Friese hervormden gaan
over hun bezit praten
I
Waarheid en Eenheid:
,Gerefkerken moeten
weer heilig worden'
Vandaag
Just opperrabbijn
voor Amsterdam
Uit de kerkbladen
Onze adressen:
Een draadje
tussen boer
en burger
Mau tevreden
over gesprek
met Vaticaan
Actie voor moskee
in Schiedam
Taizé's concilie
in nieuwe fase
Litouwse r.k.
vragen steun
Geref. gemeenten
openen vijfde post
op West-Irian
VOORBIJGANGERS
Conferenties
I
MAANDAG 1 NOVEMBER 1976
KERK
TROUW/KWARTET 2
LEEUWARDEN „De financiële situatie van de hervormde kerk op vele plaatsen in Friesland is
niet gemakkelijk." En nog vandaag is de hervormde kerk één van de grootste grootgrondbezitters
van Friesland."
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT De zes predikanten, die samen de redactie van
„Waarheid en Eenheid" vormen, hebben alle leden van de
gereformeerde kerken opgeroepen, de heiligheid van de kerk
meer nadruk te geven.
Van een onzer verslaggevers
Twee zinnen uit het memorandum
over de lunctie van geld en bezit, dat
zaterdag aan de hervormde gemeen
ten van Friesland is aangeboden,
tijdens een provinciale diakonale
vergadering in Leeuwarden Dit
stuk. namens de provinciale diako
nale commissie en provinciale
kerkvoogdij commissie in Friesland
samengesteld door ds. Ype Schaaf,
wil een bezinning over kerkelijk geld
en bezit in Friesland op gang
brengen.
- Het memorandum stelt vast. dat de
hervormde kerk zeer ongelijk over
het land verdeeld bezit heeft, dat
eigendom is van de plaatselijke ge
meente: middeleeuws kerkegoed.
aangegroeid in de loop der eeuwen
via erfenissen, giften en legaten van
gelovigen. Er zijn ook doopsgezinde
en lutherse gemeenten met bezit
Andere kerken, zoals de rooms-
katholieke en de gereformeerde.
Het bestuur heeft voorgesteld de
langst in dienst zijnde rabbijn, de
heer M. Just (64). vanaf 1 december
1976 voor vijf jaar tot opperrabbijn
te benoemen De heer Just is vanaf
1963 rabbijn in Amsterdam Sinds de
pensionering van opperrabbijn A
Schuster op 1 januari 1973 is de
opperrabbinale zetel van Amster
dam vacant.
Het was oorspronkelijk de opzet van
het Nederlands Israëlitisch
Kerkgenootschap om in Amsterdam
een opperrabbijn te benoemen voor
het hele land. De vier opperrabbina
le ressorten Amsterdam. Den Haag.
Utrecht en Rotterdam zouden tot
één worden ingekrompen. De ge
dachte zat daarbij voor. dat bij één
opperrabbijn voor heel Nederland
ook de wettelljk-joodse beslissingen
gelijkluidend zouden zijn. Tevens
werd een kostenbesparing beoogd.
Na enige jaren zoeken In het buiten
land werd echter geen rabbijn ge
vonden die aan alle verlangens vol
deed. Ook kwam het bestuur van het
Nederlands Israëlitisch Kerkge
nootschap. het overkoepelende li
chaam van de veertig joodse ge
meenten in het land. tot de overtui
ging dat Juist de verscheidenheid
van besluiten, al naar gelang de
plaats, de Juiste Joodse richting was.
Van Agt
De zienswijze die Trouw in het com
mentaar van dinsdag 26 okt. weer
geeft omtrent het al of niet minister
president worden van Van Agt viel
mij bitter tegen Omdat hij geen
econoom is. zou dat volgens u een
hinderpaal zijn voor het pre
mierschap.
Als men echter nagaat dat een mi
nister van economische zaken niet
altijd een econoom hoeft te zijn (wel
natuurlijk beschikt over een dosis
kennis op economisch gebied) zo
neem ik aan dat dat ook voor een
premier geldt
Daarnaast had ik stellig verwacht
dat juist u een voorstander was ge
weest van het premier worden van
iemand die ook rekening houdt met
de morele kant van de zaak.
