asbah in Hengelo dreigt asociale buurt le worden' ZOLVO NU MEER OP EUROPA AANGEWEZEN Aardappelras Bintje zou wel eens een flinke dreun kunnen krijgen autobiografie Vredestein en Goodrich blijven als bandenmerken bestaan woners schrijven aan gemeenteraad: „Filosofie van Pieter Blom moet losgelaten" Bestuur D'66 wil met 'Resoluut' aan stembus meedoen Tekort aan poters door virus-infectie Gevolgen voor consumptieteelt niet onmogelijk Westerterp verwacht begin december tekenen Rijnverdag 3restigemodel 264 TE uit Italië en middenklasser 343 uit Nederland -i' Opel en Ford meest vooruit in verkoop Veiligheidsautoconferentie zonder veiligheidsauto's AG 30 OKTOBER 1976 BINNENLAND TROUW/KWARTET H 13 jur - Woningen voor tor Jac. Lelsz INGELO De Kasbah, het rkwaardige woonbuurt je et gift de Monnickendamse archi- de dct Pieter Blom aan de rand Hengelo, dat ook over de iane >n2en van Nederland een ze re bekendheid heeft gekre- n, is weer in het nieuws. Een (ca. trekkelijk klein aantal huur- trs van deze huizen op palen r,aoc1eft in een open brief aan de meenteraad ernstige vero:it- Mrtjisting uitgesproken ovc-r de van twikkeling van dit experi- jntele woonproject. Zij blij- m van mening dat de Kasbah derdaad mogelijkheden ^jgJedt voor een variatie aan wo- ^in, gezinsvormen en leefstij- stuufi, maar zij ervaren daarente- *tei|n een toenemende achteruit- 3iedpig van het woonklimaat. ar hun mening moet de filosofie m Meter Blom (Prix de Rome- nnaar met zijn ontwerp voor het H.l stalozzldorp ln Zwitserland) wor- losgelaten. Zij vinden deze on- ezenlljk. Er dient een realistisch leid te komen. Strenger toezicht 2rvaTde naleving van het huurcontract, eclaal op het punt van de overlast, niet, „dan wordt de Kasbah een xiale buurt". 'en lom wilde geen hulzen op een rijtje, och ln de breedte, noch ln de hoog- maar een dak tussen hemel en Ad, „tussen de grootste vorm van -n natuur en de grootste vorm van jfde t samenleven". Men zou niet hoe- 'werin zeggen: „Ik woon in het derde >k, aan de achtste portiek op de fde verdieping", maar: „lk woon ^Aven de wasserette of boven het Ifé of boven de bushalte". Hulzen Kt daaronder al die gemeenschap- frlljke voorzieningen, die naast het "tnen nodig zijn, inclusief het ver- er en de mogelijkheid om zelf initi- leven te nemen. anneer je op straat loopt moet er olgens Blom geen herhaling van ulzen zijn, maar winkeltjes, een innige plek, een paar auto's, een frrrasje, Jongens en meisjes ln zelfge- I) aakte kleren, een werkplaats, een lespraak van het Leger des eils In die hulzen zouden enke- Ingen en velen moeten wonen, gast- rbelders en studenten, avonturiers m dominees, scharrelaars en on-, uststokers. Het zouden huizen moe- en zijn voor grote en kleine gezin- len, hele en gebroken huwelijken. voor ordentelijke, rumoe rige, linkse, rechtse, zwarte, witte, groene en gele mensen enz. Enfin, na veel vijven en zessen ls de Kasbah ln Hengelo's nieuwe wijk Groot Drlene er een aantal Jaren geleden gekomen. Het principe dat iedereen er zou moeten kunnen wo nen ging dadelijk al voor een deel de mist ln, want de huren vielen gemid deld nogal tegen. Nog niet zo lang geleden heeft het ministerie van volkshuisvesting en ruimtelijke or dening een bewondersonderzoek in gesteld. Dan de anderen bewoners denken er nogal eens ln zwart-wlt- schema's over, echter overwegend negatief. Ze spreken van zwaar ge subsidieerde hulzen voor hippies die niet werken. Of het complexje wordt de „nette rosse buurt van Hengelo" genoemd. Pro en contra Volgens het rapport was er enthou siasme bij de bewoners over de Inde ling van het huls, de