Iffilll
dichtbij
Hoe onafhankelijk kan justitie
haar eigen beleid onderzoeken?
t s r
(Umelo
^aimei lensenrechten
Leidingbreuk
oorzaak van
ramp bij DSM
In verkeer gedood
beestenspul voor dierenvriend
kleiner
pijprooksters
cadeau-idee
verschil
Mis(t)
1
RTET<
DERDAG 18 NOVEMBER 1976
BINNENLAND
L_ S
TROUW/KWARTET 5
Commentaar kernvraa9 b'j de discussie over klassejustitie
4et kabinet staat voor de moeilijke
leslissing of de splijtstoffabriek in
Almelo wel of niet met medewer
ing van de staat moet worden
litgebreid. Moeilijk, vanwege de
yele maatschappelijke pro's en
rooral contra's die er aan dit ener-
je-project kleven.
is er allereerst de vraag, of er bij
dewerking aan dit project sprake
van mede-verantwoordelijkheid
wereldwijde verbreiding van
lenergie. Premier Den Uyl zei
ige week te vinden van niet; hij
id dat de uitbreiding van deze
ibriek, die brandstof voor
irncentrales levert, los gezien kan
den van de vraag of je voor of
:n grootschalige toepassing van
lenergie bent. Veel lijkt er voor
mening niet te zeggen: zonder
:t verrijkte uranium'kunnen de
imcentrales tenslotte niet draaien.
jarom staat men bij beantwóor-
ling van de vraag of de Almelose
- iroduktiecapaciteit kan worden op-
evoerd, tegelijkertijd voor de
raag wat men aanmoet met de
ernenergie, nu en in de nabije
lekomst. Het beantwoorden van
ie vraag kan niet los gezien worden
an wat er elders in de wereld op
iet gebied van de toepassing van
lernenergie gebeurt.
i dat licht gezien is er in feite
chts een keuze tussen twee moge-
theden. Ofwel Nederland besluit
h helemaal afzijdig te houden
n de ontwikkeling van kernener-
waardoor Nederland zelf
chone handen" houdt, maar de
wikkeling in het buitenland on-
minderd wordt voortgezet. Of-
;«el Nederland besluit met de ont-
jikkeling mee te doen, op die wijze
positief richting geven mede
>ed hebbend op wat er met de
lenergie gaat gebeuren. Dus,
|s men ook wel zegt, Nederland
idt dan mede de vinger aan de
loom-trekker".
roegh
koor die laatste lijn heeft Neder-
ini* ,erecht tot nu toe altijd geko-
pn. Terecht, omdat men door
xjrtdurend voorwaarden te stellen
bij de verdere ontwikkeling
:1 meer invloed op de gang van
ken kan hebben bij de riskante en
ïzekere toekomst van de kerne-
rgie, dan door getuigend aan de
jlijn te gaan staan.
Nederland tot nu toe steeds
tót gekozen voor het dragen van
-verantwoordelijkheid bleek
recent, toen het kabinet be-
gestcund door de kamer-
derheid, financieel deel te ne-
in de bouw van de nieuwste
reactor in Frankrijk, de super-
ix. Minister Lubbers bracht
als unaniem kabinetsstandpunt
buiten dat Nederland aan dat
jject zou moeten deelnemen.
eide PPR ministers hebben zich
en zi) jen niet geroerd. Dat zijn nu, twee
z uanden |ater in een soortgelijk
daTcva'wèL wars zijn g an liggen
erwoo0mt niet^erg consequent over en
n er ee vermoeden dat de soep wat
dreigende aftreden betreft lang
zo heet gegeten zal worden als
is opg diend.
lerkte r -t
veel<
oor het derde achtereenvolgende
ar dreigt de militaire junta van
hili in scherpe bewoordingen in de
rderhi crcn'S^e Naties vanwege het stel-
ntmee 'matig schenden van de mensen-
oonlijl echten te worden veroordeeld,
i. Ove oorzover, dit nog niet bekend
werd de wereld er gisteren aan
innerd door de bekendmaking
i een Chileense generaal, dat zijn
)e"rwetH de p liticke gevangenen in
ijheid zou stellen,
ac
opt ezc
truc v n de fascistische junta
111015,1 inmiddels voldoende bekend en
eeft hopelijk zijn werking verlo-
cn. Want telkens als Chili op het
Arthi iveau van de internationale diplo-
tie in het nauw wordt gedreven,
men ,,de politieke gevangc-
vrij. Zo was het in 1974, zo
het in 1975 en zo is nu weer.
