^Bestuur van kliniek zou
onkundig geweest zijn
van kritiek personeel
hollandse garnalen
Nieuwe rentetarieven bij de ABN.
Ontwerp voor kerk(je)
dat op veel manieren
kan worden gebruikt
Ministers in beroep over
ertsbedrijf Maasvlakte
Verpleger: wethouder kwam vooral als er feest was
Zitting eindigt met
chaotisch verhoor
Haalbaar, want betaalbaar?
Royal Nederland
Vorstelijk zaagkarweitje in Schiedam
Rapport over taak
inspecteur- generaal
van de krijgsmacht
■■nuvólop*
Profiteer ervan!
Onzeker of Kruwal nog wil bouwen
83/4% (was 9'A
8'/2% (was 9
8 (was8'/2%)
7 (was7'/2%)
6lA%
63/4%
53/4%
5Vi%
5
4!/4%
7-8'A%( was 7'/2-9%) Spaardeposito's met
oplopende rente -
looptijd 2,3 of 4 jaar
Algemene Bank Nederland
Neptunes moeten
nog drie jaar
blijven vliegen
lie
AViljoeneii-
ilniis
RIJDAG 29 OKTOBER 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 9
door Leo Kleyn
MAASTRICHT Het bestuur van de stichting waaronder de Lükerheidekliniek in Kerkrade
ressorteert, is altijd geheel onkundig geweest van de ontevredenheid onder de artsen en verplegers
over de manier waarop de inrichting functioneerde. Dat moet worden afgeleid uit de verbazing die
gisteren aan de dag werd gelegd door drie bestuursleden, die door de Maastrichtse rechtbank als
getuigen in de zaak tegen hoofdverpleger Frans H. werden gehoord. Zij zeiden nooit iets gemerkt
te hebben van de kritiek waaraan tijdens het proces van verschillende zijden uiting is gegeven.
Die kritiek is met name verwoord
door de arts J. A. A. F. van Hooft, die
van 1973 tot 1975-aan de Lükerheide
kliniek verbonden is geweest.
Dinsdag zei hij als getuige dat hij
ontslag had genomen vanwege de
gebrekkige organisatie-structuur
van de kliniek en omdat hij er geen
vertrouwen in had dat het bestuur
daarin verandering zou brengen.
Zijn beschuldiging kwam erop neer
dat met het bestuur niet te praten
viel.
De bestuursleden mr. J. O. Smeets
en A. Coumans, resp. burgemeester
en wethouder van Kerkrade, ver
klaarden gisteren dat hen nooit een
klacht, van wie dan ook, had bereikt
Zij ontkenden dat het bestuur moei-
lijk toegankelijk was geweest. Getui
ge Smeets, voorzitter van het stich
tingsbestuur, sprak in dat verband
van „een mythe".
Volgens hen was de sociale afstand
tussen de bestuurs- en personeelsle
den zeer gering. De twee wethouders
in het bestuur, zei hij, werden door
heel Kerkrade met de voornaam
aangesproken.
„Deur altijd open"
De 63-jarige wethouder Comans ver-
door Jac. Lelsz
EDE Heeft men in Ede de formule gevonden om kleine
kerkgemeenschappen, die er genoeg van hebben om kerk te
houden in verenigingslokaliteiten, gymzalen of zelfs gelagka
mers met tapkast, aan een aanvaardbaar kerkgebouw te
helpen? Aanvaardbaar wat de vormgeving betreft, de doelmatig
heid én de prijs? De initiatiefgroep Kerkbouw, die gisteren in
Ede haar ontwerp voor een dergelijke kerk presenteerde, is van
mening dat dit inderdaad het geval is.
De initiatiefgroep Kerkbouw, waarin
Meinesz Montagebouw b.v. te Har-
I lingen, Electronium b.v. te Ede, Inter
State b.v. te Driebergen en architec
tenassociatie b.v. te Ede deelnemen,
wil met haar kerk in eerste instantie
mikken op de vele kleine kerkelijke
gemeenten in nieuwe wijken, die
niets dan wel nauwelijks een gebouw
van de grond kunnen krijgen. Het
ontwerp, dat van de tekentafels
kwam, is bedoeld voor een gemeente
met zo'n 275 tot 300 kerkgangers.
