egering Smith
koord met
erdracht macht
Westduitse
verkiezingen
•itse staatscommissie: vermijd kernenergie
Barre laat Fransen
buikrieim aanhalen
Kiessysteem zit
goed in elkaar
Britse zeeliedenstaking gaat niet door
Liberale
generaal
tweede man
na Suarez
it
elektrotechniek
Amarasincjhe voorzitter VN
NaMiBiE Vftl
SlEbNSVfePO
Verhoging inkomsten nu in vorm van toelagen
„Geheime politie
Chili vermoordde
Orlando Letelier"
DieÜbëfoli
RDAG 23 SEPTEMBER 1976
BUITENLAND
TROUW/KWARTET 7
PARIJS (Reuter. AP) -
Htse regering moet zo lang mo-
1 f den te vermijden dat zij zich
Jgt op kernenergie als rugge-
|voor de elektriclteltsvoorzle-
Tot die conclusie komt de
commissie milieuvervuiling ln
ipport dat naar verwachting
(dt i jhok zal opleveren voor ener-
Oe L aners ln het Verenigd Konink-
Plaa i elders,
togel
Du jmmlssle vraagt meer onder
en z naar andere energiebronnen,
ion, wind en golfslag, ln de
1 ok jat een landelijk systeen van
'Exc
ook
kora;
kerncentrales nooit nodig zal zijn.
Het rapport verzet zich met name
tegen de bouw van snelle kweekreac
toren. Engeland staat Juist voor de
beslissing of het een commercieel
prototype gaat bouwen. De grote
kosten voor zo'n project zouden geld
aan ander energie-onderzoek ont
trekken en de bouw van volgende
kweekreactoren haast onvermijde
lijk maken.
Bovendien brengt het gebruik van
plutonium, brandstof voor de kwee
kreactor maar bok grondstof voor
atoombommen, „ernstige potentiële
p»
gevaren voor de mensheid" met zich
mee, aldus de staatscommissie. En
geland zou zich niet op een dergelijk
systeem moeten verlaten „temsiJ er
geen redelijk alternatief Is". Dait ls er
waarschijnlijk wel, meent de com
missie, die onder voorzitterschap
staat van Sir Brian Flowers, presi
dent van de Europese stichting voor
wetenschappen ESF. Meer toepas
sing van steenkool, energiebespa
ring, energie uit zeegolven <£n stij
gende elektriciteitstarieven, zouden
de noodzaak van de snelle k'Areekre-
actor tenminste vijftig Jaar
uitstellen.
r funnel
De uitbreiding van de nu gebruike
lijke kerncentrales zou ln dat sche
ma maar half zo snel hoeven te gaan
als de regering zich voorstelt. De
commissie verzet zich niet tegen de
bestaande typen kerncentrales, die
een aanvaardbaar risico worden ge
acht. Wel heeft de commissie ernsti
ge kritiek op het gebrek aan aan
dacht voor het verwerken en opber
gen van hoog radioactief afval. Er
zou geen omvangrijk programma
voor kernenergie mogen worden
aanvaard voordat een methode die
dat afval voor onbeperkte tijd veilig
Isoleert, boven redelijke twijfel ver
heven ls.
Over energiebesparing publiceerde
gisteren het Internationale bureau
voor energiezaken (EBE) ln Parijs
een rapport waarin een aantal lan
den wegens gebrek aan actie bekriti
seerd worden. Zwitserland doet er
praktisch niets aan. Amerika werkt
voortgaande verspilling ln de hand
door de brandstofprijzen laag te hou
den. En Nederland heeft wel een
besparingsprogramma opgesteld,
maar heeft op regeringsniveau maar
„anderhalve man" belast met de uit
voering ervan.
Fan, [SBURY, LONDEN (UPI, AP, Reuter) De Rhodeslsche
ssei tpartij van premier Ian Smith komt vandaag bijeen om een
jo dpunt te bepalen over Kissingers voorstellen om te komen
een meerderheidsregering ln Rhodeslë. Het kabinet van
th heeft Inmiddels overeenstemming bereikt over het ak-
:d Kissinger—Smith. De nationalistische leider Nkomo heeft
chri i weten dat hij veel leemtes heeft aangetroffen ln het
dl ikte akkoord.
