'Casino moet weg uit «foor van sensatie' dichtbij „Gezellig even een gokje wagen in Zandvoort de held uit het hazenboekje Commentaar Orkesten bestel (1) Orkesten-bestel (2) Regering geeft nog geen oordeel over ontwerp abortus prestatie filmactrice sportief weerrapporten l.l operaster repetitor het weer Onweer VRIJDAG 1 OKTOBER 1976 BINNENLAND TROUW/KWARTET 5 Grote borden op de invalswegen naar Zandvoort maken de voorbijgangers opmerkzaam op de vestiging van het eerste legale Nederlandse casino. onder redactie van loes smi Vooruitlopend op de verschijning van de Nota Orkestenbestel aan het eind van dit jaar, heeft minister Van Doorn de Nederlandse beroepsor kesten al flink tegen zich in het harnas gejaagd met het bekendma ken van enkele bezuinigingsmaatre gelen. Te verwachten was dat door de betrokkenen tegen elke bezuini gingsmaatregel geprotesteerd zou worden, ook wanneer die, met rede nen omkleed, als noodzakelijk en wellicht zelf als middel tot verbete ring van het landelijke muziekaan bod gepresenteerd zou worden. De op zijn zachtst gezegd onelegan te manier waarop de minister de overheids-geldkraan voor het Ne derlands Kamerorkest heeft dichtge draaid, waardoor dit orkest zal moe ten ophouden te bestaan, doet het ergste verwachten van de bezuini gingsmaatregelen die de Neder landse orkestwereld straks opgelegd zullen krijgen. Ook daarvan is uit brieven die de minister aan vakbonden en orkesten heeft geschreven al een en ander bekend geworden. De samenwer kingsverbanden in vijf regio's die daarin worden voorgesteld, kunnen dan misschien in een enkel geval tot een voordeliger en doeltreffender functioneren leiden, men kan te recht vrezen dat daarvan in de mees te gevallen in de praktijk weinig terecht zal komen. Het is namelijk zeer de vraag of de daaruit voortvloeiende meerdere verplaatsingskosten van zowel per soneel als materieel - om maar een onderdeel te noemen - de te ver wachten bezuinigingen niet groten deels teniet zullen doen. Voor een van de argumenten die de minister ter rechtvaardiging van zijn saneringsplannen gebruikt, is wel wat te zeggen. Hij meent namelijk dat het repertoire van de meeste beroepsorkesten in hoofdzaak uit klassieke en romantische muziek be staat. En hij verwacht waarschijnlijk dat door bezuinigingen op het uit voerende apparaat meer geld be schikbaar kan worden gesteld voor het laten schrijven van nieuwe com posities. Een op zichzelf loffelijk streven. Men mag daarbij echter niet verge ten, dat de laatste jaren in toene mende mate door de grote orkesten in het westen des lands nieuwe wer ken zowel van Nederlandse als van buitenlandse componisten worden uitgevoerd. En dat die muziek op een bepaald (klein) deel van het publiek is gericht, en daarbij ook wel aanslaat. Daartegenover staat, dat orkesten die minder eigentijdse en meer klas siek en romantische muziek spelen, een zeer bepaalde en belangrijke functie vervullen voor een publiek voor wie ook dié muziek nieuw is. Het zou een betreurenswaardige be snoeiing betekenen van de opvoed kundige taak die de orkestinstellin gen ook en vooral ten opzichte van het jongere publiek vervullen, wan neer in deze vorm van muziekaan bod om vooralsnog niet goed gear gumenteerde redenen van bezuini ging, het mes werd gezet. Het is te hopen, en te verwachten, dat de volledige Nota Orkestenbe stel straks genuanceerd zal blijken te zijn dan minister Van Doorn thans met zijn onrustzaaiende wijze van vooruitlopen daarop doet vrezen. Van onze parlementsredactie DEN HAAG De regering geeft geen oordeel over het woensdag in de Twrede Kamer aangenomen PvdA-WD wetsontwerp over abor tus, zolang dit ontwerp de Eerste Kamer niet gepasseerd is. Noch het PvdA-WD ontwerp, noch