Géén winkel in winkel uit
ten verloren zaterdag, géén
jesjouw of gezeur of zonde-
Jelil voor een pameerboa
Want u slaagt in één keer.
Bij Peek Cloppenburg.
V.
pleidooi van Nederlands
journalist voor Simon Wiesenthal
Peek &Cloppenburg
Tropisch onkruid groeit
in water van Westland
fllSlllallI
OOSTENRIJKSE KANSELIER AANGEKLAAGD
Nieuwe boeken
VRIJDAG 15 OKTOBER 1976
TROUW/KWART J
,Ür
door J. den Boef
Onder de titel „De samenzwe
ring tegen Simon Wiesenthal"
heeft Martin van Amerongen
enkele weken geleden een ont
hullend boekje open gedaan
over de manier, waarop de Oos
tenrijkse kanselier, de socialist
Bruno Kreisky, geprobeerd
heeft, het hoofd van het Joodse
Doumentatiecentrum in We
nen voorgoed onmogelijk te
maken.
Het boek Is een voortreffelijk gedo
cumenteerde aanklacht tegen de
zich niet meer als „Jood" beschou
wende Kreisky. diens socialistische
partij en in het algemeen de Oosten
rijke samenleving. Het is verbijste
rend om van de feiten kennis te
nemen, die de schrijver op een ver
antwoorde manier op een rijtje heeft
gezet, zodat de lezer het verband kan
zien tussen alles wat zich na (maar
ook vóór en tijdens) de Tweede We
reldoorlog In Oostenrijk heeft afge
speeld.
In de controverse tussen Kreisky en
Wiesenthal staan voor de schrijver
drie vragen centraal: Wat bewoog
een man als Kreisky om uitgerekend
Wiesenthal tot Oostenrijks volksvij
and nr. 1 te bestempelen. Wat be
woog Wiesenthal om, ondanks de
bewijsbare voosheid van het tegen
hem aangevoerde feitenmateriaal,
toch het hoofd voor zijn belager te
buigen? En hoe komt het, dat de
Oostenrijkse socialistische partij
een partij met een glorieus anti
fascistisch verleden het optreden
van de socialistische bondskanselier
kritiekloos heeft getolereerd.
Onvermogen
Typerend voor de situatie in Oosten
rijk is een citaat uit het inmiddels
geliquideerde dagblad „Neues Oes-
terreich." waarin gezegd wordt dat
Oostenrijkers zich kenmerken door
„onvermogen om historische feiten
en verbanden te begrijpen en daar
uit ook maar de meest bescheiden
lering te trekken; onvermogen om
een blik te werpen over de eigen -
door domdriest en laf opportunisi-
aan het zicht onttrokken horizor.
Als voorbeeld noemde het blad „de
bereidheid om antisemitische en
neo-nazistische uitwassen te dulden;
de neiging om „het verleden het ver
leden te laten." als het gaat om de
bloedige wandaden van de
beulsknechten der nazi's; en de ge
woonte om het verleden te bejube
len. als het de „heldendaden" van de
Wehrmacht betreft."
In de eerste hoofdstukken schetst de
auteur, hóe in Oostenrijk de joden
werden behandeld, ook vóór de
..Kristalnacht" van november 1938
in Wenen, waarbij vergeleken vol
gens Wiesenthal de ..Kristalnacht"
van Berlijn een bedaarde kerstvie
ring was geweest. In zijn memoran
dum ..over schuld en boete van de
Oostenrijkse nationaal-socialisten",
dat hij op 12 oktober 1966 overhan
digde aan de toenmalige kanselier
Josef Klaus, zei Wiesenthal: „Het
aandeel van de Oostenrijkse bevol
king in de joodse tragedie valt niet te
onderschatten. Het ligt ver boven de
8.5 procent die de bevolking van de
„Ostmark" destijds vormde van de
totale populatie van het Groot-
Duitse Rijk."
Een onevenredig groot aantal Oos
tenrijkers. aldus Wiesenthal, be
kleedde staffuncties in het vernieti
gingsapparaat van Hitler-Duitsland.
Adolf Eichmanns „Zentralstelle für
Jüdische Auswanderung" was gro
tendeels met Oostenrijkers bemand.
