Plan Van Doorn om
orkesten te saneren
lokt fel protest uit
Grandioos klavierspel
van Vladimir Ashkenazy
Mode van Frank Govers:
Hollandse folklore en
Italiaanse renaissance
Nederlands Kamerorkest .geschokt' over opheffing
Jniecollecte: ruim
00 projecten in
Jle werelddelen
Goede regeling en
voor afvloeiing
afvloeiing
van dertig musici
Gitarist John Williams, gratie bij kaarslicht
Geen keiharde
toezegging aan
vakbeweging
Nieuwe puzzelmarathon met formidabele prijzen
rElke week Libelle thuis? Ij
WDERDAG 30 SEPTEMBER 1976
TROUW/KWARTET 15
q-p
in een verslaggeijver
«STERDAM Het plan van
[nister Van Doorn om de Ne-
ilandse orkesten te saneren
als gevolg daarvan het Ne-
rlands Kamerorkest op te
(fen, heeft geleid tot felle
otesten vanuit de orkestwer-
1 Het Nederlands Kaeror-
ist toonde zich gisteren te
er „geschokt en teleurge-
an een medewerker
AMSTERDAM De christelijke
cholen kunnen dit jaar voor het
erst kiezen uit ruim 400 projecten
li alle werelddelen. De jaarlijkse
Iniecollecte die dit jaar van 4 tot 10
ktober wordt gehouden, wil onder
et motto „Kom op!" ruim twee
liljoen gulden bijeen brengen voor
cholen, internaten, weeshuizen,
hristelijke lectuur en dergelijke,
ooral in de ontwikkelingslanden.
)mdat de actie-voerende scholen in
ns land graag een eigen (deel-
roject willen kiezen, heeft men de
leine honderd projecten verdeeld
n aansprekende delen. En omdat
hen daarbij zoveel mogelijk infor-
natie en documentatie wil hebben,
leeft Sipke van der Land bij elk
>roject een beschijving geschreven,
odat er een boekje van meer dan
ïonderd bladzijden is ontstaan,
waar men zijn keus uit kan maken.
Opmerkelijk veel aandacht krijgt
iet onderwijs van de Waldenzen in
talië, waar men met grote proble-
nen kampt. Verder wil men de uit-
ave van lesboekjes voor bijbels on-
ierwijs mogelijk maken in Italië,
Jpanje, Brazilië en Oost-Afrika.
fuist het godsdienstonderwijs blijkt
iltijd een sluitpost op de begroting
,e vormen, waardoor het niet aan de
verwachtingen kan beantwoorden
n Indonesië en Afrika zullen ook
talrijke scholen van nieuwe leermid-
lelen en/of meubilair worden voor-
hen. Daarnaast krijgen de vernieu
wing van het onderwijs en de oplei
ding van onderwijs-kader veel aan
dacht. Alle inlichtingen (en de gratis
projectenlijst) zijn verkrijgbaar bij
de secretaresse van de Unie „School
en Evangelie", mevrouw W. M. Rid-
derbos-de Rooij, Van Breestraat 14,
Amsterdam, tel. 020—724275.
Het gironummer is 515 ten name
van Unie „School en Evangelie".
Voorburg.
steld" over de mededeling van
de minister, dat het orkest niet
meer hoeft te rekenen op de
jaarlijkse rijkssubsidie van
twee miljoen gulden.
De algemene Nederlandse Or
ganisatie van uitvoerende
kunstenaars (Anouk) noemde
de ministeriële plannen „on
aanvaardbaar", terwijl volgens
de directie van het Amster
damse concertgebouw de mi
nister „omjuist en onvolledig"
geïnformeerd blijkt.
Uit brieven van Van »rn aan
bonden van orkesten blijkt,
dat de minister ervan uit
gaande dat in veel gevallen te
veel dezelfde soort muziek
wordt gespeeld op de subsi
dies aan Nederlandse orkesten
wil bezuinigen door ze in te
delen in vijf regio's: noord,
oost, zuid, midden en west. Een
en ander zou betekenen, dat de
orkesten samenwerkingsver
banden zullen moeten
aangaan.
