lesprekingen Libanon mislukt
Het „Huis van
de Stervenden"
in Calcutta
Kerken in Oost-Europa
vragen verlichting censuur
Grote opkomst bij de
Maltezer verkiezingen
Breznjew
naar Bonn
Berlinguer relativeert werk
en persoon van Mao
Rusland en VS azen op
eikaars wapentuig
^ede verder weg dan ooit
ude Thaise
ctator weer
Bangkok
inister Erkel
Washington
Busschauffeurs in
Egypte staken
liefdadigheid in een Indiase stad
BUITENLAND
TROUW/KWARTET 5
llROET (Reuter, AFP, UPI, AP) Het vredesoverleg In Libanon dat dit weekeinde een
.gtepunt leek te bereiken, heeft geen enkel resultaat opgeleverd. De besprekingen tussen
banezen, Palestijnen en Syriërs zijn afgebroken en zullen pas vrijdag worden voortgezet.
■2
lag in de bedoeling om voor
lande donderdag een wa-
(tand te bereiken. Op die dag
t de gekozen president Elias
:is de formele macht over van de
|ge president Soeleiman Fran-
Het mislukken van de bespre-
n doet de vrede verder af zijn
ooit.
het overleg, dat plaats vond in
»era. in door de Syriërs bezet ge-
115, werd deelgenomen door de ge-
ȣn president Elias Sarkis, de Sy-
ie onder-minister van defensie
ji Djamil. de Palestijnse leider
_ar Arafat en Hassan Sabri el
'•'a jli. de bemiddelaar van de Ara-
.1 ihe Liga. Ook afgelopen.,vrijdag
LJ i het overleg tussen de vier heren
p niets uit. Volgens Sabri was de
voornaamste reden dat er niets be
reikt is. gelegen in het onderlinge
wantrouwen.
Op reis
(H ÜGKOK (Reuter, AP. UPI) Tha-
Kittikatsjorn. het hoofd van het
Bgere militaire bewind van Thai-
1, is gisteren ondanks een verbod
de huidige regering uit balling-
lap teruggekeerd om zijn zieke
Ier te bezoeken en zich in een
ddhistisch klooster te laten op-
rr nen. zo heeft de Thaise radio be-
id gemaakt.
gens de radio arriveerde de oud-
mier. gekleed in het gewaad van
boeddhistische monnik, met een
instel van de Japan Airlines uit
pore in Bangkok.
Heel wat Libanese politici zijn de
afgelopen dagen in touw geweest om
de wapenstilstand voor komende
donderdag alsnog te redden. Sarkis
pleegde gisteren eerst in de Syrische
hoofdstad Damascus overleg met
president Hafez Assad. Syrië heeft
een grote stem in het Libanese kapit
tel, omdat het Syrische leger zestig
procent van Libanon bezet houdt.
Zaterdag voerde Sarkis al overleg
met de Egyptische president Sadat.
Volgens het Egyptische blad Al Ah-
ram legde Sarkis Sadat een ontwerp
vredesprogramma voor. dat zou
voorzien in een onmiddellijk staakt
het vuren.
Het stuklopen van de besprekingen
vindt zijn oorzaak in de eisen die de
verschillende partijen aan de onder
handelingstafel stellen. Syrië eist
van de Palestijnen dat ze zich hou
den aan het uit 1969 daterende ak
koord van Cairo, waarbij hun positie
in Libanon wordt geregeld. Syrië is
van oordeel dat de Palestijnen ver
buiten hun boekje gegaan zijn door
zich aan de kant van de linkse mos
lims in de Libanese burgeroorlog te
storten.
Arafat
Jasser Arafat eist echter onmiddel
lijke terugtrekking van alle Syrische
troepen uit Libanon. De Palestijnen
zijn pas bereid de wapens neer te
leggen als de Syriërs weggaan en als
ze een reeks van garanties van de
andere partijen in Libanon krijgen.