dat van KVP-AR is tot nog toe besproken in de ministerraad. Premier Den Uyl deelde dit gisteren in de Kamer mee in antwoord op vragen van de WD kamerleden Wiegel en Kappeyne van de Coppel- lo. Den Uyl ontkende dat er tussen zijn verklaringen en die van mi nister Van Agt tegenstrijdigheden zouden zijn. Hij bevestigde dat Van Agt namens het kabinet sprak toen deze zei „dat alleen een regeling waarin in voldoende mate de be scherming van het ongeboren leven tot uiting komt, het verdient tot wet verheven te worden". „Dit is een maatstaf op grond waar van je tot verschillende conclusies over een abortuswetsontwerp kan komen. Het is," zo benadrukte de premier, „een van de maatstaven aan de hand waarvan het kabinet een abortuswetsontwerp zal be kijken". De premier verschafte geen klaar heid over de vraag in hoeverre de minister van justitie op grond van de kabinetsafspraken eventueel ver plicht is zijn handtekening te zetten onder een aangenomen abortus wetsvoorstel. Bij de beslissing van het kabinet zullen de conclusies van kabinetsformateur Burger, maar ook de ontwikkelingen daarna (de samenwerking tussen PvdA en WD) betrokken worden, aldus drs Den Uyl. door Leo Kleyn ZANDVOORT Hoewel Ne derlands eerste legale casino,' ondergebracht in Hotel Bou- wes aan het Badhuisplein in Zandvoort, werkgelegenheid biedt aan 180 mannen en vrou wen, zal de mininister van soci ale zaken, drs J. Boersma, zich hoogstwaarschijnlijk niet on der de genodigden bevinden, wanneer vanavond de staatsse cretaris van economische za ken, drs Th. M. Hazekamp, de speeltafels officieel in gebruik stelt. 'In een casino zul je mij niet aantreffen', vertrouwde hij onlangs Bibeb van Vrij Neder land toe. 'Verdoemde kapitalis tische instellingen', voegde hij eraan toe. De directeur van de Nationale stich ting casinospelen, de heer N. J. M. de Rooij, heeft de minister die uit spraak niet in dank afgenomen. Wel bespraakt zet hij uiteen dat er op casino's in het algemeen en het Zandvoortse in het bijzonder niets is aan te merken: het zijn gewoon be drijven die de al dan niet uit het -buitenland afkomstige bezoeker wat verstrooiing willen bieden. De Rooij ziet, er werkelijk geen centje kwaad in. Natuurlijk kan een bezoek aan een casino je geld kosten, maar waar raak je nu geen geld kwijt als je je laat amuseren? Het zijn de romantische verhalen, zoals De Rooij ze noemt, van Dosto- jewski en over Monte Carlo die de casino's een slechte naam hebben bezorgd. Vaak worden ze in één adem genoemd met gangsters en zelfmoordenaars. Had ook Boersma het in Vrij Nederland niet over 'de Maffia' en 'het gevaar dat hele gezin sinkomens zullen worden ver speeld?' Alvorens zulke woorden in de mond te nemen, vindt De Rooij, had de minister de gang van zaken in het Zandvoortse casino moeten af wachten. Afgaande op de schildering die De Rooij daarvan geeft, zal er voor wat voor uitspattingen dan ook volstrekt geen plaats zijn. Het casino wordt het keurigste etablissement van Ne derland, de glanzendste parel aan de kroon van de nationale amuse mentsindustrie. De bezoekers zullen niet alleen worden geregistreerd, maar ook bij'hun doen en laten aan de speeltafels nauwlettend in het oog worden gehouden. Wie kwaad wil, of zelfs maar naar een kwaad als verslaving neigt, kan zijn heil beter elders zoeken. „Wij zullen", zegt De Rooij, „in het casino zeer verantwoord te werk gaan. Zo zullen we ook proberen zicht te houden op het spelgedrag van de mensen. Wij willen niet dat er mensen verslaafd raken. Het casino moet weg uit het sfeertje van de sensatie. Het is gewoon een vorm van amusement, vertier, ontspan ning. Je moet er even gezellig een gokje kunnen gaan wagen". In samenwerking met het NIPO zul len