Spijkrnisse
Y. M. van Adrichem-van der Stel
AMSTERDAM
Postbus 859.
Wibautstraat 131
Te!. 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 948.
Westbiaak 9. Rotterdam
Tel 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101.
Parkstraat 22. Den Haag
Tel 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN:
Postbus 3.
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel. 05200-17030
hebben zich praktisch geen bezit
verworven. behalve uiteraard
kerkgebouwen, verenigingsgebou
wen en pastorieën, al zijn er wel een
paar ordes met forse bezittingen.
Over het hervormd kerkelijk bezit
valt moeilijk een algemeen inzicht te
krijgen, door de zorgvuldig in stand
gehouden autonomie van de plaatse
lijke gemeente. Het gaat om gebou
wen. kerkhoven, landerijen, boerde
rijen en allerlei fondsen en instellin
gen. zoals beurzen en lenen, weeshui
zen. hofjes en bejaardenhuizen. Er
zijn kerkvoogden, die met grote toe
wijding een voortreffelijk beleid voe
ren Er zijn er die potverteren. Er zijn
er die helemaal geen beleid voeren,
aldus het memorandum.
In Friesland ligt de verhouding tus
sen de inkomsten van de hervormde
kerk uit levend geld en uit bezit zo.
dat in 1974 acht en een half miljoen
Van een kostenbesparing bleek ook
niet veel Juist te zijn. aangezien bij
nieuwe berekening bleek, dat een
opperrabbijn plus zijn staf veel geld
vergde. Daarom besloot men een op
lossing in Nederland zelf te zoeken.
Representatie
In het bijzonder was men geporteerd
voor de benoeming van een opper
rabbijn voor de representatie. Hij
moet een tegenwicht gaan vormen
voor rabbijn Awraham Soetendorp
van de liberaal-Joodse gemeente van
Den Haag. Voor de functie van repre
sentatief opperrabbijn wordt ge
noemd rabbijn Menachem Fink (30)
van de Nederlands Israëlitische ge
meente te Den Haag.
Voor het nfemen van wettelijke be
slissingen voor geheel Nederland
wordt hij echter te licht bevonden.
Ook wenste men rabbijn Just van
Amsterdam niet te passeren. Hij is
thans voorgesteld voor opperrabbijn
voor Amsterdam, het rabblnaat dat
in feite alle wettelljk-joodse beslis
singen voor het gehele land neemt.
Het Nederlands Israëlitisch
Kerkgenootschap wenst thans de
vier rabbinale standplaatsen tot
twee te verminderen, opdat naast de
heer Just een opperrabbijn kan wor
den benoemd voor het representatie
ve werk.
One Way Day (2)
Gaarne zou ik even willen reageren
op het stukje van dhr. Van Veen
over de One Way Day. Hij snapt niet
hoe ons land moet worden gerei
nigd. Dat is heel eenvoudig. Als ie
dereen zich tot God en Zijn Zoon
Jezus zou bekeren zou ons land een
grote geestelijke revolutie, een Je-
zusrevolutle (zonder geweld dus)
doormaken. Ik ben zelf ook op de
One Way Day geweest en ik kan niet
anders zeggen, dan dat het geweldig
is geweest. En dat Jezus nog steeds
vrij maakt hebben de aanwezigen
deze dag duidelijk kunnen ervaren.
Jezus maakt ALLEN vrij. die bij
Hem willen schuilen, ook u meneer
van Veen.
Rotterdam Ron Kosten
One Way Day (3)
„15.000 jongeren ucmuiistreren voor
het behoud van het christelijk ka
rakter van ons land" telegrafeert
Ben Hoekendijk naar de leden van
de Tweede Kamer, schrijft Tr./Kw.
van 25 okt. jl. Onthullend! Zeker als
je verder leest waar we dan zoal niet
naar terug moetn In ons land. willen
we als mensen „werkelijk vrij zijn".