Ook de linkse leider Joemblatt heeft
dit weekeinde weer verklaard dat
zijn troepen zullen doorvechten tot
dat alle Syriërs uit Libanon verdwe
nen zijn. Wel hebben de Palestijnen
al hun.vertrouwen in Sarkis uitge
sproken, omdat ook hij zou hebben
aangedrongen op terugtrekking van
de Syriërs. Tegenover Sarkis zou
Arafat zich bereid hebben verklaard
de Palestijnen terug te trekken uit
het centrale berggebied.
Ook de Libanese premier, de moslim
Rasjid Karami, reisde rond door het
Midden-Oosten op zoek naar een
oplossing van het Libanese conflict.
Eerst voerde hij besprekingen met
de Egyptische president Anwar Sa
dat om daarna door te vliegen naar
Saoedi-Arabië voor een onderhoud
met koning Khaled.
Franjieh
inn en Lockheed- zaak
NN. (DPA. AFP AP) De
stduitse onderminister van justi-
Günther Erkel. is gisteren naar
shington gevlogen om daar te
ten over toegang tot de documen-
over de verkoop van Lockheed
rfighter jagers aan de Bondsre-
iliek, nu haast 20 jaar geleden.
zondagsblad. Bild am Sonntag,
(te gisteren af wat een vervalste
zou zijn van Franz Josef
luss aan de toenmalige directeur
12 ïde Amerikaanse CIA, Allen Dul-
6 gedateerd 5 november 1958 en
5 rin o der meer stond: het onder
subsidies waarop u doelt zal
:i$n moeilijkheden geven nu uw
I itract met de firma op succesvolle
ze is afgesloten.
e v
krant, die tegenstander is van de
^ering-Schmidt, schreef dat de ge-
n me dienst der Sowjet-Unie. de
nCB. de brief had verspreid onder
e respondenten in het Westen om
eP conservatieve Strauss in discre-
b l te brengen in verband met de
u mende algemene verkiezingen,
oi
k rauss was minister van defensie
V weest toen Lockheed 700 Star-
[hters aan de Bondsrepubliek had
rkocht. Jongstleden vrijdag heeft
t ministerie van defensie te Bonn
6 kendgemaakt dat nagenoeg al
if rauss' documenten over de aan-
ii lop van de Starfighters verdwenen
in iren.
c indskanselier Schmidt heeft over
f t laatste gezegd dat het hier dui-
nden stukken papier betreft en het
ruime tijd zal duren, en zeker tot
II de verkiezingen van 3 oktober,
0 or deze zaak voldoende is uitge-
r cht.
VALLETTA (AP, UPI) Gisteren
zijn op het Middellandse Zeeëlland
Malta algemene verkiezingen gehou
den. Vandaag zal de definitieve
uitslag van de stembusstrijd pas be
kend worden.
Toen 15 procent van de stemmen
geteld was bleek dat de arbei
derspartij van premier Dom Mintoff
iets achter lag op de nationalistische
partij. Bij de verkiezingen van 1971
behaalde de partij van Dom Mintoff
maar een meerderheid van één zetel.
Een verschuiving van enkele zetels
zou kunnen betekenen dat er een
einde komt aan de onafhankelijke
koers in de buitenlandse politiek van
het eiland. De huidige regering
Steunt op Libië, terwijl de oppositie
geporteerd is voor een meer op het
westen gerichte politieke lijn.
Het was gisteravond nog te vroeg om
een definitieve conclusie met betrek
king tot de verkiezingsuitslag te
trekken. Het Maltezer kiesstelsel is
nogal ingewikkeld door een combi
natie van evenredige vertegenwoor
diging en een districtenstelsel.
De belangstelling voor de verkiezin-
MOSKOU (AP. Reuter) Het Sow-
jet partijbureau Tass heeft gisteren
bekend gemaakt dat partijleider Le
onid Breznhew een uitnodiging aan
vaard heeft van de Westduitse kan
selier Helmut Schmidt om een be
zoek aan West-Duitsland te brengen.
In het bericht werd meegedeeld dat
later nog bekend gemaakt zal wor
den wanneer het bezoek precies zal
plaats vinden.
