De Lage Landen:
anderhalve eeuw
België en Nederland
Hollies leverden
kwaliteitsproduk
t
Woningcorporaties
bouwen 3600 huizen
Produktieheffing
op melk goedgekeurd
INSTITUUT PRAEHEP
Little River Band verfrissend
Landbouwschap wil
kleine rietgans
graag verdrijven
Uniek plan Lunetten Utrecht
Personalia
Eindhovenaar
licht bank op
Bar uitgebrand
Verkeerscontrole
Tegen koe gereden
Hugo de Groot weer naar
centrum Delftse Markt
80-jarige
Jubileumuitvoering
aktieve meisjes
PRAKTIJKDIPLOMA BOEKHOUDEN
DINSDAG 5 OKTOBER 1976
TROUW/KWARTET H8
door W. F. Stafleu
„In de negentiende-eeuwse geschiedenis van de Neder
landen vormden de jaren twintig een keerpunt, dat door
de stichting van België dramatischer en definitiever was
dan in de meeste andere staten van Europa.
Gedurende de jaren veertig werd in de noordelijke
Nederlanden een nieuwe liberale regeringsvorm inge
voerd en deze bleek duurzamer dan wat de revoluties
elders op het continent tot stand brachten.
In de jaren zestig voltrok zich in Noord en Zuid een
intellectuele emancipatie, die aan deze periode het ka
rakter van een grote wending geeft.
Het merkwaardige van de jaren tachtig was, dat tijdge-
Dit ongewoon lange citaat mo
ge dienen als illustratie voor de
fraaie wijze waarop de Gronin
ger historicus Kossmann an
derhalve eeuw Nederland en
België beschrijft in een nieuw
boek van zijn hand De Lage
Landen 1780-1940. Het zal
waarschijnlijk in vakkringen
alom een standaardwerk gaan
heten.
Allure
Allure heeft het. en stijl. Voor de
vakman: nooit eerder werd de ge
schiedenis van België en Nederland
tegelijk op deze manier behandeld.
Voor de leek: wie een beetje belang
stelling heeft voor politiek en cul
tuur kan dit boek aan. en zal erdoor
worden geboeid; het is aan alles te
merken dat het schrijven de auteur
meer plezier gegeven heeft dat hij
kon hopen, zoals hijzelf opmerkt.
Kossmanns boek blijkt de Neder
landse versie te zijn van een werk
dat hij voor de Oxford History of
Modern Europe geschreven heeft.
Het was zijn taak te schrijven over
de geschiedenis van België en Neder
land in de periode van ongveer 1780
tot 1940 (het zou interessant geweest
zijn als Kossmann tot bijv. de jaren
Prof. dr E. H. Kossmann
zestig was verdergegaan, hoe lopen
de lijnen door tot in de samenwer
king in Beneluxverband om maar
wat te noemen). Het boek behandelt
dus de geschiedenis van twee staten
die weinig sympathie voor elkaar
hadden en waarvan de ene. België,
gedurende het grootste deel van de
hier bestudeerde periode voor alle
zaken welke men van algemeen be
lang achtte aan het Frans de voor
keur gaf boven het Nederlands.
Kossmann maakt duidelijk dat er
tussen beide landen voldoende over
eenkomsten zijn geweest om zin te
noten veel sterker dan in de vorige drie tijdvakken de
indruk hadden te leven in het meest opwindepde decen
nium van de eeuw. waarin fundamentele beslissingen
zouden gaan vallen. Maar ondanks de luidruchtigheid
van deze jaren en de ernstige incidenten en onlusten
waardoor zij werden verstoord, ondanks de hier en daar
tot bijna revolutionaire kracht opgedreven spanningen,
ondanks de hartstochtelijke overtuiging van liberale en
sociale hervormers bleek de periode in feite niet meer te
zijn dan het aarzelend en onrustig begin van wat een
zeer geleidelijk proces van democratisering zou worden.
De „tachtigers" vergisten zich. Hun visie op de naaste
toekomst was onjuist. De tragische crisis.'die zij meen
den te beleven, was even onwerkelijk als hun zekerheid
dat zij alles vernieuwen konden. Zij overschatten
zichzelf en hun era."
geven aan een geschiedenis van bei
de landen in één boek. In sommige
hoofdstukken beschreef hij zelfs hun
geschiedenis niet in afzonderlijke
onderafdelingen maar als één
geheel.