Samenwerking
I.n het noorden zal het Noordelijk
Filharmonisch Orkest moeten sa
mengaan met het Frysk orkest,
waarbij het rijk de salariëring garan
deert van 136 musisi (2 x 68). In het
Oosten stelt Van Doorn zich een
samenwerkingsverband voor tussen
het Overijssels Philharmomsch Or
kest en het Gelders Orkest (2 x 68
musici). In de regio Zuid zou het
Brabants Orkest dienen samen te
werken met het Limburgs symfonie
orkest (2 x 69 musici). IN MÏDDEN-
-Nederland dient het Utrecht symfo
nie orkest volgens de minister samen
te werken met de daarvoor in aan
merking komende NOS-orkesten.
Hier garandeert het rijk de salarië
ring van 68 musici.In het westen
stelt de minister twee samenwer
kingsverbanden voor: één verband
tussen het concertgebouw orkest.
Het Residentie-orkest en het ZRot-
terdamse Philharmonisch Orkest
(gegarandeerd salaris voor 106, 95 en
95 musici) en een tweede westelijk
samenwerkingsverband tussen
Amsterdams Philharmonisch Or
kest, het Noordhollands Philharmo
nisch Orkest en het gewestelijk or
kest voor Zuid-Holland. Het rijk ga
randeert in dit laatste verband de
salarissen van 68. 68 en 40 musici.
Eigentijdse muziek
Voor zover met deze bundelingen
kostenbesparingen zijn beoogd ziet
men bij de verschillende orkesten
eerder een tegengesteld effect van de
te nemen maatregelen; onder andere
door stijgende reis- en transportkos
ten. Ook de opmerkingen in de mi
nisteriële. nota over het eenzijdig
functioneren van de orkest doordat
bij elk van hen het klassieke en
romantische repertoire overheer
send zou zijn, worden door de be
trokkenen weinig houtsnijdend ge
acht. Op enkele uitzonderingen na
hebben de pogingen die zijn gedaan
om in het repertoire meer eigentijdse
muziek op te nemen een ongunstige
invloed op de bezoekcijfers gehad.
Wil men het publiek met eigentijdse
muziek vertrouwd maken dan zou
den daar hogere subsidies tegenover
gesteld moeten worden omdat dat
meer geld aan voorbereiding kost en
minder opbrengt, zo redeneert men
bij de orkesten.
De bewindsman streeft naar een ge
lijk salaris voor alle orkestmusici.
Alleen de leden van het Rotterdams
Philharmonisch Orkest en het Con
certgebouw Orkest zouden resp. tien
en twintig procent meer mogen ver
dienen, aldus de minister. Voor het
Nederlands Kamerorkest ziet hij in
het nieuwe orkestbestel geen plaats
meer. Hij belooft een uitstekende
afvloeiingsregeling voor de dertig
musici en zeven stafleden van het
reeds 21-jarige Nederlands Kameror
kest.
Met alle kracht
Volgens plaatsvervangend eerste
concertmeester Piet Nijland is het
Nederlands Kamerorkest nooit op
de hoogte gebracht van de ministe
riële plannen. Hij betreurde dat en
vroeg zijn collega's in Nederland
„met alle kracht" te protesteren te
gen het voornemen van de minister.
De Anouk en de directeur van het
Concertgebouw, de heer Bevaart,
zeiden de indruk te hebben dat de
minister met de opheffing van het
Nederlands Kamerorkest een ..ge
makkelijk offer" wil brengen. Bij de
door Annemarie Lücker
AMSTERDAM Marken, Urk en Volendam staan model voor
de wijde pofbroeken, rokken en bloezende kielen van wollen
dekenstof die Frank Govers dit seizoen brengt. Grote bouquet-
ten aan weerszijde van de serre in de hoge donkergroen geschil
derde en met spiegels beklede kamer in zijn schitterend huis,
gaven de kleuren uit de collectie weer; paars, rood. blauw en
donkergroen. Zwart komt overal opduiken.
Een show van Govers is een sociale
Amsterdamse aangelegenheid die
niemand missen wil; de fantastische
kleren en het publieke gebeuren
staan garant voor een aantrekkelijk
modefestijn. Govers is een meester
In het versieren en borduren van
jassen en avondjurken. Waarschijn
lijk is dit de reden dat het grootste
deel van de collectie bestaat uit fees
telijke kleren.
Bijna geen jas of rok is zonder door
gestikte fluwelen en satijnen motie
ven. zonder band, pailletten en goud
galon. Met de kleuren en de dessins
speelt hij als geen ander.
