Angst groeit
onder blanken
in Zuid-Afrika
Arbeiders bij Mao's baar
Schmidt schuwt confrontatie met Kohl
Westduitse
verkiezingen
Spanje reageert verdeeld
op plan voor verkiezingen
„Indonesië moffelt
probleem politieke
gevangenen weg"
Kissinger zou niet
over Rhodesië praten
Syriërs en Palestijnen
praten over Libanon
Burgers schieten twee kleurlingen dood
CDÜ-kandidaat dringt vergeefs aan op tv-debat
CAANDAG 13 SEPTEMBER 1976
BUITENLAND
TROUW/KWARTET 5
KAAPSTAD (UPI, Reuter) Volgens de politie in Kaapstad
groeit de angst onder de blanken voor een verdere uitbreiding
van de onrust maar is er ook een stijgende behoefte „terug te
slaan".
Dit weekeinde hebben blanke bur
gers in blanke districten van de
Kaapprovincie twee kleurlingen ge
dood en werden anderen bedreigd
door woedende blanken. Een kleur
ling (iemand van gemengd ras) werd
door een automobilist met drie pis
toolschoten gedood toen een groep
kleurlingen zijn auto me;t stenen be
kogelde. Het incident gebeurde in de
blanke voorstad Crawford, terwijl in
Franshoek, 40 kilometer van
Kaapstad, drie blanken op een beto
gende kleurling schoten. Volgens
ooggetuigen werd hij met drie tege-
ijkertijd afgevuurde kogels geveld.
Kleurlingen betoogden voor het
Centraal hotel in de stad. dat alleen
voor blanken toegankelijk is.
Vrijdag kwam de Zuidafrikaanse
minderheidsregering de kleurlingen
een stapje tegemoet, onder andere
door toe te staan dat zij gebruik
maken van voorzieningen die tot nu
toe „slegs vir blankes" bestemd wa
ren als telefooncellen en openbare
toiletten. Kleurlingenleider Sonny
Leon heeft gezegd dat de concessies
lang niet ver genoeg gaan en dat het
geweld zal aanhouden zo lang er
week in het gebied van de Kaap
gestegen tot 32. Aanvankelijk von
den de ongeregeldheden vooral
plaats in het blanke centrum van
Kaapstad, maar later verspreidden
zij zich over grote delen van de
Kaap.
Schoonheidskoningin
In verband met de voortdurende on
rust heeft de politie een kleurlin
genschoonheidskoningin, een
schoolhoofd en een gynaecoloog ge
arresteerd. Vrienden van „Miss" Ly-
dia Johnstone waren zeer verbaasd
omdat zij te weinig van politiek zou
weten „om er zelfs maar over te
praten". Ongeveer driehonderd
artsen en medisch personeel van alle
rassen kwam in het Somerset-
ziekenhuis bijeen. Zij dreigden met
„verdere actie" tenzij de reden wordt
opgegeven van de arrestatie van dr.
Van der Poel.
Behalvp ip,an-jóncj, Kaapstad was
het di^-.y/eekeinde ook in Pretoria
jnrusti'g. In het zwarte stadsdeel At-
eeen sprake is van werkelijkejtftfan^. teAdgeville schoot de politie één be
deringen.
De kleurlingen, die lange tijd de nei
ging hadden zich bij de blanken aan
ie sluiten en „zo blankjpogelijk te
lijken", zijn in navolging van de
zwarten in Zuid-Afrika in verzet ge
komen. Het j|antal doden als gevolg
van rasseninajdènien is de afgelopen
toger dood, waarmee het totale aan
tal slachtoffers dat tijdens de beto
gingen van de afgelopen drie maan
den is gevallen op 333 is gekomen
De betogers in Atteridgeville kwa
men van een begrafenis van een
zwart meisje dat eerder bij een de
monstratie zodanig was gewond dat
zij later overleed.
Van een onzer redacteuren
AMSTERDAM De vijf presidenten van de „frontlijnstaten" in
zuidelijk Afrika willen Rhodesië schrappen van de agenda van
Kissingers Afrikaanse safari.
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken vertrekt vandaag
via Tanzania en Zambia naar Zuid-
A/rika. Volgens het zeker in zijn Afri
kaanse berichtgeving doorgaans
zeer betrouwbare Britse blad The
Observer vinden de frontlijnstaten
dat Kissinger zich moet toeleggen op
Namibië (Zuidwest-Afrika). Dit land
wordt tegen de uitdrukkelijke wil
van de Verenigde Naties in nog
steeds bestuurd door Zud-Afrika. De
woordvoerder van de frontlijnpresi
denten, Julius Nyerere van Tanza
nia, zou Kissinger te verstaan willen
geven dat Namibië rijp is voor een
oplossing, terwijl de kans daarop in
het geval Rhodesië uiterst gering is.
