Meer rechten bepleit voor
psychiatrische patiënten
Auto in bocht op
bus: drie doden
NUTSSPAARBANK
LEIDSE SPAARBANK
Wereld
Veel informatie over
havens en vliegvelden
Opening schouwburg in
Leiden in sfeer van
de gemeentepolitiek
Trouw
BEZORGER
Patiëntenraden" komen tot landelijke samenwerking
„Eerst kleine
dingen, daarna
belangrijke"
Protesten tegen de vorm
Dode op overweg
3e dinsdag in oktober SüSHrtlH^
Ochtendblad
vraagt voor Leiden
Leuke bijverdienste.
Nadere inlichtingen: M. Overvliet,
Richard Holstraat 17, Leiden. Tel.
071-761033.
ZAKENFLITSEN
Te koop wegens omstandighe
den 2 pony's en 1 dwergpony
Tel. 070-296933
DATSUN DEALER
AUTOBEDRIJF BROERTJES
SASSENHEIM 02522-1292
Te koop:
Bedford bus ingericht «b
peerwagen. Bouwj.
f 2250
Tel 070-442597. Kade»»
37a, Den Haag.
MAANDAG 18 OKTOBER 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET H
door Kees de Leeuw
Ada Korstanje onderkent het pro
bleem. dat vooral die mensen in een
patlëntenraad actief zijn. die er het
beste aan toe zijn. Zij zijn betrokken
bij hun omgeving en hebben hun
eigen moeilijkheden redelijk ver
werkt, maar dat betekent tevens dat
deze actieve leden binnen afzienbare
tijd de inrichting kunnen verlaten.
Daarnaast is er de groep van chro
nische patiënten, van wie sómmigen
<*i meer dan tien jaar in de inrichting
verblijven en die weinig of geen be
langstelling hebben voor zaken die
binnen het patiëntenparlement spe
len, zoals inzage in de rapporten, het
hoe en waarom van een bepaalde
therapie en verdere openheid van de
staf naar de patiënten toe.
Yvonne Willems: „Het verschijnsel
van patiëntenraden is nog erg Jong.
Ik heb van het begin al alle acht
landelijke bijeenkomsten meege
maakt en kan alleen maar zeggen,
dat de resultaten sterk wisselend
zijn. Het belangrijkste is echter, dat
er nu contacten bestaan en dat er
een stijgende lijn in het verloop is.
„Bij ons (Huize Padua in Boe
kei) is er sinds januari 1975 een
patlëntenraad Die functio
neert behoorlijk, maar we gaan
door met de strijd. Er moeten
meer rechten komen voor psy
chiatrische patiënten".
„Bij ons (Duin en Bos in Castri-
cum) ls geen patlëntenraad.
Wel zijn er achthonderd bewo
ners. We zijn hier naartoe geko
men om te leren wat we daar
aan kunnen doen".
Deze en andere geluiden vielen
te beluisteren op de landelijke pa-
tlêntenradendag. die eind september
werd gehouden op het terrein van
het Provinciaal Ziekenhuis in
eantpoort en waarbij de patiënten
staf-raad van de therapeutische ge
meenschap Amstelland als gastheer
optrad. Het was voor de achtste keer
dat een dergelijke dag werd gehou
den. maar voor het eerst dat hierbij
ook de pers welkom was. Een beslis
sing die nogal wat voeten in de aarde
heeft gehad, omdat men bang was
voor sensationele berichtgeving. Die
mening leefde althans bij een min
derheid, maar voor- en tegenstan
ders van publiciteit vonden elkaar
t4>ch in het compromis, dat bij het
uitnodigen selectief te werk zou wor
den gegaan.
Hoewel er nog steeds veel mis is in de
psychiatrie, kan men op een dag als
deze merken dat de patJB
meer bewust zijn van de rechteloze
positie waarin zij verkeren. Er is een
opvallend streven naar mondigheid
en de patiënt Evelyn Paull (van
het boek „In het land der blinden")
geeft de voorkeur aan de term: erva
ringskundige pikt het niet langer,
dat er voor. zonder en over hem
wordt beslist in een Inrichting die
uiteindelijk haar bestaansrecht al
leen maar ontleent aan het feit dat er
emotioneel ontredderde mensen
zijn. Een groep waar hij op dat mo
ment ook deel van uitmaakt.
