oliticus in jSpanje vermoord Joshua Nkomo wijst plan Kissinger af aar haalde CDU haar winst vandaan? Weslduitse verkiezingen Felle aanval in rechtszaal op regering India Rechts Libanon niet naar Parijs Britse minister Rowlands praat met Smith log veel vraagtekens over verschuivingen Sanitair met f lair vihamifbuttinger Franse regering zwijgt Chirac dood SDAG 5 OKTOBER 1976 BUITENLAND TROUW/KWARTET 7 uita hJjADRID (AP, UPI) De rechtse Spaanse politicus Juan Maria Araluce Villar is gisteren samen met drie begeleiders ver- ord. Hij werd het slachtoffer van een aanslag gepleegd door [djcden van de Baskische afscheidingsbeweging ETA. Luis Carreri Blanco drie jaar geleden eveneens door leden van de ETA om' het leven werd gebracht. Zij komt ongeveer een week na een staking van ongeveer een half miljoen men sen in Baskenland waarbij werd op geroepen tot vrijlating van alle poli tieke gevangenen. De staking was tevens een protest tegen de dood van vijf jongeren die zich tegen de Spaanse regering verzetten en die precies een jaar geleden voor het vuurpeloton werden terechtgesteld. Spanje maakt op het ogenblik de ernstigste periode van politieke druk en straatonrust door sinds de dood van generaal Franco. Waarnemers vrezen dat de dood van Araluce ern stige gevolgen kan hebben en dat het democratiseringsprogramma van de regering vertraagd kan wor den. Eerste minister Adolfo Suarez heeft zijn kabinet onmiddellijk na de aanslag in een spoedzitting bijeenge roepen. Franco-getrouwen, beho rend tot de zogenaamde „bunker", verzetten zich tegen de voorzichtige democratiseringsmaatregelen om dat die volgens hen de onrust in Spanje alleen maar kunnen vergro ten. Spottenderwijs ondervond ook Araluce de laatste tijd weerstand bij de meest behoudenden in Spanje omdat hij zich volgens hen niet hard genoeg teweer stelde tegen het Bas kische afscheidingsstreven. Postdienst De postdienst is in heel Spanje bijna weer normaal na een staking van bijna twee weken van de postbe ambten. Het werk werd hervat zon der dat voldaan was aan de gestelde eisen die vooral een salarisverhoging betroffen. De besprekingen tussen de leiding van de posterijen en verte genwoordigers van de werknemers worden voortgezet. Tegen vertegen woordigers van de stakers zijn straf maatregelen genomen. Zeker drie van hen zijn gearresteerd. Het zal nog zeker tien dagen duren voordat de achterstand bij de posterijen is ingehaald. De stiptheidsactie bij de luchtver keersleiders duurt voort. Vier dagen geleden begon ook het grondperso neel van de Spaanse luchtvaartmaatschappij Iberia een stiptheidsactie, die er toe leidt dat luchtreizigers nog langer moeten wachten. Ja raluce was lid van de raad van het bej oninkrijk, het hoogste adviesor- iat$»an in Spanje, dat zeventien leden n ijelt, en daardoor één van de be- h c ngrijkste raadgevers van koning nr uan Carlos. Bovendien is hij voor- jtic N«r geweest van het schijnparle- eenf>ent van de Baskische provincie bo< uipuzco i aai rbb t aanslag geschiedde rond het mid- anaguur in het centrum van San Se- a astian. toen de politicus van zijn nd itariskantoor naar zijrï buitenhuis >rk#ed. De auto van Araluce en een rro, fgeleidende wagen werden plotse- e Dg op een kruispunt onder vuur d! snomen. iksj n ijzelf. zijn chauffeur en twee poli- E eofficieren kwamen daarbij om het yestfven. De daders vluchtten in een n hjitte Simca die later volgens de be- ilcai chten op slechts tweehonderd me- r van de plaats van de aanslag leeg :ob crd teruggevonden. De politie eft de controle bij de grensover- ngen naar Frankrijk aanzienlijk