SRusalka, een sprookje met mooie muziek Boeiende Engelse produktie voor voortgezet onderwijs E Kardinaal weigert niemand de hostie M a Uul JU\J QJU Syntagma Musicum: feilloos gevoel voor oude muziek Openbaar onderwijs wil niet „neutraal" zijn „Zuid-Afrika geeft niets om het cultureel verdrag" ffl Hilton weigert vergadering van „grijze wolven" Leven en werken van Webern FAMILIEBERICHTEN LTERDAG 6 NOVEMBER 1976 BINNENLAND/KUNST A 'ast 'ast 'ast rast 3CHEVENINGEN De romantische opera „Rusalka" van de Tsjechische componist Antonin [)vor&k behoort niet tot het genre sprookjes van: ze leefden nog lang en gelukkig. Set is de trieste geschiedenis van een waternimf die er uit wil zien als een mens en die een ziel wil bezitten, zodat zij kan liefhebben. De Nederlandse Opera vond in 1963 het opus zelfs geschikt om te presen teren in het Holland Festival, een opvoering onder Jarislav Krombholc en het werd een glansprestatie. Geen wonder dus, dat men gemeend heeft Rusalka nog eens uit het water te laten opduiken en een aantal voorstellingen te laten opzetten. JK JK door Adr. Hager Haar wens gaat in vervulling, maar de Prins van haar dromen, is na een lartstochtelijke verliefdheid spoe dig bekoeld, omdat hij zijn aandacht icht op een vorstin. Het loopt slecht if met beide gelieven. De Prins wil ïaar nog eenmaal kussen, maar in iet eerste bedrijf hebben we al ge ien dat het niet goed kan aflopen, imdat er hekserij aan te pas is ;ekomen. De prins wil met zijn laatste kus joete doen, maar is een dodelijke rus. Rusalka verdwijnt zoals het een waternimf betaamt in de gol ven en daarbij houdt zij de prins in haar armen. Samen gaan zij onder in de geborgenheid van het rijk der golven. De wereld van het water en de we reld van de nensen liggen te ver uiteen om een liefde wezenlijk te maken. Zelfs zover uiteen dat die liefde niet in een sprookje valt te verwezenlijken. Een tragisch sprook- een onwerkelijk verhaal. Succeswerk Dvorak heeft zich door Rusalka graag laten inspireren en in 1901 ging het lyrisch sprookje te Praag in iremière. Het werd een succeswerk. iet aantal voorstellingen ook buiten ivorak's geboorteland is groot. Donderdagavond ging de opera in ..première" in het Circustheater, in hetzelfde theater gaat vanavond de tweede voorstelling. In Amsterdam komt Rusalka op 9, 15, 17, 21 en 24 november, in Rotterdam op 19 no vember. Dankbare taak Dirigent was Bohumil Grgor en hij heeft Dvorók alle eer gegeven die hem toekomt. Het omroeporkest heeft zich goed van de dankbare taak gekweten, Dvorók wist nu een maal uitstekend hoe een orkestpar tij te schrijven. De sfeer, de folklore, de situaties heeft hij voortreffelijk getroffen. Het duurt allemaal wat lang, het is een sprookje van vele bladzijden en niet iedere bladzijde is even spannend. In het eerste bedrijf bij voorbeeld gebeurt er bar weinig, de heks brengt wat leven in de brou werij, doch dat is heksen eigen. De door André Rutten DEN HAAG Het Engelstalig toneel, dat Wikor „dienstver lenend instituut voor de mu sische vorming van de Jeugd" dit seizoen aan het voortge zet onderwijs aanbiedt is een eigen produktie van het eerste stuk (1976) van de Engelse schrijver Christopher Hampton: „When did you last see my mother", een aantal ja ren geleden door Centrum ge speeld: „Wanneer heb je mijn moeder het laatst gezien". Wïkor heeft een Engelse regisseur, if Roger Croucher, gevraagd daar spe- ciaal voor Nederland met Engelse spelers een voorstelling van te ma ken, waarbij de Nederlandse deco rontwerper Jan Kieboom het decor ontworpen heeft en als tourneebege leider optreedt. Zoals gewoonlijk heeft Wikor ook de tekst uitgegeven, met veel woord-annotaties, maar dit keer ook met beknopte kommenta- ren over thematiek en dramatische structuur