Wil Breznjew er zeker van zijn Hel
mut Schmidt als kanselier te ont
moeten, dan zou hij al voor 3 oktober
naar Bonn moeten komen. Op die
datum vinden er in de Bondsrepu
bliek algemene verkiezingen plaats.
gen was bijzonder groot. Van de
217.785 kiezers kwam bijna 95 pro
cent naar de stembus. Dit is niet
verbazingwekkend gezien de intensi
teit waarmee de verkiezingsstrijd de
afgelopen maanden gevoerd is. Af en
toe werd er zelfs geweld gebruikt.
Volgens politieke waarnemers zou
de grote opkomst kunnen duiden op
een verschuiving van de kiezers naar
de pro-westerse nationalistische par
tij van de vroegere eerste minister
George Borg Olivier.
President Soeleiman Franjieh die
donderdag zijn staf overdraagt aan
Elias Sarkis heeft inmiddels via de
radio afscheid genomen van het Li
banese volk In zijn toespraak legde
hij alle schuld voor de Libanese bur
geroorlog bij de Palestijnen.
Volgens Franjieh wilden de Palestij
nen Libanon omvormen tot een el-
gen staat. „Samen zullen we vech
ten voor een vrij Libanon en samen
zullen wij sterven", aldus de presi
dent in een nogal geëmotioneerde
rede. Volgens Franjieh moeten de
Arabische landen de Palestijnen tot
de orde roepen om een tweede Liba
non te verhinderen. Ze zouden moe
ten komen met een plan om een zo
grote concentratie van Palestijnen
als in Libanon onmogelijk te maken.
De Palestijnen moeten worden her
verdeeld over de hele Arabische we
reld. aldus Franjieh.
De gevechten in Libanon gingen gis
teren op de drie bekende fronten,
Beiroet, Tripoli en in het zuiden
weer door. Volgens sommige berich
ten werd er minder hard gevochten
dan in voorgaande dagen, in af
wachting van de resultaten van het
vredesoverleg. Een toeneming van
de gevechtsactiviteit lijkt de ko
mende dagen dan ook niet on
denkbaar nu de besprekingen mis
lukt zijn.
Het Russische partijblad Prawda
heeft Israël er gisteren van beschul
digd het Libanese conflict te rekken
om een uiteindelijke regeling van
het conflict in het Midden-Oosten te
ontlopen. De regering van Israël wil
de Palestijnen smoren en de Ara
bische landen tegen elkaar verdelen,
aldus de Prawda. De toestand in
Libanon toont weer aan hoe nodig
het is dat de Geneefse conferentie
over het Midden-Oosten weer bij
elkaar komt, aldus het Sowjet-blad.
TOKIO, NAPELS (Reuter, AP) De
leider van de Italiaanse communis
tische partij. Enrico Berlinguer heeft
gisteren op een massabijeenkomst
te Napels gezegd dat de Italiaanse
communisten de Chinese revolutie
moeten bestuderen, maar dat ze er
voor moeten oppassen een mythe te
weven rond het werk en de persoon
van de overleden partijvoorzitter
Mao Tse-toeng.
Berlinguer noemde de weigering
door de Chinese communistische
partij van het rouwbeklag van de
Italiaanse communisten „slechts
een diplomatieke formaliteit". De
Italiaanse communistische leider
vond dat het binnenlandse beleid
van China maar moeilijk te begrij
pen was door allerlei „niet uitgeleg
de maatregelen" en „dramatische
contrasten wier werkelijke termen
waren verhuld". Verder had hij wel
enige bedenkingen tegen het buiten
landse beleid van China, zoals de
houding van Peking tegenover Chili
en Angola, en tegen de „algemene
strategie" van China wat betreft de
internationale ontspanning, de vre
de. „het zoeken naar eenheid en sa
menwerking tussen alle socialis
tische en democratische krachten
die anti-imperialistisch en vreed
zaam zijn".
