Speelfilm „Mira" van
Rademakers op scherm
I Wie-kent
L Kwis J
Radio- en televisieprogramma's
Vanavond
Even
puzzelen
DCLLT
VAN
ARNHEM
Hersenoperaties
Naar een roman van Stijn Streuvels
dus zet de kaas
uit het vuistje
maar klaar!
OINSOAG 12 OKTOBER 1976
O
O
RADIO/TV-BINNENLAND
Morgenavond brengt Henk Mochel
zijn tweede progrtmma over
psycho-chirurgie op het scherm. Het
is te hopen dat veel kijkers zich niet
alleen willen laten informeren, maar
ook gaan nadenken over
gedragsveranderingen door middel
van een hersenoperatie. Bij deze
Ingreep staat meer op het spel en
zijn de gevolgen minder goed
voorspelbaar dan bij welke operatie
ook. Er wordt namelijk ingegrepen
in de persoonlijkheid van de patiënt
en de daad is onherroepelijk, want
hersenweefsel herstelt zich niet
De inzet van de documentaire
fragmenten uit een op feiten
berustende speelfilm geeft al
direct aan op welk punt de meeste
bedenkingen zich kunnen en ook
moeten richten. De ingreep wordt in
het buitenland reeds toegepast op
epileptici, zwakzinnigen,
alcoholisten, drugverslaafden en
mensen met dwang-neuroses. Maar
ook hyper-seksuele, aggressieve
mensen en homofielen wagen zich
aan de operatie.
Soms vinden zij baat, soms zijn de
resultaten nihil en de gevolgen
stuitend. Prof. G.A. de Lange van
het Rotterdamse
Dijkzigtziekenhuis vertelt, dat er
gevallen bekend zijn van verruwing,
onzindelijkheid en zelfs een
vervallen tot dierlijkheid. Wel is de
apparatuur van de psychochirurg in
versneld tempo verfijnd, waardoor
de hersenbeschadigingen geringer
In aantal worden, maar ook thans
nog zijn mislukkingen niet uit te
sluiten, want het binnendringen in
de hersenen blijft voorlopig „een
schot in het donker".
Wat zich in de hersenen afspeelt, is
voor een groot deel nog een
mysterie. Ook de psychochirurgen
worstelen met vraagtekens. Dan
tasten zij letterlijk in het duister.
Toch neemt het aantal operaties
toe. Mochel en Bert Schwitters
filmden in een hypermoderne
door Tc
kliniek in Madras waar aan de
lopende band wordt geopereerd om
veranderingen van het gedrag te
bewerkstelligen. Een Indiase
journalist, die aan de drank
verslaafd was. vertelt door de
Ingreep volkomen te zijn genezen en
geen last te hebben van
bijverschijnselen. Anders verliep de
operatie van het acht-jarige meisje,
wier aggressief gedrag in de eerste
uitzending was te zien. Haar vader
schreef aan Mochel diep
teleurgesteld te zijn. Er is in de
tragische toestand van zijn
dochtertje geen enkele verbetering
opgetreden.
Tot zover kan men zeggen dat
dergelijke situaties ook bij normale
operaties voorkomen. Dat is juist,
maar er zijn nog andere problemen.
Een van de vragen is of je zomaar
iemands gedrag mag veranderen
wanneer de betrokkene daarover
zelf niet kan beslissen. Wordt een
zwaar zwakzinnige patiënt
gelukkiger wanneer de medische
wetenschap hem een uiting
ontneemt, die voor ons misschien
stuitend of triest, maar voor hem
essentiëel is?
Een volgend, en nog omvangrijker
vraagstuk, betreft het inbouwen van
zekerheden. Mochel laat in zijn
programma goed merken dat de
gemeenschap hierover niet
lichtvaardig mag denken. Hij toont
aan, dat er in ons land ten aanzien
van de psychochirurgie weliswaar
met grote terughoudendheid wordt
gehandeld, maar bij de
experimenten zijn nog altijd
uitsluitend medische technici
betrokken. Ook in de zorgvuldig
beslissingen nemende werkgroep
onder leiding van prof. W. Storm
van Leeuwen ontbreken de
meningen en reserves van
geestelijken, ethici en sociologen.