De Afrikaanse leiders vrezen dat
Kissinger en de Zuidafrikaanse pre
mier Vors ter de leider van de blanke
minderheidsregering in Rhodesië,
Ian Smith, plaats willen laten maken
voor een overgangsregering. Deze re
gering zou dan met de zwarte natio
nalisten in Rhodesië moeten onder
handelen maar volgens de Observer
Pekinese arbeiders trekken langs Mao's baar om hem de laatste eer te bewijzen. Meer dan honderd
duizend regerings- en partijbonzen en van te voren uitgezochte boeren en arbeiders gingen dit
weekeinde aan het lichaam van de dode leider, gedeeltelijk bedekt met de partij vlag, voorbij.
Daarbij speelden zich, zoals ook uit een in het hele land uitgezonden televisie-uitzending bleek,
uitzonderlijk emotionele taferelen af. Mao's weduwe Tsjiang Tsjing, stond in droefenis op enkele
meters van de baar, een zwarte sjaal om het hoofd.
MADRID (Reuter, UPI, AP) De Spaanse oppositie heeft met teleurstelling gereageerd op de
hervormingsplannen, die premier Adolfo Suarez het afgelopen weekeinde heeft bekendgemaakt.
Belangrijkste onderdeel van de plannen zijn de verkiezing van een kamer van 350 volgens het
stelsel van de rechtstreekse vertegenwoordiging gekozen parlementsleden en een senaat met 204
vertegenwoordigers van de provincies. De senaat zal direct en geheim worden gekozen.
hebben de frontlijnpresidenten hier
ernstige bezwaren tegen.
In Washington heeft Kissinger ge
waarschuwd dat heel Afrika wel eens
een radicale, militante houding zou
kunnen aannemen als er geen snelle
oplossing wordt gevonden voor Rho
desië en Namibië. De minister zei dat
de strijd in Afrika in feite al is begon
nen en dat de geschiedenis leert dat
dit leidt tot escalatie en betrokken
heid van steeds meer landen.
Volgens Kissinger is zijn voor
naamste doel het scheppen van een
onderhandelingskader dat
„frontlijnpresidenten", de blanken
in Rhodesië, Zuidafrikaanse leiders
en voormannen van de nationalis
tische bewegingen dichter tot elkaar
zou kunnen brengen.
Op zijn safari zal Kissinger mogelijk
ook een ontmoeting hebben met
Smith, die eerst met zijn Zuidafri
kaanse ambtgenoot Vorster overleg
zal plegen.
De Spaanse premier kondigde de
plannen aan na een kabinetszitting,
waarop besloten werd enkele voor
stellen te schrappen, die door de
regering-Arias Navarro wwaren op
gesteld. Volgens het wetsontwerp,
dat eerst ter goedkeuring aan de
Nationale Beweging, de huidige
staatspartij, is voorgelegd zal koning
Juan Carlos het recht hebben een
deel van de senatoren ten hoogste
een vijfde deel van het totale aantal
voor een wetgevingsperiode van vier
jaren te benoemen. De koning heeft
ook het recht zich voor de onderteke
ning van een wet en bij anderezaken
via een volksstemming rechtstreeks
tot het volk te wenden. In een televi-
sierede deelde de premier mee dat de
algemene verkiezingen voor juni vol
gend jaar zullen worden gehouden.
Suarez zei dat belangrijke hervor
mingen als het wijzigen van de onder
staatstoezicht staande vakbonden
en grotere autonomie voor het Bas
kenland en Catalonië aan het nieuwe
parlement worden overgelaten. In
het licht van de toenemende arbeid
sonrust en de agitatie in de provin
cies liet de premier weten dat alle
wijzigingen in het systeem worden
aangebracht via de instellingen van
het Franco-bewind.
Geschillen
In een toelichting op de rede van de
premier zei minister van voorlich
ting Reguera Guajardo zaterdag dat
de kamer van afgevaardigden naast
de regering bevoegd zal zijn wetten
te ontwerpen. Zowel de kamer als de
senaat hebben hun eigen wijze van
reglementering en kiezen zelf voor
zitters. Meningsverschillen tussen
beide kamers over wetsvoorstellen
zullen in eerste instantie worden be
handeld door een commissie met een
gelijk aantal leden uit de twee ka
mers onder voorzitterschap van een
door de koning benoemde voorzitter
van de Cortes. Deze voorzitter staat
aan het hoofd van beide kamers.