Sociaal
Dit is dus niet een geschiedenis van
„de Nederlandse stam", zoals Geyl
die tot 1798 beschreef en waarbij de
Waalse gewesten buiten beschou
wing bleven. Het is ook niet alleen
een politieke geschiedenis; met na
me de sociale en economische as
pecten worden mede in de interpre
tatie betrokken en waar mogelijk
ook de letterkunde, de filosofie en
de kerkelijk-geestelijke ontwikke
lingen. Een voorbeeld. Over de toe
stand in Nederland na de oorlog
1914-18 schrijft Kossmann: „Tegen
het einde van de oorlog waren de
arbeiders er erbarmelijk aan toe,
slecht gekleed, ondervoed, ellendig
gehuisvest en. al was de meerder
heid niet revolutionair gezind, zon
der twijfel vol wrok over de nog
steeds ostentatieve weelde waarin
sommige individuen die grote oor
logswinsten hadden gemaakt, zich
baadden en over de Nederlandse
bourgeoisie in het algemeen de
reders, de bankiers, de kooplieden
die zich in de eerste oorlogsjaren
hadden weten te verrijken en in de
laatste ervoor hadden gezorgd niet
door Wim de Hair
DEN HAAG Je mag wel stellen dat het dit jaar tien jaar
geleden is, dat The Hollies hun grootste successen behaalden.
Reden om dat zondagavond in het Haagse Congresgebouw te
vieren, waar 2000 mensen waren samengestroomd om eens wat
jeugdsentiment te laten herleven.
Het omslag van het boek
tc veel te verliezen. „De bourgeoisie
van geen ander land." schreef de
beroemde revolutionaire dichteres
en historica Henriëtte Roland Holst,
„heeft met zulk schaamteloos cynis
me op alle manieren ook de
laagste en schandelijkste uit de
oorlogscatastrofe munt geslagen."
Dit is weliswaar een willekeurige
stelling, omdat zij niet bewijsbaar
is; het is bovendien waarschijnlijk
een onjuiste bewering, omdat in elk
geval de jaren 1917 en 1918 voor alle
categorieën van de Nederlandse be
volking moeilijk waren: ook de divi
denden en tantièmes daalden. Maar
zij geeft wel duidelijk aan dat de
kloof tussen arm en rijk in deze
periode wijder werd. De periode
scheen een triomf voor de bourgeoi
sie te zijn. En in zekere zin was zij
dat ook."
Democratie
Dan volgt een vetrassende analyse
van de tijd tussen de twee oorlogen
de tijd dat het stelsel van de
verzuiling vaste vorm kreeg, „een
zeer eigenaardig type democratie"
dat een aparte plaats inneemt onder
de diverse democratische organisa
tiemogelijkheden die er blijken te
bestaan. Die verzuiling zou in theo
rie moeten neerkomen op een niet
aflatend gevecht tussen protestant
en katholiek, liberaal en socialist,
maar in feite bleek zowel de Neder
landse als de Belgische democratie
stabiel in vergelijking met de grote
landen van het continentale
Europa.
Scherpzinnig toont Kossmann ver
der aan dat op de liberalen na alle
grote partijen in Nederland en Bel
gië in die tijd de parlementaire de
mocratie ernstig ter discussie heb
ben gesteld. Geen van hen had de
overtuiging dat de staatsvorm goed
was. Vooral in de jaren 1930 was de
..crisis der democratie" in beide lan
den een populair thema. Noch in
België noch in Nederland had het
fascisme meer dan snel voorbij
gaand succes bij de massa van de
bevolking; in beide landen echter
werd in deze jaren zowel door de
confessionele als de socialistische
partijen met grote plechtigheid ge
dacht over een hervorming van de
staatsinstellingen die in allerlei op
zichten verwant was aan de orde
ningsprincipes van de autoritair ge
regeerde landen. Het zijn leerzame
bladzijden die hieraan én bij voor
beeld aan de neutraliteitspolitiek,
het deflatiebeleid. het leiderschap
van de politici in dit boek worden
gewijd.
Portretten
Aan analyses van een dergelijk kali
ber bestaat zeker behoefte. Boven
dien worden ze onderstreept en af
gewisseld door portretten van een
aantal figuren die in de loop der
geschiedenis in beide landen in
vloed hadden. Een waardevol boek
niet alleen voor historici, maar ook
voor politici en voor allen wie de
cultuur der lage landen ter harte
gaat.
De Lage Landen 1780-1940. ander
halve eeuw Nederland en België,
door prof. dr E. H. Kossmann. Uit
gave Elsevier Nederland. 618 blad
zijden. prijs f 45.
Uit de oorspronkelijke bezetting van
1963 is in de loop der jaren alleen de
naam van Graham Nash geschrapt.