rscherpt edt waarste ev< E moordaanslag op Araluce is de ba8 raarste in Spanje sinds premier alg Na veertien maanden zelf gekozen ballingschap kreeg de zwarte Rhodesische leider bisschop Abel Moezorewa in Salisbury een groots onthaal. Meer dan honderdduizend mensen, meer dan Moezorewa's rivaal Joshua Nkomo ooit op de been heeft gehad, maakten duidelijk dat Moezorewa bij de komende onderhandelingen over de toekomst van Rhodesië een belangrijke rol zal spelen. SALISBURY (Reuter, UPI,AP) - Ook de gematigde leider Joshua Nkomo heeft nu het plan- Kissinger als basis voor onderhandelingen over de toekomst van Rhodesië van de hand gewezen. vermoorde Araluce Eerder noemde zijn rivaal bisschop Abel Moezorewa. die afgelopen zon dag in de Rhodesische hoofdstad Salisbury een groots onthaal ten deel viel, het plan onaanvaardbaar. Nkomo herhaalde de woorden van Moezorewa: „Het akkoord van Pre toria. bestaat voor ons niet meer". In de Zuidafrikaanse hoofdstad deed de Amerikaanse minister Henry Kis singer de leider van de blanke -min derheidsregering in Rhodesië. Ian Smith, voorstellen waarvoor deze ui teindelijk door de knieën ging. Smith heeft ingestemd met een zwarte meerderheidsregering in Rhodesië. aldus Nkomo, maar het is niet aan hem nu vast te stellen hoe een overgangsregering eruit zal zien of om een overgangsperiode van twee jaar in te stellen. Volgens de opvatting van Smith zul len in die overgangsregering de mi nisters van justitie en defensie blan ken moeten zijn. Bovendien zal er volgens hem een staatsraad worden ingesteld, die boven de overgangsre gering staat, en een blanke vooizit- ter heeft. Smith beschouwt de voor stellen van Kissinger als een „graag- of niet"-pakket waaraan niet meer te tornen valt. De zwarte nationalisten daarentegen en de staatshoofden van de buurlanden van Rhodesië (de 'frontlij npresidenten") wijzen de voorstellen van Kissinger in deze vorm van de hand. De Britse onder minister voor Afrikaanse zaken Ted Rowlands liet gisteren in het midden welke zaken op een komende Rhode- sië-conferentie moeten worden be sproken. Bij aankomst in Rhodesië wekte hij zeker niet de indruk dat daar alléén de voorstellen van Kis singer kunnen worden besproken. „Nee. ik zou willen zeggen dat onze opdracht in Rhodesië bestaat uit het op gang krijgen van de conferentie. Dat is wat ik vooral met Smith zal bespreken". Samen met Rowlands is de Ameri kaanse onderminister William Schaufele in Salisbury. Volgens hem zullen de Verenigde Statem zich niet bemoeien met de vraag wie Rhode sië eerste zwarte leider zal moeten zijn. Bisschop Moezorewa had de Instituten, die zich bezig ouden met het analyseren van Westduitse Bondsdagver ingen, zullen nog weken odig hebben om hét sociale voi ïdrag van de kiezers te kun nen verklaren. Met name over it gedrag van degenen die trantwoordelijk zijn voor de )mars van de christen- imocraten en het verlies van 6 sociaal-democraten en de li- emlen bestaan veel vraagte- deff geleerden zijn het op het [enblik nog niet met elkaar eens. at geldt bijvoorbeeld voor me euw prof. Elisabeth Noelle- hfeumann, prof. Rudolf Wilden- ann, prof. Max Kaase en Klaus epelt. alle vier deskundigen op het bied van kiezersgedrag. Zij gaven steren hun kijk op de zaak. zonder n gemeenschappelijke conclusie trekken. Het feit dat i\) eikaars incurrenten zijn. houdt daar in isschien verband mee. •ja et instituut van mevrouw Noelle- eumann had zondagavond al vroeg all| :n heel nauwkeurige voorspelling vj in de uitslag gegeven (50,5 procent "J^oor de coalitie, en 48,6 procent voor oppositie). Mevrouw