visuele afwisse ling, de ruimtelijke beleving, de con tactmogelijkheden enerzijds en de privacy anderzijds. Enthousiasme was er ook over de wijze waarop de hulzen zijn gegroepeerd (dat men voor bezoekers wel eens moeilijk te vinden ls, maakt het wonen „avon tuurlijk"). Omgekeerd waren er klachten over spanningen tussen omwonenden en de Kasbah- bewonera, over de afwerking van de hulzen en over de „invulling" van de onderbouw, die bijzonder traag ver loopt. „Zolang die er nog niet ls is er geen sprake van een stedelijk dak, alleen maar van een dak" zei Ie mand. Wel zijn er wat winkeltjes gekomen, voornamelijk met een boetiek-sfeertje. Intussen heersen er onder de wonin gen rommelige toestanden. Van een fatsoenlijk openbaar plantsoen ls geen sprake, ook niet van wat men noemt een minder ordelijke heem- tuin. Vele ruiten zijn gesneuveld, trappen zijn hier en daar van af schuwelijke schilderingen voorzien. De overlast neemt hand over hand toe. In de open brief aan het gemeente bestuur van Hengelo wordt de sug gestie gedaan een commissie te vor men, samengesteld uit de buren, die moeten zorgen voor de begeleiding van nieuwe Kasbah-bewoners. Het ls een doorgangswijk geworden, met wekelijkse verhuizingen. De begelei ding moet volgens de briefschrij vers, niet alleen bestaan uit het ge ven van geboden en verboden, en uit controle op de naleving ervan. De begeleiding zou zich vooral ook moeten richten op het wegwljsma ken ln het wonen en het zo groot mogelijk maken van het leefkli maat. Ook zou de commissie de bevoegd heid dienen te hebben de woning stichting die het beheer voert, te adviseren het voorlopig woon- contract eventueel te beëndigen. Sancties op overtredingen, als het te vroeg buiten zetten van vuilniszak ken, foutief parkeren, rijden over trottoirs en het maken van lawaai zouden er ook dienen te komen. Vol gens de schrijvers ls er sprake van egocentrisch gedrag, van ge meenschapszin is weinig terecht ge komen. Wat de niet-ingevulde onder bouw van de Kasbah betreft, spre ken de briefschrijvers van Kafka- achtige catacomben. Het schrijven van de teleurgestelde Kasbah-bewoners komt mogelijk op 23 november ln de gemeenteraad van Hengelo aan de orde. De ge meentelijke woningstichting heeft laten weten het onjuist te vinden dat men zich dadelijk meteen open brief tot de gemeenteraad heeft gericht. De woningstichting was het eerste aangewezen adres geweest. Men had •eerst eens met de woningstichting moeten praten. De ontevreden bewo ners, die ln de pen geklommen zijn, beweren echter dat er al wel klach ten bij deze Instantie zijn Ingediend, maar tot nu toe zonder enig resul taat. Van een verslaggever DEN HAAG Het hoofdbestuur van D'66 wil deelnemen aan de ko mende Kamer-verkiezingen. Op de lijst van D'66 zouden ook kandida ten van Resoluut, de groepering van ex-KVP-yoorzitter De Zeeuw, moe ten kunnen staan, zo meent het hoofdbestuur. Dit blijkt uit enkele resoluties die het heeft opgesteld voor het congres van de partij op zes november. De ledenvergadering heeft dan de mogelijkheid om deelneming aan de verkiezingen tegen te houden. Het Kashbah-woonbuurtje in Hengelo, toen het nog in aanbouw was Van een verslaggever METSLA WIER Het aardap pelras Bintje zou de komende paar jaren wel eens een flinke dreun kunnen krijgen. Dat ver moeden is tijdens een excursie van landbouwjournalisten uit gesproken door ir. J. Trip, di recteur van het kweekbedrijf „Ripta" van de Friese maat schappij van landbouw te Metslawier en voorzitter van de sectie aardappelen van Neder landse kwekersbond. Door de droogte en de warmte, ver telde