De landelijke patiëntenradendagen
'trekken steeds meer de aandacht. In
Santpoort waren ruim 160 mensen
aanwezig als vertegenwoordigers
van 32 afdelingen van psychiatrische
Inrichtingen en psychiatrische
centra van algemene ziekenhuizen.
In totaal zijn er nu 23 patiëntenra
den en men kan gerust stellen dat op
elke landelijke dag. die zo om de
twee. drie maanden dn als het moge
lijk is telkens weer een andere inrich-
Ung) wordt gehouden, er raden bij
komen. In de ene inrichting noemt
men het patle of bewonersraad,
omdat daarin alleen patiënten zit
ting hebben, maar op Amstelland
bijvoorbeeld functioneert een pa
tiënten-staf-raad. bestaande uit zo
wel patiënten als stafleden. Bijna
alle raden hebben te kampen met
problemen als het grote verloop on
der de leden en weerstanden onder
sommige stafleden en (vooral) oude
re verpleegkundigen, die maar moei
lijk kunnen wennen aan deze vorm
van inspraak
Solidariteit
Het regelmatig terugkerende lande
lijke overleg van de patiëntenraden
is met name bedoeld om Informatie
uit te wisselen over werkwijze, sa
menstelling van de patleden,
de tegen- of medewerking van de
staf en de verdere gang van zaken
binnen de inrichtingen. Daarnaast
moet dit landelijk beraad ook de
onderlinge solidariteit bevorderen
en dat komt slechts moeizaam op
gang. doordat de raden tot voor kort
nauwelijks onderling contact onder
hielden. Toch is er het streven om te
komen tot een bundeling van alle
raden om zo eendrachtig de ge
meenschappelijke belangen te be
hartigen.
Een belangrijke rol is daarbij wegge
legd voor die patiëntenraden, die al
een aantal Jaren goed draaien en
door de ergste kinderziekten heen
zijn. Voorbeelden zijn de al eerder
genoemde patiënten-staf-raad van
Amstelland. „Coudewater" in Ros
malen en het patiëntenparlement
van het Willem Amtszhuis in
Utrecht. Sinds een Jaar is daar ook
het secretariaat van de landelijke
patiëntenraden gevestigd als een
soort verzamelpunt, waarheen de ra
den informatie kunnen toesturen,
die dan weer wordt doorgestuurd
naar belangstellenden.
Dit secretariaat wordt beheerd door
Yvonne Willems. Zij is zelf voorzitter
van het patiëntenparlement van het
W.A.-huis en tevens ombudsvrouw,
een baan waaraan ze een dagtaak
heeft en die betaald wordt uit de
WSW-pot. Met Yvonne Willems en
vormingswerkster Ada Korstanje.
die het patiënten-parlement bege
leidt en een adviserende stem heeft,
spraken we over het verschijnsel van
patiëntenraden en de moeilijkheden
die zich daarbij voordoen.
overgeplaatst en dat je best vragen
mag stellen over de behandeling. Ui
teindelijk is het jouw leven en ben je
er zelf bij betrokken."
Belangen
Yvonne Willems: „Het doel van de
patiëntenraden is het opkomen voor
de belangen van de psychiatrische
patiënten. Hen ervan bewust maken
dat ze binnen de inrichting dingen
kunnen veranderen. Dat ze niet alles
voetstoots hoeven aan te nemen, wat
er in huls en met hen zelf gebeurt,
maar dat ze daar wel degelijk een
stem in hebben. Dat is het be
langrijkste. vind ik". En Ada vult
aan: „Daarbij draait het wel degelijk
om een bepaalde zeggenschap over
eigen leven en behandelingssituaUe.
Zo goed en zo kwaad als het gaat
willen we ons daarvoor Inzetten. Ei
genlijk kun je het beschouwen als
een ondernemingsraad voor patiën
ten. Er zijn inrichtingen waarbij de
directeur het initiatief neemt tot het
oprichten van een dergelijke raad
Daar is op zich niets op tegen, maar
dat hoeft niet in te houden dat hij
dan ook automatisch voorzitter
wordt. Wij vinden dat de patiënten
het zelf moeten doen".