Noelle- imann vertelde dat dit resultaat jelijk was. omdat haar instituut jaar voor het eerst prognoses i «ft gemaakt van de kansen van fide blokken, in plaats van alle ^jtttijen politiek kwam het er alleen aan hoe de blokken uiteindelijk ïnover elkaar zouden staan. De ek. die op de methode van haar -Jtituut werd uitgeoefend, omdat a' In prognoses niet zo gunstig voor i coalitiepartijen waren, als die van I andere instellingen, lijkt geen and te kunnen houden. nfanselier ir mevrouw Noelle-Neumann is echte thema van de verkiezingen 'eest: wie wordt bondskanselier, het beantwoorden van deze Adffcag hebben de massamedia en in ht h bijzonder de televisie een be- tngrij ke rol gespeeld. Bij een opi- kpeiling hebben de meeste journa- iten openlijk te kennen gegeven tór prolongatie van de coalitie te )n Daar komt nog bij dat kanselier n Wmut Schmidt uit de aard der aH fck veel meer mogelijkheden had le»10 tegenstander, de christen- i Een lachende Helmut Kohl: veel gewonnen, maar niet genoeg. ÜJ «e,-> e" rttiel 1 «tin voor Kohl. De invloed van de verkie zingscampagne was toen heel duide lijk merkbaar geworden. Hierbij moet worden opgemerkt dat de uit werking van het grote tv-debat tus sen vertegenwoordigers van de vier partijen niet in deze cijfers was ver werkt. Professor Wildenmann. meende dat de economische ontwikkeling een belangrijke rol heeft gespeeld. Wan neer successen uitblijven, keert een deel van de kiezers zich altijd tegen de regeringspartijen, van welke kleur die ook zijn Dit is vooral het geval onder degenen, die in de indus trie werkzaam zijn. De wetgeving betreffende abortus en echtscheiding heeft naar het oordeel van Wildenmann ook een nadelige uitwerking gehad op het resultaat van de coalitiepartijen Met name zijn talrijke rooms-katholieken naar de CDU teruggekeerd I «nocraat Helmut Kohl, om op de JOflOGTGfl jj, Wldhuis te verschijnen. ■!n 'U e tadei een voor het eerst gepubliceerd •«erzoek is gebleken dat van de Mervraagden 50 procent voorkeur •o Kohl gaf en 35 procent aan inmidt toen zij begin augustus toesten zeggen, wie na de verkiezin- kanselier zou moeten worden, tod september bleken de cijfers tostisch te zijn veranderd: 45 pro- "rt voor Schmidt en 41 procent In het algemeen was men het erover eens dat de jongeren eveneens een gewicht ten nadele van de SPD en FDP in de schaal hebben geworpen Professor Kaase herinnerde aan dé verrassing van 1972, toen twee derde deel van de jongeren tussen 18 en 24 Jaar de coalitie steunde. Tegen de verwachting in zijn naar zijn me ning dit jaar de meeste jeugdige kiezers naar de CDU gegaan Klaus Liepelt heeft berekend dat de heel jonge kiezers tussen 18 en 21 jaar voor 45 procent op de SPD hebben gestemd, voor 45 procent op de CDU en voor 10 procent op de FDP. De jongeren van 22 tot 25 jaar. die in 1972 60 procent aan de coalitie gaven en 40 procent aan de opposi tie, zouden dat dit jaar opnieuw hebben gedaan. Volgens Kaase zijn er behalve het gedrag van de jongeren nog drie andere verschijnselen, die het resul taat van de verkiezingen hebben beïnvloed. De rooms-katholieke ar beiders (die al eerder werden ge noemd) hebben veelal op de CDU gestemd en niet zoals in 1972 op de SPD. De protestantse middenstand zou zich van de SPD hebben afge keerd. Tenslotte zou het de SPD ook niet gelukt zijn. de steun van vrou wen In de leeftijdsgroep van 40 tot 49 |aar te behouden, die in 1972 nog op haar hebben gestemd Grondwet Kaase verwacht politieke conflicten en zelfs grondwettelijke moeilijkhe den De meerderheid van de coalitie is zo klein