Het gaat erom hoe hier e joden hebben gelééfd" Tekenen van onrust in China Bloembollenbedrijf zou meisjes onderbetalen velier-antiquair M.H. Gans wordt hoogleraar in Leiden Voor schrijver van Memorboek wordt hobby tot plicht sraël vreest ieuwe acties Galilea Nota's aan de Tweede Kamer Incidenten op Corsica Drente wil extra aandacht voor de werkgelegenheid -ir randstad uitzendbureau Man neergeslagen en beroofd van de somma van 1,85 Subsidie koophuis wordt gekoppeld aan het inkomen FAMILIEBERICHT LG 28 SEPTEMBER 1976 BINNENLAND BUITENLAND TROUW/KWARTET 9 ADVERTENTIE onze medewerker lopuit fat uitzonderlijke benoe- heeft aan de universiteit Leiden plaatsgehad. De êrdammer M. H. Gans is e Cleveringa-leerstoel be- d tot buitengewoon hoog- De benoeming van een ïgewoon hoogleraar wel meer voor; uitzonder- i dat de thans benoemde eraar geen academische ling heeft gehad. De heer Gans (59) is juwelier- liair. de Leidse universiteit vindt, heer Gans „zich zodanig heeft Ikeld, dat deze ontwikkeling staat met de afronding van lademische studie." Men moet (er veel in zijn mars hebben academici dat van niet- mici beweren. De auto- lische ontwikkeling van de ?ans is tot uiting gekomen in n artikelen in het Nieuw Iraë- h Weekblad. Hij was van die van 1950-1967 hoofdredacteur. I meer nog is zijn brede kennis jet Jodendom naar voren geko- |n het oorspronkelijk als jour- lek geschreven, maar tot een schappelijk standaardwerk {roeide Memorboek, platenat- n het leven der joden in Neder- ran de middeleeuwen tot 1940. oek telt 844 pagina's en weegt kilo. >sor Gans zal colleges gaan ge- n de geschiedenis der joden, in Nederland na 1900. Dat al" is op zijn verzoek in de icht komen te staan. „Het is jeplaatst omdat de geschiede- et tot Nederland en niet tot de vanaf 1900 beperkt blijft. De n zijn hier niet in 1900 uit de t komen vallen. Als in 1880 flink oden in Nederland komen, dan t gekomen omdat er pogroms i in Rusland. De geschiedenis Ie joden in Nederland is wel heel rs dan die van Rusland, maar tomst heeft wel invloed gehad, noet ik ook Rusland behande- vóór 1900 beginnen. ladruk stelt de heer Gans, dat de colleges wil spreken over ►ven van de joden in Nederland, aun leven in herinnering te hou- heeft hij ook het Memorboek hreven. „Ik wil het hebben over de joden hebben geleefd. Ik ben jermee eens, dat er veel wordt roken en geschreven over hoe de p zijn omgekomen. Maar het erom hoe zij hebben geleefd". Ddse opvoeding ihij zo de nadruk op het leven komt, zegt hij. door zijn joodse Jeding. De opdracht aan de jood- Ider bij het paasfeest is te vertel- pie opdracht wil hij ook anders- j vervullen. „Mensen met een ker sterke joodse band houden met de dood van de joden bezig. M. H. Gans: vernietiging van joodse volksdeel uit Nederland niet los te maken uit de joodse geschiedenis. Iemand als Presser, die met onge looflijk veel gevoel „Ondergang" heeft geschreven, toont toch wel dat hij erg is getroffen over wat hem is gebeurd. Ik. met een zo door en door joodse opvoeiding, ben meer getrof fen door het bestaan en voortbe staan van het joodse volk". Hoe zeer die opvoeding joods is ge weest blijkt wel uit het verhaal over zijn grootvader, een handelaar in tweedehands boeken. Op een mor gen toen hij op de terugweg was van Gouda waar hij een partij boeken had gekocht werd hij dood tussen zijn boeken aangetroffen. Met de ge bedsriemen om arm en hoofd. De dood had hem tijdens het gebed ge troffen. De dood is deel van het le ven. Zeker van het Joodse bestaan. De enige voorwaarde die de heer Gans bij het aanvaarden van zijn