t
iGOÏSME IN BEZET PARIJS
Klein monster
duikt onder
Beleggings-
bewijzen
Spaar-
depositos
annibalisme uit winstbejag
olanski huurt
ookhuis
^^^^^^FILMPREIVIIËRES VAN DEZE WEEK
2 zekere vormen van beleggen bij de RPS:
r,n
Rijkspostspaarbank gjgg j
Prolongaties
en reprises
Beleggen
bij de RPS?
Zeker!
12 NOVEMBER 1976
BINNENLAND/FILM
TROUW/KWARTET 13
rW. WIELEK-BERG
scènes uit „Monsieur
zijn onvergetelijk. De
lerste: in een kale spreek-
er staat een vrouw van
elbare leeftijd, naakt. Een
controleert een van haar
trekt haar lippen weg om
gebit te bekijken alsof hij
paard voor zich heeft,
ic dan nog een taxerende
op haar hele lichaam en
ert dan met geroutineerde
zijn secretaresse het re-
at van zijn onderzoek: ze
zeer wel joods kunnen zijn
het staat niet geheel vast.
n van de laatste. In de vroege
in de motregen, rijden bus
joden door Parijs naar het
tion. Het licht is
koel en even onverschil-
de Parijzenaars, die hun werk
ks onderbreken om een blik
de bussen te werpen. Die beel-
ien kunnen dienen als illus-
van de hoofdstukken in Pres-
.Ondergang" waarin hij
over de distantie die het
deel van de bevolking der
gebieden in acht tegenover
lgde joden.
Franse trauma
al om deze twee scènes ver-
„Monsieur Klein" van Joseph
(een Amerikaanse regiseur die
I in Engeland filmt, iemand
die geen bezetting heeft meege-
een beter lot dan hem door
in Cannes werd beschoren:
k er overheen. Maar Losey's
in Parijs gemaakt met Frans
en Franse acteurs legt dan ook
ie plek bloot van Frankrijk's
Uitgangspunt is de massa
ge van ongeveer vijfduizend
'a de nacht van 16 op 17 juni
door de Franse politie in
-tadion werden samenge-
i overgeleverd aan de Duit-
die ze naar Auschwitz transpor-
Een blijkbaar hebben de
~n nog steeds niet de moed
Alain Delon in „Monsieur Klein
kunnen opbrengen om hun collectie
ve trauma onder ogen te zien.
Persoonsverwisseling
Monsieur Klein, een welvarende Pa-
rijse kunsthandelaar (met louche
gladheid perfect gespeeld door Alain
Delon) doet tijdens de bezetting goe
de zaken, want vele joden verkopen
hun kunstbezit tegen spotprijzen in
de hoop te kunnen emigreren. Maar
op een ochtend vindt Klein bij zijn
post een joods krantje, dat vermoe
delijk voor een gelijknamige abon
nee was bedoeld en per abuis bij hem
is terechtgekomen. Klein gaat naar
de politie om het misverstand op te
helderen, maar maakt zich juist
daardoor verdacht. Hij laat zijn
stamboom napluizen om te bewijzen
dat hij geen joodse grootouders
heeft en doet koortsachtige pogin
gen om zijn dubbelganger op te spo
ren. Overal komt hij net te laat en
het helpt zelfs niet dat hij in diens
huis trekt. Hij voorziet zich voor alle
zekerheid van een valse pas, waar
mee hij naar het onbezette deel van
Frankrijk kan reizen. Maar hij is
door de speurtocht naar zijn andere
ik al zo bezeten, dat hij terugkeert
naar Parijs en het lot van de joden
deelt.