Van onze radio- en tv-redactie
HILVERSUM „Mira", een
film van Fons Rademakers, die
in 1971 In de bioscopen draai
de, wordt vanavond door de
KRO in de huiskamers ge
bracht: 19.55 uur, Nederland 1.
Het gegeven is ontleend aan de ro
man „De Teleurgang van den Water-
ADVERTENTIE
Vi winkel vol kleur
SPECIAAL
In het KR O-pr-opramma
draait de Belgisch-Nederlandse
speelfilm Mira met Willeke van
Ammelrooy in de titelrol.
Ned. 1/19.55
Op het scherm komt een inte
ressante documentaire die de
Italiaanse filmregisseur Michel
angelo Antonioni vier jaar gele
den maakte in China. Geen een
zijdige verkenning.
Ned. 1/21-50
Onderwerpen in AVRO's Te-
levizier Magazine zijn: inter
view met de in Israël gearres
teerde Ludwina Janssen, een
reportage over de onafhanke
lijkheid van Transkei en de fi
nale van het Europese kampi
oenschap zwaargewicht boksen.
Ned. 2/22.35
O De schuldigen reet de schone
handen is een Duitse tv-film
met Franco Nero, Stefania
Sandrelli. Gert F robe en Jean
Rochefort.
DuitsL 1/21.0*
Wim Barry presenteert frag
menten uit de Amerikaanse
musical A Chorus Line en praat
daarover met Seth Gaaikemaen
theaterman Piet Meerburg.
Hilv. 4/14.03
Op zijn Spreekuur ontvangt
Fons Disch de cineast Gerard
Rutten naar aanleiding van
diens boek Mijn papieren
Hilv. 2/18.02
Voor de AVBO maakte Jos
Kuijer een programma over de
invloed van de vakbeweging op
bet openbare leven.
Hilv. 1/1S.S5
De KRO laat opnamen horen
van de internationale orgelweek
in Neurenberg.
Hilv. 2/20.1S
hoek" van de Vlaamse schrijver
Stijn Streuvels. Hij beschrijft in ker
nachtig realisme het harde, vaak
heftige leven van eenvoudige Vlaam
se werkers op het land. De Teleur
gang is misschien niet zijn be
kendste boek, maar wie de Vlasch
aard en De Oogst las, weet hoe natu
ralistisch deze gewezen banketbak
ker zich uitte.
Waterhoek wordt beschreven als een
gehucht aan de Schelde, dat alleen is
te bereiken met een veerpont. De
besloten gemeenschap wenst geen
vreemde indrlTigers. Maar de drei
gende bouw van een brug maakt het
nodige in het dorp los. Sommigen
zagen er wel vooruitgang in en kans
op werk. Anderen verzetten zich
hardnekkig tegen het aantasten van
hun dorpsbeslotenheid, uit angst
voor het nieuwe en onbekende.
Het verzet uit zich in opgewonden
besprekingen, sabotage en tenslotte
geweld. Koploper bij dit alles is een
zekere Broeke. Zijn zoon Lander
overvalt met drie trawanten de
landmeter en zijn helpers. Lander
Broeke wordt gespeeld door de
Vlaamse acteur Jan Declair, die Sil
(ADVERTENTIE)
(2025-
AVRO Ned. 2) B
jpr X
Liw v-Av
■Alk.
W
Willeke van Ammelrooy als Mira.
de Strandjutter speelt in de NCRV-
televisiebewerking, waarvan zater
dag de eerste aflevering op het
scherm komt.
De landmeter en een van zijn assis
tenten komen om door verdrinking
in de Schelde. Een van de moorde
naars, Lander Broeke. eigenlijk een
goeie boerenknul. vlucht de bossen
In en wordt daar opgejaagd door een
rijkswacht te paard, die hem tenslot
te geboeid en geslagen meeneemt.
Mira, naar wie de film uiteindelijk is
genoemd. Is in deze bekrompen,
broeierige gemeenschap de mooie
jonge meid. die zich nergens wat van
aantrekt. Ze maakt mannen de kop
op hol en kiest zelf haar minnaars.
Willeke van Ammelrooy zorgt voor
een geloofwaardige Mira.
