i
CHU: voorzichtig zijn
met uitspraken over
komende samenwerking
Ik zie
een stee
„Korter werken tegen een lager loon"
ARP
Wiegel legt vier
eisen op tafel
imentaar Unieraad wil „misverstanden voorkomen"
JDA-lijst (1)
CD A-lijst (2)
CHU: zaak-
Tolman is
afgedaan
Heerlijk, helderHeineken.
Tegen plan afschaffen kinderaftrek
Prins ontving „dambusters
inderdaad
prima
wasdrogers
PvdA ziet als serieuze mogelijkheid voor bestrijden werkloosheid:
Den Uyl prijst
initiatief van
twee bonden
Fotograaf
kiest Hella.
inderdaad
prima
stofzuigers
NDAG 27 SEPTEMBER 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 3
)c beslissing tot deelneming aan de
kmeenschappelijke verkiezingslijst
fen het CDA, die de A.R.-
*artijraad zaterdag heeft genomen,
yas een onvermijdelijke geworden,
ttiet alleen omdat de wil daartoe de
katste jaren bij een belangrijk deel
ran het A.R.-kader onmiskenbaar
tas geworden, maar ook omdat na
jlles wat er is gebeurd, het nauwe-
|jks meer fatsoenlijk zou zijn ge
feest, beide zusterpartijen KVP en
CHU in het zicht van de verkiezin-
jen op een afstand te houden.
iu een ieder zoveel gelegenheid
ar ad gekregen, aan de nieuwe situa-
nn e te wennen nog voordat zij for-
>eel was ingetreden, was de verga-
ering niet spannend, de discussie
cv^kt geïnspireerd en de feestvreugde
thi igehouden. Toch is een gevoel van
ep oldoening. zelfs van triomf, niet
no lisplaatst bij de partijbestuurders
ie zoveel eriergie, inventiviteit en
^^ardnekkigheid in het CDA gesto-
ut en hebben.
3f ntussen zullen zijzelf de eersten
s°l ijn om vast te stellen dat de toe-
g omst van hun troetelkind lang niet
nbewolkt is. Weliswaar is er, aan
iezers naar het schijnt, geen ge-
rek, maar aan eenheid des te
n (fcieer. Dit weerspiegelt zich reeds in
hl e openlijke strijd om de keuze van
0 e lijsttrekker. Dat PvdA en VVD
- beide concurrerende blokken op
markt van de politiek de
di hristen-democraten op dit vitale
aount een lesje in eensgezindheid
31 lebben getoond, zou in de kring
fan het CDA toch als onduldbaar
1 n noeten worden ervaren. Het is
H( 'oor het CDA zelf in de eerste
H< ilaats te hopen dat het er in zal
t lagen, de discussie over de keus
?8%ran de eerste man spoedig en met
j ;oed resultaat af te ronden voordat
ta ij een publieke vermakelijkheid
«ordt.
ADVERTENTIE
Van onze parlementsredactie
UTRECHT De CHU heeft
grote moeite met het plan van
het CDA om de mogelijkheden
te bekijken om vóór de volgen
de verkiezingen in een intentie
verklaring vast te leggen met
welke politieke groeperingen
Ook op het allerlaatste moment zijn
r op de AR Partijraad nog afge
vaardigden geweest die zich niet tot
het ,,ja voor het C.D.A." hebben
kunnen laten vermurwen: van de
228 slechts 33 een kleine maar
daarom zeker nog niet te verwaarlo
zen minderheid.
Het zou alweer: in de eerste
plaats voor het C.D.A. zelf goed
ijn als de christen democraten zich
lAij gelegenheid nog eens zouden
:rdiepen in de motieven die de 33
f tot hun afwijzende houding hebben
"gebracht.
V De bezwaren richten zich in de
eerste plaats op het bekende me
ningsverschil over de werking van
de grondslag van de partij een
controverse die een poteniële
splijtzwam binnen het C.D.A. blijft
en opnieuw gevaarlijk kan worden
wanneer de fusie van de partijorga
nisaties aan de orde komt.