Dat einde, waarin hij in het stadion
weigert de papieren aan te nemen
die hem van de ondergang kunnen
redden is zwak en er zijn meer zwak
ke plekken in „Monsieur Klein". De
geheimzinnigdoenerij over het spoor
van de dubbelganger bijvoorbeeld
die de film soms dreigt te verlagen
tot een doodgewone thriller en hel
misplaatste gebruik van een van
Mahler's „Kindertotenlieder" op
zichzelf natuurlijk uitnemend ge
schikt voor dit onderwerp) als onder
werp van een antisemitische caba-
retschets. Maar ze kunnen de fil m
niet breken, daarvoor is hij te sterk
van sfeer. De sfeer van een aquaruim
vol ten dode gedoemde exotische
vissen, die door de omstanders met
geen blik worden bekeken.
Utrecht-Studio, 18 jr.
Family Plot De nieuwste ironische thriller
van Alfred Hitchcock. De gehele week ln
Luxor, Zutphen en Modern Drachten.
I'lnnocente. De laatste film van Luchino
Visconti, vol sombere grandezza. De gehele
week ln Tuschinski 3. Amsterdam.
lm Laaf der Zeit. Sympathieke twee
mannen-film van de Westduitser Wlm Wen-
ders. De gehele week In The Movies,
Amsterdam
1900. Imposant epos over het Italiaanse
landleven van 1900 tot 1945. gemaakt door
Bernardo Bertoluccl. De gehele week ln
Tuschinski I, Amsterdam: Palace-
Groningen; Rembrandt-Utrecht; Carolus-
Nljmegen; Corso-Rotterdam.
Roma Fellini's visie op de stad van zijn
liefde. De gehele week in Ceintuur.
Amsterdam.
Barry Lyndon. Meesterlijke film van Stan
ley Kubrick over de mooie, koude, verre
wereld van het verleden. De gehele week ln
Krlterion. Amsterdam; Ultkijk-Den Haag;
Kriterton-Rotterdam; Select-Eindhoven;
Beyerd-Breda.
India Song. Indringende, poëtische film van
Marguerite Duras. Van 15 t.e.m. 17 nov.
Filmhuis Den Bosch.
De Komedianten. Meesterlijk Grieks epos
van Theo Angelopoulos over een bewogen
tijdvak van de geschiedenis, dat zich
weerspiegelt in de ervaringen van een rei
zend toneelgezelschap. 14 nov. Inpoet.
Heerlen.
Te gek om los te lopen. Schokkende film over
nieuwe wegen om krankzinnigen ln te pas
sen ln de maatschappij, gemaakt door een
Italiaans collecUef. 17 nov. De Zwaan.
Souburg.
Milestones. Lange documentaire van Ro
bert Kramer over jonge Amerikanen die
hebben gevochten voor burgerrechten te
gen de Vietnam-oorlog en nu proberen nog
iets van hun leven te maken. 12 nov.
Filmhuis De Rijp.
Scène met Lee Remick uit „Het Omen
De bovennatuurlijke griezelwolk,
waaruit „Rosemary's Baby" en „The
Exorcist" neerdaalden (deze koppe
ling houdt geen gelijkstelling van
niveau in) heeft weer een banblik
sem geslingerd naar het bioscoop
volk: „Het Omen" van Richard Don-
ner. De film gaat over een knaapje
van duivelse origine, dat wordt on
dergeschoven in het keurige gezin
van de Amerikaanse ambassadeur in
Londen, gevormd door Lee Remick
-ber 1972 stortte midden in
en sneeuw van het Andes-
een vliegtuig neer, dat op
Montevideo naar Santi-
45 passagiers aan boord,
r een rugby-ploeg. Drie we-
't ongeluk werden de zoek-
pgezet. maar na 73 dagen
nog zestien. Die werden
"!jk gered.