rren ls het Rhodeslsche kabinet
uren bijeen geweest om een
1 iltlef standpunt te bepalen over
voorstellen van dr Kissinger,
th wilde geen mededeling doen
d, de standpuntbepaling van zijn
sej ring. HIJ verklaarde dat het ka-
com tsstandpunt vandaag zal wor-
haa voorgelegd aan de Rhodeslsche
lijk, tpartij. Men verwacht dat Smith
rgsc d zal stuiten met name bij die
een vaardigden die gekozen zijn ln
ihio rensdistrie ten en die zich sterk
son: fcn gemaakt voor blank verzet
ofdJn de zwarte guerrilla. Stemt ook
Hol-iiatlonale frontpartij ln met de
ïoorfsteU611 dan zullen deze met een
de rderheid van twee derden door
nde Rhodeslsche parlement moeten
emtden aangenomen. Morgen zal
De th naar alle waarschijnlijkheid
ïel en toespraak voor radio en televi-
3ni het volk van het akkoord op de
g( {te stellen. De man ln de straat
tte t ln Rhodeslë tot nog toe rustig
igeerd op de nieuwe politieke
tekelingen.
n-[
eemtes
zwarte Rh
kn JAMAI.
de
zwarte Rhodeslsche nationalis-
he leider Joshua Nkomo heeft
sceptisch gereageerd op de
rstellen die Henry Kissinger
odesië gedaan heeft. De voorstel-
bevatten naar zijn oordeel em-
;e leemtes. Nkomo wil verder niet
igeven waaruit deze leemtes be
an. Deze week keert de nationa-
enlelder naar Salisbury terug na
afwezigheid van vier maanden,
omo ls de enige zwarte Rhode-
che leider met wie Kissinger over-
gepleegd heeft. Het is bekend
er ernstige meningsverschillen
inen het Rhodeslsche verzet
:e- (staan.
regering van Mozambique heeft
gesprekken tussen de Ameri-
anse minister van buitenlandse
ken en de Rhodeslsche premier,
t afgelopen weekeinde in Preto-
over het Amerikaanse vredes-
an voor Afrika van de hand gewe-
Wat ze ook besloten hebben,
dus radio Mozambique, het resul-
at zal niet ln het belang zijn van
t volk van Zimbabwe (Rhodeslë).
ilgens de Mozambikaanse vice-
temier, Marcelino dos Santos,
oet een oplossing van de Rhode-
che kwestie van de inheemse be-
ilking komen.
ADVERTENTIE
vakbeurs
utrecht, bernhardhal,
27 sept. t.m. 2 okt.1976
De Britse regering heeft haar gere
serveerde houding over de missie
van Henry Kissinger laten varen.
Eerder deze week hadden
woordvoerders van het Britse minis
terie van buitenlandse zaken zich
zeer sceptisch betoond over de re
sultaten van de pendeldiplomatie
van de Amerikaanse minister. Gis
teren verklaarde de Britse minister
van buitenlandse zaken, Anthony
Crosland, dat de kwestie Rhodeslë
nu dichter dan ooit bij een
doorbraak ls. „Ik denk dat we voor
het eerst een goede kans hebben dat
het allemaal doorgaat", aldus de mi
nister. Het verschil met de eerdere
Britse pogingen om een Afrikaans
meerderheidsbewind in Rhodeslë te
vestigen ls nu dat zowel de Verenig
de Staten als Zuid-Afrika en de
zwarte Afrikaanse leiders bij een
oplossing betrokken worden. Dit
vergroot de druk op Ian Smith.
Crosland zei vanavond de informa
tie over de oplossing van de kwestie
Rhodesië uit de eerste hand te ver
nemen als Kissinger ln Londen arri
veert.
De Amerikaanse minister is gisteren
uit Zaïre, het voormalig Belgisch
Kongo, vertrokken naar Kenia. Dit
ls het laatste Afrikaanse land dat hij
op zijn elfdaagse reis door Afrika
bezoekt. De Amerikaanse minister
zal de Keniase regering op de hoogte
stellen van zijn vorderingen.
President Moboetoe van Zaïre heeft
gisteren instemming betuigd met de
activiteiten van Kissinger. Moboetoe
zei dat Kissinger hem overtuigd had
van de waarde van de Amerikaanse
oplossing van de kwestie Rhodesië.
Hieraan gaf hij nu de voorkeur bo
ven de Afrikaanse oplossing: de ge
wapende strijd.
De Amerikaanse minister heeft gis
teren berichten bevestigd dat 2
3000 Cubaanse militairen uit Angola
zijn teruggetrokken. Dezé militairen
zijn echter vervangen door burgers,
aldus Kissinger, die meende dat de
beperking van de Cubaanse strijd
macht tot 10.000 man niet een funda
mentele koerswijziging betekende.
