.v. Amrobank, Nobelstraat. Utrecht, rek.
45.68.22.976.
DEN HAAG Het wetsontwerp op de abortus van PvdA en
WD maakt goede kans om ook door de Eerste Kamer aanvaard
te worden.
Uit het eindverslag van de vaste se
naatscommissie van volksgezond
heid en Justitie blijkt, dat drie van de
vier leden van de senaatsfractie van
de PPR vóór dit wetsontwerp gaan
stemmen. Aangezien de PPR bij
stemming over het wetsontwerp de
doorslag geeft tussen CDA, SGP en
BP enerzijds en PvdA. WD en D'66
anderzijds lijkt het erop dat de zaak
beslist Is. De kans dat fracties niet
unaniem stemmen blijft echter aan
wezig.
wei vittdgk ut rrn ami óe muwuvu
hoe ze de resultaten beoordelen van
enkele opinie-onderzoeken, die ge
houden werden kort nadat de Twee
de Kamer het PvdA-VVD
wetsontwerp aannam. Zoals bekend
bleek uit een onderzoek van het bu
reau Lagendijk dat slechts elf pro
cent van de Nederlanders zich In het
voorstel van liberalen en socialisten
vinden kan. terwijl 79 procent een
standpunt over abortus heeft, dat
overeenkomt met dat van het CDA.
Ook vraagt de radicale fractie de
indieners of ze al contact met minis
ter Van Agt hebben gehad over de
vraag of die een minimale waarborg
voor de bescherming van het onge
boren leven in hun wetsontwerp aan
wezig acht. Zoals bekend zal minis
ter Van Agt een wetsontwerp, dat
aan het ongeboren leven die minima
le rechtsbescherming niet biedt, wel
licht niet ondertekenen.
Simpkins
„Noem one niol
kwalijk. agent."
'M66.