Een vierdelig donkergroen'tourquoi-
se pak bestaat uit een geruite capu-
chonjas, een streepbroek en een ef
fen bolero, waaronder een bloes met
een kleiner ruitje zit. De bolero komt
vaker terug met fluwelen doorgestik
te patronen over effen fluweel ge
biesde dekenjassen. De bovenstuk
ken van de wijde vissersbroeken en
de rokken-zijn geplooid of half ge-
6mockt zoals bij Marker wollen
rokken.
De meeste rokken bestaan uit twee
verschillende lagen van taftzijde en
fluweel, en ook uit pastelkleurige
geplisseerde brokaat. Rechte tunie
ken worden gedragen met een ver
laagde dubbel omgeknoopte cein
tuur. in contrasterende kleuren,
ge nspireerd op de ..Parijse Japan
ners". Men moet wel een ragdun fi
guur hebben en lange benen om deze
op de heup gerichte mode zorgeloos
te kunnen dragen.
Het begrip middagjurk kennen we
nauwelijks meer. Govers heeft een
aantal bijzonder geraffineerde
exemplaren in de collectie zitten van
twee kleuren om het lijf vallende
crêpe de chine die op schouder en
heup aan elkaar worden geknoopt.
Bij de schitterende avondjurken,
stijf geborduurd in nuances van ef
fen donkere tinten, waant men zich
met een beetje fantasie op een bal
masqué in een Venetiaans dogenpa
leis.
Wijde gestreepte pofbroeken
met dekenwollen kielen van
Frank Govers. geïnspireerd op
Urker vissersbroeken.
Minister Van Doorn
opheffing van het Nederlands
Kamerorkest is Van Doorn namelijk
geen verantwoording schuldig aan
gemeenten en provinciale overhe
den. omdat dit orkest voor het over
grote deel alleen door het rijk wordt
betaald.
Contracten
Het Nederlands Kamerorkest met
zeven buitenlandse musici heeft
een vol programma tot en met juni
1978, terwijl voor de periode tot 1980
reeds contracten zijn gesloten met
verschillende gastdirigenten en so
listen.
Minister Van Doorn meent, dat par
lementaire behandeling van zijn
plannen niet langer uitgeteld be
hoeft te worden, dat wijst erop. aldus
woordvoerders van het kamerorkest
en het concertgebouw, dat de minis
ter nog voor zijn aftreden bij de
kamerverkiezingen in mei volgend
jaar de zaak rond wil hebben.
Het Nederlands Kamerorkest, dat in
1955 op verzoek van CRM is opge
richt, maakt veel buitenlandse tour
nees. In Nederland wordt 65 procent
van de concerten uitgevoerd in het
westen des lands. Volgens de zakelij
ke leiding van het orkest trekken de
uitvoeringen veel belangstelling.
door W. H. Wolvekamp
ROTTERDAM In Zijn beknopte
maar met veel piëteit geschreven
biografie over Ludwig van Beetho
ven geeft Vincent d'Indy een korte
beschrijving van Van Beethovens in
1814 gecomponeerde tweedelige kla
viersonate in e kl.. die hij opdroeg
aan zijn vriend Maurice Lichnowsky.
Beethoven heeft, volgens eigen zeg
gen. een muzikale uitbeelding willen
geven van de levensroman van zijn
vriend, die na lange aarzeling, tot
een gelukkig huwelijksleven kwam.
dat de componist helaas nooit ten
deel viel. In het tweede deel van de
sonate op. 90 hanteert Beethoven de
door hem in lange tijd niet meer
gebruikte Rondo-vorm. Met de zeer
frequente terugkeer van het onver
stoorbare rondo-thema heeft hij de
duurzame muzikale schildering van
de ..monotonie" van dit echtelijk ge
luk willen weergeven.
bezette grote Doelenzaal. en ving
aan met bovengenoemde sonate,
tie geheel weten te verwezenlijken.
Zoals Schubert een gelukkige melo
dische inval soms bijna eindeloos
kon herhalen, zo heeft ook Beetho
ven in dit overigens opmerkelijk
Schubertiaanse Rondo, de vele her
halingen van het thema tot een
voortdurende muzikale vreugde we
ten aan te wenden. Na Beethovens
op 90 volgde diens Appassionata.
Hier liet de concertgever waarlijk
grandioos klavierspel horen. Bij alle
beheersing (wat de techniek en wat
het toucher betreft) en onstuimig
heid in de dynamische hoogtepun
ten bleef het klankbeeld steeds op
merkelijk helder Een herinnering
aan Paderewski's hyper-bewogen
voordracht van Van Beethovens op.
