Veelbelovend debuut van
groep 'Splien'
Met King de natuur in.
-Rijnsburg in oorlogstijd
1
Bestelbon
Doortastende vrouwen
in ,,De schoondochter"
Bezielde uitvoering van Bartóks Concert
M PS PS PK p® W
Enquête van Cinemanifestatie
Goede muziek voor
te klein publiek
Man van 93 van zijn
spaargeld beroofd
720pagina's,
147 kleurenfoto's.
Natuurzuivere
ERDAG 13 NOVEMBER 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 13
door Dammis de Geus
ZOETERMEER In het Intieme, akoestisch uitstekende
Zoetermeerse theater „De Graanschuur" heeft de nieuwe
landelijke toneelgroep 'Splien' donderdagavond een veelbe
lovend debuur gemaakt met een poëzieprogramma, getiteld
„Een paard met vleugels".
Scène uit het poëzieprogramma „Een paard met vleugels" van de
nieuwe toneelgroep 'Splien'. De acteurs zijn Huub Scholten, Cor
Sledelinck, Tatiana Radier, Ineke Roosen en Roel Bakker.
Acteur/regisseur Cor Stedelinck,
vroeger verbonden aan de Nieuwe
Komedie, bouwde met flinke fi
nanciële steun van de bestuur
ders van de Haagse groeistad, ver
der op het succes van een eerder
bekroonde en met roem overla
den voorstelling, gebaseerd op de
poëzie van Paul van Ostayen
(Dag Stoel Naast de Tafel).
Splien's „Paard" het han
delsmerk van de groep is Pegasus,
waarop elke dichter zijn tocht on
derneemt naar het land der mu
zen voert ons naar de zwarte
bevolking van Harlem, de verstil
de wereld van China en de harde,
grauwe werkelijkheid van Spanje.
Op basis van teksten van Slauer-
hoff, Werumeus Buning, Dolf Ver
spoor. Marsman, Bertus Aaf jes en
anderen, komt de sfeer uit dit
poëtische avontuur bijzonder
sprekend over. „Splien" bedient
zich daarbij van een maximum
aan beweeglijkheid en de voor
stelling wint aan dramatische
kracht door de projectie van dia's
op een groot wit scherm op de
achtergrond en „levende" geluid
seffecten.
Hoogtepunt van de productie, die
enthousiast werd ontvangen door
het publiek, is het derde onder
deel, waarin de groep, uitgaande
van copla's van Werumeus Bu
ning een indringend, smartelijk
beeld geeft van de strijd tegen het
fascisme in Spanje. De kermis
achtige poëzietrip die onmiddel
lijk daarna volgt liet een ander,
vurig en onstuimig Spaans we
reldje herleven. Het begin van het
„Paard" met de jazz-achtige taal-
lyriek, ontsproten aan de poëzie
van Rosey E. Pool komt met meer
humor over. Tweede onderdeel
van de produktie confronteert
ons met de ondoorzichte Oosterse
wereld, aan de hand van poëzie
van Yoeng Pöe Tsjoeng, waarin
de nutteloosheid van de mens te
genover de natuur, de religlelwijs-
heid) en het noodlot naar voren
komt.
„Splien" maakte, dat moet Wor
den gezegd, zijn naam niet waar.
Het woord Splléh (eng.) is nl. een
ironische naam voor een licht de
pressieve gemoedsgesteldheid.
De groep had daar totaal geen
last van, getuige de enorme dosis
enthousiasme waarmee Stede
linck, Tatiana Radier, Ineke Roo
sen, Roel Bakker en Huub Schol
ten de gebrachte poëzie verleven
digden. Ondanks de forse subsi
die die het Zoetermeerse gemeen
tebestuur „Splien" heeft verleend
zal burgemeester Wegstapel, die
de groep met vriendelijke woor
den verwelkomde, er niet bang
voor hoeven te zijn dat het Paard
van Troje is binnengehaald.
„Paard met Vleugels" komt nog
enkele keren in het huistheater
„De Graanschuur" en is daarna
elders in ons land (o.a. Rotterdam
en Amsterdam) te zien.
0 Fenneken
Andreae als De
Schoondochter,
met haar man
Arthur Boni.
ARNHEM De toneelgroep Thea
ter heeft in haar Theater aan de Rijn
donderdag haar klelne-zaal-
produktie laten zien van „The
daughter-in-law" van de Engelse
schrijver D. H. Lawrence, in de verta
ling van Peter Verstegen „De
schoondochter."