Leiders van linkse oppositiepartijen
toonden zich weinig ingenomen met
de regeringsplannen. De socialist en
hoogleraar in het staatsrecht Tierno
Galvan zei weinig vertrouwen te
hebben in verkiezingen, die worden
gehouden onder het toezicht van de
huidige provinciale gouverneurs
Hij meende dat er gemeente
raadsverkiezingen moeten worden
gehouden voor de Spanjaarden een
parlement kiezen. Lopez Salinas, lid
van het partijbestuur van de Spaan
se communisten zei dat met de plan
nen het huidige stelsel gewoonweg
zouden worden voortgezet en de
communistische vakbondsleider
Marcelino Camacho voorspelde dat
het voorbijgaan aan de kwestie van
de vrije vakbonden de regering op
een „hete herfst" zal komen te
staan.
De Catalanen hebben het afgelopen
weekeinde op grootscheepse wijze
gedemonstreerd voor zelfbestuur
voor de provincie. Gisteren joeg de
politie met wapenstokken een groep
„vrijheidsmarcheerders" uit elkaar,
die op weg waren naar de kloos-
terstad Poblet.
BEIROET (AP, UPI) Voor het
eerst sinds de Syrische inval in Liba
non op 1 juni hebben Palestijnse en
Syrische leiders gesprekken ge
voerd. In Libanon vechten Palestij
nen met Syrische interventietroe
pen, die de kant van de rechtse chris
tenen in het land hebben gekozen.
Twee ontmoetingen tussen Syrië en
de Palestijnen vond plaats in het
bergplaatsje Sofar, 24 kilometer ten
oosten van Beiroet. Voor de Palestij
nen werd eraan deelgenomen door
PLO-leider Jasser Arafats tweede
man. Aboe Iyad en voor Syrië door
luchtmachtopperbevelhebber gene-
raal-majoor Najl Jamil. Over de be
sprekingen is niets meegedeeld,
maar volgens linkse woordvoerders
in Libanon zouden zij de spanning
tussen Syrië en de Palestijnen kun
nen verminderen.
De ontmoetingen zouden zijn gear
rangeerd door de tot president geko
zen directeur van de Libanese bank,
Elias Sarkis. Sarkis moet op 23 sep
tember het presidentschap overne
men van Soeleiman Franjieh. Zowel
de Syriërs als de Arabische Liga en
verschillende Arabische landen hou
den momenteel besprekingen in Da
mascus om een nieuw bestand uit te
werken en de grondslag te vormen
voor een vredesregeling voordat Sar
kis de macht in Libanon overneemt.
door Johan ten Have
AMSTERDAM Amnesty International, de organisatie die
zich het lot aantrekt van politieke gevangenen overal ter
wereld, vindt dat de Indonesische regering het probleem
van de politieke gevangenen tracht te verdoezelen door
opnieuw op grote schaal gevangenen naar het Molukse
eiland Boeroe te zenden en ze dan verder „transmigranten"
te noemen.
Toen de Indonesische regering in
1969 de oprichting van de kam
pen op Boeroe (er zijn er nu 17)
bekend maakte, gebeurde dat
niet zonder enige trots. Het was
zeker niet de bedoeling de gevan
genen te isoleren, maar het was
voor hun eigen bestwil dat ze uit
de hun vijandig gezinde samenle
ving werden gehaald. Het hele
project moest meer gezien wor
den als onderdeel van het
transmigratiebeleid, aldus de offi
ciële bekendmaking.
Tussen 1969 en 1971 werden er
ongeveer 10.000 politieke gevan
genen naar Boeroe overgebracht.
Met name zij die waren onderge
bracht in de B-categorie (leden
van de communistische partij of
aanverwante organisaties, tegen
wie niet bewezen was dat ze daad
werkelijk bij de coup van 30 sep
tember 1965 betrokken waren).
In het begin werden er ook waar
nemers en journalist toegelaten.
Na 1972 werd dat stopgezet om
dat deze er erbarmelijke toestan
den signaleerden.
„Het zijn namelijk gevangenkam
pen, en de bewoners zijn gevange
nen, ondanks de eufemistische
benamingen als .rehabilitatie- of
transmigratiekamp'. De mensen
zijn er niet vrij, ze mogen het
eiland niet verlaten, moeten zwa
re arbeid verrichten om in eigen
levensonderhoud en dat van hun
bewakers en de kampadministra
tie te voorzien", aldus Huang. De
gevangenen krijgen geen bezoek.