Wie beweert dat over deze kwestie
geen werkelijk open discussie is
g» gevoerd, heeft volmaakt gelijk, om-
bt dat met name de K.V.P. van tevo
ren had uitgemaakt wat de uitkomst
ervan zou zijn.
Of het tijdens het overleg over de
fusie alsnog tot een open gesprek
zal kunnen komen, zal in hoge mate
afhangen van de minderheid die
zaterdag ,,nee" tegen het C.D.A.
heeft gezegd. Zoals mr. Aantjes het
trefzeker uitdrukte: wie tegen heeft
gestemd, kan bij de voortgang van
het C.D.A. het minst worden
gemist.
Dat geldt onverminderd voor de
tegenstemmers die gemotiveerd zijn
door twijfel over de vraag of het
C.D.A. de huidige koers van de
partij wel zal voortzetten.
De heer Aantjes die er blijk van
heeft gegeven dat hij beide motie
ven in zich verenigt, heeft trouwens
zelf het voorbeeld gegeven: hij
blijkt op een hoge post op dc A.R -
deellijst. Het moet voor velen bin
nen de partij en daarbuiten een
geruststelling zijn dat hij zijn werk
blijft doen als bewaker van een
politieke koers die op dit moment
onmisbaar is voor de oplossing van
de nationale problemen.
Het C.D.A. als geheel kan zich
erover verheugen dat Aantjes blijft
als de vriend die zijn mede-christen
democraten van tijd tot tijd hun
feilen toont.
Vervolg van pagina 1
kan, dan zal ook de organisatievorm
ter discussie kunnen komen. Dan
zal beslist kunnen worden of er een
federatie of een fusie tussen de par
tijen mogelijk is, niet eerder. Er zal
in de tussenliggende periode een
voortgezet gesprek over het functio
neren van de grondslag noodzake
lijk zijn. Zolang de zaak van de
grondslag niet geregeld is. blijven
alle AR-partijlijnen. ook regionaal
en plaatselijk volledig in takt.
Niet de beste weg
Voordat de beslissing viel had Aan
tjes nog eens uiteengezet waarom
hij het CDA niet de beste weg vindt
om een werkelijk christelijke poli
tiek te voeren. Hij verwees daarvoor
met name naar de meningsverschil
len over de grondslag de mate
waarin CDA-vertegenwoordigers ge
bonden zijn aan de evangelische uit-
gangspunten).
„Het CDA is al te zeer doel in
zichzelf geworden. De beslissing ten
gunste van de ene lijst zal meer het
resultaat zijn van gewoon doorzet
ten dan van overtuiging, meer van
berusting dan van enthousiasme,"
aldus Aantjes. „Laat niemand den
ken," vervolgde hij, „dat na van
daag alles gemakkelijker zal zijn.
Als de problemen er straks nog blij
ken te zijn zal alle hoop gesteld
worden op de ene fractie. En als het
dan nog niet lukt, zal de oorzaak
gezocht worden in het nog ontbre
ken van één partij. De christen
democratie staat en valt echter met
wezenlijker zaken."
Aantjes blijft actief
Aantjes maakte duidelijk dat, nu de
AR zich tegen zijn zin in heeft uitge
sproken voor het CDA, hij daarin
toch actief zal blijven om het evan
gelisch geïnspireerde beleid dat hem
voor ogen staat, te bereiken. „De
strijd voor eenheid van beginsel en
beleid boven eenheid van organisa
tie moet doorgaan." Hij kreeg daar
voor steun van De Boer en het vroe
gere AR-kamerlid prof. Goud
zwaard. Deze wees erop dat het „ja"
voor de ene lijst geen blanco cheque
inhoudt. „We moeten het CDA kri
tisch blijven volgen. De evangelisch-
kritische inbreng van Aantjes is on
misbaar voor de toekomst van het
CDA." aldus Goudzwaard.