Lawrence, vooral bekend door zijn
romans „Sons and lovers" en „Lady
Chatterley's Lover", is de zoon van
een mijnwerker en een onderwijze
res. Hij stond sterk onder de invloed
van zijn moeder. Deze laatste gege
vens werken in zijn stuk door. Hét
speelt in een mijnwerkersmilieu. Het
bevat drie doortastende vrouwen en
twee weinig doortastend* mannen.
broers, en beide sterk afhankelijk
van hun moeder gebleven, een van
hen sinds kort getrouwd. Dat geeft
ook de kern van het stuk aan: de
schoondochter vecht voor het
zelfstandig worden van haar man.
Dat is geen rechtlijnig gevecht, geen
bewust, maar een dat meer intuïtief
gevoerd wordt, beïnvloed door ver
schillende omstandigheden
Dat wil zeggen, dat niet die feitelijke
omstandigheden, gehaald uit de sa
menleving van rond 1912, teen het
stuk geschreven werd. van belang
zijn, maar de verschillende karak
ters. Üle Ih de botsingen tot uiting
komen.
Daar heeft, zo te zien. René Lobo zijn
regie op gebaseerd Hij is met zijn
vijf spelers Anny de Lange, Anita
Menist. Fenneken F. Andreae.
Arthur Boni en Guy Lavreysen -
uitgeweest op een beeldende karak
tertekening in mimiek, gebaren,
bewegingen, houding waarbij hij
uiteraard ook de eigenaardigheden
in het menselijk gedrag van die tijd
gebruikt evenals Hep van Delft In
zijn eenvoudige decor.
Het is een ietwat gestyleerd realis
me. zou Je kunnen zeggen, dat de
helderheid bevordert, maar wel een
voorzichtig tempo meebrengt. Waar
een hedendaagse toeschouwer wel
eens moeite mee heeft. Maar daar
moet hij dan maar aan wennen.
W. H. Wolvekamp
-bet I
ica
JNEN
deren
R.Ph. O. onder Michael Gielen
[OTTERDAM Er zijn zo enkele
erken van het moderne orkestre-
ertoire die het pleit bij de doorsnee-
jncertbezoeker vrij snel gewonnen
ebben. Hiertoe behoren het viool-
oncert van Alban Berg en vooral
iok het Concert voor Orkest van
)èla Bartók.
Laatstgenoemde compositie is een
van de laatste werken die de Hon-
gaane meester in 1943 schreef voor
de loussevitzky Music Foundation
taffcrinnering aan Mevrouw Natalie
Kasevltzky. Dit vijfdelige concert
fKtt een samenvatting te horen van
jArlei stromingen en invloeden die
flirtók in zijn leven heeft ondergaan,
folkloristisch materiaal vond hij in
Hongaarse volksmuziek, het
Impressionisme van Debussy komt
soms onverholen om de hoek kijken,
ln ritmisch opzicht neemt hij vaak
een voorbeeld aan Strawinsky. De
duidelijke vormgeving spruit voort
uit de bewondering die dc componist
voor de grote klassieken koesterde.
Misschien is deze laatste omstandig
heid wel de voornaamste oorzaak,
lat Bartóks Concert voor Orkest in
iekere zin populair is geworden. Ook
het teruggrijpen op oude kerktoon-
irten (het lydisch) is Bartók niet
md.
Gielen in de voor de pauze gespeelde
Sinfonia concertante in Es van Mo
zart. Eigenlijk ging er in dit werk
niet veel uit van de dirigent. Het
waren de vier instrumentale solis
ten-Jan Spronk, hobo. Bas de Jong,
klarinet, Eddy van Leeuwen, hoorn
en John Mostard, fagot, allen leden
van het Rotterdams Philharmonisch
Orkest, die hier leven in de brouwerij
brachten door hun spirituele voor
dracht van de aan hen toevertrouw
de partijen. Het leek er veel op alsof
zij de leiding hadden en het orxest
aanvuurden door hun gaaf maar zeer
muzikantesk spel. Dit kwam wel het
sterkst tot uitdrukking in het slot
deel-Andantino con variazioni
waar de vier solisten een duidelijke
stimulans vormden voor het orkest.
Als openingsstuk fungeerde deze
avond de door Arnold Schönberg in
1909 gecomponeerde Fünf Orches-
terstücke op. 16. Compositorisch ge
zien verkeerde Schönberg toen in
zijn middenperiode; nog geen
twaalftonentechniek maar wel een
duidelijk breken met de tonaliteit.
Van deze vijf stukken hebben ons
het tweede en vooral het derde deel
(Farben) het meest geboeid. Veran
derende toonkleuren houden daarin
de aandacht sterk gespannen. De
drie overige delen schenken ons he
laas weinig muzikale bevrediging,
zoals trouwens zoveel uit het latere
oeuvre van de vader der atonaliteit.