Op het Pekingse Tien An Men plein
(plein van de hemelse vrede) hebben
zaterdag naar schatting een miljoen
mensen de laatste eer bewezen aan
de overleden Mao Tse-toeng. Het
Chinese persbureau Nieuw China be
richtte dat „de sfeer op het plein
plechtig en stil" was en dat „alle
aanwezigen in de houding stonden
en drie minuten stilte in acht hiel
den. „Nadat Wang hoeng-wen. vice-
voorzitter van de partij de bijeen
komst had geopend, sprak premier
Hoea Koeo-feng, de tweede man in
de Chinese hiërarchie onder Mao. de
menigte toe. Op de foto staat links
van hem minister van defensie Yeh
Tsjien-ying en rechts van hem Wang
Hoeng-wen, waarnemend premier
Tsjang Tsjoen-tsjiao en Mao's
echtgenote Tsjiang Tsjing.
CAIRO (AP) De Egyptische
buschauffeurs hebben zondag hun
staking hervat als protest tegen een
dreigement van de regering dat
strenge maatregelen tegen hen zou
den worden getroffen, zo is in krin
gen van de politie vernomen.
WARSCHAU, BERLIJN (UPI, Reuter) De Poolse bisschoppen hebben gisteren geprotesteerd
tegen de perscensuur en hebben meer vrijheid gevraagd voor religieuze publikaties. Oostduitse
predikanten hebben zich gisteren geweerd tegen aantijgingen van de regering.
TOKIO, WASHINGTON (Reuter, UPI, AP) De Sowjet-Unie en
de Verenigde Staten proberen elkaar de loef af te steken wat
betreft het in handen krijgen van hun meest geavanceerde
gevechtsvliegtuigen en het wapentuig dat ze kunnen vervoeren.
In een brief die gisteren vanaf de
kansels van de rooms-katholieke
kerken in Polen is voorgelezen spre
ken de bisschoppen er hun droefenis
over uit dat de censuur het niet
toestaat de volledige tekst van Vati
caanse publikaties in de Poolse
kranten af te drukken. „Wij kunnen
niet zwijgen zolang de fundamentele
burgerrechten niet volledig geres
pecteerd worden". aldus de
bisschoppen in hun brief. „De kerk
heeft geen toegang tot de vele mas
samedia en daardoor is haar vermo-
gén om invloed uit te oefenen op de
bevolking beperkt".
De brief van de bischoppen is de
Poolse reactie op het verzoek van
het Vaticaan aan alle diocesen in de
wereld op 19 september speciale aan
dacht aan de media te besteden.
Ondanks een recente verklaring van
partijleider Gierek dat er een breed
veld voor vruchtbare samenwerking
tussen kerk en staat is, wordt de
kerk in Polen nog op velerlei wijze
aan banden gelegd. Een recente ver
klaring van de Poolse bisschoppen
werd maar een voor een deel in de
kranten afgedrukt. Dat deel van de
verklaring dat aandrong op harder
werken werd beklemtoond, de passa
ge die aandrong op amnestie voor
degenen die bij de ongeregeldheden
van juni werden gearresteerd, werd
echter weggelaten uit de nieuwsbe
richten.
Protest
Oostduitse predikanten hebben gis
teren een verklaring voorgelezen
waarin zij zich stellen achter Oskar
Brüsewitz, een Oostduitse predi
kant die zichzelf vorige maand door
verbranding om het leven bracht uit
protest tegen de communistische
beïnvloeding van de jeugd. Volgens
een verklaring van de Oostduitse
regering zou de zelfmoord te wijten
zijn aan een geestesstoornis. Maar
verwanten en vrienden van de predi
kant hebben meegedeeld dat ds.
Brüsewitz volledig normaal was.
In de kerkelijke verklaring heet het
dat „door de actie van ds. Brüsewitz
onvermijdelijke vragen waarmee we
ons niet bezig hielden geformuleerd
zijn. Zeker is dat hij een getuige
wilde zijn van onze Heer Jezus
Christus".
Hongarije
In Hongarije zijn de betrekkingen
tussen kerk en staat heel wat beter.