Ervaring
Yvonne Willems kan uit eigen erva
ring spreken „Toen ik werd opgeno
men. was ik helemaal niet bewust. Ik
was totaal overdonderd door wat er
met mij gebeurde en liet het maar
over me komen, totdat een medepa
tiënt mtj duidelijk maakte dat ik
voor mezelf moest proberen op te
komen. Dat je het niet zo maar klak
keloos hoeft te accepteren, als je van
de ene naar de andere afdeling wordt
Van een onzer verslaggevers
LEIDEN De heropening van
de gerestaureerde Leldse
Schouwburg heeft ln het teken
van de gemeentepolitiek ge
staan. Gemeentepolitiek, zoals
die vrijdagavond ln de vorm
van een musical op het toneel
van het theater gespeeld werd
en zoals die naar voren kwam
ln een tweetal protesten tegen
de vorm, waarin de opening
gegoten was.
De schitterend gerestaureerde
schouwburg aan de Oude Vest in
Leiden werd vrijdagavond ln het bij
zijn van koningin Juliana geopend
met de musical „Wie betaalt het ge
lach". Het stuk, dat tot 22 oktober in
de Leldse Schouwburg speelt, wordt
uitgevoerd door een aantal Leldse
amateurtoneelspelers en -musici De
musical speelt zich af in een „niet
ROTTERDAM Het Rijn-
mondraadslid F. van Heezlk (PvdA)
heeft het dagelijks bestuur van het
Openbaar Lichaam Rijnmond vra
gen gesteld over het door het Rotter
damse bedrijfsleven opgestelde me
morandum over de capaciteit van de
Rotterdamse haven en de te ver
wachten vervoersstromen. Hij
vraagt of het dagelijks bestuur de
conclusie kan onderschrijven dat
van de vier bestudeerde goederenca-
tegoriee granen, oliezaden en den-
vaten: massagoederen: olie; contai
ners de Rotterdamse havencapa
citeit tot 1990 voldoende is. ja zelfs
tot 2000
nader genoemd" provinciestadje,
waar het bestuurlijk en financieel
een rommeltje is. Wanneer de minis
ter laat weten dat het zo niet langer
meer kan. schakelen B en W een
publicitelts- en reclamebureau in om
de zaak te redden.
Op aandringen van de reclameman
Rob Ravensteln (op overtuigende
wijze gespeeld door Pleter de Jong)
wordt niet het beleid van het college
gewijzigd, maar de presentatie van
het beleid. Onder het mom van in
spraak wordt er dan een beleid ge
voerd waarbij „mondiaal" gedach^
wordt. B en W streven emaar de
macht te krijgen over een moderne
wereldstad waartoe het provincie
stadje moet uitgroeien. Werd de mu
sical met veel inzet gespeeld, jam
mer was dat de gezongen nummers
niet uit de verf kwamen omdat de
stemmen overtroffen werden door
het geluidsvolume van het orkest
De opening van de Leldse Schouw
burg was gegoten ln de vorm van een
gala Een aantal deelnemers aan de
musical had daartegen geprotes
teerd. In een pamflet dat zij vrijdag
middag aan de directeur van de
schouwburg overhandigden, stelden
zij dat de genodigden voor de ope
ning niet als representatief voor ae
gehele Leldse bevolking konden wor
den beschouwd. De samenstellers
van bet pamflet vinden dat het orga
niseren van een gala ln strijd is met
het motto waaronder de musical is
gezet ..Voor en door de Leidenaars"
Eerder deze week had de Leldse PSP
om dezelfde reden de uitnodiging
voor de avond teruggestuurd en een
protest aan B en W laten horen.
Kinderen van tien tot veertien jaar die informatie willen hebben
(bijvoorbeeld voor een spreekbeurt op school) over havens en
vliegvelden en alles wat daaromheen gebeurt, kunnen terecht bij
Elsevier te Amsterdam die twee prentenboeken van Tony Bur-
rett en Barry Kemp uitgaf: „Havens vandaag" en „Vliegvelden
vandaag". Ze kosten elk 12.50.