Eerst was de moordenaar haar min
naar, later wordt het de jonge inge
nieur van de brug. die zijn familie
tegen zich inneemt door haar te trou
wen. Ze verlaat hem echter even
makkelijk als ze hem kreeg. Ze ver
draagt geen banden en ze vertrekt
uit Waterhoek. Voor haar betekent
de brug de weg naar de vrijheid.
Het oordeel over „Mira" in de filmru
briek van Trouw bij de première
ruim vijf Jaar geleden luidde: „Naar
de aard van de mensen, het
landschap, de atmosfeer, de taal en
de cultuur, is Mira een echte, goed
gemaakte, in menig opzicht mooie
en ook boelende film van de Lage
Landen." „Samen met Eddy van der
Enden aan de camera schilderde
Fons Rademakers, in kleuren de
schoonheid van het armelijke, afge
legen, drassige land, in alle stemmin-
Horizontaal: 1. inhoudsmaat,5. hou-
•tcn pen, 8. ver, 9. plaats in Pennsyl-
vanië, 10. jongensnaam, 11. geweldig,
12. verdieping, 13. en anderen (afk.),
16. reeds, 18. slappe koffie, 20. pookij-
zer, 22. voorzetsel, 24". denkbeeld. 25.
honingdrank, 26. godin van de aarde,
27. hinderen.
Verticaal: 1. bevel, 2. zwakke, 3. keur,
4. muzieknoot, 5. voor, 6. Ierland, 7.
geriefelijkheid, 9. een zekere, 11. ef
fen, 14. sober, 15. Inhoudsmaat, 17.
bergplaats, 18. watering, 19. plaats in
Zeeland, 21. een der Cycladen, 23.
kippenloop, 25. pers. voornaamw.
Oplossing van vorige puzzel:
1. hamer, 2, karig, 3. leven, 4. polis, 5.
opank, 6. pekel, 7. echec, 8. karos, 9.
actie, 10. traan, 11. steen, 12. arena, 13.
stand.
HAVIK OEHOE AREND.
(ADVERTENTIE)
Het geschreven woord zet zich voort Veenman Tekst Schrijfautomaten.
1Q37 Pl€tle v,nk urt Haarlem ontdekt door
schade en schande een nieuwe methode
om strafregels te schrijven.
1Q7£ Tmy Tabak, van marketing manager Blaft,
ontdekt de ongekende produktiviteit van
de Veenman Tekst Schrijfautomaat.
Voor meer informatie over al onze schrijfautomaten: even bellen naar Veenman Tekst, tel. 010 -13 49 80.
RADIO VANDAAG
HILVERSUM 1(298 en FM kraaien) AVRO
7.00 Nieuw» 7 02 (S) AVRO-klok. licht*
eammofoonplaten. (7 30 Nieuws. 7.41-7 55
idto Journaal) 8.30 Nieuws. 8.34 Gymnas
tiek voor de hutsvrouw. 8 45 De groente
man. 8 50 Morgenwijding. NOS. 9.00 Spiegel
van België. Muziek cn nieuw» van onze
zuiderburen. AVRO: 9 30 (S) Gevarieerde
populair klassieke muziek. 10.00 Radio La-
waaipapegaai 10 10 Arbeidsvitaminen Po
pulaire venoekplaicn 10-30 Nieuw» 10 33-
10.35 Radiojournaal) 11.30 (S) Kritiek op
kritiek 12.34 Mededelingen voor land- en
tuinbouw. 12-30 Nieuws. 12.41 Radiojour
naal. 13 00 Knipperlicht. Verkccrsin a gami
ne 13.25 'n Middagje AVRO. muziek, for
matie en service.(15.30 Nieuws 15.33 Radio
journaal) 17 00 Voor ons gemaakt (door ons
gekraakt eigenzinnig programma
voor kinderen OVERHEIDSVOORLICH
TING 17 20 Ontwikkelingshulp aan de Ne
derlandse Antillen. 17 30 Nieuw». 17 32 Ra
diojournaal 17 50 (S) Muzikaal gemoU-
verrd. programma waarin mensen muzi
kaal zichzelf kunnen zijn P.P; 18.19 Uitzen
ding van DS"70. 1830 Nieuws 14.41 Prr
Saldo NOS: 19 15 IS) Accoord Kroniek van
amateuristische muziekbeoefening. AVRO
2000 (S) Hoogtepunten uit operettes 21 15
<S) Lesuur Moord Hoorspelserie 21.37 (S)
Ratatouille 22 30 Nieuws 22 40 Radiojour
naai 23 00 tS) Parklan* Serenade 23.55-
24 00 Nieuw»
HILVERSUM II (402 m en FM kanalen)
KRO 7 00 Nieuws. 7.11 Ochtendgymnas
tiek. 7.20 Het levende woord 7.25 Badinerie:
klassieke muziek. 7.54 Overweging. 8.00
Nieuws. 8.11 Echo. 8.30 Aubade: klassieke
muziek. 9.00 De Letter M een merendeel»
menselijk magazine. <9.30 Scheepspraat
9.35-9.40 Waterstanden) 10.30 Schoolradio.
