„Hardere aanpak moet voetganger beschermen" •schers bewondering oor Arthur Rimbaut rertaalt in muziek Daguerro-experimenten van Shinkichi Tajiri Spelende kinderen in de Atlas van Stolk Van Kemenade wil het beleid te veel vastleggen Actie tegen inpoldering van vierduizend hectare buitendijks" Friesland Michel Seuphor in Den Haag Amsterdamse Kunstraad grote lijnen achter [anering orkestbestel GS: geen garantie voor nieuwbouw Ursulakliniek Conclusie op studiedag in Utrecht: IS: garantie voor ieuw paviljoen Hit. Joris Delft Een derde bevolking Friesland betrokken bij agrarische sector Medische werkgroep Israël-Libanon gaat geld inzamelen Spijkenisse maant weigeraars van milieubelasting Waddenvereniging tegen provincie RTET JDAG 12 NOVEMBER 1976 TROUW/KWARTET H 11 R. N. Degens _STERDAM Nauwelijks had de Franse tenor Eric Tappy de rste strofe van Rudolf Eschers „Universe de Rimbaud" in- ;et, of de gempte lichten in de grote zaal van het Amsterdamse certgebouw gingen helderder schijnen. a luidkeels naar het podium ge pen verzoek van een van de toe- irders was kennelijk tot in de achinekamer" doorgedrongen, en kon men de teksten van Rim- id. waarop het stuk van Escher is laseerd tenminste meelezen. Ho- ijk wordt ook in het vervolg in de" ite zaal van schemerlicht afgezien, nt je wilt toch ook wel 'eens wat in programmaboekje kunnen nale- Ditmaal betrof het dus de tekst de vijf gedichten die Escher uit nbauds eerste periode koos voor i „Cycle pour ténor et orchestre", woensdagavond met het Con- tgebouworkest onder leiding van ns Vonk in première ging. >t onmogelijke cher (64) is al bijna zijn leven lang ascineerd door en bezig met de uur en het werk van Rimbaud 54-1891). geniaal zoeker naar, en rwoorder van het ongekende en t onmogelijke. Om de muzikale erpretatie door Escher van dit (tal gedichten op waarde te schat- X zou men althans een deel van Khers kennis en bewondering voor poëzie dienen te bezitten. Wat zo op het eerste horen te ontdek- rn valt aan weloverwogen parallel- in in bouw. klanksymboliek en rit- overtuigt op z'n minst van de iteit waarmee Escher hier aan [t werk is geweest. Ook van de :he vervoering waarin hij op Ide momenten tot wonder- in klinkende sfeertekening en ide climaxvorming kwam. Op- 1 vind ik ook de straf ge leerde beheersing die hij wist op te leggen, waardoor bijvoorbeeld de „dramatische aan het slot van het. tweede it, die onthult dat de slapende t dood is. niet als zodanig uit- it, maar pas in het instrumentale spel in een bijna verborgen toon- nboliek (van de jachthoorns) com- ntarieert. t is allemaal heel ingenieus maar wil wèl door bestudering van rtituur en tekst, en door vaak ho ren ontdekt worden. Ik ben bang dat dat vaker horen in de praktijk voor de geïnteresseerde concertbezoeker bijvoorbeeld al bemoeilijkt zal wor den, doordat er weinig tenoren zijn die de hondsmoeilijke solopartij, waarin bijzonder veel gevaarlijke ho ge liggingen voorkomen, willen en kunnen vertolken. Pappy wilde, en kon het (technisch) zeker wel. Maar zijn kille, weinig expressieve geluid lijkt mij niet het geschikte medium voor het doen overkomen van wat toch al van zo ver onder de op pervlakte vandaan gehaald moet worden. Peter Pears in zijn goed tijd zou dacht ik een veel suggestiever indruk van dit werk hebben kunnen geven. Vonk en het orkest hadden het iets gemakkelijker, en het instrumentale aandeel in deze eerste uitvoering was voor dan ook het meest bevredi gend. Vooraf ging een goede uitvoering van Strawinsky's „Danses concer- tantes" uit 1942, en na de pauze veroverde de 73-jarige Rudolf Serkin de zaal met een karakterieke vertol king van Beethovens Vierde Piano concert met een opvallend zorgvul dige uitvoering van de orkestpartij. DORDRECHT