iie th(
Die Cl
ierkte
met
bevi
met
n
door mr. N. D. Jörg
'e Chileense generaal had het over
vrijlating van 283 gevangenen
onder de staat van beleg waren
Pgepakt. Dat getal van 283 politie-
c gevangenen is maar een fractie
'n het totale aantal vastgehouden
sonen, dat in een onlangs door
Verenigde Naties opgesteld rap-
ort op vierduizend wordt becijferd
door Amnesty International zelfs
P zesduizend wordt getaxeerd.
het noemen van deze cijfers
ebben wij het nog niet eens gehad
yer de ongeveer duizend personen
in Chili spoorloos zijn verdwe
en en voor wier leven gevreesd
toet worden. Overigens ten gevol-
van de bepalingen van de staat
an beleg in Chili worden er dage
mensen door de Chileense ge-
e dienst, een organisatie die
iet voor de ergste misdaden tegen
mensheid terugschrikt, opgepakt
weer vrijgelaten.
'et macabere spel van de Chileense
Niet alleen het grote publiek,
maar ook de wereld van de
wetenschap zal onthutst zijn
door de openlijke onenigheid,
vorige week, tussen professor
Jongman en dr. Buikhuizen.
Vrij vertaald komt de Gro
ningse universitaire crimino
loog tot de conclusie dat de, in
het algemeen, minder bevoor
rechte klassen van de bevol
king, ook in de strafrechtsple
ging minder bevoorrecht wor
den dan de meer bevoorrechte
klassen. Daar wordt sneller
een vrijheidsstraf opgelegd en
worden hogere boetes uitge
deeld dan aan mensen uit ho
gere klassen.
Dat is natuurlijk een onthullende en
onthutsende uitkomst, hoewel hij in
de lijn der verwachtingen lag. Want
wie wel eens binnen een gevangenis
rond gekeken heeft, zal niet tot de
bevinding kunnen komen dat hij
daar de doorsnee van de mannelijke
Nederlandse bevolking aantreft, ge
meten naar sociale afkomst. En dit
kan ondanks de uitkomst van on
derzoek dat het plegen van delicten
geen „voorrecht" van mensen uit de
lagere sociale klassen is. Integen
deel: crimineel gedrag is verspreid
over de gehele bevolking. Wèl mag
met recht een onderscheid naar leef
tijd en naar geslacht gehanteerd
worden. Want enerzijds neemt cri
mineel gedrag met de jaren af en
anderzijds handelen vrouwen „tra
ditioneel" minder crimineel.
Al jaren is dus bekend dat „Justitie"
Onderzoek wijst uit:
Van een verslaggever
DEN HAAG De gasontploffing in
naftakraker 2 bij de DSM in het
Limburgse Beek, waardoor op 7 no
vember 1975 veertien mensen om
het leven kwamen, is veroorzaakt
door een leidingbreuk. Dit is
vastgesteld door technici van het
ministerie van sociale zaken, de ar
beidsinspectie en de dienst voor het
stoomwezen, die met assistentie van
TNO een rapport hebben uitge
bracht Het rapport is nu aangebo
den aan de Tweede Kamer.
Bij het onderzoek hebben de techni
ci enige breuken in pijpen gevon
den. Een daarvan moet de fatale
breuk zijn, waardoor een mengsel
van ongeveer 5500 kilo aan gassen
(propaan, propeen, butaan en buta-
dieen) kon ontsnappen. Dit gas
mengsel vormde met lucht een
explosieve gaswolk. Aan de brand
kwam pas in de vroege nacht van 12
november een einde. In de installa
tie zaten geen stoffen, die voor de
bevolking gevaren zouden opleve
ren. Speciale maatregelen in dit ver
band hoefden dan ook niet te wor
den overwogen, aldus het rapport.
De deskundigen constateerden on
der meer een breuk in de leiding
tussen een voedingsvat en de daar
op gemonteerde veiligheidsklep.
