'Werken met zwakzinnigen
heeft mijn leven verdiept.'
Zelf modieus breien;
breiboeken vol ideëen
Vervroegd pensioen
Uw probleem ooft het onze
Jan Brandsma (24), dirigent van Noordwijks koor „De Lofstem"
fl
MAANDAG 20 SEPTEMBER 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTE 1
door Fred Lammers
NOORDWIJK Voor de be
woners van de Dr. Mr. Willem
van den Berghstichting zijn de
laatste tijd opnamen van „De
Lofstem", het eigen koor van
de Inrichting, favoriet tijdens
het wekelijks verzoekpla-
tenprogramma via de huisra
dio. De ruim 1100 bewoners van
deze zwakzinnigeninrichting
zijn er evenals de 700 perso
neelsleden trots op dat van hun
koor binnen een paar jaar twee
langspeelplaten zijn versche
nen, die gelet op de reacties in
een behoefte voorzien. De ba
ten zullen de koorleden zelf een
nuttige bestemming geven.
..De 4000 platen die van de eerste
langspeelplaat werden geperst, zijn
uitverkocht, niet alleen aan familie
leden van de bewoners en oud
personeelsleden maar ook aan bui
tenstaanders via platenwinkels inde
omgeving. De hervormde gemeente
in Parijs heeft er ook een flink aantal
afgenomen. Ze waren er daar en
thousiast over omdat er veel liederen
van Johannes de Heer op staan, die
vooral de ouderen vertrouwd in de
oren klinken maar die als plaatopna
men niet meer in de handel zijn."
vertelt Jan Brandsma «241. de diri
gent van het koor en verpleger bij dc
stichting. „Onze tweede plaat is an
ders van opzet. Wij zijn daarbij van
de geijkte wegen afgestapt. Al zijn
veel mensen hier ook nogal traditio
neel. toch is het goed dat je hen met
nieuwe liederen confronteert. Daar
om staan er op die nieuwe plaat
liederen uit het ..Liedboek voor de
kerken" en op de andere kant zelfs
geheel nieuwe liederen." voegt Jan
eraan toe. Die nieuwe liederen zijn
door hemzelf op muziek gezet en
gedeeltelijk ook geschreven. Het
leeuwedeel van de teksten beeft Pie-
ter de Jong «32». een van de zes
huisartsen van de stichting, voor zijn
rekening genomen.
..Een paar jaar geleden ben ik voor
..De Lofstem" gaan schrijven. Ze
hadden me dat al eens eerder ge
vraagd. Ik heb er een tijd tegen aan-
gehikt, want ik vond het erg moei
lijk. Teksten schrijven deed ik al
eerder maar dan op ander terrein.
Dat was in mijn studententijd in
Leiden, toen ik een eigen cabaretduo
had met de gitarist Donald ten Hoo-
ven. In het begin van de jaren zestig
heb ik in de Haagse Houtrusthallen
met een zelfgemaakt liedje zelfs een
songfestival voor de gereformeerde
jeugd gewonnen. Maar dit is iets
anders. Als Je religieuze liederen
'schrijft moet Je daar persoonlijk ach
ter staan. Het is niet een zinnetje
opschrijven en dan kijken welk vol
gend zinnetje er op rijmt".
Op je hurken
..Schrijven voor zwakzinnigen is
extra moeilijk Je moet daarvoor
een beetje op je hurken gaan zitten
en proberen zo te schrijven dat de
mensen waarvoor je schrijft begrij
pen wat ze zingen. Er zijn hier bewo
ners die alles door hebben, maar ook
die er grote moeite mee hebben. Een
eerste vereiste is dat je alle tierelan
tijnen weglaat Je moet de dingen
bij hun naam noemen, zeggen waar
het op staat." vindt Pieter de Jong.
„De Lofstem" zingt niet feilloos,
maar dat is waarschijnlijk juist een
van de aantrekkelijke kanten van
dit koor. „Bij andere koren is het erg
Jan Brandsma (links) en Pieter dc Jong
nieuwe liederen
als er iets verkeerd gaat en vooral
als je dat op een plaat kunt horen
Daar tillen wij niet zo aan. De blij
heid. de inzet waarmee wordt gezon
gen is voor ons belangrijk Dat heb
ben wij op die platen willen registre
ren." zegt Jan Brandsma. Als om
zijn woorden te onderstrepen zingt
het koor op een van de liederen: „Al
zing je soms vals en een beetje te
hard. toch vindt God het mooi want
het komt uit je hart".