Boeroe ligt veel te ver weg en de
reis er naar toe zou veel te duur
zijn. De regering probeert familie
leden (vooral de vrouwen) er wel
toe over te halen te transmigreren
naar Boeroe om zich daar bij hun
mannen aan te sluiten. Maar dan
zijn ook zij gevangenen gewor
den, die het eiland niet meer mo
gen verlaten. Er zijn dan ook
maar zeer weinig vrouwen die de
ze reis ondernemen.
Zonder proces
In 1971 werd de verbanning op
grote schaal van politieke gevan
genen naar Boeroe stopgezet,
maar in januari van dit jaar wer
den opnieuw meer dan 1000 men
sen naar het eiland overgebracht.
In totaal zitten er nu ruim 11.000
politieke gevangenen. De mees
ten van hen zonder proces en in
een aantal gevallen ook zonder
enige aanklacht.
Het opnieuw sturen van gevange
nen naar Boeroe, gekoppeld aan
de recente verklaringen van Indo
nesische autoriteiten over vrijla
tingen op grote schaal en over de
oplossing van het probleem der
Indonesische politieke gevange
nen tegen eind 1978, geven Am
nesty de angst en het vermoeden
dat de regering-Soeharto het pro
bleem „oplost" door op grote
schaal opnieuw gevangenen naar
Boeroe te sturen, waar ze dan als
„transmigrant" verder te boek
staan.
Onlangs liet admiraal Soedomo.
de chef van het Kopkamtib (het
commando voor herstel van vei
ligheid en orde) weten dat het
politiek gevangenen-vraagstuk
per 1 mei 1977 nog zou bestaan
uit:
1944 mensen in de A-groep (zij
die direct betrokken zouden zijn
geweest bij de coup en die be
recht moesten worden).
29425 mensen in de B-groep en
2864 mensen in de X-groep (zij
die nog niet waren onderverdeeld
in A. B of C).
De C-groep („lichte gevallen", die
niet direct bij de staatsgreep be
trokken waren geweest) zou al ln
zijn geheel zijn vrijgelaten. De
vaak zeer verwarrende uitspraken
van regeringsfunctionarissen
hebben het vermoeden gevestigd
dat velen uit de C-categorie niet
werden vrijgelaten, maar eenvou
dig werden overgeheveld naar de
A, of B-categorie.
Amnesty
Tegen eind 1978, zo zei Soedomo
zou de „penjelesaian", de „afwik
keling" van de nog overgebleven
34.233 gevangenen klaar zijn. en
dat zou voor de meesten vrijlating
betekenen. Over deze cijfers en de
beloften heeft Amnesty Internati
onal, gezien het verleden, zo zijn
twijfels. De organisatie houdt het
huidige aantal gevangenen nog
altijd op tegen de honderddui
zend.
Over de aangekondigde vrijlatin
gen zegt Huang: „laat de Indone
sische regering eens met duidelij
ke per kamp gedetailleerde cijfers
komen, die dan door waarnemers
gecontrolleerd mogen worden.
Laat de Indonesische regering
ons eens een gefaseerd program
ma tonen van de berechtingen en
de toekomstige vrijlatingen. Zo'n
programma bestaat er niet. Wij
hebben niets aan veelbelovende
verklaringen van individuele die
privé zeggen dat ze het ook alle
maal zo erg vinden. De regering
blijft vaag en geeft zo nu en dan
verklaringen af om de wereldopi
nie te misleiden. De laatste aan
kondigingen over vrijlatingen
kwamen niet voor niets vlak voor
de ILO-vergadering in Genève
(internationale bureau voor de ar
beid) en de IGGI-conferentie in
Amsterdam". (De IGGI is een
consortium van westerse landen
en internationale banken dat de
hulp aan Indonesië coördineert).
Ook de term „transmigratie"
wordt door Huang fel aangevoch
ten. „Waarom laat de regering de
mensen niet eerst vrij. zodat ze
zelf kunnen beslissen of ze willen
transmigreren of niet".
Naarmate de Westduitse Bondsdagverkiezingen van 3 oktober naderen wordt het bijzonder
interessant om te weten te komen, hoe de kiezers van straks denken over de weigering van de
sociaal-democratische kanselier Helmut Schmidt, deel te nemen aan een tv-debat van een uur of
enkele uren, waarvoor zijn christen-democratische tegenstander, kanseliers-kandidaat Helmut
Kohl, hem bij herhaling heeft uitgedaagd.
Het vermoeden dat Schmidt het niet
op een persoonlijk duel met Kohl
durft laten aankomen, groeide naar
mate de kanselier naar nieuwe argu
menten moest zoeken om de uitda
ging van Kohl te kunnen afwijzen.