Het onderzoek is erg bemoeilijkt
doordat een groot deel van de infor
matie van de meetinstrumenten en
van de gegevens uit de computer
verloren is gegaan; de naftakraker
werd bijna geheel verwoest. Om het
ontstaan van de breuken te verkla
ren stelden zij twee hypothesen op.
De breuk in de leiding onder de
veiligheidsklep of die in een afblaas-
systeem is mogelijk ontstaan door
verstoringen in het proces bij het
„opstarten" van de kraker. Volgens
de tweede hypothese zou de spoel-
leiding gebroken kunnen zijn door
een ontploffing van peroxiden. Het
ministerie heeft bedrijven met een
kraakinstallatie gewezen op de ver
onderstelde oorzaken. „Ook zijn
voorstellen gedaan om deze situa
ties in de toekomst zo veel mogelijk
te vermijden".
Van een verslaggever
ARNHEM De 26-jarige motorrij
der H. W. Claassen uit Arnhem is op
het Monchyplein in Amhem-fcuid
verongelukt. Hij botste tegen een
mast van de trolleybusleiding.
junta met de fundamentele mensen
rechten is voldoende bekend. In dit
spel past het ook om willekeurig
mensen te arresteren om ze vervol
gens als gebaar van goede wil en als
propagandastunt met grote publici
teit op vrije voet te stellen.
Maar net als in de afgelopen jaren
zal deze hernieuwde stunt van de
junta weinig kunnen uithalen. Ook
dit jaar zal de Algemene Vergade
ring van de Verenigde Naties zich er
niet van laten weerhouden om de
schending van de fundamentele
mensenrechten in Chili, het
vasthouden en martelen van men
sen vanwege hun politieke overtui
ging en het voeren van een schrik
bewind in dat land aan de kaak te
stellen.
een onevenredig zware druk legt op
de lagere klassen. Dat begint al met
de politieagent op straat. Tot nu toe
is echter nog niet stelselmatig on
derzocht hoe die onevenredig zware
druk in de verschillende, elkaar
opeenvolgende fasen van een
strafprocedure tot stand komt. Bin
nen het Criminologisch Instituut te
Groningen is men juist in de tijd dat
Buikhuizen daar direkteur-
hoogleraar was, begonnen dit wèl
stelselmatig aan te pakken. Daarbij
kon overigens gebruik gemaakt wor
den van buitenlandse ervaringen,
want het verschijnsel van ongelijke
rechtsbedeling is geen typidsch Ne
derlands verschijnsel.
Ongemakkelijk
Voor een ministerie van justitie dat
een ministerie van werkelijke Justi
tie wil zijn. is een situatie waarin
rechtsongelijkheid heerst en waarin
Vrouw Justitia een doorzichtige
blinddoek draagt, zodat zij oordeel
mét inplaats van zónder aanzien des
persoons, ongemakkelijk. Een reac
tie op de resultaten van vroeger on
derzoek naar verschillende behan
deling van verdachten tijdens pro
cesfases die voorafgingen aan de
uiteindelijke oordeelvelling door de
rechter, bleef echter in het verleden
van de zijde van het ministerie ach
terwege. Wie weet door onvoldoende
„know how", misschien ook uit een
gevoel van onaantastbaarheid.
Want voor ongelijke behandeling in
die onderzochte fasen van het
strafproces was het ministerie uit
eindelijk wèl verantwoordelijk.
Daarentegen, nu de rechter op de
korrel wordt genoinen, voor wiens
handelen het ministerie helemaal
niet verantwoordelijk is, komt er
binnen enkele dagen een gepeperde
reactie, van dat anders toch niet zó
voortvarende ministerie. Ra ra hoe
kan dat?
Aangezien twee criminologische
kopstukken het nu met elkaar on
eens zijn, hebben we weinig houvast
om deze puzzel op te lossen en zullen
we dus enigszins moeten speculeren
over het waarom van deze voortva
rendheid-
Verdediger
Mijns inziens is de verschillende re
actie van het ministerie hieruit te
verklaren dat het ministerie, door
zich op te werpen als verdediger van
de rechterlijke macht, omdat cue
zich niet zou kunnen verdedigen,
zich probeert te verzekeren van de
loyaliteit van de rechterlijke macht
jegens het ministerie en in het alge
meen jegens de uitvoerende macht.
Want zonder de hulp van de rechter
lijke macht is de „criminele poli
tiek" en ander beleid van de over
heid op velerlei punten gedoemr4
mislukken.