Pieter de Jong zegt daarover: „Reli
gie is een belangrijk punt voor de
mensen,die hier wonen. Het spreekt
hen sterk aan. De figuur van Jezus is
bijvoorbeeld heel concreet voor hen.
Onze predikant hier op de stichting,
ds Bosman, is gereformeerd, maar
de bewoners die van allerlei
godsdienstige richtingen afkomstig
zijn. gaan elke zondag samen naar
de kerk. In praktische oecumene
zijn ze ons een stap voor. De mensen
maken hier geen drukte over theolo
gische zaken. Alle franje is eraf.
Maar aan de andere kant zijn er hier
op kerkelijk gebied weer andere za
ken die problemen kunnen geven.
Als iemand in de kerk twee zonda
gen achter elkaar mag collecteren,
vallen ze daar over."
Gonzende massa
De eerlijke blijheid van de bewoners
van de stichting, die opvalt als je
over het uitgestrekte terrein rijdt,
spreekt ook uit hun zingen ..Als je
het koor ziet zingen is het één nijve
re gonzende massa Iedereen zingt
uit volle borst Het is een blijheid die
beschaamt Dat merken wij ook aan
de reacties na optredens in kerken
en van mensen die de plaatopnamen
hebben gehoord Zij vragen zich af
hoe kunnen die mensen nog blij
zijn? Het pure spreekt hen aan. Als
je het koor voor het eerst hoort,
moet je echt wel even slikken, die
reactie heb je allemaal. Maar aan de
andere kant moet je die blijheid ook
niet overtrekken. Niet Iedereen
loopt halleluja roepend over het ter
rein. Als je hier voor het eerst komt
lijkt iedereen hier blij te zijn. Als je
de mensen een beetje beter leert
kennen zie je wel anders, merk je
dat zij ook hun twijfels hebben."
vertelt Pieter de Jong me.
Hij werkt nu vijf jaar in Noordwijk.
„Ik begon eraan met het idee het
een jaar of twee te zullen doen. Ik
weet niet of Ik er mijn hele leven
mee doorga, maar ik heb hier nu vijf
jaar meegemaakt die ik niet 2ou
willen'missen. Het is een wereldje
apart, maar ook een mooi wereldje
Het vormt je. Bij de studie wordt er
over de zwakzinnigenzorg nauwe
lijks iets verteld. Dat beschouwt
men als een buitenplaats. Toen ik
hier ging werken, kreeg ik vaak reac
ties van wat me toch bezielde. Ik
gedraag me hier als arts anders tege
nover de mensen dan ik me zou
gedragen als huisarts met een prak
tijk in de stad. terwijl ik toch met
zestig tot zeventig procent van de
mensen waar je hier als arts de
meeste zorg over hebt. nauwelijks
kunt praten Toch voel ik dat ik hier
belangrijk werk doe Als ik me nog
eens als gewoon huisarts vestig, wil
ik dat ook doen op de ouderwetse
manier Ik wil tijd hebben voor men
selijke contacten
ten Er zijn allerlei zaken die Je vroe
ger niet deed of niet zei omdat Je
dacht: dat zullen de mensen wel gek
vinden. Wij geven iemand die we
mogen een hand als we weggaan en
zeggen het beste. Hier ls het heel
gewoon als je je arm om iemand
slaat. In het gewone leven geldt dat
je jezelf nooit bloot moet geven,
geen emoties moet tonen. Dat geldt
hier niet. Je kunt hier echt mens
zijn. toegeven aan dingen die spon
taan in je opkomen. Je moet en kunt
hier jezelf zijn. In dat verband zie Je
hier opmerkelijke dingen van men
sen die zich in het normale leven
moeilijk kunnen uiten, maar hier
geweldige persoonlijkheden
worden."