geworden, dat er al le vensgrote problemen kunnen ont staan als vijf afgevaardigden (bij voorbeeld van de FDP) samen met de christen-democraten een nieuwe kanselier, bijvoorbeeld Kohl aanwij zen. Dat kan gebeuren door het in dienen van een zogenaamde con structieve motie van wantrouwen. Deze moet een absolute meerder heid van 249 van de 496 zetels in de Bondsdag hebben, wil zij als aan vaard beschouwd kunnen worden. Zover zal het voorlopig niet komen. De sociaal-democraten weten dat er een situatie kan ontstaan, zoals die zich in 1972 voordeed. Door ver deeldheid binnen de coalitie werd kanselier Willy Brandt in dat Jaar bijna weggestemd. Het hangt mede van de linkervleugel in de SPD af. in hoeverre kanselier Schmidt aan de voorwaarden tegemoet kan komen, die de FDP zal stellen om de voor de coalitie zo belangrijke rust in eigen gelederen te kunnen bewaren. Opgelucht Op de proef In de deelstaten Nedersaksen. Hes sen en Saarland zullen de liberalen zwaar op de proef worden gesteld, als de christendemocraten op gunstige voorwaarden regeringssa menwerking aanbieden. In Neder saksen en Saarland, waar de chris ten-democraten zonder meerder heid regeren, heeft men deze initia tieven laten rusten tot na Bondsdagverkiezingen. In Hessen is het al lang geen koek en ei meer tussen de sociaal democratische en liberale partners. En zelfs nu premier Osswald van het Schmidt was in de verkiezingsnacht wel opgelucht, omdat de vrees, dat de coalitie haar meerderheid toch nog zou kwijtraken, tenslotte onno dig bleek te zijn geweest. Maar de politieke strijd is met de verkiezin gen van zondag niet geëindigd. Wat gelaten verliet kanselier Schmidt als laatste het..Bundeskanzler- ambt". zijn residentie Winnaar, maar eigenlijk verliezer. Nog niet helemaal zeker of hij in december, als de nieuwe Bondsdag bijeen komt. opnieuw kanselier zal worden. Want Kohl gaat nu alles in het werk stellen om al6 vertegenwoordiger van verreweg de grootste partij in de Bondsdag, door president Walter Scheel als nieuwe kanselier voorge dragen te worden. NEW DELHI (AFP, UPI) In de Indiase hoofdstad New Delhi is gisteren het proces begonnen tegen George Ferandes, voorzitter van de socialistische partij, en 24 van zijn medestanders. Kort na de zitting kregen de vele belangstellenden in de rechtszaal een felle aanklacht van Femandes te horen tegen de regering van Indira Gandhi. Hij noemde India een politiestaat en klaagde over de slechte behandeling, die hij en zijn medegevangenen hadden ondergaan. Amerikanen verweten dat zij er zelf maanden over doen im een president te kiezen, maar Rhodesië een leider willen opdringen. Hij doelde daarbij duidelijk op zijn rivaal Nkomo. Moezorewa heeft laten weten dat hij niet zal overleggen met 6f de Britse of de Amerikaanse onderminister voor Afrikaanse zaken. Rowlands heeft gisteren wel een gesprek gehad met Ian Smith, dat hij na afloop nietszeggend kenmerkte als „opbou wend". Later, zo zegde hij toe, zou een verklaring worden uitgegeven. Inmiddels schreef de Rhodesian Herald gisteren dat jonge guerrilla strijders bij een overval op een dorp in het noordoosten van Rhodesië, zestien mensen onder wie negen kin deren hebben vermoord. De guerril lastrijders zouden de bewoners van het dorp Nakiwa hebben verweten dat zij de guerrilla niet steunen. Toen zij het dorp onder mortiervuur namen zouden een onderwijzer en vijftien andere dorpelingen zijn gedood. Femandes en de zijnen worden be schuldigd van samenzwering tegen de staat Zij zouden plannen hebben gehad om met geweld een einde te maken aan het bewind van premier