Het komt ons werkelijk compleet
tegenstrijdig voor. als je enerzijds
als Jezusbeweging op die manier de
politiek in huls haalt, terwijl Je jezelf
anderzijds als opdracht stelt ..geluk
kig te leven in de schaduw van de
wereldcrisis" en een „lichtplekje
djn te midden van een ten onder
gaande wereld Het beeld van het
strijkje opop het dek van de élite
klasse tijdens de ondergang van de
Titanic kwam ons voor ogen. dit
lezend.
In de politiek moet je o I. namelijk
ook als christen Je handen wel
eens vuil maken om wezenlijk Iets te
doen voor of tegen energiecrisis tin
(jeugd!werkloosheid, etc.. etc. Voor
wie veel bidt. is er vandaag heel veel
werk aan de winkel.
Vlaardingen
Annelies en Peter Bouwman
Nanny en Dirk-Jan Verbeek.
kwam uit de opbrengst van bezit.
Ten aanzien van de diakonie is het
zelfs zo. dat de helft van de uitgaven
van het bezit gefinancierd wordt.
Dorpisme
Het memorandum pleit voor ver
antwoord rentmeesterschap over het
levende en het dode geld in de kerk.
Hoewel het de waarde van leefbare,
kleine dorpen erkent en dus begrip
heeft voor het streven om per dorp
zoveel mogelijk baas-in-eigen-huis te
blijven, laakt het een negatief
dorpisme. Verwacht wordt, dat in de
nabije toekomst nog eens veertig tot
vijftig predikantsplaatsen zullen
sneuvelen bij gebrek aan geld. „Men
geeft voor zending overzee, maar
geen cent voor de gemeente van een
naburig dorp. Waarom wordt in
Friesland in de hervormde kerk pas
gesaneerd, wanneer de zaak financi
eel stuk loopt? Waarom niet vijf jaar
daarvoor? Moeten we niet gaan den
ken aan planning per classis of per
ring? Niet om de plaatselijke ge
meente de nek om te draaien, maar
op een eigentijdse wijze weer een
plaats te geven."
Nu komt het historische bezit ten
goede aan een aantal gemeenten,
verdeeld over Friesland op een wijze,
die in vele gevallen niet aansluit bij
de huidige behoefte.
Het memorandum plaatst ook kri
tische kanttekeningen bij het bezit
als machtsfactor. Soms verpest het
bezit de onderlinge verhoudingen in
de gemeente volledig (vriendjespoli
tiek tot zelfs eigen bevoordeling). In
ieder geval is openheid tegenover de
gemeente nodig.
De vraag wordt ook gesteld, of een
deel van het bezit van de kerk (of het
hele bezit) niet beschikbaar zou
moeten komen voor de arme christe
nen in de derde wereld.
Gezamenlijk
De suggestie wordt gedaan om het
bezit ten dienst van de hele wereld
en van de gemeenten in Friesland
onder te brengen in een gezamenlijk
beheersinstituut voor het Friese
hervormde kerkewerk. ook al om de
gevaarlijke kanten van het bezit be
ter in de hand te houden. De rugge-
graat van een levende gemeente is
niet het bezit, maar de offerande
van de gemeenteleden.
Ten aanzien van het diakonaal bezit
wordt onder meer gevraagd, of de
diakonleën een deel van hun bezit
mogen overdragen aan de kerkvoog
dijen of aan ontwikkelingsprojecten
overzee en of het mogelijk is. van
kerkvoogdij, pastoralia en diakonie
één kas met één begroting te maken.
Het memorandum plaatst er een
vraagteken bij, of kerken nog wel
begraafplaatsen moeten onderhou
den in deze tijd.
En ten aanzien van de hofjes, wees
huizen. beurzen en lenen, waarmee
de hervormde kerk te maken heeft,
pleit ds. Schaaf voor wegen, om deze
fondsen werkelijk dienstbaar te ma
ken aan de noden van vandaag, hier
en overzee. Zijns inziens handelt
men dan zeker in de geest van de
gevers. Het zal alleen vindingrijk
heid vragen om die wegen Juridisch
en praktisch te vinden.