Even later zegt Jan: „Ik heb hier
geleerd dat mensen iets voor elkaar
kunnen betekenen, elkaar gelukkig
kunnen maken, soms met kleine
dingen Dat zie je hier dagelijks om
je heen. Dat je zo eerlijk tegenover
elkaar kunt zijn spreekt me sterk
aan. Het klinkt misschien vreemd
voor iemand van 24 jaar. maar ik
begin steeds meer te denken dat dit
werk het eindstation is in mijn le
ven. Het omgaan met zwakzinnigen
is een centrale plaats in mijn leven
gaan Innemen. Dat houdt niet op als
het vijf uur 's middags is. Ook bui
ten de normale werkuren krijg ik
steeds meer contacten, door het
koor. maar ook op ander gebied.
Hier voel ik me thuis, hier ben ik
gelukkig. Mogelijk zit daar ook een
brokje egoïsme in. omdat Ik hier
veiligheid heb."
Jan Brandsma wordt ook regelma
tig gesteld voor opmerkingen van
mensen die zich afvragen wat hem
in dit werk drfjft. „Ik ben er onbe
wust als kind al mee bezig geweest.
Toen vroeg ik mc al af wat het voor
mensen waren die ze het etiket gek
hadden opgeplakt. Nu ik er dage
lijks mee heb te maken heb ik gezien
dat het ook mensen zijn. Als het
erop aankomt zie ik geen verschil
tussen een zwakzinnige en mezelf.
Het zijn allemaal mensen met hun
voor- en nadelen. Als je hier werkt
moet je uitgangspunt zijn dat je met
mensen hebt te doen Al gauw ont
staat er met veel bewoners een
band. Als een van de mensen hier na
jaren op een dag in staat is een
balletje weg te gooien is zo n mijl
paal in dat leven ook voor mij een
mijlpaal en ben ik blij met en voor
zo iemand."
Mens zijn
Als ik Jan Brandsma later op de dag
vraag of je door dit werk verandert
antwoordt hij. „Ja. in vele opzich
Zelfkritiek
Werken met zwakzinnigen is niet
gemakkelijk, maar het verdiept je
leven Daarover vertelt Jan
Brandsma „Door mijn contacten
met zwakzinnigen heb ik mezelf be
ter leren kennen. Ik heb meer
zelfkritiek gekregen. Ik heb veel rot
te dingen ontdekt in mijn eigen
doen en laten. Je moet als je dit
werk doet wel nadenken over jezelf,
je afvragen: wat heeft dit werk in
mijn leven voor betekenis, is wat je
doet zinvol. De een denkt er meer
over na dan de ander, maar ik geloof
dat ze er allemaal mee bezig zijn Op
kantoor of in een fabriek maak ie.
iets. ben je met iets doende. Hi^r
werk je met mensen. Voor mensen
kun je een bepaalde betekenis heb
ben. Ik persoonlijk geloof dat wat ik
hier doe zinvol is als mensen wel
eens tegen me zeggen: fijn dat je er
bent."
Dc zojuist verschenen plaat van ..Dc
Lofstem" is tc bestellen door 15.
over te maken op postrekening III Kil
t.n.x. de Bondsspaarbank Noordwijk
onder vermelding voor ..Allemaal van
Hem".
door Mink van Rijsdijfj
F.rgcns ging ccn man met vervroegd pensioen. Dat
gebeurde niet omdat hij. naar de trend van de tijd.
meende zijn plaats vrij ic moeten maken voor jonge
ren. Daarvoor was hijzelf eigenlijk nog niet oud
genoeg. Hij werd om medische redenen afgekeurd cn
moest zodoende afhaken. Daar was een moeizaam
pnicex aan voorafgegaan van lichamelijk ongemak,
maar ook geestelijk viel er natuurlijk wel iets tc
verwerken. Hel is geen appelcpap als er tegen jc
wordt gezegd: t Is mooi geweest, beste jongen, zeg
maar dag mei jc handje. Jc hebt toch een paar
hobbies hè prachtig. Maak er nog iets van kerel.
Adieu."Afscheid nemen als er geen gewoon doorgaan
meer mogelijk is. komt hard aan cn wordt extra bitter
«Is dat ook betekent ccn vaarwel aan medegabbers
met wie in dc werksfeer een zekere relatie is gegroeid.