Het ongeval zelf was al spectaculair
genoeg, maar het werd voor velen
nog interessanter toen bleek dat de
overlevenden zich genoodzaakt had
den gezien de lijken van hun vrien
den op te eten teneinde het naakte
leven te aanschouwen. De Mexicaan
se regisseur René Cardona maakte
van dit barre voorval een speelfilm
met een duur van twee uur en tien
minuten. De Amerikaanse manager
en producer Allan Carr kocht hem
op, verkortte hem tot een hapklare
lengte, verving bepaalde scènes door
andere, lastte ook wat nieuwe in (zo
werd de lawine geleverd door de
Walt Disneystudio's) en zorgde voor
de na-synchronisatie. Maar de gru
welijke scènes over het neerstorten
van het vliegtuig en het eten van
mensenvlees (de Mexicanen hadden
daarvoor echte cadavers beschik
baar gesteld, ze zijn daar blijkbaar
nogal scheutig met die dingen) be
hield hij, speculerend op dezelfde
onfrisse verlangens die de adverten
tie poogt op te wekken met de kreet
„Een ongelooflijk relaas van kaniba-
lisme!" en schijnheilige waarschu
wing: „De reconstructie van de vlieg
ramp en het grijpen van de kans op
overleving zouden u kunnen choqu
eren."
Polanski, de Poolse regisseur
vele Westerse landen filmt,
zijn werk vaak een voorkeur
dag voor mensen die leven in
"-licht van een obsessie („Re-
„Rosemary's Baby") waar-
min of meer in het midden
of ze werkelijk achtervolgd
dan wel hallucineren. „De
r" („Le Locataire"), een in
opgenomen film, gebaseerd op
ste boek van de bekende
schrijver en illustrator To
uwt op dit thema voort. Het is
die in vervolgingswaan, maar
wordt geheel en al duidelijk of
ook sprake is van een complot
buitenwereld tegen de hoofd-
"fdpersoon Trelkovsky (ge-
door Polanski zelf) is een tot
genaturaliseerde Pool,
Parijs een kamer zoekt. Hij
die ook en neeiht de lugubere
'hiedenis op de koop toe: de
vroegere bewoonster heeft zich uit
het raam gestort en is gestorven.
Trelkovsky is schuw en bangelijk
van aard: wanneer de buren klagen
over het lawaai bij een feestje schuift
hij zijn vrienden overhaast de deur
uit. Geleidelijk nemen zijn angsten
ziekelijke vormen aan: hij durft nie
mand meer uit te nodigen, hij loopt
alleen nog maar op zijn sokken, hij
kijkt naar de televisie zonder geluid.
Vreemde dingen
Er gebeuren vreemde dingen: in het
café aan de overkant krijgt hij onver
anderlijk een kop chocola toe
geschoven en een pakje sigaretten
van een bepaald merk, lievelings-
kost van zijn voorgangster. Hij vindt
kleren van haar en make-up en hij
voelt dat de bewoners van het huis
hem dwingen haar identiteit aan te
nemen. Hij kan zich tegen die (ver
meende?) dwang niet verzetten, als
hij in opperste wanhoop vlucht naar
een goedwillende vriendin (gespeeld
door Isabelle Adjani, de Franse
actrice die vooral beroemd werd
door haar spel in de titelrol van
Truffaut's „l'Histoire d'Adèle H.")
ziet hij ook in haar een vijandin.
Tenslotte imiteert hij het lot van de
vroegere huurster: het raam, eerst
vermomd in vrouwenkleren, dan als
zichzelf, Trelkovsky.
Vergeleken met andere films van Po
lanski lijkt het allemaal wat bleekjes
en oppervlakkig: Trelkovsky is en
blijft een „geval", veel te zelden
wordt doorgestoten tot de psy
chische basis, waaruit ook onze
angsten en neuroses (zouden kun
nen) groeien. En onderga je het al
leen als een griezelverhaal, dan kom
je al gauw tot de conclusie dat het
thema (het gedwongen overnemen
van de identiteit van een ander) al
lerminst origineel is en door anderen
soms spannender uitgewerkt.
Wel indringend is de sfeer van Parijs
buiten de spookkamer, uitnemend
vastgelegd door cameraman Sven
Nykvist. Die maakt dat vooral het
eerste gedeelte van de film waard is
om gezien te worden.
AmsterdamCalypso; Den Bosch-
Casiqo Cinema, 18 jr.