ook zogeheten appreciatietests worden gehouden. Daarbij zal onder meer worden nagegaan wat de be weegredenen zijn van hen die het casino wensen te mijden. „Principië le en godsdienstige redenen zullen we respecteren", zegt De Rooij, alsof dat niet vanzelf spreekt. Overigens weet hij al dat het aantal principiële tegehstanders van een casino 'niet zeer groot' is. De vele brieven die hij zegt te ontvangen, waren louter ad hesiebetuigingen. Wat De Rooij een principiële te genstander als minister Boersma met name verwijt, is de veronachtza ming van het feit dat het parlement zijn zegen aan de casino's heeft gege ven. Het ging akkoord met een wetswijziging, waartoe de Tweede- Kamerleden mr. A. Geurtsen (WD) en dr TH. E. E. van Schaik (KVP) het initiatief hadden genomen. Met een op 1 maart 1975 in werking getreden wijziging van de wet op de kansspe len werd voor de casino's het licht op groen gezet. Bij de parlementaire behandeling van de wetswijziging zorgde een amendement van het Tweede- Kamerlid voor de PvdA mevrouw Ineke Haas-Berger ervoor, dat de opbrengsten van de casinospelen niet voor toeristische doeleinden worden aangewend, zoals de initia tiefnemers hadden gewild, maar in de schatkist komen. Met de uitvoe ring van de bepalingen inzake de casinospelen werd de Raad van de casinospelen belast. Dit permanent adviesorgaan voor de ministers van justitie en van economische zaken staat onder voorzitterschap van oud- Tweede-Kamer-voorzitter mr F. J. F. M. van Thiel. Van overheidswege is bepaald welke casinospelen beoefend mogen wor den. Blijkens een zogenoemde orga nisatiebeschikking van de staatsse cretarissen van justitie en van eco nomische zaken zijn dat: roulette, baccara-chemin de fer, black jack. en „de nader als zodanig door de ministers aangewezen spelen". In Zandvoort zullen voorlopig slechts roulette en black jack worden ge speeld. Baccara staat om belasting technische redenen nog niet op het programma. Roulette wordt gespeeld aan een draaischijf, waarop afwisselend en rood en zwart de nummers 0 tot en met 36 staan. Binnen voorgeschre ven minima en maxima zijn er ver schillende inzetmogelijkheen. Het spel wordt gespeeld onder leiding van een (Gediplomeerde) croupier, die behulpzaam is bij het inzetten, de gewonnen nummers afroept, de verloren inzetten inneemt en de win naars uitbetaalt. Als gereedschap bij zijn werk gebruikt hij een hark. Aan zijn Franse benaming is hij het ver plicht zich van het Frans te bedie nen. „Faites vos jeux" toept hij als het spel begint, en „Rien ne va plus" als het afgelopen is. Behalve bij roulette („de onbetwiste koningin der kansspelen", volgens een door de stichting uitgegeven handleiding) treedt de croupier ook op als spelleider bij het kaartspel black jack. Hierbij gaat het, zo leert de stichting ons, om „een vorm van „eenentwintigen" maar met aanzien lijk betere kansen voor de speler". Wie voor net eerst het casino be zoekt, wordt desgewenst in de gehei men van beide kansspelen ingewijd. Ze lijken erg ingewikkeld, maar vol gens De Rooij is iemand „met een normaal stel hersenen" na een uur onderricht in staat mee te spelen. De adspirant-bezoekers krijgen van De Rooij ook nog de goede raad mee „vooral niet meer geld op zak te steken dan je die avond kunt be steden". Dagtrips Het casino hoopt behalve buitenlan ders ook klanten uit Nederland te zullen trekken. De Rooij schat dat zestig procent van de bezoekers uit Nederland afkomstig zal zijn, 25 pro cent uit België, Duitsland en Frank rijk, en vijftien procent uit verre landen als de Verenigde Staten en Japan. Vanuit de grote hotels in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Leiden zullen dagelijks trips naar het Zandvoortse casino