Ach. buitenstaanders kunnen in zo'n geval mooi
filosoferen over dc kunst van het vrij zijn. Als zij dan
bovendien nog kunnen hcvrocden dat hel verplicht
afhaken financieel geen al te rampzalige gevolgen
heeft, is men licht geneigd tot bagatelliseren. Alsof dc
persoon in kwestie nici een paar problemen ie lijf
moet.
De firma waar de man ccn kleine veertig jaar had
gewerkt wilde hem op gepaste wijze uitluiden. Hoe
weemoedig men ook gestemd was. er moest toch iets
van een feestje komen.
Het zweet stond de man in de handen toen hij zijn
afscheidsspeech in dc zak van zijn goeie goed duwde.
Hij zou de dag pas loven als die avond voorbij was.
Toch vergiste hij zich. Er voltrok zich iets heel
wonderlijks. De clichématige toespraken, die hij had
verwacht, bleven uit. Hij werd weliswaar geprezen
om een paar goede eigenschappen, maar de toon
waarop de lof naar hem toegolfde was oprecht, zelfs
warm en hartelijk. Dat deed hem goed. Gaandeweg
ontspande hij een beetje. De klok draaide ook sneller
dan hij had gevreesd. Nog ccn stief kwartiertje, dan
zou hij zelf op het slappe koord moeten cn daarna kon
V
hem niets meer gebeuren. Helemaal lekker voelde h j
zich niet. de kostelijke maaltijd, te zijner ere aangi t
dragen, bleef hem een beetje in dc keel steken
Een orkestje bracht vrolijke klanken voort. Er wei
gedanst. Als hij nu maar niet hoefde. Of moest h
wel? Het hele gebeuren draaide toch om hem j
Kwasic geconcentreerd maakte hij nog ccn pan 1
aantekeningen bij zijn speech. Gelukkig nieman d
daagde hem uit naar dc dansvloer tc komen. HecSl
'daar staakten de musici hun bezigheden. Gunst. Ja0
ging hem ook nog toespreken, die goeie Jan. Het ko
niet op. het zoveelste cadeau werd hem aangcbodci f|
Applaus. v
Toen was het ineens zijn beurt. Zijn handen trildenh
Hij slikte cn zuchtte, maar alles ging prima. Wet P
applaus.
..Dames cn heren, mag ik even uw aandacht?" vrocjp
toen de leider van het bandje. ..Ik zou graag d j
jubilaris van deze avond even op dc dansvloe I
hebben."
Nee. dacht dc man. ik droom. Dit gebeurt niet echt
JubilarisHij hoorde zijn vrouw naast hem zeg
gen: ..Ik zou toch maar gaan."Daar stond hij dan
naar zijn eigen gevoel mooi voor joker. Vervroegt
pensicon -jubilerend. Ja ja. Maar wist die muzikan n
veel. Hij was alleen ingehuurd om muziek tc makei
cn had dc toespraken wel gehoord, maar er kennclijl l
niet naar geluisterd.
..Er is veel gesproken vanavond", stelde musicm
vast. ..maar dc jubilaris is nog helemaaal niet toege
zongen."
Toen werd het de man net iets te dol. Maar wat moes I
hij. toen er ccn daverend ..lang zal hij leven' i
losbarstte?
Na dit vrecmdcrigc inefdent verliep alles verder
volgens plan. De man nam op waardige wijze af J
scheid.
Aan het einde van de avond hoorde ik hem ironisch n
tegen zijn vrouw zeggen: ..Kom ga je mee met ...eh... i
dc jubilaris?"
door Annemarie Lücker
Het aanbod van gebreide jas
sen, vesten en truien is dit sei
zoen groter dan ooit. Menigeen
zal bij het zien van de hoge
prijzen zelf naar de pennen en
wol grijpen. Gelukkig is vaar
digheid niet een eerste vereiste,
want grove steken en simpele
modellen zijn je van het 'deze
winter.
Wel wordt er veel gedaan aan kleur
en en strepen, maar dat is domweg
een kwestie van goed tellen. De HE-
MA verkocht vorig jaar 775.259 kilo
meter breigaren, dat betekent 194
maal om de aarde. De „Breiwijzer".
waar het concern dit seizoen voor
het eerst mee uitkomt, werd door
stUistes van de Hema samengesteld.