en dergelijke. Iedereen kan het stuk dus op de juiste manier begrijpen. Feitelijk kan ik volstaan met te constateren, dat het een uitstekende voorstelling is, omdat de vijf spelers een heel exacte, boeiende en levende verbeelding van de vijf karakters geven, je krijgt precies te zien (en te horen, uiteraard) wie en wat zij zijn. Het is een gaaf tekenend realisme, dat ook in het decor aapwezig is Volwassen Christopher Hampton, die achttien Sean Scanlan als Ian en Patricia Heneghan als de moeder van zijn vriend Jimmy in „When did you last see my mother" was toen hij het stuk schreef, geeft daar nu in het tekstboekje een boel end commentaar op, waarin hij o.m. zegt dat hij een stuk heeft willen schrijven, waarin een Juist beeld werd gegeven van homesexualiteit. Zijn régisseur stelt terecht, dat het over meer gaat: over het volwassen worden van jonge mensen uit ver schillende sociale milieus. Beiden achten het daarom een boei ende aangelegenheid juist voor jon ge mensen, die er inderdaad vele herkenningspunten in zullen vinden Interessant is dan, dat het zuidelijk toneel Globe op het ogenblik een door Jac Kort AMSTERDAM De Stichting Ka- mermuziek Amsterdam is haar Ron dom-serie donderdagavond gestart met een concert door Syntagma Mu- Scum onder leiding van Kees Otten. en in alle opzichten goed begin. Want niet alleen was de Kleine Zaal Ët de laatste plaats bezet, maar •vendien was hetgeen geboden werd. zowel als de manier waarop van superieur gehalte. Om even uw geheugen op te frissen: 8yntagma Musicum is. niette genstaande zijn vreemd klinkende naam, een in Nederland gevestigd ensemble. De leden ervan bespelen instrumenten als gemshoorn, zinken kromhoorn, kortom dingen die men nog niet zo lang geleden alleen van afbeeldingen of uit musea kende en «j spelen (en zingen) muziek, die ♦euwen lang in archieven en biblio theken achter slot en grendel is be waard geworden. Het ongelofelijke is nu, dat al die oude muziek van 1350 tot 1650 ons in de oren klinkt zonder dat er iets mufs of museumachtigs aan is. Dunstable Dufay. Binchois. Obrecht vn B^rd. om er een paar te noemen. blijken niets van hun frisheid en aantrekkelijkheid te hebben inge boet. Nu is dat natuurlijk voor een deel ook te danken aan de aanstekelijke manier waarop Syntagma Musicum deze muziek uitvoert. Zowel de beide vocalisten, de jonge Engelse alt Ca rolyn Watkinson en de tenor, Marius Altena als de spelers Walter van Hauwe en Kees Otten (allerlei blokfluiten benevens de hierboven genoemde instrumenten) en Toyoni- ko Satoh, luit en gamba» zingen en spelen met een feilloos gevoel voor deze oude. maar altijd jonge muziek. Zij doen dat alles met een schijnbaar gemak, alsof er geen technische pro blemen voor hen bestaan. Maar het is duidelijk, dat zulke prachtige re sultaten slechts bereikt worden na diepgaand en langdurig bezigzijn met deze oude meesterwerken. UTRECHT Het Zagreb Blaaskwintet komt een tournee door Nederland maken. Donderdag 11 november is het eerste optreden, in cultureel centrum 't Hoogt te Utrecht, op 12 november speelt het ensemble in Bergen (N.H.), op 13 november in het Stedelijk Museum in Amsterdam en op 14 november in de Stadsschouw burg in Tilburg tragische afloop is voorspelbaar en dan duurt het wachten er op wat lang. Maar Dvor&k heeft prachtige muziek geschreven, zelfs als men het Tsjechisch niet meester is geniet men toch van zijn boeiende muzika le taal. Scène uit Rusalka, met Teresa Stratas als Rusalka TROUW/KWARTET 11 ROTTERDAM De directie van het Hiltonhotel in Rotterdam heeft vrijdag na Intensief overleg met zijn juridische adviseurs van het hotel- concern besloten een vergadering van Turkse gastarbeiders, die zon-, dag in de balzaal van Hilton- Rotterdam zou worden gehouden, te