Aantjes besloot zijn rede voor de
partijraad met een citaat uit de
troonrede: „Laten we vandaag, in
het besef van een gemeenschappe
lijke verantwoordelijkheid, vooral
zien naar het vele dat ons te doen
staat."
het CDA na de verkiezingen wil
samenwerken. Op initiatief
van oud-minister Beernink
nam de unieraad afgelopen za
terdag in de Utrechtse jaar
beurs met één tegenstem een
motie aan, waarin werd gesteld
dat met zo'n intentieverklaring
de grootst mogelijke voorzich
tigheid moet worden betracht,
vooral om misverstanden te
voorkomen.
De unieraad haakte met deze uit
spraak in op een verklaring van het
CDA-bestuur, waarin de mogelijk
heid werd uitgesproken om bij de
komende Tweede Kamer
verkiezingen met een intentieverkla
ring te komen, en deze mogelijkheid
nader te onderzoeken. Een deel van
de CH-delegatie in het CDA-bestuur
had toen al moeite met deze moge
lijkheid.
CHU-voorzitter Baron van Ver-
schuer zette zich voordat de motie
werd ingediend af tegen de eventue
le gevolgen van het geven van een
intentieverklaring. „Door dit vóór de
verkiezingen te doen wordt de iden
titeit van het CDA geschaad omdat
wij dan op één hoop geveegd worden
met de partij waar de intentieverkla
ring naar toe gaat".
Hij stelde dat de CH-delegatie in het
CDA-bestuur alleen stond in de vol
strekte afwijzing van de intentie
verklaring. en dat men tenslotte in
meerderheid akkoord is gegaan om
dat in een dergelijke verklaring geen
principiële voorkeur voor een be
paalde partij moet worden gezien,
maar als een zakelijke overeen
komst.
Hij noemde het trouwens twijfelach
tig dat wederzijdse intentieverkla
ringen van partijen die met elkaar
een regering willen vormen, er ooit
zullen komen. Hij meent dat er geen
intentieverklaring kan worden geac
cepteerd. op basis van een onaan
tastbaar programma, een dictaat
van één van onze tegenpartijen.
Positief
Op de CH-unieraad liet men zich
positief uit over de samenwerking
binnen het CDA. De raad stelde zich.
zoals verwacht, op achter de éne
verkiezingslijst. Fractievoorzitter
Kruisinga betoogde dat de samen
werking tussen de fracties van de
drie CDA-partijen redelijk goed
werkt en voorspelde dat de overge
bleven meningsverschillen niet van
zodanige aard zijn dat ze de nauwst
mogelijke samenwerking bij de ko
mende begrotinsbehandeling in de
weg zullen staan.
De unieraad besloot, zoals werd ver
wacht, dat fractievoorzitter Kruisin
ga straks de hoogst geplaatste CH-
man wordt op de gemeenschappelij
ke CDA-verkiezingslijst.
Kamerlid legt functie neer
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Het Tweede Ka
merlid voor de CHU de heer T.
Tolman treedt met onmiddel
lijke ingang af als voorzitter
van de Nederlands Zuidafri-
kaanse Werkgemeenschap.
Dat heeft hij, zoals nog in een
deel van onze vorige oplage ge
meld. na een gesprek met zijn
fractie-voorzitter Kruisinga en
CHU-voorzitter baron Van Ver-
schuer meegedeeld.
De unieraad van de CHU, die zater
dag in Utrecht besloten vergaderde,
reageerde niet op de verklaring, die
door voorzitter Verschuer werd voor
gelezen. „Het bestuur en de fractie
beschouwen met deze verklaring de
zaak als afgedaan." aldus baron Van
Verschuer in het besluit van Tolman
om af te treden.