Er staan honderd modellen in en
men kan kiezen uit twintig verschil
lende types breigaren in ontelbare
kleuren. Op de eerste pagina van de
werkbeschrijving worden alle soor
ten. kleuren, prijzen en de kwaliteit
genoemd zodat ieder voor zichzelf
kan uitrekenen hoeveel het
werkstuk gaat kosten Wie garen
over heeft krijgt geld terug voor de
resterende bollen. Een warme kin
dertrui in kabelsteek, van schitte-
Twet' voorbeeldt-» uit ..Breiwijzer".
gebreid mei bouclé wol va» de Hema.
I.inks een over jurk i» aubergine
tinten 97.50) aan materiaal) en
rechts een lange jas in gebroken
witte en aubergine strepen.120.75).
rende scheerwol in al even mooie
aardekleuren komt op 22.50. Een
paars en rode folklore jas met m
en wikkelsjaal blijft- onder de h
derd gulden, hij wordt met pen 5
gebreid en is daarom betrekke
snel klaar.
De „Breiwijzer" is voor 3,75
koop in alle Hema filialen. Het Int
nationaal Wol Secretariaat v
spreidt eenmaal per jaar in
oplaag van 750.000 exemplaren
blad ..Kreatief". Het blad be\
ideeën en ontwerpen op het gebi
van zelfmaakmodc, breien
handwerken, alles in ÏOOV, scheen t
uiteraard. Op de achterzijde sta
een lijst van verkoopadressen uit
omgeving waar het blad In de b 1
komt Voor een gulden ls
werkbeschrijving te koop van a
getoonde modellen.
Aan het eind van deze maai
verschijnt een tweede huis aan hi
uitgave van het Internationaal W
Secretariaat. ..Lana". in een opia
van twee miljoen In het blad sta
een groot overzicht, erg mooi vc
zorgd en gefotografeerd, van de wi
termode in zuiver scheerwol. Bij i1
der model wordt de prijs en de he1
komst genoemd, evenals een col
die correspondeert met de verkoop
dressen op de achterkant Bove
dien staat er voorin het nummer e
lijst van fabrikanten en importen
met telefoonnummers bij wie vt
koopadressen te krijgen zijn wel
niet op de achterzijde vermeld staa
Vraag: Wij denken er wel eens aan
hoe het moet als een van ons beiden
komt te overlijden (wij zijn al ouder)
en dat al het geld op de spaarbank
geblokkeerd wordt. Geldt dat ook
voor een girorekening waar beide
namen op voorkomen?
Antwoord: Het meest praktische is
allebei een eigen spaarbank of giro
rekening te openen, waarvan men
gebruik kan maken totdat de langst
levende in overleg met giro of bank
een verklaring van erfrecht laat
opstellen Deze zaken zijn niet zo
ingewikkeld als men wel eens denkt.
Echter hebben oudere mensen in de
verdrietige dagen van een sterfgeval
weinig gedachten over voor het re
gelen en bespreken van geldkwes
ties. Beter Is het samen in gezonde
tijden noodzakelijke maatregelen te
nemen
Vraag. Ik heb een aardig lapje tuin
dat begrensd wordt door water. Tot-
nutoe was een afscheiding van een
paar paaltjes met een ijzerdraadje
voldoende, maar nu zijn er aan alle
beide kanten buren gekomen, die
heel anders leven don wij en dat is
erg moeilijk Aan de ene kant zijn
grote honden dte gaan ploeteren en
zwemmen en dan aan land krabbe
len en dan midden tussen mijn afri-
kaantjes en petunia s zich uitschud
den Voor ons is dat erg akelig Aan
de sindere kant hebben die beesten
het ook warm en zijn ze met een
klein houtje at in de vaart te krijgen
Onze nieuwe buurtjes aan de andere
kant zijn heel Jonge mensen In de
zon liggen mogen ze doen zoals ze
dat willen in hun eigen tuin maar at
dat onkruid, dat zc maar laten rt»»en
en zaadstrooien in mijn gr-» nt« per
ken dat hoeft toch niet op de
/v«>i -/foj
erfschetding staan rozestruiken en
hoge zonnebloemen en dat groeit
maar door op mijn terrein. Wal kan
ik daaraan doen?