Beroemde Marie ne. zoals Eugene R Richee haar in 1932 voor Paramount fotografeer de: een uit de reeks soms ra- zendknappe en meermalen ook artistieke studieportretten uit de enorme collectie van de Engelse verzamelaar John Kobal. Deze bijzondere tentoonstelling van 72 vergrote portretten uit de jaren 1925 tot 1942 was al te zien in Tilbur- ga— Leo Pott van het cultureel centrum daar kwam op het idee en is nu verhuisd naar Dordrechts Mu seum waar „Hollywoods Droomma- chine" tot 28 november doordraait. Kunstenaarsfederatie heeft bezwaren tegen CRM-begroting 1977 olf Eschers AMSTERDAM De Federatie van Kunstenaarsverenigingen heeft een aantal bezwaren kenbaar gemaakt ten opzichte van de begroting van het ministerie van CRM voor 1977. Deze kunnen worden samengevat in vier punten. Ten eerste een absolute verwerping van het lage investeringsniveau van ongeveer 0,2 procent voor kunstvoorzieningen, een percentage dat volstrekt onvoldoende is om de doelstellingen van de kunstnota waar te maken en ook onvoldoende om een actief cultuurbeleid met me dewerking van de kunsten en de kunstenaars te voeren. Ten tweede het ontbreken van een permanent reservoir van gelden waaruit snel en doeltreffend finan cieringen kunnen worden gedaan voor o.a. culturele vernieuwing, re search en laboratoriumfuncties. Ten derde het bestaan van een aan tal kunstsectoren, zoals bijvoor beeld letteren, creatieve fotografie, toneelschrijfkunst en experimenteel ballet, die door een structurele, dus jaarlijks terugkerende financiële achterstand in hun functioneren worden belemmerd. Ten vierde de grote ondoorzichtig heid en geringe buigzaamheid bin nen de CRM-begroting. waardoor bij betrokkenen onvoldoende hel derheid bestaat over de beschik baarheid van reservepotjes en de mogelijkheden hieruit dringende projecten te financieren. ROTTERDAM „Spelende kinde ren" is de titel van een prenten- en tekeningenexpositie die tot 24 janu ari 1977 in de Atlas van Stolk. Rot- terdam-Delfshaven, wordt gehou den. Deze tentoonstelling geeft een beeld van spelende kinderen door drie eeuwen heen. 't Is geen uitputtend overzicht met artistieke pretenties, 't gaat er alleen maar om te laten zien hoe kinderen vroeger gespeeld hebben. Zo is er een prent uit 1634. waarop kinderen op het Buitenhof in Den Haag spelen. Terwijl er op de Hofvij ver wordt geschaatst en baantje geg leden. spelen meisjes op de yoor- grond in de schaduw van e,en groene! boom met hun poppen. Er wordt verder nog gevliegerd, steltge- lopen. een meisje berijdt een stok paardje en jongens springen touwtje. Maar er zijn ook vergeten, of bijna vergeten, spelletjes te zien, zoals het koten, het omverwerpen van hiel- beentjes van vee. Heel bekend zijn de prentjes met spelende kinderen van Jan Luycken, die begin 18e-eeuw verschenen: vro lijk gekleurde etsen met taaie stich telijke teksten. En ook in de 19e eeuw komen spelltjes als blindeman netje, bikkelen, hoepelen, pluimbal en raket (een soort badminton) steeds weer op de prenten en teke ningen voor. AMSTERDAM Een paar jaar lang heeft beeldhouwer-graficus Shinki chi Tajiri geëxperimenteerd met het fotografisch procédé dat Daguerre in het begin van de vorige eeuw ontwik kelde. De resultaten daarvan zijn tot 19 december te zien is het Stedelijk Museum te Amsterdam. De daguerrotypie is een eenmalig, positief beeld, dat wordt vastgelegd met behulp van een camera en een moeizaam ontwikkelingsprocédepeigelend verzilverd oppervlak. Tussen 1840 en 1860 zijn er op deze manier vele miljoenen opnamen ge maakt. Daama raakte de daguerro typie die meermalen van opval lend mooie kwaliteit waren in on bruik door de uitvinding van het glasnegatief waarmee eindeloos veel afdrukken gemaakt konden worden. Moeilijke technieken zijn