benoeming tot buitengewoon hoog leraar heeft gesteld is dat hij geen overwegende aandacht aan de oor log behoefde te besteden. Want de episode van de vernietiging, van het joodse volksdeel uit Nederland vindt de heer Gans niet op zich zelf staan. Zij is niet los te maken uit de joodse geschiedenis. „Als ik las over een pogrom elders, dan dacht ik vroeger „Dat kan hier niet". Maar ik weet nu dat het hier óók kon. Wat door de nazi's hier is verricht, is een logische gevolg en een afsluiting van eeuwen. En het is onzin te beweren, dat de Nederlam ders zoveel van de joden hielden". Vreeemde eend De heer Gans haalt daarvoor een wat ouder gezegde aan: „Je moet ze hun plagerijen laten, maar antisemiet willen ze niet zijn'." Joden zijn nog steeds een vreemde eend in de bijt. „Nu kun je wel zeggen, dat het anti semitisme een niet-joodse ziekte is, maar een aantal bacillen wordt ook door joden aangedragen". Het komt door de gebruiken die soms wat vreemd overkomen, en door een wat ander taalgebruik. „Maar als je weet wat voor vreemde zaken er over jo den worden verteld, dan vraag je je af hoeveel ze ons over de Chinezen wijs maken". De heer Gans, die op een verrukkelij ke manier relativerend en met een lichte zelfspot over zijn benoeming tot hoogleraar spreekt, heeft reeds jong de liefde voor boeken gehad. Zijn bibliotheek was tijdens de oor log verborgen in de Amsterdamse Nieuwe Kerk. Zonder het terugkrij gen van deze boeken had hij „nooit opnieuw kunnen beginnen". Na de ramp met de joodse gemeenschap hier en elders is de heer Gans zijn hobby tot plicht gaan voelen. „Op de manier waarop de joodse ge meenschap is ondergegaan hebben we natuurlijk nooit gerekend. Zo lang het voorbestond voelde ik veel minder de plicht om het vast te leggen dan nu zij niet meer bestaat. Wel wil ik nadrukkelijk stellen, dat ik niet de enige ben die het als een plicht voel. Ik voel vooral de plicht net een allesommattend terrein te maken. Meestal zijn de anderen die zich met de joodse gemeenschap be zighouden gespecialiseerd. Dan komt gauw óf de periferie, óf het proletariaat óf de literatuur alleen aan het woord". Bronnenonderzoek „Het Memorboek is nu één deel. Maar in principe had ik ook tien van zulke delen kunnen schrijven. In het bijzonder aan bronnenonderzoek moet nog veel gebeuren. Er is meer te vertellen, dan je in een Jaar kan. Het hangt ervan af hoe gedetailleerd je te werk gaat". Vooral met het aan de Hebreeuwse universiteit van Jeruzalem verbon den Instituut voor de Nederlands Geschiedenis heeft professor Gans contact. Deze contacten zullen zich ook tot andere Joodse centra gaan uitstrekken, hoewel hij de kennis van buitenlanders over de joodse gemeenschap van Nederland niet zo hoog aanslaat. Het buitenland denkt van niet-joods Nederland immer, dat het allemaal helden waren die joden hebben gered en anderszijds denkt het van de joden dat zij allen gefor tuneerd waren. Het een noch het ander is waar. „In Israël meent men", zegt de heer Gans citerend, „dat in de oorog alle Joden door Nederlanders zijn gered behalve Anne Frank. Dat komt in de eerste plaats, omdat hier tot 1940 nooit enige sprake is geweest van jodenvervolging, al was er wel een economische uitsluiting. Het komt ook, doordat na de oorlog Nederland zich zo sterk verwant ging voelen met Israël." Gefortuneerd Anderzijds meende men, dat de joodse gemeenschap, hoewel over wegend behorend tot het lom- penproletariaat, toch goed gefortu neerd was. „De oorzaak is dat de joden in Nederland geen jiddisj meer kenden, dus geen contacten met jo den elders bezaten. Ook