Op meer dan misselijkheid behoeft u
niet te rekenen. Er is geen poging
gedaan tot karaktertekening (ieder
een blijkt bezeten te van dezelfde
bleke padvindersmentaliteit) en wat
zinvol zou kunnen zijn (laten zien
hoe mensen reageren in extreme
omstandigheden) wordt achterwege
gelaten. Doden en levenden worden
op een minne wijze geëxploiteerd uit
winstbejag.
Alkmaar-Harmonie; Almelo-Palace;
Amersfoort-Grand; Amsterdam-
Cineac Damrak I; Apeldoorn-
Minerva; Arnhem-Luxor; Breda-
Casino I; Delft-Delfia; Eindhoven-
Parisien; Enschede-Metropole, Den
Haag-Apollo I; Groningen-City I;
Haarlem-Lido; Heerlen-Hl; Den
Bosch-Euro 2; Hilversum-City 2;
Maastricht-Mabi; Nijmegen-
Centrum; Rotterdam-Calypso I; Til-
burg-Chicago;, 18 jr.
OScène uit „Survive!"
met de fonkelende ogen en Gregory
Peck met de houten kop. Zijn uitein
delijke doel is de vernietiging van de
wereld, maar voor het zover is richt
hij enig klein onheil aan. Nu Ja.
klein zijn gouvernante hangt zich
op, zijn pleegmoeder stort uit een
raam. een slecht nieuws brengende
priester wordt gespietst, een speu
rende fotograaf onthoofd door neer
stortend glas en ten slotte wordt zijn
pleegvader neergeschoten wanneer
hij poogt het gruweljong te liquide
ren. Een hele kudde helhonden
waart rond op het macabere kerk
hof, waar het geboortegeheim van
het monsterkind begraven ligt. Een
van het valse stel hadden we al vaker
ontmoet als bewaker van de wieg.
doch helaas werd zijn angstaan
jagendheid emstig verzwakt door de
aanwezigheid van vele witte ouder-
domsharen rond de bek. Waarschijn
lijk was hij de enige Rottweiler die
goed was gedresseerd, zodat hij geen
gevaar opleverde voor de acteurs,
maar men denkt dan al gauw dat hij
wel een wrak gebit zal hebben.
Niemand moet zich door „Het
Omen" iets laten wijsmaken: on
danks gegoochel met apocriefe bij
belboeken is het een doodgewone,
ouderwetse griezelfilm, compleet
met zeer levensechte zware stormen
bij alle climaxen. Overigens niet zo
bloederig als de opsomming van
moord en doodslag zou doen ver
moeden.
Amsterdam-City I en Saskia; Den
Haag-Calypso en Odeon I; Leiden-
Lido, 18 jr.
(ADVERTENTIE)
"88
In coupures van f 1.000,- en f5.000,-.
3 jaar vast 73A%4 jaar vast 814%, 5 jaar vast 81/2%
Elke coupure kunt u tegen een andere looptijd vastzetten.
U krijgt rente op rente. De rente komt samen met het gestorte bedrag aan het
einde van de looptijd vrij.Tusscntijdsc opneming voor aankoop eigen huis mogelijk.
Wilt u meer informatie
over deze RPS beleggingsvormen.
Vraag dan d.m.v. de coupon de gratis
folders aan of bel 020 - 5893137.
0017 bellen kan ook.
m9%
Minimum storting f 1.000,-.
2 jaar vast 7%3 jaar vast 8% ,4 jaar vast 81/2%
5 jaar vast 8%% ,6 jaar vast 9%
Elke deposito kunt u tegen een andere looptijd vastzetten.
Na de looptijd komt uw deposito automatisch vrij Rente jaarlijks beschikbaar.
Tussentijdse opneming voor aankoop eigen huis mogelijk.
I Zend mij de folders plus rentetarieven
Naam
Straat
Woonplaats
Stuur deze coupon in een oiagcfrankccrdc envelop naar i
de Rijkspostspaarbank. Afd. Marketing, Amsterdam.
uw nationale spaar-en hypotheekbank S3IPÈ3 i
MÉ