Deze voor een groot publiek vrij prij
zige boekjes geven een nauwkeurig
beeld van wat er in moderne havens
en op vliegvelden omgaat. Veel teke
ningen en foto's in kleur verlevendi
gen de tekst die voor kinderen volle
dig toegankelijk is. Een register ach
terin maakt de boekjes ook geschikt
als naslagwerkje, bijvoorbeeld in een
schoolbibliotheek.
Eveneens bij Elsevier verschenen
vier deeltjes in de serie .Als je goed
kijkt naar...". De boekjes, die ook
bestemd zijn voor kinderen van tien
tot veertien jaar, geven een brok
informatie over mensapen, prehisto
rische dieren, vogels en het leven in
de zee. 8,90 per deeltje).
Er zijn honderden leer- en leesboe
ken over de ontwikkeling van de
dieren. In de genoemde boekjes
wordt echter voor kinderen op over
zichtelijke wijze een Inzicht gegeven
ln de belangrijkste facetten van het
leven van mensapen, vogels en zee
dieren. Als men weet dat er 8580
verschillende soorten vogels bestaan
en ln totaal 100 miljard vogels dan
is het duidelijk dat slechts de grote
lijnen kunnen worden aangegeven.
Het zijn dan ook meer studie- dan
leesboekjes.
Eén opmerking: we hebben de in
druk dat in het boekje over de pre
historische zoogdieren wat al te pre
cies wordt aangegeven hoe het leven
van de dieren er tientallen miljoenen
Jaren geleden uitzag: „Het ten einde
lopen van de tijd van de dinosaurus
sen. 64 miljoen jaar geleden...' en
„Tijdens het vijfUen miljoen jaar du
rende Eoceen kon de overheersing
van het zoogdier eindelijk worden
vastgelegd". Enige onzekerheid over
de prehistorie bestaat er o.L toch nog
weL
De Belgische-Nederlandse uitge
verscombinatie Dupuis (Brussel-
Sittard) presteert het om vrij
kostbaar uitziende stripalbums voor
een prijs van rondom de 5.- en niet
hoger dan een tientje op de markt te
brengen. De zogenoemde „science
fiction" neemt bij de herfstuitgaven
een voorname plaats in. In dit ver
band is de Japanse elektronicaspeci-
alist weer adembenemend in the
picture". Er ontstaan inmiddels hele
avonturen, zoals ln de 2e Yoko Tsu-
mo-cyclus: „De drie zonnen van Vi-
nea en de Blauwhoezenserie, waarin
nu „De grote patrouille" en „Blauw
en uniformen" zijn uitgekomen, met
uitstekende tekeningen van Louis
Salverius.
In eerstgenoemde uitgave wordt het
overlijden van deze tekenaar her
dacht. In „Avontuur in de lucht", de
meest tragische ballonvaarten, wor
de mede vliegende schotels ten tone
le gevoerd. In de serie „De avonturen
van de mini-meisjes" gaat het dit
maal over ..Het oog van de Cycloop".
Eenvoudig en heel wat minder ener
verend is het album, gewijd aan de
avonturen van Poesie, een uitermate
ondernemende huis-tuin- en keuken
kat. Al deze stripalbums zijn overwe-
gens „kijkwerk". rijkelijk fantas
tisch en passend in een beeld als dat
van „De man van zesmiljoen", de
tv-serie. die bij de Jeugd zeer in trek
is
Natuurlijk hebben we fouten ge
maakt door bijvoorbeeld te moeilij
ke onderwerpen te kiezen, waarover
gediscussieerd moest worden, maar
om dat te voorkomen, is er nu een
agendacommissie ingesteld, die be
trokken wordt bij het opzetten van
een dergelijke dag. En zo zijn er meer
dingen, die langzaamaan worden
verbeterd."
Kwetsbaar
Ada Korstanje: „Je moet niet verge
ten, dat je als patiënt erg kwetsbaar
bent. Als Je Je kritisch opstelt, loop je
ook het risico, dat je als lastig word
ervaren. Je kunt je behandelaars te
gen je ln het harnas jagen, waardoor
deze kunnen stellen, dat het hoort
bij je ziektebeeld. Dat alles draagt
ertoe bij dat men zich voorzichtig
opstelt".