worden geor ganiseerd. Ook KLM en dochter NLM staan al met draaiende moto ren te wachten. Bij de inrichting van het casino zijn kosten noch moeiten gespaard om het degenen die „even gezellig een gokje gaan wagen" naar de zin te maken. De Rooij wordt bijkans ly risch als hij het interieur van de speelzaal met twaalf roulettetafels en vier tafels voor black jack be schrijft. De stichting heeft zich daar bij dan ook laten adviseren door ergonomen, lieden die precies uit dokteren in welke omgeving je je het lekkerst voelt. Anders dan in het buitenland zijn in Nederland ook de inwoners van de plaats van vestiging van het casino welkom. Niemand die ouder is dan 18 jaar, een dag-, week- of maandkaart van resp. 5, 15 of 30 gulden koopt, fatsoenlijk gekleed is en zich niet misdraagt, wordt de toe gang geweigerd. „Het wordt geen eli taire club", zegt De Rooij. „Natuur lijk speelt het gebeuren zich wel op een bepaald niveau af. Maar in het beginsel is het casino er voor ieder een' ..Jan. toat is dat voor een let- ter?/Vraagt de Meester na drie dagen/Jan is lief. maar dom; waarom moeVMeesler juist aan hem dit vragen?" ..Domoor! roept de hazenmeester- Niets geleerd en dom geboren- !/Tot je straf blijf jij hier han gen/Drie kwartier aan beide ooren". ..Frits, die nu een and're vraag krijgt./Js niet dom. maar erg bru- taalt/Aan één oor wordt hij ge hangen,/Wringt en spartelt als. een aal. Het is dan nog wel geen kinder boekenweek. maar deze couplet jes komen wel uit een kinder boekje. Het is nog wel geen die rendag. maar dit kinderboekje gaat wel over dieren. En met die rendag en kinderboekenweek zo dicht voor de deur kunnen we het er best alvast over hebben. Het zal trouwens in de kinderboeken week nergens te krijgen zijn ..Het Hazenboekje". door L. Leembrug gen. is uit een kast tevoorschijn gekomen van iemand die het zelf als kind in de begin van de jaren dertig heeft gekregen. Het was de tweede druk. wat doet vermoeden dat Van Goor Zonen. Den Haag. het al ergens aan het eind van de jaren twinig moet hebben uitge geven. In het Hazenboekje, ter grootte van een zakagenda, beleeft het hazenjongetje Frits allerlei avon turen op de hazenschool met een kwaadaardige bovenmeester. L. Leembruggen schreef het op zijn tiende jaar en vermoedelijk vond hij het zelf ook niet fijn op school. Ter verontschuldiging rijmt hij als inleiding: ..Mocht 't verhaal van deze hazen Iemand eens wel licht verbazen/Tien jaar was ik denk daaraan Toen dit boekje is ontstaan". Dat is dan ook wel te merken Het Hazenboekje is geen kost die kinderen vandaag de dag nog zou worden voorgezet, en het haeenschooltje geen peda gogische instelling waar minister Van Kemenade gelukkig mee zou zijn geweest. Het oliedomme haasje Jan rooit het nog wel. maar Frits die van zich af weet te bijten, krijgt de ene straf na de anderehij wordt in het speelkwartier opgesloten, maar ontsnapt en krijgt het dan met het zeer antieke schoolhoofd aan de stok. Letterlijk, want Meester rent. zwaaiend met zijn wandelstok, achter hem aan. Het arme dier weet hijgend de toilet ten te bereiken, waar het zich insluit en van angst en moeheid in de w c.-pot in slaap valt. En als schoonmaakster Mie er dan toe vallig gebruik van moet maken, heb je de poppen weer aan hel dansen, want Mie verklikt alles en Fritsje wordt opnieuw hardpo- tig afgestraft. Daarop volgt dit couplet: ..Aan den schandpaal vastgebondcnZit de arme Frits en weent;/Is die straf niet tê wree daardig?/'t Was toch niet zóó erg gemeend. Enfin.