annuleren. Het gaat hier om een als v culturele bijeenkomst aangemelde - vergadering, georganiseerd door de i: Rotterdam wonende Turk Orhan; YlL "n. Deze metaalarbeider is lei der in de groepering „grijze woL ven" in N derland, een organisatie die door veel gastarbeidersgroepe- ringen en vakbonden in West- Europa beschouwd wordt als een: extreem nationalistische en fascis tische groepering. De top van de! „grijze wolven" zou nauwe bindin- gen hebben met de Turkse geheime dienst MIT. Stemmen Geweldige stemmen heeft men voor deze voorstelling niet ter beschik king. Rusalka werd gezongen door Teresa Stratas, ze heeft een stem met veel uitdrukkingskracht, doch door het sterke vibrato mist men toch hoorbare innerlijke ontroering. De Prins werd vertolkt door Ivo Zi- dek, hij werd ook in 1963 gekozen. Waarom die herhaling in 1976 is niet duidelijk, het klonk alles nogal krampachtig. Gwendolyn Killbrew zong de partijen van vorstin en heks, vooral als heks (met alle respect) maakte zij veel indruk. Willard Whi te wist te imponeren als waterman. Kleinere rollen werden gezongen door Ans Philippo, Marianne Diele- man en Roberto Alexander. De de cors en de kostuums bleken ook nu een vondst, met raffinement heeft men zeer veel weten te bereiken en de echte sprookjessfeer gecreëerd. DEN HAAS In de gerestaureerde Nieuwe Kerk. de nieuwe speelplaats van het Residentie Orkest, wordt een bijzondere concertserie gege ven. Een viertal concerten wordt ge wijd aan het werk van Anton We bern (1883-1945). Echter niet uitslui tend met composities van hemzelf maar ook van componisten met wie Webern zich heeft bezigehouden zo als Mozart. Brahms, Isaac, Johann Strauss en Mahler, uiteraard Schön- berg (zijn leermeester) en Alban Berg. In totaal worden van Webern zelf twintig werken gespeeld waa ronder enkele die nog niet eerder in Nederland ten gehore werden ge bracht. Aan de concertenreeks (13,17.20 en 27 november) werken behalve het Residentie Orkest o.a. mee het Rot terdams Conservatorium Koor. het Nederlands Vocaal Ensemble, de so praan Catharine Gayer, de bariton Ruud van der Meer, de cellist Godfried Hoogeveen en het Resi dentie Strijkkwartet. Ter gelegenheid van deze Webern- serie heeft het Residentie Orkest een door Ernst Vermeulen geschre ven Webern-boek uitgegeven dat een uitvoerige beschrijving van We- bems léven en werken bevat plus de programma's van de concerten. Het kost vijf gulden en is verkrijgbaar bij het Residentie Orkest (Staten- laan Den Haag) en 's avonds in de Nieuwe Kerk UTRECHT Kardinaal Willebrands zou een niet-katholiek. die zich zomaar bij hem aan de eucharistie zou melden, niet wegstu ren. De kardinaal heeft dit gezegd tegen prof. dr. F. Haarsma, de voorzitter van de St. Willibrordusvereniging. Prof. Haarsma. vertelde dit deze week, toen hij samen met het bestuur van de St. Willibrordusvereniging een uiteenzetting gaf van het wrk van deze organisatie. Van onze onderwijsredantie AMSTERDAM Het openbaar onderwijs wil niet „neutraal zijn. In plaats van een passieve houding bepleit het openbaar onderwijs een actieve aandacht voor de betekenis van de le vensbeschouwelijke waarden. Morgen is het immers Willlbrord- zondag. Het accent bij de St Willi brordusvereniging lag al jaren op het streven naar hereniging van alle christenen. Het lijkt alsof dit ideaal op dit moment minder telt. Er is tegenwoordig meer een zoeken naar de eigen uitgangspunten, het ver sterken van de eigen identiteit. Dat kan volgens prof. Haarsma ook geen kwaad, want het komt nogal eens voor, dat katholieke deelnemers in oecumenische gesprekskringen bij de St. Willibrordusvereniging aan kloppen met de vraag wat nu eigen lijk hun standpunt in bepaalde vra gen is. Daarom legt de St. Willlbror- dusvereninging