Drs. Doede Wiersma te Anjum heeft
de hervormde en de gereformeerde
synode gevraagd, de opbrengst van
de dankstondcollecte dit Jaar te ge
bruiken om de boeren te helpen. In
Herfoarmd Frysldn licht hij toe
waarom.
Zo'n brief is natuurlijk niet los te
zien van mijn werk in de 60-er jaren
bij de Friese CBTB. Toen heb ik de
boeren in de beurs en in het hart
gekeken. Een afschrikwekkende
herinnering uit die tijd is dat wij op
geen enkele wijze predikanten kon
den interesseren voor de enorme
ontwikkelingen in de landbouw.
Rancune over dat feit was aanlei
ding voor mijn theologiestudie Valt
er vanuit het evangelie niets te zeg
gen over de organisatie van de
maatschappij? Hoe moet je als
christen denken over voedselpro-
duktie. ruilverkaveling enz? De
kerk liet de boer maar wat modde
ren. de organisaties kregen weinig
inbreng voor de bezinning, nauwe
lijks steun voor een beleid.
Hield een theoloog zich wel bezig
met de landbouw dan was het vaak
op een bedenkelijk niveau. Zich een
zijdig afzetten tegen vleesproduktie
(legbatterijen. kistkalveren,
mestvarkens e d tegen het gebruik
van vergiffen e.d.. zonder de econo
mische gevolgen van deze inzichten
in rekening te brengen, dan wel zich
af te vragen óf de individuele boer
ook maar één andere keus heeft
Dankstond voor het gewas is een
draadje tussen boer en burger. Dit
draadje zou meer inhoud kunnen
krijgen. Met name dit jaar zou de
burger van ons land zich eens over
„het gewas over de spanning, de
zorg van de boer moeten bezinnen.
Dr. Carl H. Mau
ROME De delegatie van de lu
therse wereldfederatie (LWF) is „in
alle opzichten" tevreden over het
gesprek, dat de lutheranen vorige
week in het Vaticaan hebben gehad
met vertegenwoordigers van de r.k.
kerk.
De secretaris-generaal van de LWF.
dr. Carl Mau. kondigde de publika-
tie „binnenkort" aan van ge
meenschappelijke documenten van
lutheranen en rooms-katholieken
over de eucharistie en over het
ambt. Volgens dr. Mau zijn beide
documenten een belangrijke stap
naar een algehele overeenstemming
tussen lutheranen en rooms-
katholieken.
Dr. Mau zei blij te zijn met'eigen
ogen te hebben gezien hoe de r.k.
kerk functioneert. Zeer nuttig had
hij de gesprekken gevonden met de
congregaties voor de geloofsleer en
voor de missie. Hierbij was ook ge
sproken over concrete mogelijkhe
den tot samenwerking. Zeer diepe
indruk had het bezoek aan paus
Paulus op hem gemaakt. De luther
se delegatie telde acht leden en
stond onder leiding van de Finse
professor Mikko Juva. de president
van de lutherse wereldfederatie.
Amsterdam De Nederlandse ge-
sp re Ie groep van de internationale
groep JCM (joden, christenen, mos
lims) is een geldinzameling begon
nen om de schade te vergoeden, die
deze zomer is aangericht aan de
moskee in Schiedam, nadat er in de
stad anti Turkse relletjes waren uit
gebroken.
JCM-Nederland is de Nederlandse
afdeling van een groep, die in Lon
den haar basis heeft en die bestaat
uit joden, christenen en moslims,
die via onderling contact willen bij
dragen aan meer kennis en begrip
voor elkaar. De Nederlandse ge
spreksgroep van JCM, die uit onge
veer dertig sympatisanten bestaat,
heeft tot dusver vijfhonderd gulden
bijeengebracht. Aan de groep doen
ook joden mee.
Dat er zorgen zijn weet iedere bur
ger. De gemeente van Jezus Chris
tus mag zorgen delen en dragen. In
dit uitzonderlijk droge jaar zou de
kerk bij dankstond voor het gewas
de teler van het gewas een rugge-
steuntje kunnen geven. Een menta
le opdoffer in de vorm van financiële
hulp.