Zo zijn veel gedragingen van men
sen naar de letter van de wet niet
strafbaar, maar worden zij toch door
de rechter strafbaar geoordeeld
(„hinderlijk vóórgaan is hinderlijk
volgen"). Zo stelt de wet precies vast
wie er, buiten de feitelijke dader,
nog meer kunnen worden gestraft,
terwijl de rechter dat veranderd
heeft in: wie aansprakelijk mag wor
den gesteld; dat is veel ruimer. Zo is
nauwkeurig in de wet neergelegd
waaraan bewijs moet voldoen; de
rechter heeft zich daar echter hele
maal los van gemaakt.
De rechter is historisch gezien heel
soepel geweest in de uitleg van
wetsbepalingen ten gunste van de
overheid, maar in het algemeen heel
beperkend ten nadele van de ver
dachte. Het ministerie van justitie
heeft er dus alle belang bij dat dit zo
blijft. En hoewel de rechter formeel
onafhankelijk is, kan er toch in het
algemeen onofficiële druk op hem
worden uitgeoefend. Te denken valt
aan carrière-overwegingen. Mij lijkt
nu, dat het in verdediging nemen
van. en zich sterk maken voor de
rechterlijke macht óók zo'n vorm
van druk is.
Drie manieren
Op welke manieren kan nu een on
gunstig beeld van de strafrechtsple
ging worden verbeterd? De eenvou
digste manier is om gewoon ge
heel in Amerikaanse stijl te ont
kennen dat er onderscheid in straf-
bedeling wordt gemaakt. Overtui
gender is de tweede manier, om on
derzoek op te zetten of te stimuleren
waaruit het tegendeel zou kunnen
blijken. Dat is wel hachelijk, want
het nieuwe onderzoek zou de oude
ongewenste conclusies kunnen
onderschrijven. Dan werkt het als
een boemerang.
Maar dit gevaar voor de opdrachtge
ver wordt kleiner naarmate de loya
liteit van de onderzoeker jegens zijn
opdrachtgever groter wordt. Niet
voor niets is de fundamentele kwes
tie bij allé discussies over onder
zoek. de vraag naar de onafhanke
lijkheid van de onderzoeker, en dan
niet alleen zijn formele onafhanke
lijkheid, gelegen in zijn rechtsposi
tie, maar vooral ook zijn informele
onafhankelijkheid: aan welke ande
re druk dan bijv. zijn promotie staat
de onderzoeker nog meer bloot.
Wat dit betreft is hier van een en
igszins vergelijkbare problematiek
sprake als bij de rechterlijke onaf
hankelijkheid. Voorzover er onder
zoek vait te noemen dat op details
de Groningse bevindingen tegen
spreekt, betreft dat onderzoek waar
bij loyaliteit naar justitie toe een rol
speelt. Het nog te publiceren onder
zoek van Buikhuizen kan, als onder
zoek binnen een apparaat, niets an
ders dan beleidondersteunend en
adviserend zijn. Dat is een gegeven.
De derde manier van beeldverbete
ring zou kunnen zijn: bestrijding
van het verschijnsel van ongelijke
rechtsbedeling zelf. In het commen
taar van Trouw van 11 november
zijn daar al suggesties voor gedaan:
opleiding en (bij)scholing van ieder
die bij de rechtspleging betrokken is
en zich meer rekenschap afleggen
van het: „waarom en waartoe straf
fen wij".
Zal het lukken?
Maar of dit zou kunnen lukken is
hoe dan ook de vraag. Want histo
risch gezien is de functie van het
strafrecht geweest: enerzijds om het
„gajes" onder de duim te houden
(zoals de Franse filosoof Foucoult in
zijn vorig jaar verschenen studie
„Surveiller et punir" heeft aange
toond); anderzijds om de nieuwe
klasse der burgerij van na 1800 vrij
heid, zekerheid en berekenbaarheid
te verschaffen.
Wanneer Jongman's conclusie dat
mensen uit de lagere klassen zwaar
der worden gestraft, juist is (hetgeen
ongetwijfeld uitvoerige discussies in
het Nederlands Tijdschrift voor Cri
minologie zal geven), dan past daar
op eigenlijk maar één eerlijk
antwoord van de zijde van het mi
nisterie van justitie: „dat klopt, en
dat is ook de bedoeling van het
systeem", hoe integer de individuele
politiefunctionarissen, officieren
van justitie en rechters ook zijn.