voor Tajiri altijd een uitdaging geweest, of het nu het lassen van blik, het gieten van brons of het maken van grote polyes ter beelden betrof. Hij kocht ook eens een oude offsetmachine, waa rop hij na wat geëxperimenteer zelf boeken en prenten drukte. De geheimzinnigheid en dubbelzin nigheid (spiegel en beeld tegelijk) van de daguerrotypie hebben Tajiri zó aangetrokken, dat hij er enige honderden van heeft gemaakt. Voor een deel zijn dat directe opnamen, maar meestal platen, die hij met behulp van normale negatieven van eigen foto's heeft gemaakt. Een on orthodoxe techniek (voor fotogra fische puriteinen waarschijnlijk een gruwel) die evenwel het voordeel heeft nieuwe foto's via de spiegel van Daguerre te kunnen laten zien. DEN HAAG Het Haags Gemeen temuseum biedt van 13 november tot 7 februari de gelegenheid kennis te maken met het leven en werk van een veelzijdig kunstenaar, de nu 76- jarige Vlaamse schrijver, essayist, dichter en tekenaar Michel Seuphor. Op de expositie wordt een idee gege ven van zijn oeuvre aan de hand van een honderdtal tekeningen, een ge luidsprogramma met literair werk en uitvoerig documentatiemate riaal. Een deel van de tentoonstelling geeft een beeld van Seuphor's le vensloop. Hij speelde een belangrij- ke rol in een aantal avant- garde bewegingen als redacteur van tijdschriften, criticus, publicist en organisator van lezingen en exposi ties. Er is ook een keuze van werk, dat Seuphor van bevriende kunstenaars bezit, van Arp b.v., Delaunay en Werkman. Seuphor is in Nederland o.m bekend door het boek dat hij in 1956 heeft uitgebracht over zijn vriend Piet Mondriaan, wiens werk in het Haags Gemeentemuseum een zeer be langrijke plaats inneemt. Het overzicht in het museum loopt tot 1975. Het recente werk uit 1975 en 1976 zal met een aantal werken van twee van Seuphor's beste vrien den Jean Arp en Sophie Tauber tot 25 januari te zien zijn in de Galerie Nouvelles Images. Westeinde 22, Den Haag. (8TERDAM De Amsterdamse ïstraad onderschrijft het minis- iëie voornemen tot herstructure- van het orkestenbestel in hoofd- maar is het niet eens met de gnomen stopzetting van de diëring van het Nederlands Ka- rarkest. De taakverbreding van orkestinstellingen nieuwe stijl verdere ontplooiing van gespe- 'leerde ensembles niet in de weg t heeft de Kunstraad gesteld in "n advies dat onlangs aan het ge- «ntebestuur is uitgebracht. In dit des benadrukt de Kunstraad. dat i rijk alle lasten van de grote or- istellingen op zich dient te ne- daarin dragen de lagere over- len bij door middel van uitkoop sommen. Alle beleidsmaatregelen op lange termijn moeten worden geno men op basis van een cultuurpolitie ke visie. De economische situatie van het land mag in beginsel alleen een rol spelen bij noodzakelijke be slissingen op zeer korte termijn. De Kunstraad juicht sanering van het orkestenbestel van harte toe. Hij zou het voor de hand liggend vinden wanneer de gelden die nodig zijn voor tot nu toe achtergestelde gebie den. zouden worden gevonden in be sparingen bij de grote orkesten. Im mers, zo zegt de Kunstraad, binnen de starre structuur van deze instel lingen kan met recht worden gespro ken van een sterke overbelichting van een beperkt deel van het muzie kaanbod. Van een onzer verslaggevers, DEN HAAG Gedeputeerde Sta ten geven de Provinciale Staten van Zuid-Holland in overweging om niet in te gaan op het garantieverzoek van 10.577.000.