De primaat van de Roomse kerk. de
in februari benoemde kardinaal Le-
kai, heeft zaterdag een toespraak
gehouden op het landelijk congres
van het Hongaars patriottische
front, een door de communisten be
heerste politieke organisatie.
In zijn rede zei Lekai voorstander te
zin van een intensieve landelijke di
aloog tussen rooms-katholieken en
marxisten. Hij toonde zich verheugd
over de harmonieuze ontwikkeling
in de betrekkingen tussen kerk en
staat. Deze zijn de laatste jaren aan
zienlijk verbeterd, vooral sinds het
overlijden van kardinaal Mindszen-
ty, de voorganger van kardinaal Le
kai, die in ballingschap in Wenen
woonde.
In Tokio werd gisteren uit defensie
kringen vernomen dat een ploeg van
tien Amerikaanse deskundigen sa
men met Japanse collega's bezig is
met het onderzoeken van de Rus
sische Mig-25, die twee weken gele
den op het Japanse vliegveld Hako
date, door de Russische vlieger Be-
lenko aan de grond werd gezet. De
deskundigen zijn gisteren begonnen
met het ontmantelen van het vlieg
tuig en willen het naar een militaire
basis overbrengen om het aan een
nauwgezet onderzoek te onderwer
pen. Japan had tot dusverre steeds
ontkend dat er Amerikaanse experts
bij het onderzoek betrokken waren.
Fox bat
Goedingelichte bronnen in Tokio
hebben inmiddels laten weten dat de
Mig-25 (de Foxbat, zoals hij in NA-
VO-kringen genoemd wordt) toch
niet zo'n supervliegtuig is als eerst
werd aangenomen. Een van de groot
ste verrassingen was. aldus de bron
nen, dat er geen schietstoel in zat om
de piloot in geval van nood in veilig
heid te kunnen brengen. De Mig-25
zou wel een uitstekende motor be
vatten en een metaalconstructie van
hoge kwaliteit, maar de elektro
nische uitrusting zou nogal tegenval
len. Het toestel kan vier raketten
vervoeren, maar heeft verder geen
boordwapens.
Het Japanse ministerie heeft inmid
dels berichten in het Westduitse
weekblad „Stern", als zou de Mig
piloot met voorkennis van de Japan
se autoriteiten uit de Sowjet-Unie
naar Japan zou zijn gevlucht, tegen
gesproken. Volgens „Stern" was de
Rus overgehaald naar het Westen te
vluchten door een Oostenrijkse inge
nieur die voor de Amerikaanse in
lichtingendienst CIA werkte. Het
blad dat „betrouwbare westerse
bronnen" aanhaalt, zegt dat de Ver
enigde Staten al tien dagen voor de
geruchtmakende vlucht van Belen-
ko de Japanse minister van defensie.
Michita Sakata, hadden ge
waarschuwd dat de Mig-25 in Japan
zou landen.
Tomcat
Intussen maakt men zich in Wash
ington ongerust over de mogelijk
heid dat de Sowjet-Unie een Jager
van het type F-14 (Tomcat), uitge
rust met de zeer geheime Phoenix-
raket, in handen zou kunnen krijgen.
Deze Tomcat is afgelopen dinsdag
tijdens een NAVO-oefening van het
vliegdekschip John F. Kennedy ge
raakt en in zee gestort. Het vliegtuig
ligt ten noorden van Schotland in de
Atlantische Oceaan en een oor
logsschip van de Russische marine,
dat het ongeluk heeft zien gebeuren
vaart daar sinds die tijd rond.
In de Verenigde Staten breekt men
zich nu het hoofd of het geval naar
boven moet worden gehaald of dat
het vernietigd moet worden. Verder
zijn de Russen een lange-
afstandsvliegtuig van hun
luchtmacht kwijt en ze zijn al sinds
augustus aan het zoeken. Ook zij zijn
bang dat het in verkeerde handen al
vallen. Het toestel moet op ongeveer
250 mijl ten zuidoosten van New
foundland liggen.
oor Tjibbe Bijlsma
CALCUTTA Een fijne och-
end had ik vandaag in het
luis van de Stervenden. Fan-
astisch, als je eindelijk eens
'at kan doen, na zoveel skelet-
en te hebben zien rondwande
en en eigenlijk machteloos te
ijn.
e geeft ze wat geld voor een maal
tijd" Meer heeft geen zin, lijkt het.