Zo'n kerk komt, globaal genomen,
op circa vier ton. Vanwege het toege
paste systeem en de keuze van de
materialen is de bouwtijd slechts
drie maanden.
Ander gebruik
Om te ontsnappen aan het on
economisch gebruik van kerken, die
alleen 's zondags dienst doen, is er
een gebouw ontwikkeld dat primair
kerk is, maar waarin in de week vele
andere activiteiten kunnen
plaatsvinden. Hierbij wordt gedacht
aan een eigen verenigingsleven, aan
culturele manifestaties, aan het hou
den van kleuterschool enz. De ne
venruimten, zo werd gezegd, zijn
beïnvloedbaar, daarmee bedoeld
wordt, dat ze aan de behoeften kun
nen worden aangepast. Trouwens
ook de kerkzaal zelf is op verschillen
de manieren in te delen.
Veel aandacht is geschonken aan de
akoestiek. De akoestiek wordt zo
danig dat het gebouw zonder
technische hulpmiddelen bespreek
baar is. Opgemerkt werd dat de kerk
„óm de akoestiek is gebouwd". Het
orgel speelt hier uiteraard ook een
rol van betekenis. In de prijs van de
kerk is levering van een elektronisch
orgel, een Johannus-orgel begrepen.
Wenst men dat niet, dan wordt het
een aftrekpost. Ieder ander instru
ment óók een pijporgel kan er
eveneens geplaatst worden.
In Ede denkt men dat er een goede
markt zal zijn voor een kerk als hier
in samenspel uit de bus is gekomen.
Dreigt, als het een succes zou wor
den, niet het gevaar van monotonie?
Loopt men in Nederland dan niet te
vaak tegen hetzelfde type kerk op?
Het antwoord was: „het is het begin
van een proces. Als er een stuk of
tien van gebouwd zijn, komen we
met iets anders. Wat we nu lanceren,
dat is het idee. Aan de vraag naar
andere ontwerpen zal worden tege
moetgekomen (er is er ook al een
voor een kerk met 500 tot 600
plaatsen).
De kerk krijgt funderingsstroken
van gewapend beton. Het zichtbare
metselwerk wordt baksteen. Een
stalen skelet draagt het gebouw. In
de wanden wordt veel cederhout
verwerkt. De prijs is 1300 gulden per
zitplaats.
Kansel, meubilair, een keuken en de
vloerbedekking zijn in die prijs Inbe
grepen. Echter niet de grondkosten,
de tuinaanleg en. eventueel, de to
ren. Komt men met de gisteren
geïntroduceerde kerk uiteindelijk
inderdaad voordeliger uit dan met
een „traditionele" kerk? De ge
meenten, de bouwcommissies, de
kerkleden zullen als goede
rentmeesters oordelen.
klaarde dat hij zich geregeld in de
kliniek had laten zien en er de afde
lingshoofden meermalen op gewe
zen had dat directie en bestuur al
tijd openstonden voor klachten en
problemen. Dat de hoofden bang
waren voor het bestuur, zoals hij
van de president van de rechtbank
hoorde, kon hij zich naar zijn zeggen
niet voorstellen. Op de vraag van de
officier van justitie of hij weieens
had gezegd: „Jongens, de deur staat
altijd voor jullie open", of woorden
van gelijke strekking had gebezigd,
antwoordde hij bevestigend.
De officier bracht in het midden dat
de wethouder meer dan 25 jaar vak
bondsbestuurder is geweest en zich
niet zo lang als zodanig zou hebben
kunnen handhaven, als hij blind en
doof was geweest voor problemen
van werknemers. Frans H. dacht
daar kennelijk anders over. Hij
wierp de vroegere vakbondsbe-
stuurfder voor de voeten zelden de
kliniek bezocht te hebben, en dan
nog voornamelijk als er een feest
gevierd werd. Nooit zou hij meer dan
enige formele zinssnede uit de mond
van het bestuurslid hebben opge
vangen.
Brief
De verdediger van H. maakte getui
ge Coumans opmerkzaam op een
brief die de afdelingshoofden eens
aan het bestuur geschreven hebben.