Terry Sylvester kwam hem in 1968
vervangen. Zanger Allen Clarke, die
met zijn snerpende stem het geluid
van The Hollies bepaalt en gitarist
Tony Hicks, die een patent op de
eeuwige jeugd lijkt te hebben, vor
men als weleer de basis van de groep.
De meest opvallende Hollie is zonder
meer Clarke, die zowel in rocknum
mers als Long Cool Woman en Dad
dy Don't Mind (overigens een van de
zwakkere nummers tijdens het con
cert) als in ballades bewees over een
glasheldere, emotioneel gedreven
stem te beschikken. Hij werd daarbij
in cloSe harmony zeer goed onder
steund door Tony Hicks en Terry
Sylvester, wat al meteen bleek tij
dens de openingsnummers I Can't
Let Go en Just One Look. met sterke
achtergrondbegeleiding van drum
mer Bobby Elliot en bassiste Bernie
Calvert.
Wingfield
Na dit korte uitstapje naar de jaren
zestig trokken The Hollies een wat
moderner jasje aan. Meer recent
werk volgde, met als hoogtepunten
de door Bruce Springsteen geschre
ven ballade Sandy. Write On (een
van de weinige lp-nummers) en
Draggin". Tijdens dit laatstgenoero
de nummer was een hoofdrol wegge
legd voor Pete Wingfield, aan di
groep toegevoegd na diens geflopt»
solo-carrière (18 With A Bullit). Me:
zijn grote technische vaardighedei
op de toetseninstrumenten wis
Wingfield zowel in de rock- als in
langzamere nummers wat extra vol
heid te geven aan de toch wel wat ijk
stemgeluiden van het driemanscha
Clarke-Hicks-Sylvester. Daarmee
echter geen negatieve kritiek geui;
op het vocale werk van The Hollies
Met I'm Down, Stop Stop Stop, Car
rie Ann en The Air That I Breathi
bewezen The Holllies over grot»
klasse te beschikken. Klasse in eei
concert dat geen dieptepunten ken
de en besloten werd met Too Young
To Be Married en het haast ontroe
rende He Ain't Heavy, He's M;
Brother.
Little River Band
Verfrissend en van grote klasse wa
de -sterk op country-rock gelijkend!
muziek van de Australische Littl
River Band. Evenals bij The Hollie
ligt de kracht van deze groep in he
vocale werk verscholen. Voeg daar
bij het sterk stuwende gitaargewek
van de vier gitaristen en de kwalitei
ten zijn aanwezig om door te breken
Gelet op hun juist verschenen lp i
de kans daarop (terecht) erg groot
DEN HAAG Het Landbouwschap
wil eigenlijk wel graag de kleine
rietgans te lijf gaan. omdat het dier
grote schade toebrengt aan de
landbouwgewassen. Vooral Fries
land pleegt dat gevoelig te merken.
Het Landbouwschap heeft dan ook
een brief aan de minister van
landbouw geschreven met de vraag
of de Jacht op deze vogels weer kan
worden opengesteld. De kleine riet
gans kunnen we half oktober weer
vanuit het hoge noorden in Neder
land verwachten.
De minister heeft een advies van de
Jachtraad om de Jacht inderdaad
open te stellen, niet opgevolgd.
UTRECHT Gistermiddag heeft minister Gruyters (Volkshuis
vesting! de eerste paal geslagen voor het gigantisch project van
3600 woningen en bijbehorende voorzieningen van het bestem
mingsplan Lunetten, ten zuidoosten van de stad Utrecht.
Achter dit project staan negen
Utrechtse woningcorporaties die ge
zamenlijk de Ontwikkelingsmaat
schappij Lunetten BV hebben opge
richt om dit plan binnen hun
doelstellingen, maar toch op zakelij
ke basis uit te (kunnen) voeren. Voor
de woningtoewijzing is een samen
werkingsvorm gevonden onder be
heer van Lunetten BV. genaamd
Koórdinerend Buro Huisvesting Lu
netten.
Door de bijzondere wijze waarop de
negen woningcorporaties samenwer
king is het ook mogelijk gebleken,
een inspraakprocedure voor te berei
den en van het begin af aan mee te
laten spelen bij de ontwikkeling van
het bestemmingsplan. De inspraak
beperkt zich zodoende niet tot de
indeling van het huis. maar strekt
zich uit tot de soort woning en de
woonomgeving,
Specifiek in het plan is nog. dat over
het gehele bestemmingsplan de bij
zondere huisvesting is gespreid, zo
als de huisvesting voor alleenstaan
de bejaarden, werkende jongeren,
studenten, gehandicapten. In ver
band hiermee is een. wat wordt ge
noemd. „speciaal samenspel" in op
bouw. ook met betrekking tot de
inspraak.