„Historici en statistici schatten vol
gens Wiesenthal het aantal geduren
de het „Dritte Reich" vermoorde jo
den op rond zes miljoen. „Becijferen
we de verantwoordelijkheid van de
Oostenrijkers, dan is de balans ver
bijsterend: het aantal door de Oos
tenrijkers vermoorde jogen bedraagt
ten minste drie miljoen."
In het tweede deel van zijn Memo
randum wordt beschreven, hoe er
van een werkelijk vervolgingsbeleid
geen sprake kon zijn. hoe de ené
vrijspraak op de andere volgde. Wie
senthal waarschuwde: „Slechts
snelle en energieke maatregelen
kunnen de reeds ernstig gediscredi
teerde naam van Oostenrijk red
den." Tien jaar later liet Wiesenthal
weten, dat hij de Oostenrijkse oor
logsmisdadigers verder ongemoeid
zou laten. Het had immers geen zin
meer. Sinds de socialisten ln 1970 de
regeringsmacht hadden overgeno
men, leek aldus de auteur er
een vloek op Wiesenthals werk te
rusten. Pogingen om nazi's niet lan
ger door een jury van mede-nazi's te
doen berechten, werden met name
door de socialisten getorpedeerd.
Dat de socialisten enkele jaren na
de Tweede Wereldoorlog zijn begon
nen, de nazi's (in Oostenrijk wat
verhullend de „voormaligen" ge
noemd) de handen boven het hoofd
te houden, werd veroorzaakt door
het feit. dat zij qua getal de
doorslaggevende factor in de
landspolitlek vormden. Een socialis
tische partijfunctionaris zei over de
ze vrijage: „Als de vergaste joden
nog zouden kunnen stemmen, dan
zou ik wel bereid zijn om de nazi
misdaden aan de orde te stellen
Maar helaas hebben we de stemmer
nodig van degenen, die de Joden
hebben vergast."
Nadat Kreisky in 1970 het eerst ge
heel socialistische Oostenrijkse ka
binet had gevormd, bleèk dat een
relatief groot aantal ministers nazi's
was geweest. De gegevens, die in
enkele bladen verschenen, waren
voornamelijk afkomstig uit het Do
cumentatiecentrum van Wie
senthal. Kreisky maakte zich van
het probleem af met de voor de
„voormaligen" als muziek in de oren
klinkende opmerking: „Het wach
ten is nu alleen nog maar op het
ogenblik, dat de heer Wiesenthal
bewijst, dat ook ik lid van de SS ben
geweest." Later noemde hij Wie
senthal ook een „joodse fascist."
Joodse zelfhaat
Ze reageerde op de opmerking van
Kreisky: „Ik ben Kreisky's slechte
geweten. Hij wordt beheerst door
joodse zelfhaat." De internationale
pers nam het op voor Wiesenthal,
nadat Kreisky hem voor een „joodse
fascist" had uitgemaakt. De kanse
lier hield twee maanden lang vol,
dat hij deze uitdrukking nooit zou
hebben gebezigd. Drie keer legde hij
een officie'ijle verklaring van deze
strekking af. Ten slotte moest hij
wel toegeven, de gewraakte woor
den wel te hebben uitgesproken. Zij
hadden echter geen betrekking ge
had op Wiesenthal zelf. maar op de
„joodse fascisten" binnen de Zionis
tische beweging.
Sindsdien werden Wiesenthal en
zijn gezinsleden bedreigd, gene
geerd en tegengewerkt. Kreisky
werd steeds feller als men hem naar
zijn joodse afkomst vroeg of meer
wilde weten van zijn aversie tegen
Wiesenthal. Een Israëlische verslag
gever. die een wat kritisch uitgeval
len vraag stelde, kreeg van Kreisky
te horen: „Als de joden een volk
vormen, dan vormen zij een ellendig
volk." Later vertelde hij het „we
tenschappelijke onzin te vinden om
over een joods volk te spreken." Ook
uit andere opmerkingen en beslis
singen bleek, dat Kreisky moeite
heeft met zijn eigen „joodse
vraagstuk".