Daarin beklagen de hoofden zich
erover dat het bestuur niet gevoelig
was geweest voor een meermalen
geuit verzoek om een gesprek. De
wethouder merkte slechts op dat hij
zich daarvan niets meer kon herin
neren.
Ook getuige Smeets (53) werd door
de raadsman van H. het vuur na aan
de schenen gelegd. Hem presenteer
de de verdediger een uit 1971 date
rend artikel uit een Limburgse
krant, waarin met betrekking tot de
Lückerheidekliniek van een „falend
bestuursbeleid" werd gesproken.
Destijds waren zojuist de genees
heer-directeur en twee andere hoge
functionarissen ontslagen.
(ADVERTENTIE)
Praal daarom tijdig mat uw
variakarlngaadvisour Bi|voorbaeld over
een brand- en inbraakpolla van
verzekering maatschappij nv
uw schild
tegen schade PtTt3
dochter van Royal Insurance Co Lid
Kort nadat het officiële Zweedse staatsbezoek aan ons
land afgelopen was en koning Carl Gustaf en koningin
Silvia in het paleis op de Amsterdamse Dam afscheid
genomen hadden van koningin Juliana en prins
Bernhard, was er voor de Zweedse monarch al werk aan
dc winkel: in Schiedam opende hij de nieuwe fa
brieksgebouwen van de Zweedse gereedschappenfa-
briek Sandvik Nederland b.v. en ter gelegenheid daar
van moest hij een slagboom doorzagen. Daarna bezocht
het Zweedse koningspaar nog een bedrijf: de Volvovesti-
ging in het Limburgse Born. In de hal van dat bedrijf
deed zich een overwachte ontmoeting voor: koningin
Silvia zag daar haar in Eupen wonende broer R. de
Toledo Sommerlath. Zowel in Schiedam als in Born
werd het koninixsnaar vergezeld door prinses Margriet en
haar man. Om een uur of drie vertrokken de Zweedse
bezoekers van het vliegveld Beek naar Stockholm.
In Den Haag is bekend geworden dat bij do voorbereidin
gen van het bezoek de vraag aan de orde geweest is of het
niet eleganter zou zijn als dc Zweedse koning in burger-
costuum in ons land zou aankomen, nu prins Bernhard
geen militair uniform meer draagt sinds hij zijn militaire
functies moest opgeven. Het bleek echter dat het proto
col op dit punt niet meer gewijzigd kon worden: al lang
tevoren was geregeld dat het paar per marinefregat naar
ons land zou reizen en daarom moest de koning in
marine-uniform gekleed zijn. Gedurende de rest van het
bezoek was hij echter in burger gekleed.
DEN HAAG Luitenant-generaal
De Savornln Lohman die prins
Bernhard is opgevolgd als Inspec
teur-generaal van de krijgsmacht
moet minister Vredellng rapporte
ren over de vraag of deze functie ln
de toekomst gehandhaafd moet blij
ven en wat de taak dan moet wor
den. Minister Vredellng heeft dit
aan de defensiecommissie uit de
Tweede Kamer meegedeeld.
Het advies van de generaal ls nodig
gezien de regeringsplannen tot in
stelling van een algemene om
budsman (commissaris van onder
zoek) die speciaal voor militaire aan
gelegenheden een substituut
commissaris onder zich zal krijgen.
praten. Je gaat naar zo'n feestje om
plezier te maken."
De president confronteerde de arts
ook met de verklaring van diens
collega Van Hooft, die heeft gezegd
niet naar het bestuur te zijn gegaan,
omdat hij bang was dan ontslagen
te zullen worden. „Dat verwondert
mij ten zeerste," reageerde Van Der
Schroeft daarop. Toen de president
hem voorhield dat ook de arts me
vrouw J. A. Kint gezegd had weinig
contact met het bestuur te hebben,
antwoordde het bestuurslid: „Dat
lag dan aan haar."
ADVERTENTIE
Dr/-vt-i l-oor on m n I
Apotheker
Notulen
De raadsman wilde weten of toen
niet de gemeenteraadsfractie van
D'66 de burgemeester had gevraagd
of hij en de twee wethouders hun
functies als bestuursleden wilden
neerleggen. Ook de burgemeester
beriep zich op zijn slechte geheugen,
waarop zelfs de president van de
rechtbank ongelovig vroeg: „Kom,
weet u dat echt niet meer?" Getuige
Smeets beloofde de notulen van de
desbetreffende raadsvergadering er
op te zullen naslaan en volgende
week het antwoord te komen geven.