was het so ciaal werk goed georganiseerd. Een klein groepje joden zorgde voor de rest van de Joden en dezen hadden geen contacten met het buitenland. En als de vraag om geld aan het buitenland ontbreekt, dan moet het wel goed gaan". Over dat isolement zegt de heer Gans. „Voor de Joden van Nederland ging de wereld niet over de grens. Als er voor de oorlog iemand in de syna goge stond die je niet kende, dan deed het er niet toe of de man uit Rotterdam of New York kwam. Hij kwam „van buiten" en daarmee was het afgedaan. Hij werd pas interes sant als hij toch ergens in Amster dam woonde en Je hem niet kende". Binnenkort gaat professor Gans in Leiden colleges geven. Aan de Cleve- ringaleerstoel, in 1970 ingesteld ter ere van prof. mr. R. P. Cleveringa. Op 26 november 1940 hield deze als de caan van de juridische faculteit van de universiteit van Leiden een toe spraak tot de studenten uit protest tegen het verwijderen door de Duit sers van de joodse hoogleraren. Op 26 november 1976 zal professor Gans zijn inaugurale rede uitspreken. AVTV (UPI) Israël heeft gis- n in Galilea een verscherpte po- surveillance gelast, nadat daar ele honderden Arabische ge nteambtenaren in staking wa- gegaan. verhoogde waakzaamheid is een rzorgsmaatregel tegen mogelij- rellen in Galilea. het noorde- ste gebied van Israël, waar een miljoen Arabieren wonen. Deze ben de Israëlische nationaliteit, ar voelen zich behandeld als ederangs burgers Arabische ambtenaren in Gali- protesteren met hun actie tegen fel omstreden rapport van Yis- König. waarin deze met Galilea iste ambtenaar van binnen zaken maatregelen voorstelt en een door hem gesignaleerde v bische „bevolkingsexplosie". m tuit Galilea kwam het bericht militante ambtenaren een plak- e voeren om hun actie te doen groeien tot een algemene rkstaking. de bezette Gaza-strook en op de stelijke Jordaanoever legden rische ambtenaren eveneens het neer. uit solidariteit met hun Alilese collega's. Ook daar zijn wzorgsmaatregelen getroffen te- t i» mogelijke onlusten, zoals die op maart toen zes Arabieren bij pro _£tacties tegen landonteigening om leven kwamen. ADVERTENTIE -n moeten vlot leesbaar zijn Ondanks de ambtelijke taal. Oplossing: de regering roept de medewerking in van een Olympia SGE 50 Of van een van de 25 andere Olympia schrijfmachines. Een eventuele motie van vertrouwen zal dan bij acclamatie worden aangenomen. OLYMPIA Mn KANTOORMACHINE IMPORT BV. OenHaag-DeWerfT5 tel.070-299020 "a lOOTEBROEK De 88-jarige J jj holten uit Enkhuizen is gister- «Jddag bij een verkeersongeval ir. Noordhollandse Grootebroek het leven gekomen. De man stak i«{et zijn fiets plotseling de weg over werd gegrepen door een bestelau- Het slachtoffer overleed na aan winst in het St Jansziekenhuis in >orn AJACCIO (UPI. Reuter! Op Corsi ca hebben zich twee incidenten voorgedaan tussen eilandbewoners en leden van het vreemdelingenlegi oen. Daarbij werd een legionair door schoten gewond en het huis van een officier door een bomaanslag be schadigd. Aanleiding was de vondst van de lijken van twee broers die als her ders werkten bij Corte, waar een basis van het legioen is gevestigd. De plaatselijke bevolking, die een gedroste legionair ervan verdacht de dubbele moord in de bergen te hebben gepleegd, hield een demon stratie waarbij de ontruiming van de basis werd geëist. Toen een legionair in een jeep een opgeworpen wegversperring pas seerde, werd hij onder vuur geno men. Met ernstige wonden in het gezicht werd hij in een hospitaal opgenomen. In de avond explodeer de bij het huis van een kolonel