Lelijke jonge eendje
won Louis Davidsprijs
AMSTERDAM Het Comité voor
Nederlandse Amusementsmuziek
(Conamus) heeft de Louis Davldé-
prijs 1976 - groot 25.000 gulden -
toegekend aan het team Martine
Bijl Henk van der Molen en Tony
Nolte voor het liedje „Het lelijke
jonge eendje" uit de LP „Martine
Bijl zingt Andersen". De prijs zal
maandag 22 november in het Alpha
Hotel in Amsterdam worden uitge
reikt door Willem Duys waarbij Jq-
les de Corte een muzikale bijdrage
zal leveren.
De pers heeft als beste films van de Cinemanifestatie Utrecht gekozen „Der
Fangschuss" van de Westduitser Volker Schlöndorff en „Die Marquise von
O." van Eric Rohmer, op de voet gevolkgd door „Mr. Klein" van Joseph
Losey. Bij de publieksenquête eindigden deze films respectievelijk als
nummer 3, nummer 8 en nummer 1. Het grootste verschil tussen de
waardering van pers en publiek bleek bij „Mimi de Bankwerker" van de
Italiaanse regisseur Lina Wertmüller. De film kreeg van de pers de 22ste, van
het publiek een eerste plaats. Het laagst genoteerd stond bij de pers
„Massacre at Central High", een film die door de Nederlander René Daalder
in Californië is gemaakt. Het publiek had er ook niet veel punten voor over.
maar vond kennelijk Pasolini's ijzingwekkende zwanenzang „Saló" nog
slechter: die eindigde op de laagste plaats.
Staatskwintet uit Zagreb
lADVBMTLNftèl
door Jac Kort
Tijdens het donderdagavondconcert
'an het Rotterdams Philharmonisch
Jrkest, dat onder leiding stond van
e ln 1927 te Dresden geboren
astdirigent Michael Gielen, vormde
et na de pauze uitgevoerde Concert
'oor Orkest wel de hoofdschotel. De
llrigent speelde hier duidelijk zijn
•este troeven uit. Hij bleek de parti-
uur volkomen in hoofd en hart te
lebben en wist het orkest tot een
lezlelde interpretatie te inspireren
ïen minder goede indruk maakte
UTRECHT Dat ook de beste be
doelingen op een treurige wijze kun
nen mislukken, bewees het concert
van het Zagreb Blaaskwintet in het
Cultureel Centrum 't Hoogt, dat ik
woensdagavond, tezamen met een
publiek, bestaande uit acht mensen
beluisterde.
De goede bedoeling van de spelers
was: het Nederlandse publiek in
kennis te brengen met de muziek
voor fluit, hobo, klarinet, hoorn en
fagot, die in het Joegoslavië van de
laatste veertig, vijftig jaar is ont
staan. De mislukking was zeker niet
veroorzaakt door de kwaliteit van
het werk van mensen als Cipra. Mar-
kovic, Papandopulo, Klobucar.
Ruzdjak en Detoni. Want die bleken
allemaal stukken geschreven te heb
ben. waarvan de ene wat meer door
Hindemith en de ander sterker door
Bartok of Strawinsky was
beïnvloed, maar zonder uitzonde
ring allemaal rasmuzikanten, die
voortreffelijk en onderhoudend voor
vijf blazers kunnen schrijven.
Ook aan het spel vaq het Zagrebs
kwintet mankeerde niets. Stuk voor
stuk grote artiesten op hun instru
ment, wier samenspel buitengewoon
genuanceerd en homogeen klonk.
Ook wat dat betreft, had ik deze
mensen graag een vol huis gegund.
De grote fout lag m.l. hierin, dat
men gemeend had, publiek te kun
nen trekken met een onbekend
kwintet, dat onbekende werken
speelt. Misschien met componisten
als Mozart en Danzi op het program
ma zou daar iets van terecht zijn
gekomen, maar nu niet. Vrijdag heb
ben zij in Bergen N.H. gespeeld. Za
terdagmiddag komen ze in het Sted
Museum te A dam en zondag in de
Tilburgse Stadsschouwburg. Zij ver
dienen het ten zeerste, dat er dan
meer publiek komt, zowel om de
muziek die zij spelen, ais om de
manier waarop ze dat doen.
wel
3e ervaringen, maar vooral de daden
van een dorpsgemeenschap tijdens
de bezettingsjaren, zullen altijd het
tarakter dragen van het eigene, van
nensen die elkaar goed kennen. Hoe
'at gedrag van dorpelingen zich ver
draagt met onvoorziene, soms barre
'mstandigheden. heeft één van hen.
f de Mooy, aanleiding gegeven tot
*n terugblik, tot een kenschets van
'et dorp Rijnsburg, tijdens de lange
nacht.
baarbij heeft deze roman, meer een
troniek. als achtergrond de
Wsvrucht. behorende tot dat eige-
van dit dorp Met déze analyse;
toe heeft een dorpsgemeenschap te-
ten die achtergrond de beproevin
len doorstaan en in hoeverre was de
loudine van de christen van beteke-
Hs in de praktijk?
verhaal, van de hand van de
Voormalige voorzitter van het Neder
tods Chr Ondernemers Verbond
'NC O V.». heeft als titel „Een
dorpsleger onder Gods vuurkolom".