Gandhi Volgens Femandes is de aanklacht van a tot z verzonnen. Bij het betreden van de rechtszaal waren de gevangenen geboeid. In zijn verklaring beschuldigde Fer- nandes de politie ervan dat zij hem en zijn medebeklaagden lichamelijk en geestelijk had gemarteld. Hij trad niet in bijzonderheden. Hij hekelde het boeien van „politieke gevange nen" als een maatregel zonder prece dent en zei: „Het is gedaan om ons te vernederen." Volgens Femandes heeft de politie tijdens zijn voorarrest contact met advocaten niet toegestaan. „De ge vangenisdirecteur gaf de brieven aan onze advocaten niet door en zij kregen nul op het request bij de tien keer dat zij in de afgelopen drie maanden contact met ons hebben willen opnemen", aldus de socialis tenleider. Een verdediger zei dat hij maar één keer bij Femandes en zijn medebeklaagden was toegelaten, en wel op 21 september. „Het komt er op neer dat ik vrijwel van de buitenwereld ben afgesloten geweest", zei Femandes. en zijn ge boeide handen naar de rechter op heffend. voegde hij hieraan toe: „De ze ketenen zijn de ketenen van de dictatuur waarin dit land is gestort." Volgens hem heeft een van de be schuldigden. het socialistische parle mentslid Vikram Sjah. In voorarrest een hartaanval gehad en is daarvoor niet behandeld zoals nodig zou zijn geweest. Naar Sjah wijzende zei Femandes tegen rechter Mohammed SJamin: „Ze (de politie) hebben zelfs hem in de boeien geslagen." Hij zinspeelde hiermee op de bepaling dat leden van het parlement niet geboeid mo gen worden. Rechter Sjamin gaf onmiddellijk opdracht tot het verwijderen van Sjahs boeien. Femandes verzocht hem een opdracht in deze zin in het geval van alle beklaagden te geven en ook voorschriften te geven voor contact met advocaten en beter eten. De rechter zal zich hierover op 8 oktober uitspreken. Intussen stond hij Femandes een privégesprek van een uur in zijn raadkamer met een advocaat toe. ADVERTENTIE In onze showroom vindt u wat u zoekt! voor 'n badkamer, douche of toilet nieuwe s 'n Vihamij Buttinger showroom vindt u op het volgende adres: Arnhem. Brunmgweg 2. 085 - 62 91 62 Besl, Kanaaldi|k 11 04998 - 46 11 Groningen. Antillenslraa» 7, 050 - 77 12 26. Harderwijk. Burg de Mee$ter»traat 9. 03410 - 1 35 44 Leeuwarden. Zwelteslraal 15. 05100 - 3 13 21 Nijmegen. Graafseweg 104. 080 - 22 79 79 Rolterdam/Capelle, Adm Heltrichweg 4. Capella a/d IJssel. 010 50 88 11 Sasaenheim. Wasbeekerlaan 59. 02522 - 1 90 10 Zwolle. Marsweg 47. 05200 - 7 15 15 Geopend op werkdagen, behalve zaterdag, van 09 00 lot 17 30 uur Di en do lol 21.00 uur Leeuwarden di en vr lot 21.00 uur. Kijken, kost bij ons niets. Levering en installatie door uw eigen installateur. Frans initiatief loopt vast BEIROET, PARIJS (UPI, Reuter) De Franse regering is bereid een vredesconferentie te organiseren om een einde te maken aan de burgeroorlog in Libanon. De kans dat zo'n conferentie er komt is echter erg klein, omdat de militante christelijke groeperingen ln Libanon er tegen zijn. door J.den Boef toneel is verdwenen, is het de vraag of de samenwerking tussen SPD en FDP nog lang kan duren. En dari is er de Bondsdag nog. waar in de christen democraten al een flinke meerderheid hadden. De raad kan toestemming weigeren aan door de Bondsdag aangenomen wetsvoorstellen, zij het niet alle. Kanselier Schmidt heeft al laten we ten. dat wetsvoorstellen in de toe komst zodanig geredigeerd zullen worden, dat zij grondwettelijk ge zien geen toestemming van de Bondsraad nodig hebben Of dat zal lukken, is aan grote twijfel onderhe vig. Schmidt zal de oplossing van