van het legioen een bom. Er werd schade aangericht, maar er deden zich geen persoonlijke ongelukken voor. Later liet het Corsicaanse nationale bevrijdingsfront (CNLF) weten, dat het voor de schietpartij en de bom aanslag verantwoordelijk was. Deze clandestiene beweging ijvert voor autonomie voor Corsica. Twee we ken geleden vernielden aanhangers van haar een Boeing-707 op het vliegveld van Ajaccio. Van een verslaggever ASSEN Sluit geen bedrijven in Zuid Oost-Drente. Dat is de noodkreet die de regionale raad voor de arbeidsmarkt voor de provincie Drente in Den H^ag heeft gedepo neerd. De raad heeft zich met telegrammen gewend tot de vaste Kamercommis sies van sociale zaken en van econo mische zaken en tot de ministers van de betreffende departementen. De Drentse raad zegt dat op korte ter mijn op kosten van de overheid marktanalyses moeten worden uit gevoerd om verbeteringen van de werkgelegenheid te vinden. "Ik heb nu gesolliciteerd bij mijn "lijdelijke openlucht school!" Liane van Lohuizen is 27, woont in Overveen. Ze kreeg na haar MMS een gedegen ver pleegopleiding (A) in de Amster damse Boerhavekliniek. Ze spreekt uitstekend Frans, want na Amsterdam werkte ze twee jaar in een universiteitszieken huis in Lausanne. En na een geweldige vakantie van twee maanden door Amerika woont ze nu toch weer in Overveen. Ze wilde eigenlijk uit de verpleging, maar 'n goed al ternatief was er niet zo gauw. Sinds zes weken werkt ze nu "tijdelijk" als verpleegkundige op 'n openluchtschool in Haarlem. En dat is haar zo goed bevaHen dat ze er heeft gesolliciteerd. Een stukje informatie over motieven en mogelijkheden van mensen die tijdelijk werk ambiëren. Tijdelijke arbeid is blijvend fenomeen. In onze maatschappij van vandaag, met anel wijzigende sociale en economische omstan digheden en nieuwe technolo gische toepassingen raakt de arbeidsmarkt aan twee kanten in de knel. Zo zien we naast een groeien de "arbeidsreserve" (1973: 117.000, juli 1976: 220.354 - CBS) tegelijk een blijvend hoog cijfer "openstaande aanvragen" van bedrijven (1973: 67.000, juli 1976: 51.225 - CBS). Zo ontstaat er spanning op de arbeidsmarkt tussen een hoge arbeidsreserve en een groeiende behoefte aan - schaarse en vaak kostbare - specialisten. Dus kijkt het bedrijfsleven uit naar hulp van derden, die gespe cialiseerde werkzaamheden van het bedrijf "tijdelijk" kunnen overnemen, waardoor weer meer gelegenheid ontstaat tot concen tratie op de specifieke functie van het eigen bedrijf. Vooral de dienstverlenende sector is hierdoor in een stroom versnelling gekomen. En de afgelopen jaren groeide deze sector tot 31,3% van het totaal aantal werknemers (1975 CBS). Vergelijkende cijfers uit de V.S. doen vermoeden, dat verdere ontwikkeling van dit percentage verwacht kan worden. Hierdoor ontstaan nieuwe beroepen en branches zoals "leasing"-maatschappijen en gespecialiseerde schoonmaak bedrijven. Bestaande branches, zoals bijvoorbeeld banken en reklamebureaus, groeien verder uit en bieden naast hun produkt- specialisatie nu soms een vol waardig extem adviseurschap. Bij deze laatste groep hoort ook het "uitzendbureau", dat als intermediair tussen groeiende vraag en aanbod van gespeciali seerde "tijdelijke arbeid" een belangrijke taak op zich neemt, zowel tegenover het bedrijf als tegenover de uitzendkracht, die beiden groot belang hebben bij een efficiënte afstemming van "tijdelijke" werkgelegenheid en "tijdelijke" werknemer. De intercedente. Sinds een jaar werkt Janny van Loenen als intercedente bij Randstad. Ze is 24 en getrouwd. Pas bij haar