- dat was aange vraagd door het bestuur van de St. Jacobusstichting te Wassenaar. Met dit bedrag zou de vervangende nieuwbouw van twee paviljoens en een therapeutisch en psychologiege- bouw voor de Ursulakliniek gefinan cierd moeten worden. De provincie is echter niet overtuigd van het feit dat het gaat om een functioneel passend project. De vaste commis sie van advies en bijstand meent het verzoek om garantie al te moeten wijzen. Aanleiding daartoe is een brief van staatssecretaris Hendriks, die om opstelling van een beleids- reductieplan had verzocht. Ander zijds biedt de staatssecretaris op voorhand een der betrokken inrich tingen, de Ursulakliniek, de moge lijkheid om haar huidige accommo datie voor psychiatrische patiënten volledig te vervangen door nieuw bouw en deze kliniek zodoende vol ledig vrij te stellen van het reductie plan. Van een onzer verslaggevers UTRECHT „Er bestaat een duidelijke behoefte aan samenwerking tussen landelijke organisa ties om de verkeersveiligheid te bevorderen. We hopen dat minister Westerterp van verkeer en waterstaat zo'n overkoepelend lichaam spoedig tot stand zal brengen. Tegen het monster van de agressie, van de onwetendheid en zorgeloosheid in het verkeer past maar één aanpak: eengrootse, maar ook een harde". Deze wens werd gisteren uitgespro ken door mevrouw V. I. van der Does-Enthoven, voorzitter van de Nederlandse Vereniging Bescher ming Voetgangers, tijdens een stu diedag in Utrecht. Zij zei overigens dat minister Westerterp de voetgan gers al meer hoop had gegeven op een „betere toekomst, daar hij met een verwonderlijke vaart kans heeft gezien met richtlijnen te komen, die erop gericht zijn de meest kwetsba ren in het verkeer in bescherming te nemen". Mevrouw Van der Does- Enthoven doelde hiermee op de woonerven. Afslaand verkeer Over de voetgangersactie die de i een onzer verslaggevers l HAAG - Gedeputeerde Staten o Zuid-Holland zijn bereid het be- van het algemeen psychia- i ziekenhuis St. Joris Gasthuis a garantie te verlenen tot een be- ig van 8,2 miljoen voor de bouw een paviljoen voor chronische lënten. 't paviljoen bestaande uit aan een trdekte „woonstraat" gekoppelde ■nhedcn woonhuizen- voor steeds wi patiënten tot een totaal van 100 aatsen» dient ter gedeeltelijke ver- k"ling van de totaal verouderde immodatie aan het Konings- dn (St. Joris-Binnen). De nieuw- ww wordt gerealiseerd aan de St. risweg. Het psychiatrisch zieken- "s zal. de nieuwbouw inbegrepen, 'er rond 400 plaatsen beschikken, e totale plaatsingscapaciteit is de atste jaren aanzienlijk terugge- "ht (van 810 tot nu 650 patiën- Commissie-middenschool: Van onze onderwij sredactie ZEIST De commissie-middenschool vindt dat minister Van Kemenade in zijn contourennota het onderwijsbeleid voor de komende dertig jaar te veel wil vastleggen. De nota wekt althans de indruk, dat er nu reeds (politieke keuzen gedaan moeten worden, die beslissend zijn voor een lange tijd. Volgens de commissie-middenschool zal de vernieuwing van het onderwijs zich meer geleidelijk moeten voltrekken, waarbij het verloop van de experimenten een belangrijke rol speelt. De commissie-middenschool is een onafhankelijke adviescommissie t van de minister van Onderwijs, die BOLSWARD Het aantal agrariërs ^e huidige experimenten met de in Friesland loopt terug. Toch zijn er middenschool begeleidt. Zoals wij nog 11.500 boeren, op wier be drijven ook nog 10.000 medewerkers aan het werk zijn. Meer dan 20.000 mensen zijn dus rechtstreeks bij de Friese landbouw betrokken. Met elkaar hebben de landbouwbe drijven een omzet van 1,25 miljard gulden. Houdt men rekening met de toeleveringsbedrijven, de zuivelin dustrie en het vervoer ten dienste van de landbouw, dan is een derde van de Friese bevolking direct of indirect bij de agrarische sector be trokken. Dit staat in de nota „De Friese landbouw, een algemeen belang", die de Friese landbouworganisaties gezamenlijk hebben aangeboden aan Gedeputeerde Staten van Fries land. De landbouworganisaties von den. dat de landbouw te weinig aan bod komt in de nota's over werken