P beeld ontleend aan de geschiede-
tos van het volk van Israël, op voet
tocht door de woestijn. Het boek
verschijnt dertig jaar later, het
steunt op authentieke feiten.
pc auteur, in aanmerking nemend,
0,1 hij geen professionele geschied
schrijving heeft verricht, schreef een
alleszins lezenswaardig verhaal, in
die zin, dat wat Rijnsburg in de Jaren
1945 heeft bijgedragen aan de goede
zaak. boeiend en informatief is.
Driestheid, behoedzaamheid, offer
vaardigheid (onderdak verlenen aan
vervolgde joden), maar ook
conflictsituaties, waarmee een chris
ten toen zeker te maken had. zijn
zonder franje verwoord.
Uiteraard zou over vele Nederlandse
dorpen een soortgelijk boek zijn te
schrijven, óók en dat is een
kernpunt In De Mooy's boek - de
controverse met de geboden van het
geloofsleven
Het komt er mede op neer. dat dr
schrijver, die 20 jaar achtereen mid
denstander is geweest, gedurende
een kabinetsperiode de stoel van een
parlementariër bezette en het sla
gersbednjf uitoefende, een stuk dy
namisch verleden aan de vergetel
heid heeft willen onttrekken Het
betreft hier geen commerciële uitga
ve. De opbrengst is bestemd voor
een liefdadig doel. waarbij de in In
donesië vertoevende dochter van de
in het boek beschreven dorpsdokter
is betrokken.
H. dc Mooy: „Een dorpsleger onder
Gods vuurkolom".
Uitgave: Dc Gelderlander Vakpers
BV - Nijmegen.
prijs: 24.50. Bestellingen via girore
kening 3161100 t.n.v. Gelderlander
Vakpers onder vermelding titel van
boek.
Van een verslaggever
40 jaar nahet verschijnen van de
beroemde King Atlas, brengt King nu
een boek dat u met meer kennis van de
natuur wil laten genieten.
Bladert u even mee:
Alle bomen in het bos. Een wandeling
in het waterland, met zijn knotwilgen
en rietpluimen. De boeiende flora en
fauna van duinen en Waddengebied
De natuur vlakbij, dus wat in en om hel
huis groeit en bloeit. De grote en kleine
waterbewoners. Zoveel om kennis mee
te maken - op vele kleurrijke pagina's.
Hoe krijgt u het prachtige en leer
zame King Natuurboek in uw bezit?
Eenvoudig genoeg: door betaling van
f lli,!W - u kunt daarvoor een bctaul-
cheque of giro-overschrijving
gebruiken - plus precies zeven King-
kopjes, die u ons via onderstaande
bestelbon opstuurt. Het sparen Van de
King-kopjes is gemakkelijk (op elke rol
staat er een).
HOOOHALEN De hoogbejaarde
én stokdove K Pries uit het
buurtschap „De oude Tol" onder
Hooghalen (gemeente Beilen) is gis
teren van zijn spaarcenten beroofd
Een vrouw en twee mannen drongen
op klaarlichte dag de woning van de
93-jarige man binnen en namen vol
gens de rijkspolitie in Assen enkele
duizenden guldens mee. De daders
maakten zich met een grote witte
auto uit de voeten. Het was de derde
inbraak op klaarlichte dag die de
politie van Assen gisteren te verwer
ken kreeg; eerder werd Ingebroken
in Zuidwolde en in Sleen
7.ond mij binnen .1 weken het
King Nat ïiin boek a f 12.!'."».
1'jtltllS
Ifel hi-tlraguit (U.M.ï he(.-i;il ik
f~~j |H-t htjgrslirttft mgevuWrrn
nadrt tekende l'iKigiro-iivervhnjs mg.
int 1niiitrin.il! .Sneek.ni SU. II".
Q in t Inu-eslni. t. ingn tilde rn
.tulertrkmrii* intern* Bc-Ia.tlt hrqtu*
>l i mik.1 ltrt|iir
linkilnl ruil
lorf>n*tinn it
U nit W'ikm
(in bli.klellrr» *A.|>)
l)r/r Iteshllintt. snor/ten uit 7 King
in.|i|<-«. ih mi gc»lnlen j|i Itricl
gelt.inkeerde emrln|i uitten met
tnge\ tilde rht*i|itc nf l'mtgirn ut er
m Imping, opsturen .1.111 kutgldhtiekm
'lonnenta II v.. I'mlhin JillHnerk