Antwoord: Wij begrijpen, dat het
niet helemaal botert tussen u en uw
jonge vrienden Nu is het wel eens
heel erg moeilijk gelijk te hebben
Want dat houdt in uw geval in. dat u
op uw recht gaat staan en dat er
boze woorden gezegd worden door
die rozestruiken heen en kwade ge
zichten naar elkaar kijken langs die
zonnebloemen En het eind van het
lied is een heel nare toestand met
plagen en kijken tot hoever men kan
gaan en van uw kant slapeloze nach
ten en weinig plezier in het teven U
ts de oudste, probeer dit op vreedza
me manier in leefbare banen te lei
den Nodig het hele stel eens bij u op
de thee of op een biertje, of wat u
heeft en vertel hun eens. wat een
verandering dit voor u betekent Wie
weet. waren zc nooit in de gelegen
heid. honden te houden of aan water
te wonen met rozen en zonnebloe
men. digitalis, berenklauw en weet
tk wat nog meer En vraag hun dan
ook eens hoe dat die plonzende
honden georganiseerd zou kunnen
worden Misschien is «lat met een
paar paaltjes en een stukje kippe
gaas al te regelen en dan komt van
zelf de erfscheiding wel aan de orde.
We hebben in deze rubriek al zo
vaak uitgelegd wat mag en wat
moet met bomen en struiken dat is
toch wel bekend en wie weet. den
ken ze misschien dat u dat ook fijn
vindt als er rozen staan. Loop niet te
vlug naar de politie, want dat ver
geet men niet gauw.
Vraag: Bij navraag bij diverse
kennissen kan niemand mij inlich
ten wie het woord: Wolkenkoe-
koeksheim het eerst heeft gebruikt
en mijn encyclopedie geeft mij geen
antwoord. Antwoord: „De vogels"
komedie van Aristophanes (premiè
re 414 vóór Christus» horen wij het
eerst van Hè Nephelo-Kokkügia. de
wolken koekoeksstad-heim of
burcht, in de wolken, waar de vogels
heersen en waar twee Atheners te
vergeefs vrede en rust zoeken. De
vogels, die veelal gewone in vogels
veranderde stervelingen zijn. vatten
het plan op de Olympische goden
Zeus en de zijnen, een kopje kleiner
te maken Hun grote stad in de
wolken verhindert de offergeuren en
wierookdampen op te stijgen tot de
neusgaten der goden, zodat deze ge
dwongen worden tc capituleren
door honger en uitputting. Van de
aarde proberen steeds meer emi
granten. louche en arglistige lieden
als vogels vermomd een plaats in de
stad te vinden, maar z.e worden
krachtdadig verdreven Ten slotte
staat Zeus al zijn functies en al zijn
macht af aan de nieuwe opperheer
'■er van het heelal, die levens een
beeldschone Basilein met al haar.
rijkdom van de opbrengsten van
dokken, belastingen, jurygcldcn en
Vragen (één per brief) zenden naar
uw probleem ook liet onze. Postbus
507, Voorburg. Naam en adres ver
melden. Kén gulden aan postzegels
bijsluiten. Geheimhouding is verze
kerd.
theaterentrees als bruid tot zich
neemt De komedie eindigt met een
kostelijke parodie op de plechtige
tempelstoeten met attributen, ter
wijl de nieuwbakken dondergod tot
meerdere feestvreugde zijn ze
venklappers en steekvlammen Iaat
meelawaaien: alles zoals het vroeger
was. maar wel een verdieping lager.
Een door en door gekke en geestige
geschiedenis en als men dan een
afbeelding van Aristophanes daar
bij ziet. zegt ieder dat is Toon
Hermans
Vraag: Er is een testament en er zijn
acht erfgenamen, waarvan er zes het
met de strekking van hel testament
niet eens zijn Mag men nu met
meerderheid van stemmen dit testa
ment als vervallen verklaren0
Antwoord: Er zijn tenslotte nog al
lijd iwee erfgenamen, die itch wel
happy voelen met dat testament en
die beslist van geen wijziging zou
den willen weten Het testament is
een document, dat de erflater bij
volle bewustzijn heeft opgesteld en
dat zijn notaris zo heeft uitgevoerd
en laten registreren. Daar kan men
niets aan veranderen.