11 30 Ouder worden we allemaal, bejaar
denprogramma. 12.00 Vijf tellen na nu
licht muziekprogramma OVER
HEIDSVOORLICHTING: 12 49 Uitzending
voor de landbouw. 13 00 Nieuws. KRO:
13.11 Echo magazine 13.40 Een men» als jij.
14 00 Schoolradio 15.00 In de wachtkamer.
14 00 Nieuw». 16 03 Spreekuur NOS 17 00
Het zal mijn tijd wel uitduren 17.20 <S)
Eurolight 1755 Mededelingen 1800
Nieuws. KRO 18.11 Echo 18 30 <S« Op vleu
gels. pianomuziek. 18 30 Verkenning
nieuws, feiten en achtergronden op sociaal
maatschappelijk terrein 1900 <S> Zin in
muziek: klassieke muziek 19.30 Kerk in
meervoud. Rubriek over liturgie, kerkop
bouw en missie 20 00 Nieuws 20 05 Over-
weging 20 15 (S) 25c Internationale Orgel-
week Neurenberg 1976 21 30 Het heilig
huisgezin, stemmig avondje met teksten uit
de Katholieke Illustratie .Jaargang 1925.
NOS 23.00 (S) Mt l hel oog op morgen, met
om 23.05 Aktualiteitenovcrzicht Radio en
TV 23 00 Den Haag vandaag en om 23.52
Even ontspannen voor het slapen gaan
23 55-24 00 Nieuws
HILVERSUM 111 (445 en FM kanalen)
VARA 7 02 (S) Gesodemcurders een mie
ter» programma 9 03 (S) Pep op drie. 11.03
(S) Drie draait op verzoek van mensen uit de
sportwereld 12 03 (S) VARA's zoekplaatje.
14 03 (S) Spitsbeeld. 16 03 (S) De LP-Top-20
en de Tip-LP. (Van 1? 00-18 00 Aktualiteiten
via Dingen van de Dag.) 17.03 <S) Alfred
Lagarde. NOS: 1803 De vakaturebank.
18 10 (S) NOS maal. VARA: 19 02 (S) Popre-
konstruktie 20 02 (S) Nashville. 21 02 (S)
Jazz Blues. 22 02 (S) (P)opdonder. 23.02
IS) Wachten op middernacht. 0.02 (S) Nacht-
drie-draai. 2.02 <S) Help! voor werkers in
verzorgende en verplegende beroepen. 4.02
(S) De rode dageraad. 5.02-7.00 (S) Truck -
programma voor vrachtwagenchauffeurs.
HILVERSUM IV (FM-kanalen) TROS: 7 00
Nieuw» 7.02 (S) Capriccio 9.00 Nieuw». 9.02
Aktua-klankbecld 9 30 (S) Van heinde cn
verre amusementsmuziek. 10.00 (S) Opus
tien tot twaalf klassieke orkestwerken
12 00 (S) Intermezzo operettemuziek. 13 00
(S) De meest verkochte klassieke Ucn. 13.30
(S) Koren en korpsen. 14.00 Nieuws. 14.02
(S) A chorus line, muzikaal klankbeeld.
14 30 (S) Guitariteiten. 15 00 17 00 (S) Bcl-
cantorium vokale muziek en orkestwerken.