-Frits weet de school te ontvluchten en komt via de lappenmand uan een laken koopman in het paleis van de hazenkoning terecht, waar hij de hand vraagt en krijgt van de prinses. En als hij eenmaal zelf koning is. komt de bovenmeester nog een keer voorbij, oud en boos. maar nu machteloos. Frits is als held geëindigd, welis waar van een verhaaltje, maar ook in de werkelijkheid zijn er nog steeds dieren die op een of andere manier opvallen Met die rendag maandagin het vooruit zicht noemen wc hieronder een paar van de vele honden, poezen, vogels en andere dieren die de afgelopen maanden de dagbla den haalden. Een krielkip in het Friese Hauler- wijk heeft de prestatie van haar leventje geleverd: ze heeft een heuse torenvalk uitgebroed De baas van de „moeder" de kleu ter zal haar overigens wel gauw boven de kam groeien had het ei nietsvermoedend meegenomen uit een nest. dat bij het kappen van een boom tevoorschijn was gekomen. Een dikbewold schaap is dit jaar als hoofdrolspeler opgetreden in een reclamefilm voor wol. Ver» baasde Londenaren wreven hun ogen uit. toen de zuiver wollen actrice uit en station van de on dergrondse de drukke straten van Londens West End in stapte, alsof het de gewoonste zaak van de wereld yvas. In Middelburg heeft een nogal hulpeloos Nederlands elftal een poosje op een manege gelogeerd. Een schaduw-elftal van biggetjes, want in april, op de zondag van de voetbalwedstrijd N ede r land- België, werden op die manege elf hangbuikzwijntjes geboren, tij dens de wedstrijd nog wel. Na tuurlijk kregen ze toen de namen van de Oranjeverdedigers. Amsterdam half bew 20 0 De Bilt zw bew. 21 0 Deelen mist 20 0 Eelde half bew 16 0 Eindhoven half bew 20 0 Den Helder half bew IS 0 Luchth Rtd mist 20 0 Twente zw bew 19 1 Vllsslngen zw bew 19 0 Zd Limburg half bew 20 0 Aberdeen mist 13 0 Athene onbew Barcelona zw be* 25 0 Berlijn geh bew 13 1 Bordeaux regen 1» 4 Brussel zw bew 21 0 Frankfort zw bew 19 0 Oenave geh bew. 19 0 Helsinki onbew 7 0 Innsbrueck licht bew 20 0 Kopenhagen licht bew 11 0 Lissabon licht bew 22 1 Locarno half bew. 22 0 Londen regen 16 1 Luxemburg zw bew 19 0 Madrid geh bew 18 Malaga regenbul 26 02 Mallorca half bew 25 0 Muenchcn licht bew 17 0 Nice zw bew 21 0 Oslo licht bew. 9 0 Parijs regen 21 03 Rome licht bew. 26 0 Spilt zw bew 24 02 Stockholm onbew 10 0 Wenen zw bew 16 2 Zuench zw bew 17 0 Islanboel onbew 23 0 Las Pa lm as half bew 26 0 New Vork regenbui Tel Aviv onbew 27 0 Tunis half bew 31 0 Hoogwater zaterdag 2 oktober Vltssingen 6 46 21 35 Haringvlielslufecen 9 01-21 45 Rotter dam 10 49 23 S3 Sehcveningen 10 02 22 45 IJ muiden 10 51 23 34 Den Helder 1 21-13 43 Har linicen 341 16 14. Delfzijl 6 02 1901 DE Tekeningen, bij voorkeur in liggend formaat, sturen aan: Trouw, jury politieke prent, Postbus 859, Amsterdam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbon. VAN EEN LEZER- - De. Stuu/einde krrcht »m hét wieuw6 duitslrno Hier is Frits uit het Hazenboekje eindelijk uit de narigheid: hij vraagt en krijgt de hand van de prinses. Een echte operaster was er ook. Wilson, een kruising tussen een bouvier en een Belgische herder, was een van de sterren in „Mice and men", die tijdens het Holland Festival in Scheveningen in pre mière ging. Wilsons rol hield in, dat hij twintig minuten roerloos op het podium moest liggen om zich vervolgens (achter het to neel) gewillig te laten „vermoor den". Nu Wilson niet acteert, woont hij gewoon bij zijn baas in Den Haag. Peertje, de parkiet van Yvonne Keuls, voelde zich op en top de repetitor van het schoolgaande deel van het gezin. Als een van de kinderen Keuls Duitse rijtjes zat te leren, leerde Peertje mee. „An. auf. hinter, neben, in, über. unter, vor und zwischen, schudde hij zonder meer uit zijn vleugels, en voor durch, für, ohne. um. bis, gegen, entlang, had hij slechts een smalend lachje over", schreef zijn vrouwtje. Maar ook als er schoolboeken op tafel kwamen