Raad van Europa
In de assemblee van de Raad van
Europa is gisteren uitvoerig de Afri
kaanse kwestie aan de orde geweest,
waarbij het af en toe geëmotioneerd
toeging. Het debat ging over een
rapport van de Zwitserse sociaal
democraat Pierre Aubert, waarin ge
steld wordt dat Europa niet langer
afzijdig kan blijven van de kwestie
zuidelijk Afrika.
Het Nederlandse kamerlid Voogd
verklaarde zich diep te schamen
over het feit dat een Nederlands par
lementslid de vorige week hartelijk
welkom werd geheten door de Zuld-
afrikaanse autoriteiten. Na zijn rede
kreeg Voogd een langdurig applaus.
Van Britse conservatieve zijde werd
daarentegen opgemerkt dat men de
Zuidafrikaanse regering het volle
recht moet geven zich tegen het op
rukkend communisme te verzetten.
De assemblee nam uiteindelijk een
resolutie aan waarin de conclusies
van het rapport Aubert onderschre
ven worden, waarin geconcludeerd
wordt dat een volledig wapenembar
go tegen Zuld-Afrika moet worden
doorgevoerd.
De eerste zitting van de 31ste Algemene Vergadering van de Verenigde
Naties is gisteren moebHiam van start gegaan omdat de leden het niet
eens waren over de ventaling van de voorzitterschappen van de diverse
commissies. Heel wat soepeler verliep de verkiezing van een nieuwe
president van de Algenaene .Vergadering. De opvolger van de Luxem
burgse eerste minister Oaston Thorn is de kandidaat van de „Aziatische
groep" Hamilton Shirley Amaransinghe uit Sri Lanka (het voormalige
Ceylon) geworden. Eén van de eerste grote onderwerpen, die tijdens deze
zitting aan de orde komcii is een Westduitse resolutie over terrorisme en
kapingen. De Westduitae minister van buitenlandse zaken Genscher
heeft verklaard dat, meli' name door de uitgewogen formulering de kans
bestaat dat de VN zich, in de resolutie kan vinden. Op de foto rechts
voorzitter Amarasinghe «n links VN-secretaris-generaal Kurt Waldheim.
PARIJS (Reuter, UÏPI, AFP) De prijzen van goederen en
diensten in Frankrijk zijn tot eind van dit jaar bevroren. De
loonsverhogingen (Morden gekoppeld aan de stijging van de
prijzen in de loop van het volgend jaar en zullen waarschijnlijk
niet meer dan 6,5 procent mogen bedragen.
Dit heeft de nieuwe Fr.'knse premier
Raymond Barre gisterejn bekendge
maakt ln wat wordt b eschouwd als
het ingrijpendste prc'igramma van
bezuinigingen sinds jgeneraal De
Gaulle aan de macht kwam. Barre
wil hierdoor het perc<^»itage van de
geldontwaarding momenteel 13
aanzienlijk terugdringfren. Frankrijk
leeft boven zijn stand, ze 1 de premier
gisteren in een televi; éierede, waarin
hij het bezuiniging: Iplan aankon
digde.
Voor openbare diens'len als gas. wa
ter. elektriciteit en telefoon zal de
prljsstop tot april gjaan duren. De
huren zullen tot het i and van dit jaar
niet omhoog mogen. i
Volgens het regering: crprogramma zal
de inkomstenbelasti ng voor de mid
den en hoge inkomens enigszins stij
gen. De dividenden imogen volgend
jaar hoogstens 6,5 procent stijgen.
De accijnzen op be>*zlne en alcohol
zullen aanzienlijk omhoog gaan en
ook de rijbewijzen g pan veel duurder
worden. Voorts zal voor evenemen
ten als golfen en 'jagen belasting
moeten worden betaald.
De vennootschapsbelasting gaat
met vier procent omhoog maar de
staat geeft een lenUi g uit, waarvan
de opbrengst zal voorden gebruikt
om investeringen v "fm het bedrijfsle
ven te stimuleren. Een deel van de
toeneming van de staatsinkomsten
zal worden gebruik^ om de boeren
schadeloos te stelle* voor de gevol
gen van de droogte^ van dit Jaar.
geringsplannen al afgekeurd. De
door de communisten gedomineerde
CGT sprak van „een plan voor socia
le onderdrukking" en ook de andere
bonden hadden forse kritiek. De
Franse president Valéry Giscard
d'Estaing beschouwt de plannen als
een belangrijk fundament voor het
beleid dat hij bij de algemene verkie
zingen van 1978 goedgekeurd wil
zien. Mocht de vakbeweging de plan
nen afwijzen dan is de kans groot dat
er sociale onrust uitbreekt en de
verkiezingen een winst voor hetsoci-
alistisch-communistische blok ople
veren.