hij, hebben de aardappelen dit jaar veel last gehad van door bladlui zen overgebrachte, virusinfecteies. Er is daardoor een tekort aan poo- taardappelen ontstaan, dat zich vooral bij bintjes doet voelen, omdat juist dit ras erg gevoelig is voor virus. Veel voor de pootgoedkeuring aan geboden bintjes moesten dan ook worden afgekeurd. Dat betekent niet dat de telers vol gend jaar geen bintje meer de con sumptie in zullen kunnen telen, maar behalve voor de teelt van nieu we consumptie-aardappelen zullen de dit tjaar geoogste poters volgend jaar ook moeten dienen voor de teelt van nieuwe poters. Het is mogelijk dat de door het virus veroorzaakte moeilijkheden van generatie op ge neratie bintje-poters worden overge dragen. In een verschuiving van bin tje naar andere rassen, die in de pootgoedwereld toch al wel aan de gang is, kan dan een duidelijke ver snelling komen, die op den duur ook voor de consumptieteelt gevolgen kan krijgen. Andere rassen Er zijn rassen, die beter tegen virus bestand zijn, zoals de net als de bintje uit Friesland afkomstige „De- siree", die op weg is naar de tweede plaats voor consumptie en voor in dustriële verwerking van haar eerste plaats verdringen zal toch niet zp'n eenvoudig karwei zijn. Bintje is. doordat ze ondprmeer wat kleur be treft „middensoort" is, in erg veel landen geliefd; de teelt is er op inge steld en ook bijvoorbeeld de machi nes van de frites-industrie. Voor een nieuw ras, dat de bintje bij die indus trie zou willen opvolgen betekent dat een. handicap. Bintje is in 1905 geronnen op het kweekveld van de Friese Maatschap pij van Landbouw, die het aardap- pelkweekwerk al sinds 1892 doet. sinds 1964 op „Ropta". Als functio naris van de Friese Maatschappij van Landbouw is ir. Trip niet zo blij met de moeilijkheden waarin bintjes en daarmee de telers van bintjepo ters zijn gekomen. Als kweker echter zou hij wel graag kansen willen zien voor nieuwe, beter tegen virus opge wassen rassen, waarvoor de kweker de gelden van het bij de al oude bintje al lang uitgewerkte kwe kersrecht nog kan ontvangen. Aan de Nederlandse instanties, die zich met aardappelpropaganda be zighouden -heeft Ir. Trip maar vast aangeraden^ eens op te houden met het aanprijzen van „Bintje aus Hol land", want daarmee bouwen ze een psychologische drempel op. waar een nieuw ras niet overheen kan komen. Op Ropta is de „Jaerla" gewonnen, die volgens lr. Trip veel beter tegen virus kan dan bintje. De eerder ge noemde „Desiree" komt van de zaai zaad- en pootgoed-centrale in Stlens. DEN HAAG Minister Westerterp verwacht dat Frankrijk meteen na de ondertekening van het Rijnver drag over chemie- en zoutlozingen zal beginnen met de bouw van in stallaties om het zout in de bodem van de Elzas te injecteren. Dat ver drag wordt, verwacht de minister zoals hij gisteren in de Tweede Ka mer zei in de eerste dagen van december ondertekend. Met de bouw van de installaties zal niet gewacht worden op de goedkeu ring van het verdrag door de onder scheiden parlementen van de Rijn- oeverstaten, meldde minister Wes terterp. Men maakt haast om zo snel mogelijk een eind gemaakt te kun nen hebben aan de verontreiniging van de Rijn door zoutlozingen van de Franse kalimij nen. oor Sicco de Jong nnen het Zweedse Volvo- incern, dat voor driekwart ei- maar is van de Nederlandse olvo Car B.V., doen zich dit ar nogal wat veranderingen >or. Zo is het modellenpro- ramma uitgebreid, werd de or- anisatie gewijzigd en blijkt et merk meer dan voorheen Europa aangewezen te zijn. e Jongste verandering voor het mo- Uenprogramma betreft de komst n een