problemen die niet buiten de Bondsraad om geregeld kunnen worden, moeten uitstellen. Dat kan hij niet onbeperkt doen De bereidheid van Frankrijk om een actieve rol te gaan spelen bij pogin gen om het bloedige conflict in Liba non op te lossen kon gisteren worden opgemaakt uit verklaringen van re geringsfunctionarissen ln Parijs. De leider van de linksae krachten ln Libanon. Kamal Joemblatt. is mo menteel ln Frankrijk. Hij is voor stander van een Frans Initiatief in Libanon. Gisteren had Joemblatt daarover een gesprek met de Franse communistenleider George Marchals. Franse regeringsfunctionarissen zel den gisteren dat Frankrijk langs di plomatieke weg onderzoekt welke mogelijkheden er zijn voor een vre desconferentie. Overigens worden er voorlopig geen grote stappen van Frankrijk verwacht, omdat presi dent Glscard en minister van buiten landse zaken De Guirinaud deze week ln het buitenland zijn. Zij bren gen een officieel bezoek aan Iran. „Verspilde tijd" In Libanon zelf maakte rechtse lei ders gisteren duidelijk niet veel te zien in een vredesconferentie ln rrankrtjk. Camiile Chamoen, leider van de nationalistische partij, zei dat dergelijke besprekingen „verspilde tijd" zouden zijn. De taianglstlsche leider Pierre Gemayal zei dat er niet kon worden gesproken over zijn ei sen dat de Palestijnse troepen zich geheel moeten terug trekken. HIJ zei dat zijn groepering vast besloten ls om iedere centimeter grond van Li banon „te bevrijden" De falangisten (in Libanon ook wel aangeduid als christenen) worden daarin volledig gesteund door Syrië. De Syrische regering moet ook niets hebben van een vredesconferentie ln Libanon. Dat bleek onder meer uit een hoofd artikel in het officiële Syrische dagblad Al Thawra Daarin werd zondag gezegd dat Egypte en Irak zo'n Parijse vredesconferentie willen om zelf meer Invloed te kunnen ver werven ln Libanon. Dat zou dan ten koste gaan van 8yrtë. Enkele christelijke Llbanezen, die net waren teruggekeerd uit de Sy rische hoofdstad Damascus, vertel den dat Syrië momenteel probeert uit te vinden wat er aan de conferen tietafel te winnen zou zijn. Als dat te weinig blijkt te zijn zal binnen enke le dagen „de militaire oplossing wor den hervat", aldus deze bronnen. Daarmee wordt dan bedoeld dat Sy rië met geweld zal proberen het Pa- lestijnsr verzet ln Libanon te breken. Wreedheden De vertegenwoordiger van de Ara bische Liga in Libanon, Hassan Al Kholl, beschuldigde de 8yrtsche en falanglstlsche troepen gisteren van moordpartijen, ontvoeringen en ..zinloze wreedheden De rechtse en Syrische troepen zouden zich vorige week aan de buregerbevolklng heb ben vergrepen na hun succesvolle offensief tegen de Palestijnen, ln het bergland ten oosten van de Libanese hoofdstad. Maandag werd er ook weer gevochten ln Libanon. In de buitenwijken van Beiroet werd ma chinegeweervuur uitgewisseld. Ook werd er van belde kanten van de bestandslijn enkele malen met mor tieren geschoten. De belangrijker fronten ten oosten en ten zuiden van Beiroet bleven echter rustig. PARIJS (Reuter) De Franse rege ring zwijgt de gaullistische oud premier Jacques Chirac dood en wei gert in te gaan op zijn voorstel voor een anti-links monsterverbond on der zijn leiding. De gaullisten, die sinds de dood van Charles de Oauile een leider ontberen, steunen de ex- premier in zijn kruistocht en juich ten hem zondag tijdens een politieke bijeenkomst luidkeels toe. Chirac wil zichzelf aan het hoofd stellen van een „volksbeweging" om Frankrijk uit de diepte te halen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 7