Maar aangezien regeren vandaag de
dag voornamelijk „verkopen" bete
kent, is dat bijna ondenkbaar.
DE-
VAN EEN LEZER-
Tekeningen, bij voorkeur in liggend formaat, sturen aan: Trouw,
jury politieke prent. Postbus 859, Amsterdam. Naam en adres aan
de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een
boekenbon.
onder redoctie van bes smit
In Frankrijk is een harde maat
regel afgekondigd: alle zwerfdie
ren zullen daar zonder pardon
worden doodgeschoten. De asiels
zitten tjokvol en er zijn handen
tekort om zich nog te bekomme
ren om de tienduizenden
zwerfdieren, die de kans op
uitbreiding van hondsdolheid
sterk vergroten. Vandaar die
maatregel. En in Engeland, waar
vijf miljoen honden rondlopen,
hebben dierenartsen op een
congres het plan geopperd de
hondenstand in de hand tc hou
den door de eigenaars te ver
plichten hun dier de pil te geven.
De Britse dierenarts James
Evans vertelde daar hoe hard
honden zich kunnen vermeerde
ren: we moeten er van uitgaan,
zei hij, dat een teefje en haar
puppies samen in zes jaar in
staat zijn een hondenfamilie van
67.000 stuks op de wereld te
zetten.
Sombere berichten die je niet in
een gezellig huisdierenblad ver
wacht te vinden. Nu is ..Bees
tenspul" ook niet zo'n blad. waar
in alleen maar lieve verhaaltjes
over de hondjes van die en die en
de katjes van die andere bekende
ster staan. Ze zijn er wel in dit
nieuwe maandblad van Uitgeve
rij Beestenspul in Zoetermeer
(een over de dieren van Willem en
Truus van Hanegem en een over
de poezen van Thérèse Stein-
metz), maar de hoofdschotel vor
men ze allerminst. Het blad
noemt zichzelf „het enige in ons
land verschijnende maandblad
voor dierenvrienden, met erg veel
hond en kat er in, maar ook wordt
elke maand opnieuw veel plaats
ingeruimd voor al die andere die
ren die Nederlanders houden
muizen, ratten, hamsters, mar
motten, cavia's, slangen, konij
nen. parkieten, vissen en niet te
vergeten duiven".
Muizen en kuikens komen in dit
blad ook voor, in een ogenschijn
lijk wreed verhaal over de ma
nier waarop ze levend en wel
slangen in dierentuinen tot voed
sel dienen. Directeur Louwman
van Dierenpark Wassenaar legt
uit. waarom dat nodig en puur
natuurlijk is. Verder zijn er ver
halen over onder meer het steeds
populairdere huisdier, de ezel;
over mensen die een fobie, een
ongewoon panische angst voor
katten en honden hebben; over de
Ierse wolfshond, de grootste hond
ter wereld: over een hobbykelder
vol krokodillen en wurgslangen;
over het opzetten van roofvogels,
een zee-aquarium thuis, over de
keeshond dje nog uit het stenen
tijdperk stamt en over de raad
sels rond de duif. Natuurlijk ook
hier een spreekuur van de dieren
arts. informatie over verenigin
gen en tentoonstellingen en alles
over katten, een artikel van de
internationale Britse keurmees
ters Grace Pond. Een gevarieer
de inhoud dus, 64 pagina's lang,
waarvan alleen af en toe een
paar regels slecht leesbaar zijn,
doordat ze in geel afgedrukt zijn.
Hoofdredacteur is Kees Haak. en
onder de vaste medewerkers vind
je behalve de al genoemde Grace
Pond en een stuk of vijftien ande
ren ook de Nederlandse kynologe
Fenna Buter die zowel schrijft
als tekent. Losse nummers kosten
drie gulden, een abonnement (te
bestellen via antwoordnummer
18. Zoetermeer) f 33 per jaar of
f 17 per halfjaar. Wie contact met
de redactie van Beestenspul wil.
moet zijn op het adres Oranje
laan 78 in Rijswijk.