prestigewagen, de Volvo 264 S. Deze wagen wordt in Italië ge luwd door de carrossier, die het odel ontworpen heeft, Bertone. ft ontwerp betreft voornamelijk n verlenging met 70 cm van het scilindermodel Volvo 264 GL, dat s TE 5,60 meter lang is, maar bo ndien worden extra voorzieningen koelkast en telefoon ingebouwd, modells reeds door de Zweedse ining in gebruik genomen en bo- idien heeft de DDR een aantal i deze prestigieuze Volvo's isteld. e Zweedse en Nederlandse organi se worden, voorzover het in Zwe- n de personenauto's betreft, on- irgebracht in twee divisies: een ver- lopdivisie en een ontwikkellngs- en bricagedivisie, onder welke laatste fabriek in Bom valt. De verkoop m de in Limburg gebouwde, in het lorjaar uitgebrachte Volvo 343 is is goed op gang gekomen in juli. aar de fabriek heeft er inmiddels al eer dan tienduizend van afgele- Td, waarvan zo'n duizend in Neder- tfind. Verder is hier de verkoop van e Volvo 66 met 18% toegenomen en hIi»n de grote Zweedse Volvo's met zodat het verdwijnen van het ïerk Dal met het model 46 in aan- fcllen verkochte auto's gecompen- werd. Deze maand is de export jan de Volvo 343 naar Engeland en X frankrijk begonnen, nadat de wa- fn al eerder ook in België. Duits and en Zweden was uitgebracht. 'erugslag >aarentegen heeft het Volvo- oncern een sterke terugslag in zijn ltijd belangrijke export naar de 'erenigde Staten gekregen. De ver- oop van het Zweedse merk is daar It Jaar met veertig procent terugge ven. Dit zal voor de verkooporgani- atie belangrijke verschuivingen met zich brengen: tot nu toe was ongeveer dertig procent van de Volv- overkoop naar Noord-Amerika ge gaan, evenveel als naar Zweden en overig Europa afzonderlijk, met tien procent voor de overige werelddelen. Maar de klemtoon, die al door de deelneming in de vroegere DAF- personenautofabriek meer Europees geworden was, komt nu nog sterker op Europa te liggen. Toch kan Volvo nog volgend jaar een assemblagefa briek in de Amerikaanse staat Virgi nia in gebruik nemen, waar op den duur ook de in Nederland ontworpen en gefabriceerde middenklasser 343 gebouwd zal worden. Sociaal Volvo heeft zich in Zweden onder scheiden door een nieuw sociaal sys teem in de personenautoproduktie in te voeren, waarbij de lopende band werd afgeschaft. Het Zweedse nationale instituut voor produktivi- teit en fabricage constateerde on langs in de fabriek te Kalmar, waar nu vijf jaar lang met werkgroepen ervaring is opgedaan, dat de werk omstandigheden aanzienlijk verbe terd zijn zonder enige teruggang in de produktivitelt. Van elke negen werknemers zijn er acht ingenomen met het „team werk", waarbij men van tijd tot tijd een ander karwei kan verrichten. Dit doorbreekt de monotonie. Ruim driekwart van de fabrieksarbeiders meent direct invloed te kunnen uit oefenen op de werksituatie en de helft vindt het een voordeel, dat men door harder werken langere rustpau zes kan verdienen. Een groot aantal 86 procent blijkt bereid ver antwoordelijkheid te dragen voor de kwaliteit van het werk. Kritiek werd alleen geoefend op werkomstandig heden als de luchtverversing en be paalde werkhoudingen. pemoedigend Voor de fabriek te Kalmar werd in dertijd tien procent meer geïnves teerd. dan met het gewone lopende band-systeem het geval geweest zou zijn. Volvo verwacht bij het bereiken van de uiteindelijke capaciteit dank zij het betere werksysteem met deze investering eenzelfde rendement te bereiken als met overige investerin gen. Toch voert Volvo het sociale systeem in Amerika niet of niet me teen in: de reacties van Amerikaanse arbeiders, die de Zweedse fabriek bezocht hebben, waren nogal nega tief hierover. 