Vrnng: Ik zou mij graag laten behan
delen tegen pijnen met acu
punctuur. maar wij weten het adres
niet meer.
Antwoord: Inlichtingen kunnen
schriftelijk gevraagd worden (be
slist niet telefonisch» bij het Anglo
Dutch College. Van Lenneplaan 16,
Hilversum. Wij willen ook uw aan
dacht nog eens vestigen op het arti
kel van Fred Lammers over de
Baarnse yoga-arts Rama Polder
man (16 aug. 1976).
Vraag: Vindt u ook niet dat oudere
mensen gediscrimineerd worden
door het woord „bejaard" Zou het
niet beter zijn te spreken over: oude
ren. middengroep, jongeren en
jeugd?
Antwoord: Ik ben bang dat dan over
een poosje het woord „oudere" weer
discriminerend zou gaan werken.
Bejaardheid is nu eenmaal een toe
stand die samenhangt met het be
leefd hebben van een behoorlijk
aantal levensjaren. Laatst was er
een dame bij de kapper, die heel
nadrukkelijk zei: U hoeft me geen
dag Jonger te maken dan ik ben.
maar ik zelf wil ook geen dag ouder
zijn Dat is een reéel standpunt.
Vrnng: Nu wil ik aan een stamboom
beginnen en heb naar een secretarie
geschreven met een postzegel er
bij -- om inlichtingen over een inwo
ner van die plaats: zo n honderd jaar
geleden en men geeft gewoon geen
antwoord
Antwoord: U heeft dan ook wel iets
heel moeilijks gevraagd die man
heeft in de vakantiemaanden, waar
altijd wel een collega een paar
weken weg is en de toeloop groter is
dan in de andere .maanden aan zijn
werk genoeg te doen. Wij zonden u
ons overzichtje van bronnen en ge
gevens. die men kan uitvinden, als
men een begin maakt met het uitge
breide onderzoek, dat een stam
boom vereist. Als men dat alles wil
laten doen, wordt het wel een heel
kostbare zaak
Vraag: Kan iemand mij helpen aan
het adres van een poppendokter in
de buurt van Den Haag of Sittard-
Heerlen.Antwoord: Wij zijn op zoek
geweest in Den Haag. maar de hui
zen en winkels, waar deze nuttige
lieden vroeger te vinden waren, zijn
met de grond gelijk gemaakt en de
bewoners niet meer te vinden Na
mens alle moeders en grootmoeders
van ontroostbare poppenmoe-
dertjes geef ik deze vraag graag
door
Vraag: Wat is nu de echte Joodse
kandelaar, de zevenarmige of 'die
met de negen armen?
Antwoord: De kandelaar in de tem
pel had zeven armen. De negenarmi-
ge kandelaar (8 op een rijtje en 1
daar voort wordt gebruikt op hrl
Chanoekafeest elke dag komt er
een kaarsje bij en op d«- etndavond
van het feest branden ze allemaal
Het Chanoekafeest wordt gevie
ter herinnering aan de Maccabet
Toen de tempel vernieuwd wer
vond men onder de as de oude hei
ge olie genoeg voor één dag
een wonder kon de lamp acht dagt
branden. Daarom hebben de Ch
noeka-lampen acht armen, plus ée
lampje er voor dat dient ter bedi
ning van de andere acht lampen
Vragen betreffende plooien in e(
voor vijftig procent kunststof rok«
betreffende de „moet" van een ui
gelegde zoom in een dito herenpa
talon.
Antwoord: Heet persen kan besli
niet. Ook klenetsnat ophang
helpt niet voldoende. Volgens
door ons geraadpleegde stome
zijn deze plooien en zomen er reel
bij de fabricage ingeperst en kunne
er niet meer uit zonder de kleding
tukken volkomen te vernielen
Vraag: over een schilderij van
Schelfhout.
Antwoord: Een bezit om zuinig op
zijn: Andreas Schelfhout 1788-18"
zeer bekend schilder, leefde in Df
Haag. Van hem zijn vele schilderljc
in binnen en buitenland in musea
vinden. Laat het eens in een gro(
museum zien. Men zal u er da
meer over kunnen vertellen Oo
over onderhoud en restauratie