18.55 Journaal
19.05 KRO KRO s Wereldcircus
21 35 NOS: Journaal
21.50 KRO: China van Antonioni
23 20 NOS: Journaal
NEDERLAND II
18 45 NOS: Kortweg: kunst op komst in de
TV VANDAAG
NEDERLANOI
10.45 NOS/NOT Jouw pw* -
14 25 Jouw pie» - ia
14 45 NOS Bereboot
18 55 Journaal
19 05 AVRO: AVRO'» toppop presenteert
de nationale hitparade
20 00 NOS: Journaal
20 25 AVRO: Wie keni wie kwis. kwis
tussen as. echtparen
21 45 Oe gebroeders Hammond, tv-aane
22 35 Televtzier Magazine
2320 NOS: Oen Haag vsndaeg
23 35 Journaal
gen, die telkens weer passen bij de
gevoelens en handelingen van de
mensen over wie het gaat", zo gaat
de recensie verder.
Maar daarin was wel kritiek op de
vaak opgezegde schrijftaal. De oud-
veerman doet te veel aan declame
ren. „Het ligt ook wel aan de dialo
gen die Hugo Claus in het scenario
zette. Hij deelde daarin de film ook
te veel op in afzonderlijke tafrelen."
15: Amper waren de eivolle tribunes
bekomen van de schok, of ze kregen
een nieuwe sensatie te verwerken.
Wéér pikte Karei Kleuntjes de bal op
en wéér passeerde hij de hele En
gelse achterhoede, die daar niet van
terug had en op weergaloos knappe
wijze uiteengerafeld werd tot een
zielig hoopje vodden van wat eens
een ondoordringbaar afgrendelings
systeem had geleken. We hoeven
daar werkelijk niets aan toe te voe
gen. Het Engelse elftal zakte als een
kaartenhuis in elkaar, want het ging
nu achter elkaar van dribbel-schot-
boem-goal! De laatste minuten van
de wedstrijd werden door Karei
Kleuntjes goed gebruikt en het
bleek al gauw. dat hij met die ene
goal zijn kruit niet verschoten had.
Karei maakte er nog vijf goals bij.
doch zijn zevende doelpunt moest
jammer genoeg worden afgekeurd,
omdat de scheidsrechter niet in
staat was te constateren, of de bal nu
wel of niet in het net was geweest
Dit schot was vermoedelijk wel het
hardste schot uit Kareis hele voet
balloopbaan, want het ging als een
kanonskogel dwars door het net.
Dan zit-ie, zal nu een ieder genei
zijn op te merken. Jawelge he
makkelijk praten! Constateer d ]jj|
maar eens als scheidsrechter, als
bal niet meer teruggezien won
Maar goed, het eind van het liet
was dus, dat de voorlopige bom
ploeg met zes tegen vier won en d
alle goals gemaakt waren door Ka
Kleuntjes. Het publiek op de trib
nes ging te keer als gekken, docbi
twee Italianen weenden dikke
nen van sportgeluk en voetb
ontroering.
FERDINAND
323
Aan 't portier
van hun auto staat de nieuwe post
directeur, Dolly kent hem niet. Met
grote wellevendheid helpt hij Chris
tine in de auto. De tuinvrouw, die
niet al te best ter been is. rijdt ook
mee. Sam en de vrouw van de tuin
baas zitten op de kleine bankjes.
„Is de postdirecteur een nieuwe
vriend van U, tante?", zegt Dolly
monter, als ze in de auto zijn.
Christine lRcht en knikt even ont
kennend.
„Ik wil aan het postkantoor nooit
aan het loketje lang wachten, hij
helpt me altijd dadelijk, daarom
stuur ik de man Kerstmis een kal
koen en nou doet hij na de kerk
altijd het portier van de auto open."
Sam draait zich even om en lacht
vrolijk, als hij Christines uitleg
hoort.
„Vond je dat laatste gezang niet
mooi?", vraagt Dolly hem.
,,'t Zal waar zijn." Hij knikt instem
mend. ,,'t Is ook van een dichter, die
de hele misère van Bonaparte heeft
beleefd, dan leer je wel door eigen
onrusten heen te ploeteren naar ho
gere rustjammer dat hij 1813
niet heeft meegemaakt
„Hoe ter wereld weet jij dat alle
maal?"
„Gewoon, ik heb de datum gelezen,
onder bij zijn naam."