Taal
In het hervormde diakenenblad Dia-
konia bespreekt ds. G. J. F. Ver-
steegh de scriptie „Industriële zen
ding" van Gerrit Jan van der Kolm.
een theoloog die de wereld van de
industrie-arbeiders lijfelijk onder
ging door drie maanden als bouw
vakker te werken in Frankrijk. Ds.
Versteegh:
Met name in de protestantse kerken
is de taal het belangrijkste vehikel
van het Heil. aldus de auteur. Im
mers: er wordt gepreekt. Maar nu is
het Van der Kolm opgevallen dat
vele arbeiders een groot wantrouwen
hebben ten opzichte van het ver
schijnsel „taal". Arbeiders ervaren
„taal" als dreigend en intimiderend.
Zij worden zich juist door het taalge
bruik van de „hoger geplaatste" be
wust van hun „lagere" positie. Taal
is voor de arbeider het verschijnsel,
dat hem klein houdt. In de kerk
komt hij dan weer in aanraking met
hetzelfde verschijnsel taal, waarvan
hij „baalt". Als men zegt dat „domi
nee weerzo moeilijk gepreekt heeft",
moet hierachter herkend worden de
ze weerzin tegen taalgebruik. Een
weerzin, die de gewone man zich
bewust doet worden van zijn lagere,
althams door hemzelf als „lager" er
varen positie. Vandaar dat Van der
Kolm pleit voor een meer „directe"
taal: ethisch en symbolisch. Naast de
uitleggende taal moet er ook zijn de
taal van het „symbool", direct grijp
baar voor zintuigen, emoties, li
chaam. met als doel de arbeiders te
helpen in hun gevecht om te worden
wat ze zijn: arbeiders. God is niet een
God van „weldenkende" en „be
schaafde" mensen, maar ook een
God van arbeiders. Opdat zij de zin
„Over de eenheid van de kerk horen
wij (gelukkig) veel; en over de alge
meenheid eveneens (althans in de
magere vorm van de oecumene).
Maar wédr is de glans van de heilig
heid?" vragen E. J. Oomkes en M.
Vreugdenhil in een gezamenlijke op
roep in het jongste nummer van
„Waarheid en Eenheid".
Zij zien heiligschennis in wat zij noe
men „de falende verkondiging". Zij
constateren „naast diepe vreugde
over getrouwe verkondiging van het
evangelie van Gods zondaarsliefde
en van Christus' koninkrijk" in de
gereformeerde kerken ook veel
klachten over horizontalistische pre
diking. „Als gevolg van deze ver
schraalde en zelfs verhumaniseerde
prediking moeten er in de gemeente
steeds meer geestelijke ondervoe
ding. overschilligheid en weerloos
heid geconstateerd worden".
Ds. Akkerman c.s. stellen ook een
„vervreemding van het Woord en
van het belijden" vast als gevolg van
het moderne levensgevoel, waardoor
de mens zich autonoom waant tege
nover God.
Onverdraaglijk
Het is voor de zes predikanten onver
draaglijk. dat kerkelijke vergaderin
gen „de liefde voor de waarheid ver
loochenen door allerlei dwalingen te
gedogen", ten aanzien van God, de
bijbel, het geloof en de betekenis van
het kruis van Christus. Deze dwalin
gen voeren volgens hen de gerefor
meerde kerken tot liquidatie.
Stilzwijgen en toezien stellen mee
schuldig.
Het doel van de oproep, zo stellen zij,
„is niet om van mens tot mens elkaar
te beschuldigen, maar om ons aller
gemeenschappelijke en daarin onze
persoonlijke schuld, onze uitgebrei
de schuld te gaan beseffen en die
voor God te belijden. Het doel is
elkaar op te wekken om boetvaardig
onze zonden te belijden en de heilig
making na te jagen, zonder welke
niemand de Here zal zien".
De zes noemen het „bemoedigend",
dat de synode het nlet-toelaatbaar
uitsprak over de opvatting van dr. H.
A. Wiersinga. Maarzij begrijpen niet,
dat de opvattingen van prof. dr. H.