57 drong zich onwillekeurig op. Maar
Paderewski speelde heel wat minder
nauwkeurig dan Ashkenazy.
Het enige concert dat de thans in Vlekkeloos
IJsland wonende wereldberoemde,
pianist Vladimir Ashkenazy dit sei
zoen in ons land geeft, vond dinsdag
plaats in de met ca. 1800 toehoorders
Ashkenazy heeft bij alle technische
precisie het wezen van deze composi-
Na de pauze heeft Ashkenazy zijn
talrijk publiek wel zeer aan zich ver
plicht door een schier vlekkeloze en
bijzonder poëtische voordracht van
Chopins op. 28 (De Preludes). Zoals
bekend heeft Chopin deze 24 juwelen
in alle majeur en mineur toonladders
geschreven, evenals Bach zijn
Wohltemperierten Klavier. In te
genstelling tot Bach volgde Chopin
echter de kwintencirkel, waardoor
het klankbeeld, bij alle verscheiden
heid der karakters, meer saamhorig
heid vertoonde ten opzichte van de
elkaar opvolgende stukken. Enkele
opmerkingen met betrekking tot
Ashkenazy's voordrachten mogen
hier nog volgen.
Haast visionair werd gespeeld de aan
atonaliteit grenzende tweede prelu
de (slechts de laatste maten ver
schaffen opheldering omtrent de
toonsoort), zeer dichterlijk de vierde
in e en de 13e (een soort Nocturne) in
Fis. alsmede de 19e in Es met zijn
onmogelijk wijdliggende akkoorden
maar vederlicht en als een wiegelied
ten gehore gebracht. Na de zeer bril
jant en onstuimig voorgedragen
laatste prelude in d kl. liet de con
certgever zich ondanks viermaal her
haalde terugroepingen niet tot een
toegift verleiden. Gelijk had hij.
Chopins op. 28 vormt een eenheid
die niet verstoord moet worden door
nog eens een toegift.
door Adr. Hager
DEN HAAG De 35-jarige John
Williams, geboren in Melbourne trad
dinsdagavond in Diligentia op voor
een uitverkocht huis. John Williams
heeft zich als gitarist wereldfaam
verworven en de bewondering voor
zijn spel, vooral van de jeugd, is
groot. Zijn grammofoonplaten wor
den gretig verkocht en het applaus
in de zalen getuigt van waardering
voor zijn kunnen. John Williams is
de gitarist van de zangrijkheid, van
de intimiteit en van de klankrijk
heid. Men moet van hem niet in de
eerste plaats instrumentaal vuur
werk verwachten, geen muzikale
hartstocht en passie, doch wel
technische perfectie. Een vlek op die
perfectie stoort hem zodanig, dat hij
in de pauze voor niemand te spreken
is. Ook niet om nadere informatie te
verstrekken over de Paragueense
componist Mangori waaraan hij de
gehele tweede helft van zijn pro
gramma wijdt. Magori (1887-1944)
componeerde werken die hij zelf
graag speelde en zijn voorkeur ging
daarbij uit naar de barokstijl en naar
de muziek van Schubert. Daarvan
getuigden ook de door John Wil
liams uitgevoerde werkjes als de
waté nö. 3. een mazurka-passionata
en dergelijke. Wat overjarige mu
ziek. doch wel passend bij de zang
rijkheid in het spel van de gitarist.
Voor de pauze werken van de drie
Spaanse componisten Granados.
Turina en Albéniz. Prachtig van
toon vertolkt met een techniek waar
op niets valt aan te merken. Die
technische beheersing wekt inder
daad bewondering, doch de muzika
le expressie mist het Spaanse tempe
rament. De verfijning, de verstilling
en de tederheid staan voorop. En
dan merkt men toch. dat de wieg van
John Williams in Australië stond en
niet in Spanje. Geen virtuoos vuur
werk, doch uiterste beheersing, geen
bruisende dansen in het maanlicht
doch stijl en gratie bij kaarslicht
Stijlzuiverheid staat ook bij Bach's
Chaconne niet voorop, maar wel een
pracht van een toon. een etaleren
van toon voor toon. stuk voor stuk
juweeltjes. Verwacht echter niet van
John Williams dat hij ooit uit de
muzikale band springt.