zich toe op dienstverlening aan parochies en ra den van kerken bij de ontwikkeling van het oecumenische werk. Daar naast heeft de St. Willibrordusveren iging het werk verbreed met dat van de katholieke raad voor Israël en de werkgroep vrouw man kerk. die sec ties van de St. Willibrordusvereni ging zijn geworden. Verlaten Prof. dr. Th. de Kruyf. die voor de raad voor Israël in het bestuur van de St. Willibrordvereniging zit. ver telde deze week dat de katholieke kerk het oude standpunt verlaten heeft, dat de kerk in de plaats getre den is van Israël en dat het joden dom dus gewoon een van de niet- christelijke godsdiensten zou zijn. De raad vooc Israël gaat uit van een blijvende verbondenheid van chris tenen en joden. ..omdat Israël zijn plaats en functie houdt in de verlos sing van de mensheid", zei prof. De Kruyf. De raad ijvert daarom voor erkenning van de staat Israël, iets waar het Vaticaan nog niet toe is overgegaan. Namens de werkgroep vrouw man kerk zit mevrouw drs T. Halkes in het bestuur van de St. Willibrordver eniging. Zij vertelde dat de radicale feministen, waartoe zij zich zelf ook rekent, de kerk met groot wantrou wen bekijken, omdat zij bijvoor beeld door de vrouw niet tot het priesterschap toe te laten de discri minatie in de hand werkt. De protes tantse kerken moeten volgens me vrouw H&lkes overigens ook niet op hun lauweren gaan rusten, al hebben zij de vrouw dan wel tot de ambtsbe diening toegelaten. In de protes tantse kerken is ook slechts ten hoogste sprake van emancipatie, ter wijl mevrouw Halkes en haar sectie een duidelijke stap verder wil gaan. Het feminisme wenst de vraag op te werpen of de vrouw in deze kuituur haar plaats moet aanvaarden of dat zij zich daaruit moet terugtrekken en eerst een verbondenheid tussen vrouwen onderling moet scheppen. ..Nu de samenleving dreigt te pletter te lopen door vrijwel uitsluitend technologisch, veroverend denken en presenteren, door prestatied wang door machtsvertoon, door competities, willen feministen grote nadruk leggen op de andere zijde. de. andere pool van ons bestaan: op de dicht bij de mens blijvende waarde en aandacht, kleinschaligheid, asso ciatief en intuïtief denken, eerbied voor moeder aarde, voor de schep ping en niet alleen voor herschep ping." zei mevrouw Halkes. Tubbergen Aan het eind van het gesprek raakte prof. Haarsma toch nog even de zaak-Tubbergen aan Hij karakteri seerde de weigering door de kardi naal als een concrete toepassing van een star beleid. De kardinaal had zich precies aan het Vaticaanse boekje gehouden, zei prof Haarsma Hij vertelde echter, dat hij bij een gesprek van de St. Willibrordvereni ging met de kardinaal, dat nog moet komen, de aartsbisschop het vuur na aan de schenen zal leggen. zeer heldere voorstelling heeft van „Voorjaarsontwaken", in het begin van deze eeuw geschreven door de Duitse schrijver Frank Wedekind, over het beginnen van de volwassen heid bij een groep gymnasten uit de Duitse burgerij in die tijd met meer kritische aandacht voor het milieu en dat dezelfde groep ook nog van de Franse schrijver Henry de Montherlant een stuk over de puberteit in een Frans kostschoolmi lieu gaat opvoeren: „La ville dont ie prince est un enfant" (vertaald: „Het land waarvan de koning een kind is", in 1913 geconcipieerd, pas in de vijf tiger jaren uitgegeven). Als minister Van der Stoel het cultu reel verdrag ziet als een instrument ter bestrijding van de apartheid, als middel om de „verkrampte atmos feer" in Zuid-Afrika te doorbreken, maakt hij zich volgens Van der Mer we illusies. Daarvoor wenst Zuid- Afrika het verdrag niet te gebruiken, aldus Van der Merwe. „Opzegging van het cultureel verdrag betekent heus niet het einde van Zuid- Afrika". Van der Merwe