sollicitatie bleek, dat Janny met haar B-opleiding en ervaring als verpleegster precies paste als intercedente op de para-medische afdeling. Janny kan door opleiding en ervaring erg goed beoordelen welke baan bij wie past Zij weet erg veel van de verschillende verpleegdiploma's en van prak tijkboekjes. Zij kan deskundig informeren bij vorige werkgevers En zij kent de eisen die aan ver schillende verpleegfunkties gesteld worden. De funktie van intercedente vereist een echte en veelzijdige belangstelling voor mensen. En dat is precies wat Janny zocht en heeft gevonden bij Randstad. Randstad werkt. Van onze soc.-economische redactie UTRECHT De Voedingsbonden FNV beschuldigen het Hille- gomse bloembollenbedrijf W. R. van der Schoot van misbruik van een speciale belastingregeling en van onderbetaling van zestig Ierse meisjes. onderbetaalt. Als voorbeeld wordt een 22-jarige Ierse studente ge noemd, die bij Van der Schoot 120 gulden netto per week ontving, ter wijl zij volgens de bonden recht heeft op 204 gulden netto plus een vakantiebon van zeventig gulden. In hun blad „Bondig" schrijven de voedingsbonden dat het bedrijf de werkneemsters soms honderd tot twee honderd gulden per week te weinig betaalt Een woordvoerder van de bloembol- lenhandel heeft inmiddels verklaard dat de beschuldigingen niet Juist zijn. „Wij betalen de meisjes boven de wettelijke normen van het mini mumloon," zo voegde hij eraan toe. Volgens de voedingsbonden kregen de Ierse meisjes bij hun aankomst in ons land ter ondertekening een ver klaring van de katholieke vereniging van ondernemers in het bloembol lenbedrijf onder de neus geschoven, waarin stond dat zij niet langer dan 23 werkdagen in Nederland zouden blijven. Met deze verklaring kan een ondernemer vrijstelling van het be talen van loonbelasting aanvragen. PEKING (UPI. AP) Voor het eerste sinds de dood van partijleider Mao Tse-toeng zijn in China teke nen van onrust opgemerkt. Het pro vinciale bestuur van de communis tische partij in Tsjinghai riep op tot de „vernietiging" van een „kleine groep van klassevijanden", die ge ruchten zouden hebben verspreid over stakingen en sabotage. Het be stuur vergaderde van 21 tot 23 sep tember, drie dagen na de dood van Mao, en zou toen haar verklaring hebben uitgegeven. Daarin wordt verder gewaarschuwd voor „nieuwe ontwikkelingen in de klassestrijd" en voor het handelen tegen de geest van Mao. Tsjinghai is een uitge strekte. dunbevolkte provincie in het noordoosten van China. Het me rendeel van de drie miljoen inwo ners behoort tot niet-Chinese min derheden als Tibetanen en Mon golen. De vergadering van het provinciale bestuur was er één in een reeks bijeenkomsten in heel China na de dood van Mao. In het oktobernum mer van het ideologische orgaan van de communistische partij. Rode Vlag. wordt gesproken over een ver dieping van de machtsstrijd „In de huidige grote strijd voor verscher ping van de kritiek op Teng Hsiao- ping en het terugslaan van de rechtse revisionisten die zijn oordeel aanvechten moeten we voortaan diepgaand studie te maken van Mao's nalatenschap", aldus Rode Vlag. Teng Hsiao-ping is de Chinese ex-premier die in ongenade is geval len vanwege zijn pragmatische opstelling Overigens heeft de Nieuwzeelandse oppositieleider Bill Rowling gezegd dat de toestand in China op het ogenblik evenwichtig is. Hij heeft De regeling is door het ministerie van financiën geschapen om tege moet te komen aan de administratie ve rompslomp, die werkgevers on dervinden bij het in dienst nemen van seizoenarbeiders. „De bonden beschuldigen Van