ADVERTENTIE
gte} vai
>n»ttn 1
De Franse vakbon» Kn hebben de re-
ONDEN (Reuter. UPD De sta
ging van de Britse zeelieden, die
öndag zou beginnen gaat niet door.
«t dagelijks bestuur van de zeelie-
lenvakbond ls gisteren met 9 tegen 7
(temmen akkoord gegaan met een
v,x>rstel van de Britse regering om
verhoging van de inkomsten niet
het loon maar vla een pakket
belagen te regelen en zo het loonak-
toord tussen de regering en de over
koepelende vakcentrale TUC niet ln
{evaar te brengen.
De zeelleden hadden aanvankelijk
een verhoging van de cao-lonen
geëist en daarvoor een staking uitge
roepen, die vorige week had moeten
beginnen maar ln afwachting van de
uitkomst van de onderhandelingen
was uitgesteld. In de zeelledenbond
zijn 38.000 leden van de koopvaardij
verenigd. Zowel de werkgevers als de
vakbeweging hebben het bereikte
akkoord positief ontvangen.
Volgens het akkoord krijgen de zee
lleden meer geld als ze (tijdelijk)
geen schip hebben. Die toelage ach
ter de hand gaat omhoog van 65
gulden naar 100 gulden per week
1
over de eerste vcartlen dagen en
blijft daarna constant op ruim 50
gulden per week. De periode, waarin
deze toelage kan worden betaald
wordt per kalender flaar van 18 tot 26
weken verlengd.
De voedingstoelag-1 voor verblijf op
de wal wordt meei; dan verdubbeld
en ook de toelage voor havendienst
en reiskosten gaat omhoog. Alle ver
hogingen gaan per! 27 september ln.
In het akkoord ls verder vastgelegd
dat de zeelieden i)»er 2 Januari hun
normale cao-loon: fverhoging zullen
ontvangen. De werkgevers zijn er
i
verder mee akkoord gegaan om op
een later tijdstip te praten over pen
sioenen, ontslagpremies en lnvalidl-
teitsuitkeringen.
Buitenlandse Investeerders zijn na
dit akkoord wel bang dat andere
vakbonden eenzelfde taktiek zullen
gaan volgen om een verkapte
loonsverhoging te krijgen. Met name
de politie, de staalarbeiders en de
mijnwerkers lijken van plan te zijn
harde eisen te gaan stellen maar
wachten de uitkomst van het beraad
van de zeelleden af.
Kans op patstelling in Bondsdag
Er is een kans dat de Bondsdagverkiezingen op 3 oktober ln
West-Duitsland een patstelling opleveren. Dat zal het geval zijn,
als de coalitie van SPD en FDP haar meerderheid van meer dan
20 zetels grotendeels verspeelt, dan wel als de christen
democraten met de hakken over de sloot een meerderheid in de
Bondsdag bemachtigen.
MADRID (Reuter, AP. UPI)
De Spaanse koning Juan Car
los heeft generaal Manuel Gu
tierrez Mellado benoemd tot
minister zonder portefeuille en
eerste vice-premier. Gutierrez
volgt luitenant-generaal Fer
nando de Santiago y Diaz de
Mendivil op, die geen erg en
thousiaste voorstander was
van de hervormingsmaatrege
len van de regering Suarez.
Generaal Gutierrez wordt be
schouwd als de meest actieve libera
le generaal binnen het leger en als
een van de favoriete officieren van
de koning. Vandaag zal de benoe
ming van de 64-Jarige generaal offi
cieel ln het staatsblad verschijnen.
De kabinetswijziging wordt gezien
als een afronding van de liberalise
ring die de koning in Juli inluidde
met de vervanging van de conserva
tieve premier Arias Navarro door de
liberalere Suarez. Het vertrek van
generaal Santiago wordt beschouwd
als een tegenslag voor de conserva
tieve elementen in het leger. Santia
go heeft zich steeds verzet tegen de
legalisatie van de communistische
partij en de zelfstandigheid van
Baskenland en Catalonlë.