en wonen, die de provincie heeft doen verschijnen. eerder berichtten lopen de meningen van minister Van Kemenade en de commissie op belangrijke punten ui teen. In het nu bekend geworden commentaar van de commissie op de contourennota blijkt dat opnieuw. Volgens de commissie-middenschool wordt de voorgestelde vernieuwing van ons onderwijs door minister Van Kemenade te eenzijdig gemotiveerd vanuit de wens om bestaande ach terstanden als gevolg van milieu of sekse te verminderen. Daardoor krijgt de noodzaak van een goede, meer algemene vorming voor alle kinderen te weinig aandacht. De ba sis voor de vernieuwing die de con tourennota aangeeft is eigenlijk te smal. Zo valt er ook te veel accent op de begrippen mondigheid en weer baarheid. waardoor de gedachte van dienst aan anderen onvoldoende be licht worden. De concrete voorstellen voor wijzi ging van ons schoolsysteem laten volgens de commissie-middenschool te weinig ruimte voor verdere ont wikkelingen. Zo is het voor de com missie nog geen uitgemaakte zaak dat het zogenaamde funderend on derwijs moet worden ingedeeld in een periode van vier tot twaalf Jaar (basisschool) en één van twaalf tot zestien Jaar (middenschool). Dat is Juist een kwestie die al experimente rend moet worden uitgezocht Ook de groepsvorming binnen de mid denschool (niveaugroepen) moet ter discussie blijven staan. Voorkomen moet worden dat de bovenschool de inhoud van de middenschool gaat bepalen Ten slotte vind de commissie de voorgestelde leerplicht tot achttien jaar nog eens grondig bekeken moet worden. Een deel van de commissie voelt meer voor een leerrecht voor de zeventienjarigen. In leder geval is dit een zaak waarover het parlement een uitspraak moet doen. VBV afgelopen jaar heeft gehouden zei mevrouw Van der Does- Enthoven. dat het afslaande snelver keer nog steeds een groot gevaar voor de voetganger vormt. „We heb ben getracht met name de autobe stuurders met de neus op het feit te drukken dat zij bij het afslaan altijd de overstekende voetganger voor moeten laten gaan. Deze regel wordt nog te vaak geminacht". Een tweede punt van actie was het pleiten voor een beter systeem bij voetgangerslichten. Volgens de ver eniging bestaat er nog steeds veel verwarring over het feit, dat voet gangers géén overtreding begaan als hun voetgangerslicht, terwijl ze al op de rijbaan lopen, van groen op rood springt en zij doorlopen. De VBV heeft zich dan ook onlangs tot minis ter Westerterp gericht met het ver zoek het groene licht verplicht te laten knipperen, voordat het op rood springt. De agressie in het verkeer moet vol gens mevrouw Van der Does- Enthoven onder meer op de volgen de manieren bestreden worden: Voor een veilige schoolweg is een dwingende maatregel gewenst op landwegen zonder voet- of fietspad. Alle verkeer zal daar stapvoets moe ten gaan rijden: O Rijks- of provinciale wegen die door de bebouwde kom leiden, moe ten op de voor kwetsbare ver- Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM In Amsterdam is de Stichting Medische ..erkgroep Israël-Libanon opgericht, die zich ten doel heeft gesteld geld in te zamelen voor Israëlische organisa ties. die daarmee kosteloos me dische hulp bieden aan Libanese burgers, die als gevolg van de burge roorlog daarvan verstoken zijn. Vol gens de werkgroep zijn veel Libane se artsen door de strijdende partijen in en om Beiroet opgeroepen om ge onden te verzorgen, om welke reden tal van Libanezen op het plat teland verstoken zijn van elke me dische hulp. Als gevolg hiervan zou er een grote vraag zijn naar hulp van Israëlische instanties, die al drie mo biele klinieken langs de grens heb ben gestationneerd om hulp te kun nen bieden Het gironummer van de actie is 14844 keersdeelnemers strategische