!en keer gaf ik tien rupee aan twee
nelaatse vrouwtjes op een station,
k had een suggestie gelezen onder
'eg: Wat doe je met de bedelaars.
vil je nog wat doen. voel je je niet
«rust, geef eens een keer tien rupee
tan een bedelaar. Je kunt er zeker
*an zijn, dat hij dat zijn hele leven
'og niet gehad heeft. En ik zal de
>rede lach van dat vrouwtje, die
naar bleef op dat gezicht, niet gauw
'erge ten.
indere adviezen waren: niet geven.
moeten werken. Het is wel ge
makkelijk je hand uit te steken.
»eld te krijgen zonder iets te doen.
*ij heeft het nooit zo makkelijk ge
leken. Als ik een bedelaar was voor
een actie, met de collectebus, ging ik
met lood in mijn schoenen. Zijn ze
het van jongsaf gewend, dan is het
natuurlijk anders. Maar kunnen zij
dan nog werken? In Bombay en an
dere steden worden nu bedelaars op
gepakt en aan het werk gezet. Maar
bij een kanaal in aanleg waren er
veel weer weggelopen. Kun je wel
zwaar lichamelijk werk doen, als je 't
niet van jongsaf geleerd hebt? El
ders in Bombay was een huis voor
bedelaars, die allerlei licht werk kre
gen. Daar werkte een Nederlandse
engel van het Leger des Heils, hoor
de ik.
Uitdaging
En vanochtend ging ik met de broe
ders naar het Huis van de Sterven
den. „Je werkt als je wilt", zei een
Australiër, één van de buitenlandse
gasten, „en waar Je wilt."
„Ga je naar Calicut?" vroeg hij. „Ja",
zei ik. niet wetend welk project dat
was, maar ik vertrouwde op zijn goed
advies. En met vijf man gingen we op
weg. Het achterbuurtstraatje in,
waar het huis van de broeders is
gevestigd en waar wij een kamer
hebben met vier buitenlanders. En
toen we daar liepen, vijf man.
Straatbeeld in een van India's grote steden.
optrekkend tegen de ellende van
Calcutta, werd ik diep ontroerd. „Er
gebeurt wat", voelde ik. Vijf man
tegen de ellende van Calcutta. Vijf
tig zijn er in het huis. Niet veel
misschien voor een stad als Calcutta
met zes miljoen inwoners. Maar zij
zijn in opleiding. En zij zullen vijftig
anderen opleiden, op hun beurt, over
een tijdje. Of tien of honderd, of
tienduizend. En het legertje zal een
leger worden; waar ellende is. heeft
de mens toch steeds dit uitdaging
weer aangedurfd. Gods kracht er
achter. de motor. „Eén man met
God", zei Ghandi, „kan de wereld
veranderen." Eén vrouw, moeder
Therèsa. begon hier vijfentwintig
jaar geleden. En nu zijn haar
helpsters en helpers de ..missiona
ries of charity", zusters en broeders
van liefdadigheid in veel steden in
India en in veel steden over heel de
wereld aan het werk. Eén nonnentje
uit Joegoslavië, netjes katholiek op
gevoed. met in haar hart het gevoel
dat zij naar Indië moest. ging. hoe
lang geleden nu? Vóór de laatste
wereldoorlog. Zij luisterde naar dc
stem in haar hart.
Laatste uren
Van de school in Calcutta, waar zij
eerst werkte, ging ze naar de slop
pen. Netjes vragen aan de overste.
Ja, oké. Maar eerst twee jaar wach
ten. Afmaken waar je mee bezig
bent. Ze was inmiddels hoofd van
een school. Toen trok ze de echte
slums in. uit de beschermende omge
ving van de kloosterschool, op haar
eentje tussen de allerarmsten. En nu
is er een Huis voor de Stervenden,
opgepakt van straat voor een paar
rustige laatste uren. opgegeven door
de ziekenhuizen. Aangebracht door
bewoners van Calcutta die iemand
zien sterven op straat. Er is een huis
voor verlaten kinderen. Ze worden
soms gevonden in vuilnisbakken.