De ontmoeting die Suarez twee we
ken geleden had met een aantal
hoge officieren uit het leger schijnt
een voorbereiding voor de vervan
ging geweest te zijn. Suarez heeft
zich tijdens die bijeenkomst verze
kerd van voldoende steun van de
militairen voor zijn politieke hervor
mingsplannen.
De Spaanse autoriteiten hebben de
30-jarige Gregorio Lopez Irasuegui,
lid van het centrale comité van de
Baskische afscheidingsbeweging
ETA, op vrije voeten gesteld. Lopez
werd in 1970 tot 30 Jaar gevangenis
straf veroordeeld maar profiteert nu
van de recente amnestie.
De Madrileense postbodes zijn gis
teren in staking gegaan om te pro
testeren tegen niet nagekomen be
loften van de regering.
Ze hebben een met terugwerkende
kracht toegekende loonsverhoging
niet uitgekeerd gekregen. De sta
king van metaalarbeiders in de
noordwestelijke provincie La Coru-
na en van bouwvakkers in de pro
vincie Léon duurt nog steeds voort.
Parlementariërs van het Europese
parlement hebben er gisteren bij de
Spaanse regering op aangedrongen
het verbod op de communistische
partij op te heffen.
ROME (ANP. AFP. Reuter) De
Chileense oppositie in ballingschap
is ervan overtuigd dat de bom
aanslag die een einde maakte aan
het leven van Orlando Letelier het
werk was van de DINA, de geheime
politie van de regering Pinochet. Le
telier kwam deze week in Wash
ington om het leven toen een bom ln
zijn auto ontplofte. Letelier was mi
nister van defensie en buitenlandse
zaken ten tijde van de regering
Allende.
De Chileense oppositie ls van me
ning dat hem het zwijgen is opgelegd
omdat hij de laatste tijd bijzonder
succesvol was met het bereiken van
boycotacties tegen het huidige mili
taire bewind in Chili.
Letelier is de afgelopen drie maan
den drie maal in Nederland geweest
Enkele weken geleden werd Letelier
zijn Chileens staatsburgerschap ont
nomen. Volgens het Chili-komltee
Nederland was dit het directe gevolg
van zijn oproep tot een economische
boycot van Chili. Het Chlli-comlté
concludeert dat de Chileense ambas
sade ln Nederland zeer goed op de
hoogte ls van het doen en laten van
Chileense vluchtelingen ln Neder
land en daarover minutieus rapport
uitbrengt aan de militaire
machthebbers.
Het comité spreekt zijn verontrus
ting uit over het lot van de ln Neder
land verblijvende Chileense vluchte
lingen en spreekt de wens uit dat de
vertegenwoordiger van de Chileense
Junta in Nederland tot „persona non
grata" wordt verklaard.
Mevrouw Allende heeft verklaard
dat Letelier de Amerikaanse autori
teiten herhaaldelijk om bescher
ming zou hebben gevraagd maar dat
hij deze nooit heeft gekregen. Mor
gen zal Letelier ln Washington wor
den begraven.
Met een kleine meerderheid valt niet
te regeren, zoals in 1972 is gebleken,
toen door onenigheid binnen de coa
litie van sociaal-democraten en libe
ralen geen meerderheid te vinden
was voor belangrijke wetsvoorstel
len. Een motie van wantrouwen van
de oppositie haalde ook niet de ver
eiste 249 stemmen. Bij de geheime
stemming bleek de oppositie zelf ook
„overlopers" in haar midden te heb
ben. Vervroegde verkiezingen waren
toen de enige mogelijkheid om uit de
impasse te geraken. Zo'n impasse
ontstaat niet doordat het kiessys
teem van de Westduitsers niet goed
zou functioneren.
Het verleden
De opstellers van de Westduitse
grondwet hebben kort na de Tweede
Wereldoorlog goed werk verricht. Zij
waren er van doordrongen dat zij
met de fouten uit het verleden moes
ten afrekenen, die leidden tot de val
van de „Republiek van Weimar". De
ze werd genoemd naar de stad, waar
na de bittere ervaringen van de
Eerste Wereldoorlog de grondwetge
vende vergadering werd gehouden
voor de Duitse staat, die op de puin
hopen van het verslagen keizerrijk
moest worden opgebouwd.