die niets met Duits te maken had den. dreunde Peertje de rijtjes op. Hij wist van geen ophouden, tot zijn dood aan toe. Van onze weerkundige medewerker Wellicht zijn er mensen onder onze lezers die het Friese Tjeukemeer bevaren hebben of er over de weg dwars door heen gereden zijn. Bij een licht windje is het er best zeilen, maar het kan er ook spoken. Het aantal verdrin- kingsgevallen over de vooraf gaande decennia is niet ge ring. Woensdagavond heeft het er ook gespookt, maar op een andere manier. Het nood weer. dat zich eerder op de dag in midden-Nederland had voorgedaan (Amersfoort 12 millimeter) kreeg daar een vervolg. Volgens een zegsman van de politie in Joure werd het meer constant verlicht door bliksems waaronder veel ver ticale. Een patrouille van de groep Haskerland, had vol gens de Leeuwarder Courant een uur nodig gehad om Lerrt- mer te bereiken. Daar vielen af en toe hagelstenen als dui veneieren. terwijl onze mede werker in het centrum van Lemmer 36 mm regenwater in 20 minuten tijd opving. De riolen konden een dergelijke intensiteit lang niet aan. La ger gelegen straten kwamen blank te staan. Ook nu weer was dit onweerscomplex, dat al om 19 uur door de Engelse pijlstations boven zuid- Friesland was gelocaliseerd. bijzonder plaatselijk. In Kou- dum (Gaasterland) vielgeen regen, in Gorredijk maar 2 mm. Oude inwoners van Lemmer konden zich niet een dergelijk noodweer herinne ren. Nu laten bejaarde geheu gens weieens een steek val len, maar het is wel zo. om vandaag eens wat langer in Friesland te verblijven, dat hier de laatste zomers vrijwel geen zwaar onweer van enige uitgebreidheid meer is ge weest. De laatste keer dat Donar hevig te keer ging was in het begin van de jaren vijf tig. Het aantal bliksmontla- dingen was bijvoorbeeld in juli 1952 bijzonder groot. De Friese.zuidwesthoek kreeg in de jaren vijftig ook nog we ieens een „Ostgewitter": een uit Drente binenzeilende bui. die zich op het warmst van de dag in het Zuidwestfriese me rengebied enorm versterkte. In de jaren dertig gebeurde het enkele zomers achtereen dat speciaal Friesland kind van de onweerrekening was. In een plaats als Makkinga in de zuidoosthoek kwamen zo veel inslaggevallen voor. dat een groot aantal boerderijen en woningen van bliksema fleiders werd voorzien. Dat valt nu nog op. Sommige spraken van ijzeroer In de bodem dat de bliksem zou aantrekken, maar deskundi gen van het KNMI verzeker den dat die voorkeur van on weer voor Friesland min of meer op een toevallige luchtdrukverdeling berustte en dat in vrijwel alle gevallen het koele zeewater de zaak erger gemaakt had door de warme lucht te pesten en de hoogte in te jagen. Hieruit ziet men dat vooral in de kustprovincies wat dit be treft speciale effecten moge lijk zijn. Je kuntzo'n verhaal trouwens ook gemakkelijk ophangen over Noord- en Zuid-Holland en niet in het minst Zeeland. Een in de jaren zestig door de groep Woensdrecht verricht onder zoek wees uit dat de volksverhalen over buienba- nen niet geheel op fantasie en verbeelding berusten Er konden in zuidwest- Nederland Verschillende tra- cé's worden aangetoond. Om deze bijdrage nog even een nat besluit te geven moe ten we naar het buitenland Lacarno ving namelijk in 24 uur: 155 mm water op en daar is ons vlakke landje de laatste dagen bij lange na niet aan toegekomen. Wel is er vadaag en morgen ook nog kans op een bui mede door een opdringerige Blscayestc- ring die over Noord- Frankrijk is aangekomen. Gisteravond meldde Brest 9 mm regen. Rostrenen.wat meer naar het oosten: 18 mm. Boulogne gaf onweer om ze ven uur en Toulon en Toulou se registreerden een zomerse temperatuur van 25 graden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 5