„Waar hebt jullie het over?" Christi
ne meent de naam Bonaparte ge
hoord te hebben, dat boeit haar,
maar ze heeft altijd moeite, om ln de
auto de mensen goed te verstaan. „O
hebben jullie het over die Bonapar
te. een nare man, mijn grootvader,
dat is jouw overgrootvader, kind,
had nog iets op met Lodewijk Napo
leon, maar de grote broer, ik hoor het
hem nog zeggen, die was een blaas
kaak Christine kijkt dromerig
door de ruit, iedereen groet de auto
van Klein Beukenloo; grif en vrien
delijk. met een wat vage vriendelijk
heid groet ze terug, Dolly meent te
merken, dat ze de personen op de
weg niet meer goed herkent Of
Christine haar gedachten raadt? On
gevraagd zegt ze:
„Wat maken die mensen zich 's zon
dags tegenwoordig mooi, zou Je wel
willen weten, dat ik ze soms niet
goed herken?" Maar Dolly begrijpt,
dat dit een kleine uitvlucht is om
haar plausibel te maken, dat de ogen
niet meer zo scherp zien als in vroe
ger jaren. Als Sam nog iets over
Bonaparte wil zeggen, begint ze te
kuchen, rijden en praten schijnt niet
al te best voor haar schraperige keel
te zijn.
„Misschien beter om nu in de auto
rüet te praten, freule." maant de
tuinvrouw, terwijl ze de hand op
Christines knie legt.
Goeder gewoonte getrouw rijdt Oer-
rit op de vlakke weg niet meer dan
een 40 km. Dit tempo geeft een ge
voel van tijd en wijle, zacht rolt de
wagen over de gladde grintweg.
„Ik houd niks van die raampjes toe,
dat is 'n benauwde lucht en zeker
niet gezond, als Je dat raampje eens
helemaal openzet, Sam," vraagt
Christine.
„We zijn zo thuis, tanteke, laten we
het maar niet doen, er komt een
heleboel buitenlucht door de
luchtkoker," sust Dolly. Maar Chris
tine, als ze moet kiezen tussen
warmte en tocht, kiest ze de
tochtlucht.
,Ik houd niks van benauwde luch
ten." Christine pruttelt wat voor zich
uit, ze snuift luidruchtig door de
neus uit om te doen uitkomen, dat ze
de lucht onplezierig vindt.
Dolly kijkt met gevoelens van teder
heid naar Christines gezicht, dat be
jaarde gelaat en nochtans vol jeugd,
't heeft de wonderschone tinten van
een geplukte bellefleurappel. Ze rij
den Klein Beukenloo binnen, de op
rit gaat Iets opwaarts, Gerrit neemt
de bocht zo behoedzaam, dat iede
reen gemakkelijk rechtop kan blij
ven zitten. Meteen als ze het hek
binnendraaien laat Antje, de kame
nier, de hondjes uit, die kwispelend
en keffend de stoep aflopen, de auto
tegemoet. Antje loopt lichtelijk be
zorgd achter ze aan, ze kijkt naar de
freule, die vannacht zo gehoest heJ 1
Precies voor het uitstappen hai Z1j
Christine de halsfichu wat los, o uii
zoals ze zegt, die heerlijke vo
jaarslucht beter in te ademen. Di
haalt ze adem, 't is dan ook
aprildag vol meise reuken.
„Wat een ochtend niet waar? Da
je wel Sam." Ze geeft Sam de arrai
de stoep op te gaan, Dolly loi
achter hen aan. „Jullie wilt de ai
vanmiddag niet meer hebben?"
venaan de stoep hijgt Christine w
Gerrit zegt met de autopet nog in
hand:
„Meneer en mevrouw motten vi
middag nog een bezoek helemi
aan de Edese kant doen, ik zeg a
klein ritje, dat is in de auto
ommezientjeals de freule d
goed vindt?"
Christine denkt even na en kijkt b
drietal aan, Gerrit, Sam en Dolly.
„Ik heb er niets op tegen, als h
moet. maar het gaat niet van mij u
als je dat maar weet." Dit is hs
Pilatusantwoord. Er zijn zekere
woontes op Klein Beukenloo. diei
principes teruggaan, daaraan hou
Christine vast daaraan wil ze iü
tornen. Eén ervan is, dat er zo
dagsrust moet zijn voor het pen
neeL
„Dank je Gerrit, maar mevrouw
ik zullen graag fietsen," antwoo:
Sam.