0 Koning Gustaaf van Zweden maakte in Italië kennis met de door Bertone verlengde Volvo 264 TE: een foto zoals in Nederland niet door een autofabrikant verstrekt mag worden, als het om leden van het Koninklijk Huis gaat. Nu de RAI voor het eerst sinds een als Honda, Mazda en Mitsubishi wel paar jaar weer cijfers over de auto- vooruitgang boekten is het Japanse verkopen verstrekt, blijkt dat de aandeel in de Nederlandse autover merken Opel en Ford dit jaar het koop opnieuw gestegen: tot zeven- sterkst aan de winnende hand zijn. tien procent. Dit is een vooruitgang Opel behoudt met een sprong van elf van twee procent vergeleken bij vo- naar dertien procent van de verkoop rig jaar. De Franse merken hebben de eerste plaats. Ford is precies één hun twee jaar geleden veroverde procent vooruitgegaan en neemt eerste plaats weer aan de Duitse daardoor met 9,3 procent de tweede merken moeten afstaan, plaats in, vóór Renault, dat op negen procent op de derde plaats blijft. De cijfers voor de „top twaalf" zijn (tussen haakjes hun aandeel in Teruggevallen zijn vooral Volkswa- 1975): gen en Simca VW was vorig jaar 1. Opel 12,9% (11,0%) nog tweede in de autoverkoop 2. Ford 9,3% 8,3%) maar ook Fiat en Citroën profiteer- 3. Renault 9,0% 9,0%) den weinig van de verkoopstijging. 4. Volkswagen-Audi 7,9% 9,1%) die in 1976 boven het half miljoen 5. Simca-Chrysler 7,6%8.4%) nieuwe auto's zal brengen. Volvo-Daf 6. Fiat6,5% 7,1%) ging in aandeel in de verkoop ook 7. Peugeot 6,2% 6,3%) achteruit, wat in mindere mate geldt 8. Toyota 5,7% 5,9%) voor de Japanse merken Toyota en 9. Citroen 5,5%-6,0%) Datsun. 10. British Leyland 5,1% 5,0%) II. Datsun 4,5% 4,8%) Doordat kleinere Japanse merken 12. Volvo-Daf4,3% 4,7%) De bandenmerken Vredestein en Goodrich blijven naast elkaar be staan, nu het Nederlandse concern Vredestein N.V. alle rechten van ver koop en fabricage in Europa van de Amerikaanse BF Goodrich Compa ny heeft overgenomen. Onder deze overeenkomst vallen de producten van zowel de autobandenfabriek te Enschede als die van Koblenz in de Duitse bondsrepubliek. Het Neder landse bandenconcern versterkt door de overeenkomst zijn positie op de Europese bandenmarkt. Toch is de concurrentie hier niet gering. De totale Europese verkoop van autobanden bedraagt nu zo'n 130 miljoen en zal maar twee a drie procent per jaar toenemen, aldus ir. H. J. Lambert, algemeen directeur van Vredestein's bandendivisie. Op dit moment neemt de radiaalband met staalgordel vier vijfde van die verkoop in beslag met één tiende voor textiel-radiaalbanden en één tiende voor de oude diagonaalban den. In 1980 wordt dat volgens ir. Lambert voor 95 procent radlaal- staal en voor vijf procent diagonaal. Radiaal-textiel zal dus verdwijnen. In heel Europa heeft Michelin, het Franse merk dat pionierde met de radiaalband en de staalgordel. zich tot veruit de sterkste positie weten op te werken. In Nederland zal ver moedelijk want over marktaande len doet de bandenindustrie nogal geheimzinnig veertig procent van de bandenverkoop ln handen van Michelin zijn. Vredestein volgt met een kleine twintig procent op de tweede plaats. In de Europese consu mentenmarkt zijn de merken Vre destein en Goodrich het sterkst ln de Amerikaanse auto's van GM goedkoper General Motors heeft de prijzen van de Amerikaanse merken Chevrolet. Bulck. Cadillac, Oldsmobile en Pon- tiac belangrijk verlaagd. De prijs verhoging, die GM in Amerika voor deze ,.1977-modellen" doorvoerde, wordt niet doorberekend. Dit kan doordat het bestelsysteem tussen GM in Nederland