Ene Young, meldt het tijdschrift
De Bejaarden, zegt dé oplossing
voor voedsel- en milieuproblemen
gevonden te hebben. We moeten,
zegt deze denker, eenvoudig een
kleiner mensenras kweken, dat
kan best. Over vijftig jaar kunnen
we dan zo'n 35 centimeter groot
zijn. en als we de koeien en andere
nutsdieren hun normale omvang
laten behouden, zullen we per
hoofd van de verkleinde bevol
king ruimschoots voldoende vlees
hebben. En denk je eens in hoe
weinig materiaal er nog maar no
dig is om huisjes en meubeltjes
voor mensjes van 35 centimeter te
bouwen, en hoeveel kleiner de
vervuiling zal zijn: blijkes. kran
ten, sigaretten, w.c.'s, alles wordt
zo klein, dat de vervuiling gemak
kelijk in het handje te houden zal
zijn.
Pijprookwedstrijden kennen we
in ons land allang, maar daar
doen uitsluitend mannen aan
mee. In Rome is er nu. tussen de
stakingen en politieke strubbelin
gen door, eentje gehouden voor
alleen maar vrouwen, waaraan
twaalf niet al te jonge dames heb-
ben deelgenomen. Piepjonge
pijpsters zaten er op het eerste
gezicht tenminste niet tussen.
Winnares werd Wilma Musico uit
Rome, die al een half leven pijp
rook-ervaring heeft en slechts
twee grammetjes tabak dan ook
zesenveertig minuten lang in haar
forse pijp brandende wist te
houden.
Een Amerikaanse zakenman heeft
een apart geschenk bedacht voor
degene die een muntenverzame-
laar in de decembermaand een bij
zonder cadeau wil geven: een gou
den munt met een hoofd naar wens
er op. Dat kan dus bijvoorbeeld de
kop van een door de ontvanger zeer
vereerd staatshoofd, een filmster,
het uiterlijk van de gever of het
hoofd van de ontvanger zelf zijn.
Kortom, de muntenfirma In het
Amerikaanse Franklin Center wil
er alles op zetten, zolang de
opdrachtgever er maar een serie
van honderd van bestelt, want voor
minder doet ie het niet. Goedkoop
is zo'n origineel geschenk ook niet:
voor honderd munten moet onge
veer honderdduizend gulden neer
geteld worden.
Sinterklaas mag dan overal de
zelfde, de enig echte zijn, hier en
daar treedt hij wel heel verschil
lend op. Meldden we al dat de
kinderen die de oude man in
Amsterdam zullen toejuichen, als
vanouds weer snoep in plaats van
tandschone appels in het handje
gedrukt krijgen, in Eindhoven
houden Sinterklaas en zijn gevolg
het op frikadellen. Snoep" kan er
niet af. omdat de stad Eindhoven
de gebruikelijke bijdrage aan het
comité dit jaar heeft onthouden.
Gelukkig vond de VW een plaat
selijk bedrijf bereid zijn appara
tuur aan studenten van de
technische hogeschool beschik
baar te stellen, die op hun beurt
hun technisch vernuft beschik
baar stellen om er duizenden fri
kadellen op te bakken voor wie
zoet is geweest en dus lekkers wil
hebben In het Groningse Zuid-
broek is het helemaal droef ge
steld: Sinterklaas komt daar in
het geheel niet officieel binnen.
Vorige jaren viel de intocht door
het slechte weer daar zo in het
water, dat de organiserende han
delsvereniging heeft besloten niet
nog eens het risico te nemen.
Niettemin verschijnt de bejaarde
goeierd wel plotseling op een
woensdagmiddag op een kinder
feest in Zuidbroek, intocht of niet
En zo hoort het hoor, want het is
een bijzonder man en dat is ie.
weerrapporten
De snelheid waarmee een
nieuwe Atlantische hoge-
drukcel het „koufrontgat"
boven de Britse eilanden ge
dicht heeft, is typerend voor
een geblokkeerde situatie
Ook eind juni-begin juli zag
men dat gebeuren met één
tot drie vier maal herhaalde
toevoer van oceanische hoge-
drukcellen naar Schotland.
Nu er ook in deze herfst dus
nog steeds andere wetten gel
den dan normaal, kan men
rustig gedachten over moge
lijk stormweer vlak bij huis,
zoals op de Noordzee door
depressievrijbuiters uit zuid-
west-europa laten varen.