De heer Tolman nam zijn besluit na
de opschudding die vorige week ont
stond toen hij namens de werkge
meenschap een bedrag van 30.000
gulden had geschonken aan het
Zuidafrikaanse Zuiderkruisfonds,
dat gelden inzamelt voor nabe
staanden van militairen en politiea
genten. Tolman zei daarbij in Zuid-
Afrika dat men in Nederland langza
merhand anders over het Zuidafri
kaanse apartheidssysteem gaat
denken.
Tolman zegt (zoals in een deel van de
Trouw-oplagen al gemeld) het te be
treuren dat „door hem gedane uit
spraken in geïsoleerde context de
indruk hebben gewekt als zou hij het
apartheidsbeleid in Zuid-Afrika
goedkeuren." Dat dit niet het geval
is illustreert Tolman met het feit dat
hij de stelling in het CHU-
beginselprogramma onderschrijft,
waarin nadrukkelijk elke vorm van
apartheid wordt afgewezen.
Prins Bemhard sprak zaterdagmiddag op paleis Soestdijk met de weduwe van de Britse oorlogsvlieger Guy
Gibson, die in de oorlogsjaren om het leven kwam tijdens een vlucht boven Noord-Brabant. Mevrouw Gibson was
in het gezelschap van oud-strijders van het 617e squadron van de Royal Air Force, die door de Prins ontvangen
werden. Dit squadron, in de wandeling aangeduid als „dambusters", maakte in de oorlogsjaren grote faam door
het bombarderen van de damwanden van de waterstuwen in het Duitse Roergebied.
Van onze parlementsredactie
ROTTERDAM De WD-
Fractievoorzitter in de Tweede
Kamer, Hans Wiegel, zal bij de
komende algemene beschou
wingen in de Kamer een viertal
maatregelen van het kabinet
eisen om het vertrouwen tus
sen werknemers, werkgevers
en overheid te herstellen.
Op een partijraadsvergadering van
de WD, zaterdag in Rotterdam, leg
de Hans Wiegel de volgende eisen op
tafel:
Toepassing van de inflatiecorrec
tie in de belastingen voor de volle
honderd procent en niet, zoals het
kabinet wil. voor maar tachtig
procent.
De vervanging van de kinderaf
trek door een nieuwe kinderbijslag
regeling. waardoor de inkomens bo
ven 26.000 gulden erop achteruit zul
len gaan, mag niet doorgaan.
De investeringsaftrek voor het be
drijfsleven mag niet ongedaan ge
maakt worden.
—Een speciale belastingverlaging
voor de „modale werknemer"
(echtpaar met twee kinderen met
een inkomen van 26.000 gulden)
Deze maatregelen zullen uiteraard
geld kosten. Dat geld wil Wiegel ver
krijgen door een verdere verminde
ring van de stijging van de overheid-
ADVERTENTIF.
Van onze sociaal-economische redactie
AMSTERDAM Korter werken tegen lager loon of tegen inlevering van een
deel van de prijscompensatie, als middel om de bestaande werkgelegenheid
eerlijker te verdelen. Dat wordt in de leiding van de PvdA als een serieuze
mogelijkheid gezien om het aantal werklozen sneller naar beneden te krijgen.
Zowel minister president Den Uyl als PvdA-fractieleider Van Thijn gaven
zaterdag aandacht aan deze mogelijkheid in een vergadering van de partijraad
van de PvdA in Amsterdam.
De partijraad van de P.v.d.A.
was bijeen voor bespreking
van troonrede en miljoenen
nota van vorige week. De par
tijraad bleek het eens met
hetgeen de P.v.d.A-fractie uit
de Tweede Kamer als eerste
reacties op het regeringsbe
leid had gegeven. De partij
raad benadrukte vooral dat
voor de P:v.d.A. verder mee-
regeren, nu en ook na de ver
kiezingen van volgend jaar,
geen zin heeft als geen voort
gang wordt gemaakt met vier
„maatschappij-
hervormende" voorstellen
van het kabinet: vermogens-
aanwasdeling, nieuwe
grondpolitiek. sterkere on
dernemingsraden. en de „in-
vesteringsrekening" (het
plan van KVP-minister Lub
bers van economische zaken
tot stimulering van investe
ringen).