Er is een ziekenhuis voor lepralij
ders. „Ze krijgen ook werk", vertelde
me de secretaris, „in de maatschap
pij worden zij nergens meer geaccep
teerd voor werk, nooit meer. Zij ma
ken schoenen bij ons. kleding, meu
bels. We hebben nu ook een moge
lijkheid gevonden voor het verkopen
van de rotanmeubels. Zo kunnen ze
een deel van hun eigen kost weer
verdienen. Het is erg belangrijk voor
hun gevoel van eigenwaarde. Een
nieuw ziekenhuis met tweehonderd,
driehonderd bedden is in aanbouw
buiten Calcutta, in Bihar. We kregen
daar grond. 15 acres (7 ha). Daar
wordt het ziekenhuis gebouwd op
een halve acre. En ze kunnen er het
land gaan bewerken. De broeders
werken niet mee. Dat is de regerings-
politiek. De mensen moeten
zelfstandig zijn. Alleen krijgen
maakt ze onzelfstandig, steeds meer
afhankelijk. Ze kijken dan voor alles
steeds naar ons. De broeders zijn er
nu alleen nog om te helpen met de
leiding, met advies. We proberen er
nu bevloeiing te krijgen voor het
land. Vlakbij loopt een groot kanaal.
Dan zullen ze het hele jaar door
oogsten kunnen krijgen, het ene pro-
dukt na het andere. Drie oogsten per
jaar. Dan zullen ze kunnen leven van
de eigen landbouwopbrengsten. Er
gaat een irrigatiekanaal komen voor
het land. Dat is al toegezegd. Het
werk is al begonnen."
Eigen karakter
In het huis van de Stervenden waste
ik vandaag een paar mannen. Zij
zijn vaak te zwak om zich te
keren. De meesten hebben tb. ver
telde de broeder
Na het wassen: of ik ook scheren
kon? Zal wel lukken. Waarachtig,
het lukte. Ondanks wat bloed bij de
eerste klant, werd ik daarna door
verschillende anderen geroepen.
„Ik. ik". Ik was trots op mijn kunde.
De meeste baarden waren van een
week. twee weken. Dat is niet mak
kelijk. Ik ontdekte dat uitgemergel
de gezichten meer kuilen hebben.
De huid was soms oud en stug. Maar
de mensen hadden hun eisen. ook.
Mijn snor een beetje bijknippen, een
onooglijk snorretje. Oké. Mijn bak
kebaard tot hier Ieder had zijn ei
gen persoonlijkheid, zijn smaak. En
een stervende is ineens geen naam
loos object in het verre India, maar
een mens van vlees en bloed, met
zijn eigen wensen en verlangens,
zijn eigen karakter. En hij wordt
beter of niet. en gaat naar de hemel.
Tenminste Een mannetje wilde
zijn eten niet. de zuster zei iets tegen
me in het voorbijgaan. „Wat zegt
u?" „Die gaat gauw naar de hemel
Laten we maar een plaatsje voor
hem reserveren. Hij heeft hier ge
noeg ellende gehad, misschien. Hoe
wel, stervenden kunnen lachen. Heb
ik in Bombay gemerkt. Een oude
man was er de grappenmaker. Het
zonnetje van de zuster en de zaal En
hier kreeg ik een glimlach van een
jongeman met Chinees uiterlijk en
dankbaar omhoog gestoken han
den. En dat is dan een grote belo
ning voor een morgen in het Huis
van de Stervenden
De heer T. Bijlsma is politicoloog en
heeft enige jaren bij de UNESCO
gewerkt, de organisatie voor onder
wijs en ontwikkeling van de Ver
enigde Naties. Hij maakt momen
teel een reis door India en geeft een
indruk van zijn ervaringen in de
stad Calcutta