Het wil gewoon niet stormen,
misten zoveel te meer, met
name gisteren in noord- en
noordoost-Nederland. Het
zicht nam daar in de loop van
de middag af tot vijftig a
zeventig meter. Van de no
vemberzon is op het punt van
opruiming van de mistlagen
niets meer te verwachten.
Dat het later op de dag in het
westen opklaarde, hield ver
band met een wat toenemen
de wind opgewekt door een
storing bij Schotland, die
aanvankelijk uitdiepte, maar
gisteravond opvullend verder
naar het noordoosten trok.
Een bijbehorend front kan
vandaag onze kustgebieden
naderen en mogelijk plaatse
lijk wat nattigheid loslaten,
maar veel zal dat niet zijn.
Over het geheel genomen
blijft het weer in de tweede
helft van deze week overwe
gend droog met betrekkelijk
weinig wind en nog steeds de
neiging tot mist met name in
de nacht en ochtend. Wan
neer het al tot opklaringen
komt, zit er in het binnenland
nachtvorst in.
Gisteren werd iets gezegd
over de invloed van te koud
en te warm zeewater op de
blokkeringen van atmosfe
rische luchtdruksystemen.
Dit is maar één factor, die
mogelijk invloed heeft op het
uithoudingsvermogen van
weertypen. Vergeten we voor
al ons aller warmte- en
lichtbron, de zon. niet. Van
Russische zijde gelooft men
in een sterkere wisseling in
de zonnestraling dan men
over het algemeen elders op
de wereld aannam In een ar
tikel in de pas verschenen
aflevering van „Zenith" wijst
C. J. E. Schuurmans (KNMI)
onder meer op de onderzoe
kingen van Kondratyen en
Nikolsky. Om de hoeveelheid
naar de aarde uitgestraalde
zonne-energie zo nauwkeurig
mogelijk te kunnen bepalen,
lieten zij. tussen 1962 en 1967
ballonnen op tot een hoogte
van ruim dertig kilometer.
(In die tussentijd was er in
1964 een zonnevlekkenmini-
mum en in 1969 een
maximum).
Zij vonden, dat de hoeveel
heid stralingsenergie bij toe
neming van het aantal zonne
vlekken van nul tot tachtig
gaandeweg groter werd. om
bij nog meer zonnevlekken:
100-250. langzaam weer af te
nemen. De verandering was
bij zeer lage en zeer hoge
vlekken aantallen zelfs
enkele procenten Het zijn
cijfers echter die door de ge
ringe lengte van de reeks wel
met enige voorzichtigheid ge
hanteerd moeten worden.
De Russische klimatoloog
Budyko vond, dat bij een ver
andering van één procent in
de stralingsenergie van de
zon de temperatuur aan het
aardoppervlak. de zoge
naamde wereldgemiddelde
temperatuur: 1,64 graad Cel
sius verandert Zo een tempe-
ratuurwijziging blijft niet
zonder uitwerking.
Door een toeneming van
slechts een halve graad Celsi
us van de wereldterqperatuur
tussen 1880 en 1940 zouden
bijvoorbeeld in de warme ja
ren '30 de oogsten in grote
delen van de wereld beter
zijn geweest dan ervoor en
erna (daling na "40 circa 0 3
graad Celslus). Betrekkelijk
kleine stijgingen van de we
reldgemiddelde temperatuur
Wecrrapporten v
Anmtcrdam
Or Bill
Drelen
Eclde
Twente
Vim ineen
Zd Limburg
Aberdeen
zouden ook de havens in de
Poolgebieden langer open
hebben gehouden.
(In het stuk van gisteren
werd enkele malen vermeld
de term hogedrukuitstoting.
dit moest zijn: hogedru-
kuitstulping. een stolpvormi-
ge uitwas.)
HOOGWATER vrijdag 19 november. Vilein
gen ll.50:Harl»Rvliel*lulzen 1153, Rotterdam
1 28-13 35; Schcvenlngen 0 23 12 50, IJmuiden
1 02-1327; Dm Helder 504-1801. Harllngcn
7 10-20.18. Delfzijl 9 13 22 04
Londen
Luxemburg
Madrid
MuUcn
Mallorca
Zurirh
Cj-.j Blanca
l-.lunbocl
La> l'almaa
New Vork
Ti-I-Aviv