pun ten verkeerslichten krijgen; Er moet een strakker politiebeleid komen; Ouders moeten meer reageren op gevaren in de woon/schoolomgeving, meer aandacht besteden aan de weg die hun klnd(eren) dagelijks van en naar school moet(en) afleggen. Van een verslaggever SPIJKENISSE De ruim driehon derd inwoners van Spijkenisse. die geweigerd hebben de „verontreini gingsheffing" van zeventig .gulden te betalen, krijgen binnenkort een aanmaning in de brievenbus. Reage ren zij daar niet op. dan komt de deurwaarder eraan te pas, heeft het gemeentebestuur bekendgemaakt. De verontreinigingsheffing wordt dit Jaar voor het eerst en het laatst rechtstreeks door de gemeente geïnd. Vorig jaar werd dit gedaan door het gemeente-energiebedrijf en in 1977 zal het plaatselijk wa terschap deze taak op zich nemen. Veel inwoners van Spijkenisse heb ben hun aanslag afgegeven aan het actiecomité MAN (Milieuactie centrum Nederland), dat zich op het standpunt stelt, dat de industrie als grootste vervuiler voor de bestrij- dingskosten moet opdraaien. Van een onzer verslaggevers HARLINGEN De landelijke vereniging tot behoud van de Waddenzee is een actie begonnen tegen de voorgenomen inpol dering van vierduizend hectare buitendijkse gronden tussen Holwerd en Zwarte Haan. De vereniging roept alle leden op bij het provinciaal bestuur van Friesland een bezwaarschrift in te dienen tegen het plan, dat tot 4 december ter inzage ligt. De minister van verkeer en waterstaat moet uiteindelijk beslissen of het betrokken gebied mag worden ingepolderd. Het provinciaal bestuur van Fries land wil het gebied inpolderen, on der meer omdat iets meer dan de helft van de gronden zou kunnen worden gebruikt voor de teelt van pootaardappelen. Gezien de werk loosheid in Friesland, die hoger is dan het landelijk gemiddelde, zou de inpoldering voor extra arbeidsplaat sen zorgen. Bovendien, voert de pro vincie aan, is door inpoldering het achterliggende gebied beter bevei ligd. De waddenvereniging bestrijdt de overwegingen van de provincie en wijst erop dat de vereiste veiligheid ook kan worden bereikt door verho ging van de bestaande dijk tot delta niveau. De veiligheid zal dan ook sneller zijn bereikt dan bij Inpolde ring, terwijl ook de kosten lager zul len zijn. De waddenvereniging meent verder dat de teelt van poot- aardtfppelen minder zal opbrengen dan de in inpoldering kost. zodat inpoldering onrendabel zal zijn. De vereniging heeft dat laten uitreke nen door een aantal onafhankelijke deskundigen, die eveneens grote vraagtekens zetten achter de ver wachte invloed op de werkgelegen heid. Niet alleen zal het aantal ar beidsplaatsen in de teelt van pootaardappels lager zijn dan de provincie berekent, maar er zullen ook arbeidsplaatsen in de visserij verloren gaan. Het aantal extra ar beidsplaatsen zal dan zo gering zijn, dat dit nauwelijks nog als een voor deel kan worden gezien. De natuur Het voornaamste argument echter om van inpoldering af te zien, is het verlies aan natuur, dat echter niet in geld. is uit te drukken. Noord- Friesland buitendijks is van groot landschappelijk belang, heeft een rijke flora en herbergt veel vogels. Honderdduizenden eenden, ganzen, steltlopers, sterns en meeuwen fou- rageren, overwinteren, ruien en broe den in het gebied Volgens de inter nationale norm is een gebied van internationaal belang voor een vo gelsoort indien het tijdelijk meer dan één procent van die soort uit één trekbaan herbergt. Het in te polde ren gebied voldoet niet minder dan 141 keer aan deze norm. Tenslotte wijst de Waddenvereniging erop dat de inpoldering in strijd is met de plannen van de regering, zoals die zijn neergelegd in de nota over de Waddenzee.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 11