bezoekt Nederland op uitnodiging van de Nederlands- Zuidafrikaanse Werkgemeenschap. Hij was een van de sprekers op een bijeenkomst van de NZAW in Den Haag. Rassenintegratie js „een voedings bodem voor het communisme". Al dus Van der Merwe. „De Engelsen hebben in Zuid-Afrika een politiek van integratie gevoerd, en ze lieten een erfenis vari haat en achterdocht na toen wij (de Nasionale Partij) in 1948 aan het bewind kwamen met de noodkreet van apartheid. Laat ons eerst met rassenscheiding komen, en met de communisten afrekenen, hebben we toen gezegd. Nu zijn we gekomen in de tweede fase, die van de ontwikkeling van elk der volkeren in Zuid-Afrika". Van der Merwe. die zei trots te zijn op zijn Nederlandse afstamming, had zijn gehoor tevoren ge waarschuwd dat hij rechtuit ging •praten, „omdat ik hier in mijn stam land ben". „Onze grootste vijand is de pers. Wij lezen in onze kranten verschrikkelijke dingen over 8urtna- mers en Zuid-Molukkers in Neder- land. u leest over Sharpeville en So- weto. Om de mens in onkunde te houden moet men hem eerst leren De kwestie is actueel geworden door het concept-wetsontwerp op het ba sisonderwijs dat in juni door minis ter Van Kemenade is bekend ge maakt. De openbare school draagt volgens de minister bij aan de ont wikkeling van de leerling „met in achtneming van hun levensbeschou welijke verscheidenheid". Voor deze formule is gekozen om de «rondwe t- telijke neutraliteit van de openbare school te waarborgen. Minister Van Kemenade vindt dat de openbare school wel positief aandacht kan schenken aan de levensbeschouwin gen, maar dan zo dat de openbare school voor alle richtingen aan vaardbaar blijft. Op een bijeenkomst van het con tactcentrum voor openbaar onder wijs vond men deze formulering toch te passief. Prof. dr. J.P. van Praag, oud-voorzitter van het humanistisch verbond en voorzitter van de com missie doelstelling algemene school, toonde zich onthutst. Hij vond dat de verdraagzaamheid meer op de voorgrond moest staan. Prof. dr. L. van Gelder, sprekend voor de algemene bond van onder wijzend personeel, vond de toelich ting van de minister „bloedeloos Het openbaar onderwijs moet uit gaan van de pluriformiteit van de bevolking. De wet moet dat stimu leren. Ds. L. Doorn (Vereniging voor open baar onderwijs) vond de voorstellen - van de minister een stap achteruit „De positieve waardering van het christendom als een levende voor-, waarde waarop het openbaar onder wijs zich mede baseert, ontbreekt' zei hij. De passieve neutraliteit ls de openbare school opgedrongen. Maar het, is onjuist te doen alsof de open bare school niet mag spreken over waarden, als het gaat om wreedheid onderdrukking, apartheid, enzo voorts. Volgens een verslag in Het Schoolblad is men het binnen het contactcentrum voor openbaar on derwijs tenslotte eens geworden over de volgende formulering: „Het open baar onderwijs dient de veelzijdige ontwikkeling van de leerlingen en draagt bij tot hun vorming met aan dacht voor de betekenis van de ver scheidenheid in levensbeschouwe lijk en maatschappelijke waarden zoals die leven in de Nederlandsë samenleving." Van een verslaggever DEN HAAG Aan de vooravono van het vandaag gehouden congres van D'66 heeft oud-voorzitter J Beekmans, die op het ogenblik Tweede-Kamerlid is voor deze par tij, de congresgangers opgeroepen te besluiten tot opheffing van D'66. Zuidafrikaans parlementslid Van der Merwe: Van een verslaggever DEN HAAG „Het maakt Zuid-Afrika geen jota uit of het cultureel verdrag wordt opgezegd. Het verdrag is niet meer waard dan het papier waar het op geschreven is, omdat het niet uit het hart komt". Dat is de reactie van dr. Paul van der Merwe, vice-voorzitter van het Zuidafrikaanse parlement en parle mentslid van de