Een derde bestuurslid, de 66-jarige
arts H. M. H. van der Schroeff, secre
taris van het stichtingsbestuur,
sloot zich bij de verklaringen van
zijn medebestuursleden aan door op
te merken dat er weinig contact was
met de hoofdverplegers, maar dat
het verplegend personeel dat con
tact ook niet zocht. Toch waren
daarvoor, zo meende hij. mogelijk
heden genoeg op feestjes, zoals sin
terklaas en carnaval. De president
van de rechtbank plaatste daar een
vraagteken bij.
„Ik kan me voorstellen datje op een
carnavalsfeest niet denkt: daar
staat iemand van het bestuur, daar
mee ga ik eens over mijn problemen
De zitting eindigde gisteren wat
chaotisch met het verhoor van de
als getuige decharge gedagvaarde
apotheker L. van Wersch (37). Deze
getuige, die van 1970 tot 1971 als
toezicht houdend apotheker aan de
kliniek verbonden is geweest vertel
de de rechtbank dat ook hij een zeer
slecht contact met de bestuursleden
had gehad. Hij slaagde er evenwel
niet in duidelijk te maken wat het
bestuur feitelijk verweten kon wor
den, waarmee hij roet gooide in het
eten van Frans H. en diens verdedi
ger, die gisteren na de weinig verhef
fende getuigenverklaringen van de
bestuursleden zelf de rechtbank on
getwijfeld de indruk hadden weten
te geven dat de hoofdverpleger in
elk geval niet de enige is geweest die
gefaald heeft.
Het proces tegen H., dat maandag
zal worden voortgezet, zal nog meer
dan een week duren. De officier van
justitie mr. J. Booster, die in mei
tweemaal levenslange gevangenis
straf tegen de verdachte eiste, zal
waarschijnlijk maandag over een
week een aanvullend requisitoir
houden.
DEN HAAG Het ministerie van
justitie weet niet of het Juist is dat
drie zwarte Zuldafrikaanse vrouwen
als verstekelingen aan boord van
het Franse vrachtschip „La Palice"
op weg zijn naar Nederland.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG De ministers Boersma en Lubbers willen probe
ren via een beroep op de Kroon toch een ertsknikkerfabriek op
de Maasvlakte te krijgen. De bewindslieden wensen vernietiging
van het besluit van gedeputeerde staten van Zuid Holland,
waarbij een vergunning aan Kruwal geweigerd werd. Het ging
om een vergunning, die krachtens de wet Inzake de luchtveront
reiniging vereist ls.
IAOV£RTE»Tiei
In verband met de verlaging van dc rente op de
geld- en kapitaalmarkt heeft de ABN moeten besluiten
een aantal rentetarieven als volgt te wijzigen.
Nieuwe spaartarieven.
Met ingang van heden geldt de volgende rentevergoeding:
9 (was 9'/2 Spaardeposito 6 jaar vast
Spaardepósito 5 jaar vast
Spaardeposito 4 jaar vast
Spaardeposito 3 jaar vast
Spaardeposito 2 jaar vast
De volgende tarieven blijven ongewijzigd:
8!/i Jeugdspaarboekje Zilvervloot
Spaar-Extra-Boekje/Spaar-Extra-Rekening
Spaardeposito met 24 maanden opzegging
Spaardeposito met 12 maanden opzegging
Spaardeposito met 6 maanden opzegging
Spaardeposito met 3 maanden opzegging
Spaarrekening/Spaarboekje
Dezer dagen liet het bedrijf weten
geen belangstelling meer te hebben
voor bouw, gelet op de provinciale
weigering. Lubbers en Boersma me
nen dat gedeputeerde staten te wei
nig rekening gehouden hebben „met
het belang van het project."
Volgens het ministerie van econo
mische zaken is het beroep op de
Kroon door Boersma en Lubbers een
mogelijkheid, „waarmee de directie
van Kruwal tot dusverre geen reke
ning had gehouden." Het bedrijf had
er geen heil in gezien zelf ln beroep te
gaan.