De grote uitbarsting kwam een jaar
geleden, nadat Wiesenthal de leider
van de Vrijheidspartij, Friedrich Pe
ter, had ontmaskerd als een vroeger
lid van de als moordcommando be
kend staande Eerste SS-
Infanteriebrigade. Kreisky, die met
Peters partij een coalitie had willen
vormen, als hij de meerderheid in
het parlement zou hebben verloren,
reageerde woedend. Hij noemde
Wiesenthal een Gestapo-agent en
beweerde dit bij een groot proces te
zullen bewijzen. Ook liet hij het
woord „mafia-methoden" vallen en
schermde met „rapporten van de
geheime dienst, die verre van
gunstig zijn voor Wiesenthal". -
Deze rapporten bleken echter geba
seerd te zijn op verzonnen beschul
digingen uit Poolse bron en de
„kroongetuige", die tegen Wie-
Van een verslaggever
NAALDWIJK Sinds deze zomer groeit in Westlands water
een nieuw soort onkruid. Het proefstation voor de glastuin
bouw in Naaldwijk heeft vastgesteld dat het hier gaat om de
tropische plant watersla.
Deze plant woekert snel voort en
richt in tropische gebieden scha
de aan aan waterwegen, irrigatie
kanalen en waterkrachtcentrales.
Het proefinstituut is er nog niet
zeker van of dp plant in Neder
land kan overwinteren. Een
woordvoerder van het Instituut
zei dat de plant na een redelijke
winter, waarin het water bevriest,
verdwenen moet zijn. Het enige
waarvoor men bang is. is de ther
mische warmte-verontreiniging
in het water rond Loosduinen.
Het hoogheemraadschap Delf
land, dat verantwoordelijk is voor
de wateren in het Westland. heeft
het proefstation gevraagd de ont
wikkeling van de plant nauwkeu
rig in ae gaten te houaen. Men is
bij het hoogheemraadschap bang
voor het snelle aanpassingsver
mogen dat planten en dieren ver
tonen. Men verwijst hierbij naar
de tropische vogels die sinds eni
ge tijd in ons land overwinteren.
Mocht de plant de winter overle
ven dan overweegt het hoogheem
raadschap een uitroeiactie. Dit is
in dit stadium nog te kostbaar.
.Het proefstation voor de tuin
bouw denkt dat de plant in het
water terecht is gekomen doordat
een aquariumhouder in Den Haag
het afval uit zijn bak in op
pervlaktewater heeft gegooid.
Het Haags oppervlaktewater ver
spreidt zich namelijk in zuidelijke
richting.
senthal gebruikt zou worden, bleek
de vroegere Vlaamse SS-officier, die
naar Oostenrijk was uitgeweken, na
dat in België tegen hem wegens
meervoudig gepleegde oorlogsmis
daden de doodstraf was uitgespro
ken. Kreisky voelde zich spoedig
gedwongen, terug te krabbelen.
Over een proces sprak hij niet meer.
Een parlementaire enquête
commissie zou de zaak moeten uit
zoeken.
Kreisky wist. dat een dergelijk-ón'-
derzoek ln zijn voordeel zou uitval
len, omdat de meerderheid van de
commissie uit socialisten en leden
van de Vrijheidspartij zou bestaan.
Begin december 1975 bleken Kreis
ky's medewerkers het met Wie
senthal op een akkoordje te hebben
gegooid. Deze trok de klacht tegen
Kreisky in, toen deze had aangebo
den. af te zien van een parlementai
re enquête
De verleiding is groot, nog meer uit
het boek van Martin van Ameron
gen te citeren. Wie wil lezen, waarom
Wiesenthal er van heeft afgezien,
Oostenrijkse nazi's te vervolgen,
hoe het anti-semitisme in Oosten
rijk kon ontstaan, waarom zoveel
Oostenrijkers beulsknechten wer
den en hoe het komt, dat hun in
vloed in het huidige Oostenrijk nog
zo groot is, moet dit boek aan
schaffen.
„De samenzwering tegen Simon Wie
senthal" is uitgegeven door de Arbei
derspers te Amsterdam en kost
slechts 17.50. Een bijzonderheid is,
dat de revenuen van het boek ten
goede komen aan het Wiesenthal-
fonds.