der Schoot ervan dat de desbetreffende verklaring in strijd met de wet tot tweemaal toe aan de Ierse meis jes ter ondertekening is voorgelegd. De woordvoerder van het Hillegom- se bedrijf ontkent dat echter. De bonden schrijven ook dat het bedrijf bezoek aan het land gebracht en uitgebreid gesproken met de Chine se eerste minister Hoea Koeo-feng, die wordt genoemd als opvolger van Mao. Hij zei het gevoel te hebben dat China zowel in de binnen- als in de buitenlandse politiek de lijn van Mao zal voortzetten. Van een verslaggever OSS Een gastarbeider in het Bra bantse Oss is met een straattegel bewusteloos geslagen en daarna be roofd van- de somma van 1,85. Deze beroving, die zondagavond ge beurde, is aanleiding geworden tot een fikse rel. die gistermorgen om half vier pas eindigde. Toen had de politie zeven jongens, in leeftijd va riërend van 14 tot 16 jaar aangehou den. Twee mensen moesten in het ziekenhuis worden opgenomen. Van onze Haagse redactie DEN HAAG De hoogte van de subsidies die het rijk geeft voor pre mie-koop winingen worden binnen kort afhankelijk gemaakt van het inkomen van de huizenkoper. Dat is een onderdeel van de maatregelen, dat op het ministerie van volkshuls- vesting wordt voorbereid voor het stimuleren van het eigen woningbe- leid vooral in de lagere Inko mensgroepen. Tegelijkertijd is het een uitwerking van de bezuinigingen op het minis terie van volkshuisvesting. Volgens de ontwerpbegroting voor 1977 wordt namelijk het totaal bedrag van uit te geven premies voor koop woningen met een kwart vermin derd. Momenteel is de hoogte van de pre mie alleen afhankelijk van de hoog te van de koopprijs van de woning Hoe hoger de prijs, hoe minder sub sidie. De nieuwe plannen, die waarschijn lijk op 1 januari ingaan, vormen een vervolg op de subsidieregeling voor de koopwoningen in de zgn. „be schutte sfeer". Dat zijn koopwonin gen voor de allerlaagste inkomens. Daar is ook de hoogte van de inko mens bepalend voor de hoogte van de subsidie. Zie ook pagina 14 en 16 Kernproef Hirosjima. de eerste stad waarop een atoombom werd gegooid, heeft ondertussen de Chinese ambassade in Tokio een telegram gestuurd om de protesteren tegen de Chinese kernproef van afgelopen zaterdag. De ambassade weigerde het tele gram aan te nemen. Het is het 10de protest van Hirosjima tegen kernproeven in China. In het laatste telegram protesteerde Hirosjima te gen alle kernproeven in elk land. In de verklaring van China staat dat dergelijke proeven noodzakelijk zijn „voor de verdediging en voor het breken van de monopolie van de supermogendheden en voor de ui teindelijke afschaffing van kernwa pens." Heden nam de Here voor ons nog onverwacht tot Zich onze Zuster en Schoonzuster Margogrieta Rembrandina Maria Groenewegen Weduwe van Cornells Buitelaar op de leeftijd van bijna 91 jaar. Rotterdam, 26 september 1976. Schiedam E.M. Grocnewégen-Rappoldt Dordrecht J.G. Groenewegen - v.d. Kooi "s-Gravenhage C R. Groenewegen Deventer J.G. Groenewegen-Rieff Rotterdam W.G.M. Detlijn-Groenewegen De overledene is opgebaard in de rouwkamer van dr. Van Zanvnhofstraai 19. Rotterdam. Gelegenheid tot condoleren aldaar op woensdag 29 september a.s. van 19.30 tot 20.00 uur. De rouwdienst wordt gehouden op donderdag 30 september a.s. om 10.30 uur in het Bejaardente huis „Atrium". Karei Doormanstraat 143 Rot terdam. De teraardebestelling zal plaats hebben op de Begraafplaats „Crooswijk" te Rotterdam om 11 45 uur. Correspondentieadres: M.H v.d. Steeg. A van Burenstraat 19 Schiedam.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 9