Een zegsman van Kruwal toonde
zich gisteren verrast door de stap
van de bewindslieden. Of de Duitse
moedermaatschappijen (hoogoven-
bedrijven) van Kruwal alsnog zullen
proberen het bouwplan door te zet
ten hangt volgens de woordvoerder
vooral af van de tijd, die met een
uitspraak van de Kroon gemoeid zal
zijn. Als het een kwestie van vier
maanden ls zou dat misschien een
nieuwe „opening" betekenen. Maar
tot nu toe heeft niemand kunnen
vertellen hoe lang de beroepsproce
dure zal duren."
De raad van state, die het beroep
van de ministers zal beoordelen, kan
nimmer tevoren zeggen hoeveel tijd
het adviseren en beslissen vergt.
Veel hangt af van de snelheid, waar
mee verzoeken om Informatie inge
willigd worden. Voor de raad van
state maakt het niet uit, of een be
roep wordt ingesteld door particulie
ren of vanwege de overheid.
ging andere zaken dan milieu bij de
Raad van State te berde te bren
gen". Hij doelde hiermee, wijzend op
de portefeuilles van de ministers, op
belangen van werkgelegenheid en
nationale economie. De heer En
gelsman noemde gisteravond de be
slissing van gedeputeerde staten
„binnen het raam van de milieuwet
geving voldoende onderbouwd". Hij
wees er in dit verband op. dat minis
ter Vorrink haar collega's Lubbers
en Boersma niet ls bijgevallen.
DEN HAAG - De Neptune
patrouille vliegtuigen van de Marine
Luchtvaart Dienst kunnen volgens
minister Vredeling nog drie jaar in
de lucht worden gehouden. Ze moe
ten dan wel minder vliegen maar dat
wordt opgevangen door de moderne
re Breguet Atlantique vliegtuigen
meer vlieguren te laten maken.
De vervanging van de Neptunes,
waarvan de noodzaak in 1974 al door
minister Vredeling werd benadrukt
zal naar verwachting een belangrijk
onderwerp worden bij de behande
ling van de defensiebegroting half
november in de Tweede Kamer.
Die vervanging is om financiële rede
nen steeds uitgesteld en de beslis
sing daarover is nu door de minister
naar het volgende kabinet doorge
schoven. Vredeling meent dat het
probleem van de Neptunes opgelost
zou kunnen worden indien de NAVO
er in slaagt een betere taakverdeling
op defensiegebied te bereiken.
(ADVERTENTIE)
Onthullingen over prins Bernherd.
de Lockheed-allaire en andere
duistere praktijken uit de zakenwereld
•Prins Bernhard de üjckheeu-
miljoenen .-n de mmmissie-Donner
•Dl- duistere transactie met net
landgucd Wamielo
.Dc sjah van P. trif als vcrtconp
leidei van de vlirtluigindiislne
Hoe dc Republiek der 7utd
Molukken politieke erkenning moest
krijgen via een financiële rnnstiuctic
•Het schandaal Vulcaansooru
Hoe wn h.tnilige Surinaamse zaken
man winst maakt op kosten van dc
Nederlandse bijstand
•en vele andere onthullingen over
omkooppraktijken, belasting-
constructies en handigheidjes uit
dc internationale zakenwereld
1X4 pap f 17,50 pb
Bij dc boekhandel
HITGFVFRIJ AGATHON. BÜSSUM
Aardgas?
Inmiddels wordt door het ministerie
van economische zaken onderzocht
of niet olie, maar aardgas als energie
bron door een ertsknikkerfabriek ge
bruikt kan worden. Het gebruik van
gas zou aanzienlijk minder luchtver
vuiling opleveren dan het stoken op
olie. In de plannen van Kruwal ls
altijd sprake geweest van oliestook.
Volgens milieu-gedeputeerde mr
Engelsman van Zuid-Holland lijkt
de stap van de ministers „een po-
DEN HAAG Minister Westerterp
is bereid, om voortaan benzine
pomphouders ontheffing te verle
nen van de verplichting om langs
rijkswegen in de avonduren en 's
nachts open te zijn. Dat zei hij in de
Tweede Kamer, naar aanleiding van
de recente moord op een pompbe
diende ln Eindhoven.
„Maakt dat lied
je je zo droevig.
Simpkins?"