Pro Juventute Oranje-kalender 1977
Uitgave Vereniging Pro Juventute,
postbus 7101 Amsterdam. Prijs:
7,95.
Ten bate van de bestrijding der kos
ten, verbonden aan de ondersteu
ning en begeleiding van twaalfdui
zend kinderen (onder meer voogdij
en gezinsvoogdij) vraagt Pro Juven
tute weer aandacht voor haar
maandkalender, der traditie ge
trouw gewijd aan het koninklijk
huis (kleurenfoto's). Het schutblad
vermeldt een soort hunnebedachti-
ge speelsituatie van de prinsjes van
Soestdijk, een opname van prins
Claus. Januari 1977 presenteert
moeder (koningin) en dochter
(kroonprinses), vervolgens: prinses
Christina en Jorge Guillermo, de
voltallige familie Van Vollenhove (in
de Loo-tuin), het koninklijk paar
met een aantal kleinkinderen en de
meimaand: drie foto's op één blad,
van prins Wlllem-Alexander, Johan
Friso en Constantijn. Juni: de Prins
en de watersport. Een alleraardigste
foto, van prins Claus, illustreert juli:
prins Willem Alexander in een zeil
bootje op de Middellandse Zee, on
der de Italiaanse kust. Voorts mo
mentopnamen van het gezin van
prinses Irene en prins Carlos, het
kroonprinselijk paar in Porte Erco-
,1e. Voor de totstandkoming van deze
charmante Oranje-maandkalender
is gebruik gemaakt van fotografisch
werk van Jan Sterk, Max Koot,
A.N.P., Nationaal Foto Persbureau
en H. Stokhuyzen.
De kalender kan worden besteld
door 7,95 over te maken op het
postgironummer van Pro Juventute
Amsterdam 517400 onder ver
melding: Oranje-kalender.
Rfs.
Wina Born Groot Internationaal
Kruiden-Kookboek. Uitgave: Uitge
verij Luitingh Laren. Prijs: 34,90.
De Amsterdamse publiciste Wina
Born, wier specialisme op het brede
gebied van de ontmaskering van
keukengeheimen, erkend is, heeft
met een uitgebreide studie over
kruiden andermaal een bijdrage ge
leverd voor culinaire creativiteit. Ze
heeft zich grondig verdiept in de
kruidencultuur, die ontstond toen
de mens zich lemen kookpotten
maakte. Zij vertelt over het gebruik
van kruiden en hun plaats in de
wereldgeschiedenis, zoals in
waar men ze reeds 2000 jaar
Christus toepaste, hun invlo«
gerechten in het oude Egypte,! i
aanwezig waren op de konings fl
van Babylonië en Assysië, mat I
hoe het Oude Testament
naar kruiden en specerijen", (i
ningin van Sheba had in haarp
„kamelen dragende specerijen
geschenk voor koning Salomo
De auteur geeft in dit ruim 400 I
na's tellende kruidenkookbo*
schrijvingen van kruiden, wit
men bijna in het vergeetboek
geraakt, maar allengs zijn ga
leven nu het koken met 1
weer in zwang is gekomen. Heitjj
wendeel van het boek is gewi;»7|
meer dan 400 recepten. Di e
dienste van dit werkstuk van
Born is onder meer, dat he;
keuken-technische deel, zich i
als een roman laat lezen! In ill 10
tieS opzicht is het boek een Jo 1)3
dit betreft dan de illustratie
Coraline Boomsma, die instn
zijn voor de aanleg van een
kruidentuin.
De oorlogsheld, door L. Giov
Uitg. Contact, Amsterdam. 5
19.50.
Twee-rij van Ilolthaus.
Eén keer aanpassen en u
bent gewonnen: voor dit
zuiver scheerwollen
2-rij pak.
In blauw.
Driedelig van Holthaus.
Kost u géén moeite om
mooi te vinden: dit
driedelige pak
In blauw.
Kombinatie van Holthaus.
2-Rij blazer met zijsplitten.
In marine.
Wol/polyester.
Aktuele broek.
In blauw en grijs.
Wol/polyester.