en GM in Amerika vereenvoudigd werd. Benelux en Duitsland Maar in deze landen is de concurren tiepositie van beide merken vooral verbeterd doordat de laatste jaren meer autofabrieken hun banden zijn gaan monteren. De Duitse fabrieken Ford, Opel, VW-Audi en Porsche en het Zweedse Volvo-concert) met zijn Nederlandse fabriek behoren nu tot de vaste klantenkring. Verder wordt één op elke vijf banden buiten Euro pa geëxporteerd. De test betrof de aan het begin van dit jaar geïntroduceerde band Sprint Steel 70, die in nauwe samenwerking met BF Goodrich werd ontwikkeld. Goodrich was in 1965 de eerste Ame rikaanse rubberfabrikant, die met de radiaalband verscheen: overigens pas zeventien jaar nadat Michelin er in Europa mee kwam. Het was ook Goodrich. Dat in 1947 mede oprichter van de toenmalige Neder- landsch-Amerikannsche autoban denfabriek Vredestein was, doch in dertijd namen de Amerikanen met een minderheidsbelang van 21 pro cent genoegen. Daarna heeft zich in 1971 ter beurze een „overval" afgespeeld, toen het grootste Amerikaanse rubbercon cern Goodyear thans nummer drie in de Nederlandse banden ver koop probeerde via een bod Vre destein op te kopen. Goodrich, in Amerika naar grootte het vierde rubberconcern, deed een tegenbod en spande een proces aan, dat resul teerde in een volledige overneming van Vredestein door Goodrich. In middels is als uitvloeisel van af- zetproblemen bij Vredestein, die ei genlijk het minst voor de autoban denfabriek golden, een nieuwe aan- delenverhouding ontstaan: de Staat der Nederlanden en Goodrich ne men elk voor 49 procent deel en twee procent komt toe aan een stichting, bestuurd door de van overheidswe ge benoemde president- commissaris E. van Veelen, een nog aan te wijzen werknemersafgevaar digde en een vertegenwoordiger van Goodrich. De zèsde ESV-conferentie is deze maand in Washington gehouden zonder dat er ook maar één nieuwe veillgheidsauto verscheen. De confe renties rond de ESV's experimen tal safety vehicles of experimentele veilighéidsvoertulgen zijn sinds 1971 in verscheidene landen georga niseerd op initiatief van het veilig heidsinstituut van het Amerikaanse ministerie van Transport. Er ver schenen vele spectaculaire „botswa- gens" maar in Juni 1974 werd te Londen besloten de ontwikkeling daarvan stop te zetten. Op deze vijf de ESV-conferentie waren alleen Eu ropese en Japanse ESV's te zien. De jongste conferentie, die van 12 tot 15 oktober gehouden is, heeft zich vooral bezig gehouden met vei ligheidsonderzoekingen en detail verbeteringen aari de autoconstruc tie ter bescherming van inzittenden. Aan de conferentie namen deskundi gen yan overheidszijde en uit de au to-industrie deel. Zijdelings zijn er ook andere verbeteringen aan de verkeersveiligheid, zoals de wegen bouw. ter sprake gebracht. De Duitse afgevaardigden, die in 1970 als eersten op de Amerikaanse initiatieven van ESV-projecten in gingen. bepleitten voorrang voor ver dere ongevallenresearch, biomecha nisch onderzoek, bescherming van inzittenden en botsingen bij niéuwe autoconstructies. Volgens dr ir. Gilnther Brenken van het Duitse Verband der Automobllindustrie zijn bovendien talrijke maatregelen tot veiliger en gemakkelijker bestu ring, meer comfort en beter zicht bij slecht weer bereikt of vrijwel bereikt „Het lijkt misschien dat we wat in een impasse gekomen zijn, maar de ontwikkeling naar veiliger auto's gaat voort, want ingenieurs zijn met hulp van de techniek in staat impas ses te doorbreken," zo vatte dr Bren ken de huidige stand van zaken samen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 13