Met name hebben de wetgevers ge
streefd naar een situatie, waarin het
niet langer mogelijk zou zijn, rege
ringen naar huis te sturen met een
„toevallige meerderheid". In de Re
publiek van Weimar werd het de
oppositie, die vaak van samenstel
ling wisselde door het bestaan van
veel kleine partijen, te gemakkelijk
gemaakt om regeringen ten val te
brengen. Dit kon gebeuren zonder
dat degenen die voor politieke crises
verantwoordelijk waren, zelf een sta
biele regeringsmeerderheid achter
zich hadden.
Te simpel was ook de manier waarop
op ontbinding van het parlement
kon worden aangestuurd, als de vor
ming van een nieuw kabinet niet
werd gewenst. In de Bondsrepubliek
kunnen zulke dingen niet meer ge
beuren, omdat voor het ten val bren
gen van een regering en het in het
zadel brengen van een nieuwe een
absolute meerderheid (de helft van*
het aantal Bondsdagzetels plus één)
vereist is.
Vrouwen
Dit jaar gaan 41,6 miljoen kiesge
rechtigden uitmaken, hoe de 496 ze
tels ln de nieuwe Bondsdag over de
partijen verdeeld zullen worden. De
vrouwen zullen een belangrijker rol
spelen dan de mannen, omdat zij in
West-Duitsland talrijker zijn. Ook de
Jongeren van 18 jaar af, die voor het
eerst aan Bondsdagverkiezingen
meedoen, zullen de uitslag sterk
beïnvloeden. En de thuisblijvers (in
1972 slechts 8,8 procent) doen dit
eveneens.
Twee stemmen
De helft van de Bondsdagleden
wordt niet vla de lijst van hun partij,
maar persoonlijk in één van de 248
districten gekozen. Zij krijgen een
wat men noemt „direct mandaat",
als zij in hun district meer stemmen
behalen dan hun tegenstanders elk
afzonderlijk. Om een zo eerlijk mo
gelijke verdeling van de 496
Bondsdagzetels te verzekeren heb
ben de wetgevers echter bepaald dat
iedere kiesgerechtigde twee stem
men mag uitbrengen.
De eerste stem (of „Erststimme")
wordt gegeven aan de kandidaat in
door J. den Boef
het eigen kiesdistrict aan wie men
de voorkeur geeft. De partij waartoe
deze kandidaat behoort, doet min
der terzake dan zijn persoonlijke
populariteit in het district. De twee
de stem („Zweitstimme") is echter
de belangrijkste, omdat alleen die
beslist over het aantal zetels, dat de
partijen in de Bondsdag krijgen.
Evenredig
De rechtstreeks op de partijen uit
gebrachte „Zweitstimmen" worden
volgens een systeem van evenredige
vertegenwoordiging (d'Hondt) in ze
tels omgezet. Aan de hand hiervan
wordt bepaald hoeveel zetels de par
tijen in de Bondsdag krijgen. Bij
toewijzing wordt dit aantal eerst
verminderd met de „directe manda
ten", die kandidaten van de betrok
ken partijen via de „Erststimme"
hebben binnengehaald. De overblij
vende zetels worden aan de hand
van de kandidatenlijsten van de
partijen toegewezen.
Het voordeel van dit systeem ls, dat
tenminste 248 Bondsdagleden uit
hun eigen district komen en dat de
kandidaten die geen succes hadden
bij het dingen naar een „direct man
daat", via een „verkiesbare plaats"
op de lijst van zijn partij alsnog voor
een Bondsdagzetel in aanmerking
kan komen. Een andere prettige bij
komstigheid is, dat een kleine partij,
die drie „directe mandaten" weet te
bemachtigen, de vijf procents
clausule kan omzeilen, die moet
voorkomen, dat splinterpartijen
hun intrede doen in de Bondsdag.
Heilzame werking
De wetgevers, die aanvankelijk uit
gingen van het bestaan van talrijke
partijen, hebben destijds niet kun
nen voorzien dat ln de Bondsrepu
bliek langzaamaan een situatie zou
groeien, waarin slechts twee grote
partijen en de kleine liberale FDP
de dienst zouden uitmaken. De al
genoemde vijf procents-clausule
heeft een heilzame uitwerking ge
had, als men haar ziet tegen de
achtergrond van de heilloze gang
van zaken in de Republiek van Wei-
mar. De neo-nazisten zijn er door
het bestaan van deze bepaling niet
in geslaagd, ln de Bondsdag door te
dringen.
Deze Westduitse peuter lijkt het een zorg te zijn welke partij bij de komende
algemene verkiezingen als winnaar uit de bus komt. Of maakt hij zich sterk
voor een regering van nationale eenheid?