Van onze sociaal-economische
redactie
DEN HAAG De vakbeweging
heeft in het loongesprek gisteren van
de regeringszijde niet de gevraagde
keiharde toezegging gekregen dat er
dit najaar hoe dan ook geen nieuwe
looningreep zal volgen. Wel heeft mi
nister Boersma gezegd dat het even
tueel mislukken van loonoverleg
over een „centraal akkoord" voor de
regering op zich nog geen reden zal
zijn om opnieuw in te grijpen.
Het loongesprek van gisteren vond
op verzoek van de regering plaats in
het Catshuis in Den Haag. Behalve
vertegenwoordigers van FNV en
CNV namen eraan deel vertegen
woordigers van werkgevers,
landbouw en middenstand, en hoger
personeel. Van regeringskant waren
er premier Den Uyl en de ministers
Boersma, Lubbers en Duisenberg.
Het gesprek ging over het regerings
beleid inzake de strijd tegen werk
loosheid. medezeggenschap, onder
nemingsraden. vermogensaanwas-
deling en invloed op investeringen.
De fundamentele verschillen van
meningjtussen werkgevers en vakbe
weging in deze zaken zijn gisteren
recht overeind gebleven. ..Erg opge
helderd is de sfeer niet." aldus een
deelnemer aan het gesprek. De
werkgevers vinden eigenlijk dat de
maatschappelijke vernieuwingen
beter kunnen worden uitgesteld tot
dat het economisch weer wat beter
gaat.
Van FNV-kant is ook opnieuw ge
vraagd om toezegging van een aan
vullende loonsverbetering d«t najaar
zodra blijkt dat de prijzen sinds april
met twee procent zijn gestegen. Ook
op dit punt wilden de ministers zich
niet duidelijk uitspreken. De
De regering is van plan de „sociale
partners" over enkele weken, na het
grote kamerdebat over miljoenenno
ta en troonrede, opnieuw rond de
tafel geroepen Dan zal meer
concreet over het loon- en ar
beidsvoorwaardenbeleid voor vol
gend jaar worden gesproken.
Bieizélfdie
leuke wintermode!
Alles over breien
vier weken lang
in Libelles Breifeest
We gaan een lekker warme
winter tegemoet, want veel van
die kleurrijke nieuwe winter
mode is gebreid. Of beter: wórdt
gebreid - door u! Hoe dat
precies in zijn werk gaat ziet u
vanaf deze week in Libelle.
In vier gezellige afleveringen
nemen we het hele brei-abc
door. En elke week krijgt u
behalve de techniek ook brei-
beschrijvingen voor die
prachtige gebreide truien,
vesten en jassen die de nieuwe
wintermode zo feestelijk maken.
Gaat u ook meteen aan de slag?
Hel staal allemaal in deze Libelle.
Overal ie kaap vaar maar 1.45.
Nog véél meer
in deze Libelle
Ot en Sien anno 76: Libelle
zocht en vond het tweetal dat model
stond voor tekenaar Jetses' beroemdste
schepping. Beide 76 jaar en spring
levend! Een thuisdieren-
gids met alles wat u moet 1
weten over dieren-in-
huis. Over hun
voeding, hun huis
vesting. Welke dieren
kunnen goed bij
kinderen? «Ook in Libelle: een open
hartig en huiselijk interview met
fonkelnieuwe zangster Lee Towers'
Dé grote klapper van onze nieuwe puzzelmarathon
is de superhoofdprijs: een heel jaar lang betaalt
Libelle al uw rekeningen tot een bedrag
VW-i van twintigduizend gulden!
Ook de vele prijzen die er elke
week te winnen zijn maken
uw deëlnarfie zeer de
moeite waard. Enne. met
het geld dat we met z'n
allen bij elkaar puzzelen
(f 1,- per oplossing) kan
UNICEF, het kinderfonds van
de Verenigde Naties, een heleboel
kinderleed verzachten!
i
Da's een goed idee. Stuurt u mij elke week Ijbclle
maar thuis. Als welkomstgeschenk krijg ik het
pocketboek "De beste tips uit Libelle weet *t" gratis.
Stuur mij Libelle
via de bladenman.
Ik betaal hem f 1.20
per week of
f 15,60 per kwartaal.
Deze bon in een open envelop, /onder postzegel sturen
naar Libelle, Antwoordnummer 364. Haarlem i/o./oVj
Stuur mij
Libelle per post.
Ik betaal f 15.60
per kwartaal.