Nasionale Partij (de regeringspartij van premier John Vorster) op de discussie in de Tweede Kamer over opzeg ging of voortzetting van het cultureel verdrag met Zuid-Afrika. lezen", aldus Van der Merwe. Niet Zuid-Afrika. maar Nederland dient zich zorgen om de toekomst te maken Zuid-Afrika, waar al 28 Jaar dezelfde partij regeert, is een van de stabielste landen ter wereld. „Ik ben trots op mijn afstamming van de watergeuzen, op Willem de Zwijger. Tromp en de Ruyter. Maar ik ben bekommerd omdat Nederland de bedreigingen niet ziet. Ik ziet de ondergang van Nederland, als het Nederlandse volk niet wakker wordt, zal het ten prooi vallen aan het inter nationale communisme. Er rolt een traan over mijn wang als ik bedenkt wat met Teun Tolman is gebeurd omdat hij ons een vriendengift van de NZAW kwam brengen". (Het CHU-kamerlid Tolman moest aftre den als voorzitter van de NZAW na dat In zijn fractie rumoer was ont staan rond de gift van 30.000 gulden aan een welzijnsfonds voor Zuidafri kaanse militairen. Gift Van der Merwe herinnerde aan een Zuidafrikaanse gift toen Nederland tijdens de tweede wereldoorlog in nood verkeerde. „Als dank daar voor geeft Nederland nu steun aan SWAPO (de bevrijdingsbeweging van Namibië, red.) om mijn zwarte vriendin in Ovamboland te vermoor den. Swapo konkelt met de commu nisten. en heeft nog niet de steun van zes procent van de bevolking van Zuldwest-Afrika (Namibië)". Van der Merwe betreurde het dat Zuid-Afrika „het betrekkelijk arme Nederland" niet heeft kunnen hel- Een met de mlljoenenorder voor de erncentrale. vanwege de oppositie daartegen in Nederland. Ik ben de Opstanding en het Leven; i die ui Mij gelooft, zal leven, al ware hij ook gestorven. Johannes 11 25b Het behaagde de Heere tot Zich te nemen mijn innig geliefde Man. onze zorgzame Vader, Be- huwdvadcr, Grootvader en Overgrootvader Johannes Martinus Daudey op de leeftijd van 83 jaar. M. Daudey-Verwijs J. D. Daudey L. Daudey-Metselaar J. Daudey B. Daudey-Nieuwland C. F. Daudey N. Daudey-Stijnen C. M. van der Zwan-Daudey A. J. van der Zwan J. Daudey M. Daudey-Zandee kleinkinderen, achterkleinkinderen en verdere familie Moerkapelle. 4 november 1976. Bejaardencentrum „Beth-San", Kerkplein 1, ka mer 238. Geen bloemen Liever geen bezoek aan huis De overledene ligt opgebaard in de rouwkamer van Huize „Beth-San". Bezoek en gelegenheid tot condoleren in de aula op zaterdag a.s. van 16.00 tot 16.30 uur. De rouwdienst zal gehouden worden op maandag 8 november 1976 om 14.00 uur in de aula van Huize „Beth-San". De begrafenis zal plaatsvinden op de algemene begraafplaats „Moerhage" te Moerkapelle. Vertrek vanaf de aula om 14.30 uur Aankomst op de begraafplaats om ongeveer 14.45 uur. Na een lang leven, waarin hij God's leidende hand heeft ervaren, is in vol vertrouwen naar zijn Heer en Heiland gegaan, onze lieve en zorgzame Vader. Groot- en Overgrootvader Jakob de Vries weduwnaar van E. Ritsema eerder van E. Mulder oud 89 jaar. Winsum (Onl, 4 november 1976. „Winkheem", Borgweg 48. Wetsinge-Sauwerd: K. de Vries R. de Vries-van der Veen Nieuwlande (Dr.): J. van der Veen-Faber S. van der Veen Winsum (Gn): D. de Vries K. de Vries-Grimmius A. R. Zomerman-de Vries J F. Zomerman kiem- en achterkleinkinderen. De begrafenis zal plaatsvinden op maandag 8 november 1976 des namiddagsom 14.00 uur op de Alg Begraafplaats te Winsum. De rouwdienst zal worden gehouden in de Gere formeerde kerk om 13.30 uur Zij. die de overledene de laatste eer wensen te bewijzen worden verzocht om 13.20 uur bij de rouwdienst aanwezig te willen zijn Gelegenheid tot condoleren op zaterdag 6 novem ber 1976 van 7 tot 8 uur in de aula van „Winkheem" en na afloop van de begrafenis.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 11