M. Kuitert door de synode worden
getolereerd. De synode late zich niet
langer door vrees lelden, zoals door
de vrees voor een mogelijke
kerkscheuring. De handhaving van
TAIZê - „Taizé", de interkerkelij
ke kloosterlijke gemeenschap in dit
dorp. nabij Cluny. in Frankrijk, be
richt, dat sinds de opening van het
concilie van jongeren in augustus
1974 de toevloed van tienduizenden
jongeren uit een groot aantal landen
nog is toegenomen. Zij komen vrij
wel het hele jaar door en bezoeken
Taizé als plaats voor gebed, om na
te denken over de bronnen van het
geloof, voor ontmoeting en uitwisse
ling van gedachten.
in hun arbeid terugkrijgen. Theolo
gie zal beoefend moeten worden van
uit de dagelijkse levenswerkelijk
heid.
Bramen
Ds. P. P. J. Monster in de Hervormde
Kerkbode van de classis Harderwijk:
Het is al heel wat jaren geleden, dat
in de Kerkbode geschreven werd
door ds. J. T. Doornenbal: toch her
inner ik mij nog een zeer markante
geestige opmerking van hem toen de
jeugd van Oene al zijn morellen had
opgegeten. Een soortgelijke ontdek
king deden mijn vrouw en ik vorige
week, toen alle bramen van de enige
struik, die onze tuin heeft, toen we ze
wilden plukken, opgegeten waren!
Ds. Doornenbal schreef en zijn op
merking was ons uit hej. hart gegre
pen: ik heb weer een bezwaar temeer
tegen de leer der veronderstelde we
dergeboorte. waarin bij de kinderen
des verbonds verondersteld wordt,
dat zij reeds wedergeboren zijn. Ik
schrijf dat met een glimlach, maar ik
vind het toch spijtig van de
bramen".
Omdraaien
We blijven nu maar in de hervormde
kerk. In De Zondagsbode, kerkbode
in het Westland, schrijft drs. C. M.
Krijger, die verbonden is aan de
theologische school te Ndoungué
(Kameroen):
Met de nieuwe vijf studenten in het
eerste jaar heeft de school t komen
de jaar dan ook maar 20 studenten.
Een samengaan met een andere the
ologische school (er zijn er meer in
Kameroen) zou goedkoper zijn en
vooral meer mogelijkheden bieden
(b.v. meer Afrikaanse docenten),
maar de kerken zijn zo 'trots' op hun
school dat het tot nu toe onmogelijk
is. Daar heeft u nu een typisch pro
bleem van hier. Zonder uw finan
ciële hulp zou de school niet kunnen
bestaan. Maar door deze financiële
de belijdenis is niet anders dan lief-
desbetoon tot God en tot mensen,
terwijl het een bewijs van liefdeloos
heid is daarin nog langer tussen ja en
nee te aarzelen.
Aan het slot van hun oproep schrij
ven de zes, „dat wanneer de synode
de heiligheid van de kerk niet
handhaaft, door de leer van dr. Wier
singa en van prof. Kuitert daadwer
kelijk te weren, zij onze kerk tot een
valse kerk laat verworden".
MOSKOU (KNA) Het enige waar
de Sowjet Unie bang voor is, is de
opinie in de wereld. Voor de Rus
sische joden heeft de Amerikaanse
senator Jackson zich ingezet. Is het
nu niet mogelijk, dat een dergelijke
persoonlijkheid zich inzet voor de
rooms-katholieken van Litouwen?
Aldus het ondergrondse tijdschrift
van de rooms-katholieken in Litou
wen „Chronik". Het blad brengt nog
eens duidelijk onder de aandacht,
dat de rooms-katholieken in Litou
wen (het enige deel in de Sowjet-
Unie, waar een beduidend aantal
rooms-katholieken woont) geen ei
gen pers hebben, geen gebedenboe
ken, geen katechismus. Voor het ge
ven van godsdienstonderwijs wor
den priesters gevangen genomen.
Jonge mensen worden vervolgd, als
zij in de kerk zijn geweest. De bis
dommen hebben geen bisschoppen.