Het bestemmingsplan omvat elf
deelplannen. waarvan het eerste gis
teren is gestart en het laatste begin
1981 zijn beslag moet gaan krijgen
Behalve de bovengenoemde 3600 wo
ningen omvat het project nog scho
len. winkels plus verzorgende bedrij
ven. een acliviteitencentrum en kan
toren.
Burgemeester Met ingang van 1
november is benoemd tot burge
meester van Lichtenvoorde de heer
J. F. J. Groffen, nu burgemeester
van de gemeente Dreumel. Hij is dit
sinds 16 september 1967 Hij is 54
jaar, rooms-katholiek en lid van de
KVP.
.Orpheus" De raad van commis
sarissen van de NV Apeldoorns cul
tureel centrum Orpheus heeft aan
aandeelhouders voorgedragen tot
benoeming van directeur drs. I.
Stants te Den Haag. Hij volgt de
heer J. Koopman op De heer Stants
(44) is adjunct-directeur-uitgever
van Het Vaderland. Na zijn HBS-
opleiding was hij als journalist aan
diverse technische bladen verbon
den. Tegelijkertijd studeerde hij po
litieke en sociale wetenschappen
^an de universiteit van Amsterdam.
EINDHOVEN De Eindhoyense
politie heeft gisteren de 23-jarige L.
van L. uit die stad aangehouden
nadat hij een bank in zijn
woonplaats had opgelicht voor
27.600 gulden. De man manipuleer
de met bankoverschrijvingsformu-
lieren. Een maand geleden heeft de
politie de man ook al aangehouden.
Toen had hij een andere bank op de
zelfde manier 20.000 gulden lichter
proberen te maken.
STADSKANAAL In het Drentse
Eerste Exloërmond is zondagavond
de bar van Annemarie Hidding-
Stotijn door een brand vernield. En
kele jaren geleden ging dit horeca-
complex eveneens in vlammen op.
Omtrent de oorzaak is nog niets be
kend. De schade bedraagt minstens
anderhalve ton.
ROTTERDAM Zeven beschon
ken bestuurders. 29 rijverboden, 75
blaasproeven en 69 andere overtre
dingen. Deze balans kon de Rotter
damse politie opmaken na de ver
keerscontrole. die ze het afgelopen
weekeinde in de Maasstad heeft ge
houden
Boven van links naar rechts Terry Sylvester, Bernie Calvert en
Bobby Elliot. Daaronder Allan Clarke en Tony Hicks
BRUSSEL De Commissie voor de Landbouw van het Euro
pees Parlement heeft onder voorbehoud het voorstel van de
Europese Commissie tot invoering van een produktieheffing op
aan zuivelfabrieken afgeleverde melk en op de verkoop van melk
en melkprodukten goedgekeurd. Daarentegen werd met meer
derheid van stemmen de voorgestelde heffing op binnenlandse
en geïmporteerde plantaardige oliën en vetten verworpen.
Dit staat in het verslag van de Ne
derlandse afgevaardigde drs. J. de
Koning, dat namens de Commissie
van Landbouw ter beslissing zal wor
den voorgelegd aan de plenaire ver
gadering van het Europees Parle
ment. die van 11 tot 15 oktober in
Straatsburg wordt gehouden. Zoals
bekend kwam de Europese Commis-
se enkele maanden geleden met een
aantal ingrijpende voorstellen, te
neinde binnen enkele jaren tot een
evenwicht op de zuivelmarkt te
komen.
Met het oog op de ernstige gevolgen
van de droogte, die zich nog zeer lang
zullen doen gevoelen, acht de Com
missie voor de Landbouw het
tijdstip voor de invoering van een op
de melkproducenten drukkende hef
fing ongunstig. In het verslag-De Ko
ning wordt zodoende opgemerkt da
géén besluit mag worden genomer
dat nadelige consequenties heef
voor de reeds hachelijke inko
menspositie van de producent, zo
lang de melkveehouderij zich nie
heeft hersteld van de door de droog
te geleden schade. De melkheffin
zal bovendien slechts tijdelijk mo
gen zijn.
Principieel is de Commissie voor
Landbouw overigens van mening
dat niet is te ontkomen aan sant
ringsmaatregelen. waarbij vermin
dering van de hardnekkige ovei
schotten wordt nagestreefd, via b«
perking van de produktie en verho
ging van de afzet.