Den Uyl viel in zijn toe
spraak. nadat hij door de par
tijraad tot lijsttrekker was
uitgeroepen, uit tegen het
nieuwe verkiezingsprogram
van de WD. „Ze kweken de
voorstelling dat je in dit land
wordt kaalgeplukt en dat je
je geld beter elders kunt be-
leggen. Dat is onwaarachtig.
Dat is onvaderlandslievend",
aldus Den Uyl.
De premier ziet in het WD-
program „een openlijk aan
prijzen van de prestatiemo-
raal, het benadrukken van
het groepsbelang, een lok
roep om kortstondige mate
riële verrijking, een aanval
tot ondermijning van de ont
wikkelingshulp en tot bevrie
zing van sociale uitkerin
gen". Ook eerder al in zijn
toespraak sprak Den Uyl
over „de vervloekte presta-
tiemoraal, het mensenverslij-
tende concurrentiesys-
teem".
Vorige week legden de bestu
ren van de industriebonden
van NW (voorzitter Arie
Groenevelt) en NKV in een
brief hun leden de vraag voor
of zij bereid zijn een deel van
de prijscompensatie te ge
bruiken voor verkorting van
de werktijd op voorwaarde
dat daardoor meer arbeids
plaatsen ontstaan. In de par
tijraad zei Den Uyl hiervan
„Arie. ik ken je weer. Onze
uitgangspunten zijn gelijk.
Laten we samen verder gaan.
Op die manier komen we er".
Drs Van Thijn noemde het
idee van de industriebonden
„een serieuze variant" voor
de strijd tegen de werkloos
heid
Vier voorstellen
Den Uyl hekelde diegenen in
linkse kring die het kabinet-
Den Uyl een mislukking vin
den. die de hervormingsvoor
stellen kleineren en afdoen
als „schroefjes draaien aan
het vliegwiel van het kapita
lisme" Den Uyl: „Democra
tische politiek betekent wer
ken binnen smalle marges. Ik
heb me nooit gegeneerd voor
de politiek van kleine
stappen, want die maken met
elkaar fundamentele veran
deringen. in macht, invloed
en vrijheid „De vrijheid, ver
duidelijkte Den Uyl. van bij
- voorbeeld de AOW'ers. wier
koopkracht onder het kabi-
PvdA-lijsttrekker Joop den Uyl met zijn vrouw Liesbeth op de
partijraadsvergadering in Amsterdam.
net-Den Uyl ongeveer met
een kwart is toegenomen
Als de hervormingsplannen
van het kabinet zo weinig
zouden voorstellen, zouden
ze nooit zo'n grote weerstan
den hebben opgeroepen, zo
betoogde de kersverse PvdA-
lijsttrekker. De premier
kantte zich tegen „diegenen
die leunend op de restaura-
tiegolf onder alle vernieu
wing een streep zullen
zetten."
De premier sprak zich uit
voor voortzetting van de hui
dige regeringssamenwerking
„zolang zij haar progressieve
karakter waarmaakt".
Teleurgesteld.
PvdA-fractieleider Van Thijn
deed „zeer teleurgesteld"
over de reactie van KVP-
fractieleider Andriessen op
miljoenennota en troonrede
In juni nog. bij het kamerde
bat over de bezuinigingsnota
(éénprocents-operatie) wil
den KVP en ARP de samen
hang zien tussen bezuinigin
gen. loonmatiging en hervor
mingsplannen In de reactie
van Andriessen. deze week.
ziet Van Thijn echter „nieu
we wankelmoedigheid", on
der meer op het punt van de
Vermogens-Aanwas-Deling
Van Thijn waarschuwde dat
suitgaven. Deze overheidsuitgaven
zouden volgens hem niet sneller mo;
gen stijgen dan de lonen. Wiegel
voegde overigens nog een vijfde eis
toe, namelijk het inperken van het
begrotingstekort, dat hij onaan
vaardbaar noemde.