HELDEN Drie mensen kwa
men om het leven toen in de
nacht van zaterdag op zondag
in het Limburgse Helden een
auto in een flauwe bocht op een
autobus botste. De drie omge
komenen zaten in de persone
nauto. zij kwamen allen uit
West-Duitsland.
De chauffeur van de bus heeft nog
tevergeefs getracht de auto. die een
grote snelheid gehad moet hebben te
ontwijken. De slachtoffers zijn de
zesUenJartge Eric Jafichlm Schulz.
de negenUenJarige Winfried Laurens
Brouwers en de 24-jarige Christian
Krawletz. allen uit Straelen.
EMMEN De 61-jarige J. B. Brick
uit Groningen botste zaterdagmid
dag in Nieuw-Amsterdam met zijn
auto tegen de trein Emmen-Zwolle.
's Avonds nog overleed hij in een
ziekenhuis in Emmen. Het ongeluk
gebeurde op een met automatische
knipperlichten beveiligde overweg.
Een dochter van de heer Brick, die
bij hem in de auto zat. werd licht
gewond.
DIDAM De negenUenJarige W de
Reus is in zijn woonplaats met zijn
bromfiets tegen een auto gebotst en
omgekomen.
HEERLEN De zevenjarige Ivo
Zielemans uit Heerlen is. toen hij
zaterdagmiddag in zijn woonplaats
fietste, door een auto gegrepen en
dertig meter meegesleurd. De auto
mobilist reed na het ongeluk door
maar kon even later worden aange
houden. Volgens hem reed het kind
plotseling van een parkeerstrook de
rijbaan op.
AXEL De 76-jarige P. C. van Ben-
degem uit Axel is gistermiddag ge
dood toen hij met zijn vrouw een
zebrapad overstak en door een auto
gegrepen werd. Zijn vrouw bleef on
gedeerd.
METSLAWIER De achtjarige Jan
Torensma uit Nijkerk is overleden
nadat hij door een auto gegrepen
was toen hij met zijn fiets de weg
overstak.
WESTERBORK De dertigjarige
F. Schreuder uit Westerbork is om
gekomen toen hij met zijn auto
tegen bomen langs de linkerkant
van de weg reed. De ooizaak was
gisteren nog ongekend.
LOPIK De 22-jarige Aagje Stigter
uit Lopik is zaterdagavond in haar
woonplaats omgekomen toen zij op
de fiets door een auto werd geschept.
zaken komen op den duur ook de
werkelijk belangrijke dingen aan de
orde. „Ik zie de patiëntenraden als
een soort leerschool, waarin de men
sen weerbaar worden gemaakt en
hen erop wordt gewezen, dat ze echt
niet hun mond hoeven te houden.
Toch zijn er gevallen bekend van
patiënten, die op een zeker moment
weigerden deel te nemen aan de ar-
beldstherapie, omdat ze dat niet als
heilzaam ervoeren. De paUënten-
raad is daar achter gaan staan en zei
tegen de staf: maak duidelijk, dat
deze therapie inderdaad bijdraagt
aan het genezingsproces.
Patiënten en staf van de therapeutische gemeenschap Amstelland met elkaar in overleg.
Yvonne Willems geeft toe. dat dit
nog incidenten zijn en dat het in de
patiëntenraden meestal om betrek
kelijk „onschuldige" dingen gaat. zo
als de koffie-automaat of het krijgen
van een telefooncel, maar. zo stelt ze,
het begin is er en via deze kleine
Het is een moeizaam verlopend p»
ces. maar de tendens naar mee
mondigheid onder de patiënte
neemt toe en dat is een belangriji
stap op weg naar een werkelijke ve
betering van het klimaat binnen
inrichtingen."
Kom eens langs op de Wereldspaardag
dinsdag 19 oktober of in de week van 18-23 oktober.
Voor iedere spaarder ligt in de Wereldspaarweek
van 18-23 oktober de fraaie spaarbankkalender 1977 gereed.
Tevens ontvangt iedere nieuwe spaarder
éénmalig een spaarpremie van f7,50
bij een minimum inleg van vijftien gulden.
di
E
t
A
V
h