BOEKEL De 16-jarige Wilhelm)
na Habraken uit Veghel is zondag
avond laat in Boekei (N.Br.) omge
komen, doordat de bromfiets waa
zij achterop zat, tegen een loslopen
de koe reed.
Van ome correspondent
DELFT Het beeld mm Hugo de Oroot. dat nu naast de Nieuwe Kerk staal
en waarover al tijden gediscussieerd wordt m politiek Delft, wordt nu
uiteindelijk toch weer naar het midden van de Markt verplaatst Het beeld
stond daar ruim twintig jaar geleden ook al. maar moest wijken voor de
Taptoe De Taptoe op haar beurt moest echter weer wijken door een
veranderde politieke visie in Delft, zodat het in de volksmond genoemde
beeld ..Hugic' weer z'n oude plaats kan innemen Enige raadsleden wilden
echter ook dat er een totaaloplossing komt voor de Markt die nu half
autovrij is De verplaatsing van het beeld, die ondanks deze reactie toch
doorgaat, kost de gemeente 12.000.—.
Christelijke Gemengde
Zangvereniging
„Excelsior"
Op 8 oktober 1976 in de Scheppingskerk, van
Poelgeestlaan te Leiderdorp.
Uitgevoerd worden: „Gloria" - A. Vivaldi,
..Messe Solennelle" - Ch. Gounod. „Te
Deum- A. Bruckner.
Solistische medewerking: Esther Hillinga -
sopraan. Fneda van Engelenburg - alt. Chr
van Woerkom - tenor. Hans Zomer - bas. Ada
van der Bent - clavecimbel
Instrumentale begeleiding Aad van Vliet.
Aanvang 20 uur Kerk open vanaf 19 15 uur Toegangs
bewijzen 7,50. 65 plussers en C J P 5 Indien voorra
dig kaarlen aan de Kerk verkrijgbaar
V J. Francken
arts
PRAKTIJK
HERVAT
De Rabobank te Voorschoten
zoekt voor spoedige indiensttreding enige
voor baliewerkzaamheden, helst met bankervanng
Inlichtingen en sollicitaties bi|
RABOBANK. POSTBUS 181. VOORSCHOTEN
Tel. 01717-6957.
De in juni 1976 gehouden examens brachten ons 716 geslaagde
kandidaten voor het associatie-examen
Onder deze geslaagde kandidaten bevonden iich 115 cursisten van het
rayon Den Haag.
Nieuwe cursussen opleidende voor het examen juni 1977 vangen aan
woensdag 13 en donderdag 14 oktober.
Inlprosp en inschr maandag t/m vrijdag van 9-5 en van 7-9 uur
SWEELINCKPLEIN 46 TELEFOON 469722'
Ons geslaagdenboekie 1975 met de namen cn adressen van de 2109 bij ons
in Git jaar qeslaagde kandidaten (1257 voor PD, 437 voor MBA; 381 voor
spd en 34 voor Acc. A/C) met tal van interessante grafieken, zenden wij u
op aanviaag gaarne toe-
ZAKENFLITSEN
Combi Kruiser 10x3.05x0.75 met Peugeot 6 cyl. diesel
perfecte staal van onderhoud
Minnaard Vastgoed, Provincialeweg 11.
s- Gravenpolder Tel 01103-1463.
Zeeland-Zuld-Beveland. Hoedekenskerke Half vrijst. won*
mei c.v. en grote schuur, 10x17, 85.000.
Hoedekenskerke. Vrijst. woning, 1000 m2 grond, c.v., eend
vijver, dubbele garage.
Yerseke. Goed onderh. half vrijst. igezlnswoning met c
65.000.
Rilland. Wat ouder vrijst. herenhuis, moet goed geschild*
worden. 85.000.
Rilland. 2 jaar oud half vrijst. herenhuis, garage, c.v. en gro
tuin, zeer luxe, 145.000.
Krabbendijke. Vrijst. woning met grote tuin, 47.000.
Yerseke. Half vrijst. woning, dicht bij de haven, 55.001
Minnaard Vastgoed Provincialeweg 11, 's-Gravenpolder.T
01103-1463.
DATSUN
AUTOBEDRIJF BROERTJES
SA5SENHEIM 02522-1292
Patat-Friteswagen. In het Centrum van Zu<
Beveland. Hoge omzet. Vraagprijs 45.000
Minnaard Vastgoed, Provincialeweg 1
's-Gravenpolder, tel 01103-1463