Dc kathedraal van de hoofdstad
Wilnius is omgebouwd tot museum.
„Chronik' noemt het huichelarij, dat
de Russische pers met veel vertoon
bekendmaakt, dat de Sowjet Unie
steun geeft aan bevrijdingsbewegin
gen in Afrika, terwijl het bewegin
gen onderdrukt, die in eigen land
werken aan het nationale be
wustzijn.
ROTTERDAM De zending van de
gereformeerde gemeenten op West-
Irian wil een vijfde zendingspost
stichten. Men heeft daarvoor de Bo-
mela-vallei gekozen, een bij uitstek
primitief pioniersgebied. De post
Nipsan, die in 1974 bij een overval
door Papoea's geheel werd ver
woest, waarbij verschillende doden
vielen, zal voorlopig nog niet worden
heropend. De gereformeerde ge
meenten drijven sinds 1962 zending
op West-Irian. Aan de gemeenten is
gevraagd nog dit jaar een extra dia
konale collecte te houden ten behoe
ve van de aanschaf van een extra
helikopter voor de Missionary Avia
tion Fellowship (MAF). Dit is de
organisatie, die zorgt voor de vlieg
verbindingen tussen de zendings-
posten op West-Irian en de buiten
wereld. Voor een helikopter is
220.000 gulden nodig.
steun vindt men het hier niet nodig
naar een andere oplossing te zoeken.
Als Europeaan moet je daar je mond
over houden die weten immers
altijd alles beter en dat wordt, te
recht. niet meer geaccepteerd. En
toch voorlopig nog maar veel
geduld. Maar hulp kan óók niet be
staan uit je mond dicht houden.
Kritisch meedenken in 'n andere
cultuur, kan dat? Laten we het eens
omdraaien. Een Afrikaanse domi
nee in uw gemeente zou ongetwij
feld b.v. zeggen dat het naast elkaar
bestaan van de hervormde en de
gereformeerde kerk maar een
vreemde zaak is. die het getuigenis
van het evangelie verzwakt. Zou u
dat van hem nemen? En stel het
geval dat u financieel afhankelijk
was van die Afrikaanse kerk. die
weigerde u verder te steunen als u
niet meer ging samenwerken met de
gereformeerde kerk. Wat zou uw re
actie zijn? En toch zou hij gelijk
hebben.
Verwarring
Ten slotte iets óver hervormden. In
De Saambinder van de gereformeer
de gemeenten, schrijft N. van der
Kolk uit Zoetermeer:
Een duidelijk toonbeeld van de ver
warring wil ik u niet onthouden. In
mijn woonplaats worden ln een
wijkgebouw op een zondagmorgen
twee kerkdiensten tegelijk gehou
den. die aan de ingang aangekon
digd worden door bordjes. Beide
dragen het opschrift: Hervormd-
Gereformeerd. Het ene verwees naar
een gezamenlijke dienst van de Her
vormde en Gereformeerde Kerk en
het andere naar een dienst van de
Gereformeerde Bond. Of nog velen
in verwarring zijn gebracht door de
twee gelijkluidende wegwijzers, ver
meldt het verhaal niet. Het is wel
tekenend voor de situatie; en dat
temeer als we bedenken, dat de
woorden hervormd en gereformeerd
oorspronkelijk dezelfde betekenis
hebben.
DIE HEEFT
Wijzen zijn ingetogen
met hun kennis.
maar de mond van de dwaas
is vol dreigend onheil;
waarop de rijke steunt
is zijn sterke stad.
maar de arme heeft alleen onheil:
zijn armoede.
(Spreuken 10 vers 14 en 15)
Wie deze woorden op de woordvoer
ders in de laatste verkiezingsstrijd
in West-Duitsland toepast kan zich
enig inzicht verwerven omtrent de
manier waarop het niet moet. Het is
dan ook te hopen dat onze politici
met deze woorden een beetje reke
ning houden. De dwazen zuilen dan
spoedig genoeg door de mand val
len. In de volgende woorden over de
rijke en arme gaat het er niet om de
rijke te bevestigen in 2ijn zekerheid.