„Puin ruimen"
Moet de WD na de volgende verkie
zingen aan de regering komen, dan
zal de eerste taak voor het kabinet
zijn: het puin ruimen dat het kabinet
Den Uyl heeft achtergelaten, aldus
Wiegel. Het is volgens hem niet mo
gelijk om de werkloosheid in één
kabinetsperiode geheel te laten ver
dwijnen, maar hij acht het wel moge
lijk deze terug te dringen tot onge
veer 125.000. het niveau bij het begin
van het optreden van het kabinet.
Kritiek leverde Wiegel ook op het
verkiezingsprogram van de PvdA en
met name op het feit dat dat gepre
senteerd is als een minimum
program. „Je kunt je eigen wensen
niet absoluut stellen. Ons land is
alleen regeerbaar bij compromissen.
Ons program ligt niet als absoluut
op tafel. Wij willen er met anderen
over praten", aldus Wiegel. Hij voor
spelde overigens een lange en
waarschijnlijk hevige verkiezings
strijd.
Democratie
Tijdens het eerste deel van de partij
raadsvergadering hielden de burge
meester van Utrecht, H.J.L. Vonhoff.
en het eerste Kamerlid H.C.G.L. Po
lak een inleiding over de verfijning
van de democratie. Vooral Polak le
verde hierbij kritiek op het feit dat In
het ontwerpverkiezingsprogram van
de WD werd gepleit voor een ver
kleining van de Eerste Kamer tot
vijftig leden en van de Tweede Ka
mer tot honderd. Hij zag hierin eer
der een vergroving dan een verfij
ning van de democratie. Terecht
staat in het program dat wij tegen
een kunstmatige kiesdrempel zijn
(een minimum aantal zetels om in de
kamer te kunnen komen). Verminde
ring van het aantal kamerzetels
heeft in zekere zin hetzelfde effect",
aldus Polak.
ADVERTENTIE
dit de ondernemers zal stij
ven in hun verzet
Van Thijn betoogde dat rege
ringssamenwerking met de
Christen-Democraten niet
meer hoeft als „het kwartet
hervormingsplannen" van
het kabinet zou kapseizen
Dit kwartet is vermogens-
aanwasdeling. nieuwe onder
nemingsraden. grondpoli
tiek. investeringsrekening
Van Thijn noemde het „een
eis", dat ook de Eerste Ka
mer erin zal slagen de wets-
ontwerpen op deze vier ter
reinen nog voor de verkiezin
gen van mei af te handelen
WAO-uitkering
De partijraad nam met alge
mene stemmen een motie
aan tegen verlaging van de
maximum uitkering WAO
voor nieuwe gevallen van ar
beidsongeschikt geworden
werknemers. Eerder al heb
ben de vakcentrales. FNV en
CNV. dit onderdeel van de
bezuinigingsmaatregelen
van het kabinet onaan
vaardbaar genoemd Van
Thijn probeerde nog de mo
tie tegen te houden De Ka
merfractie van de PvdA heeft
nog geen standpunt, ook al is
men „uiterst kritisch" op dit
punt Van Thijn waarschuw
de dat tornen aan een onder
deel van het bezuinigmgs
pakket het gevaar meebrengt
dat andere regeringspartijen
ook gaan tornen aan onder
delen die hén niet aanstaan
Veeleisend als hij is, wanneer
het om perfekte belichting
gaat. rust hij lijn auto natuurlijk
uit met Hella H4 halogeen
koplamp units. Voor dubbel-
zoveel-licht.
Vraag om gratis produktanloldar
an cartoon-atlckar
Sluytar b. v
Franclacutdraaf 40
Z"o£-t1 41.41. liH
Haf. 28)
Rita
mijn tekening