In hoofdstuk 18.11 lezen we dezelfde
woorden „Het bezit van de rijke is
zijn sterke stad", maar dan: „en als
een hoge muur zijn verbeelding".
Zelfvertrouwen gebaseerd op bezit
is bedriegelijk. Men behoeft slechts
over weinig wijsheid te beschikken
om dit te kunnen waarnemen. Ik
denk dan ook dat hier toch te den
ken is aan de man die geestelijk rijk
is. die niet alleen aan materiaal bezit
gedacht heeft, maar ook en vooral
aan een geestelijk bezit. Dat helpt
hem in de kwade tijd. Hij kan als in
een sterke stad een belegering
doorstaan. Zijn geestelijke existen
tie gaat er niet aan bij de eerste de
beste aanval. Maar wie op dit gebied
nooit ergens aan gedaan heeft en
zich heeft laten leven heeft alleen
zijn armoede, als een voortdurend
gevaar van binnen uit. een huilend
hol van leegte. Sprak de Heer niet
van de man die heeft en die daarom
meer krijgt en van de man die niet
heeft en van wie dan ook nog geno
men heeft wat hij heeft? Het zou
hiermee kunnen samenhangen.
Dictator Bokassa van de Centraal-
Afrikaanse republiek is overgegaan
naar de islam. Zijn christelijke voor
namen Jean-Bedel heeft hij vervan
gen door Saladin Akhmed. Bokas-
sa's bekering vond plaats tijdens
een bezoek van het Libische
staatshoofd Gaddafi aan de
Centraal-Afrikaanse republiek. Hij
liet meteen ook zijn zoon, zijn pre
mier en verschillende ministers toe
treden tot de islam. Tijdens een
massabijeenkomst riep Bokassa al
le Afrikanen op om ook islamiet te
worden. Waarnemers menen, dat de
Libische financiële hulp voor de fail
liete republiek de doorslag heeft ge
geven voor de bekering van de presi
dent. berucht door zijn terreurbe
wind. Hij is het tweede Afrikaanse
staatshoofd, dat ten gevolge van
contacten met Gaddafi moslim is
geworden. Eerder deed president
Bongo van Gabon deze stap.
Drs. S. Konijn
Dezer dagen zal er een gesprek
plaatsvinden tussen vertegenwoor
digers van de katholieke theolo
gische hogeschool Amsterdam en de
r.k. bisschoppenconferentie over de
kwestie-Konijn. De bisschoppen
hebben geweigerd, de benoeming
van drs. S. Konijn tot wetenschap
pelijk medewerker aan de ho
geschool goed te keuren.
O Haardvuurweken voor lichamelijk
gehandicapten en personen met een
kwetsbare gezondheid, georgani
seerd door het hervormd en het ge-
reformèerd diakonaat in het
F.D.Roosevelthuis te Doorn. 6-13
nov. 13-20 nov., 20-27 nov. en 27
nov.-4 dec. Inl.tel.030-332426.
O Zendingsdag-nieuwe-stijl, zater
dag 6 november half tien tot vier uur
in ..De Schouw", Blijcnhoevelaan 2,
Velsen-Noord, m.m.v. ds.R.J. van der
Veen, dr.J. van Slageren en dr.
C.H.Koetsier. Inl. en opg. Neder
landse zendingsraad, tel.020-717654.
O Herv.-
geref.predikantsvrouwenconcio. don
derdag 11 november tien uur, in
gebouw CSB. Kromme Nieuwe
Gracht 39. Utrecht. Sprekers drs. en
mevr.C.G.Baart „Leven en werken
in Libanon", drs. J. de Gier „De
moderne literatuur".
O Leiding geven in gespreksgroe
pen. 12-14 november op De Drieburg
te Driebergen, (tel.03438-3193).
(Van een medewerker)
AMSTERDAM Als de raad van de Nederlands Israëlitische
Hoofdsynagoge te Amsterdam ermee akkoord gaat zal de hoofd
stad weer een opperrabbijn krijgen.
UIT
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859. Amsterdam.
BIJ publlkatle wordt de naam van
de schrijver vermeld.
VAN LEZERS