De voornaamste oorzaak van de „te
rughoudendheid" van Schmidt
wordt gezocht in het feit, dat Kohl
ongetwijfeld wat kennis van zaken
betreft aan het kortste eind trekt,
maar las persoonlijkheid bij de kij
kers veel beter zou overkomen dan
Schmidt. Als de kanselier zich in een
debat met Kohl zou laten gaan, zoals
hij dat gewend is te doen tegenover
mensen die hem tegenspreken, dan
zouden de gevolgen daarvan wel
eens nadelig kunnen zijn voor de
SPD
Dat Kohl op het idee is gekomen om
Schmidt voor een tv-duel uit te da
gen. houdt verband met hardnekki
ge pogingen van de kanselier om te
doen alsof zijn directe rivaal niet
bestaat. Nadat de CDU Kohl tot
kanseliers-kandidaat had benoemd
en de CSU van Franz Josef Strauss
zich daar mokkend bij had neerge
legd. liet Schmidt bij elke gelegen
heid weten, dat hij niet Kohl. maar
Strauss als zijn werkelijke te
genstander beschouwde. Er is inder
daad een tijd geweest, dat het er op
leek. dat Kohl onder het juk van
Strauss zou doorgaan en de denigre
rende opmerking van Schmidt
maakte aanvankelijk wel indruk.
Veranderd
In de afgelopen maanden is er echter
door J.den Boef
het een en ander veranderd. Strauss
heeft nog wel een grote mond en
doet nog wel alsof Kohl zijn loopjon
gen is. maar dat zou onontkoombaar
ook het lot zijn geweest van elk
ander christen democratische kan
seliers-kandidaat. die met Strauss
als de eeuwige tweede opgescheept
zou zijn geweest. Daar weet Rainer
Barzel, die vier jaar geleden als kan
seliers-kandidaat Straus als blok
aan het been had, over mee te
praten.
Tegen deze achtergrond bezien heeft
Kohl hoewel hij genoodzaakt was.
goede vrienden te zijn met Strauss
succes gehad bij zijn streven,
zichzelf als de belangrijkste verte
genwoordiger van de christen
democraten te profileren
Zijn uitdaging aan het adres van
Schmidt en zijn weigering om
Strauss (samen met de liberale leider
Hans Dietrich Genscher) bij het de
bat te betrekken, hebben zijn positie
versterkt.
Kohls uitdaging plaatste Schmidt
voor een moeilijke beslissing. De
kanselier kon er niet op ingaan, om
dat hij Kohl liever bleef behandelen
als de premier van de deelstaat Rijn
land-Palts. die weinig bij de gang
van zaken in Bonn betrokken is ge
weest. Bovendien zou het ingaan op
Kohls uitdaging een late erkenning
zijn geweest van het feit, dat niet
Strauss maar Kohl de belangrijkste
vertegenwoordiger van de christen
democraten is. Een afwijzing bete
kend echter dat Schmidt ongewild
Kohl een prachtige gelegenheid
bood om te demonstreren, hoe hij
denkt over de positie van Strauss
binnen het christen-democratische
kamp.
Ander argument
Schmidt heeft nog geprobeerd, zijn
De kanselier Helmut Schmidt
(rechts) en de kanselierskandi
daat Helmut Kohl samen op de
foto, niet op de tv of in de
Bondsdag, maar gewoon op een
plechtigheid ter gelegenheid
van de viering van het 200-jarig
bestaan van de Verenigde
Staten.
afwijzende houding wat meer in
houd te geven door er op te wijzen
dat een debat tussen Kohl en hem
niet fair zou zijn tegenover de libera
len. die sinds 1969 de SPD in Bonn
aan een regeringsmeerderheid heb
ben geholpen. Sinds kort kan hij zich
echter moeilijk meer achter dit argu
ment verschuilen. FDP-voorr.itter
Genscher wilde genoegen nemen
met een tv-debat dat door Schmidt
en Kohl zou worden geopend en
waar in een later stadium ook door
Genscher en Strauss zou worden
deelgenomen. Schmidt wees dit aan
bod van de hand.
In de omgeving van Schmidt hoort
men wel zeggen, dat de kanselier
zich niet in een tv-debat met Kohl
kan begeven, omdat hij in zijn
functie niet alles kan zeggen wat hij
weet, terwijl Kohl geen blad voor de
mond zou hoeven te nemen. Dit is
echter een excuus waarover niet
goed is nagedacht.
Schmidt wil wel met Strauss discus
siëren. zoals men toch mag opma
ken uit zijn opmerking dat niet
Kohl, maar Strauss zijn voor
naamste tegenstander is. Zou
Schmidt dan niet gehandicapt zijn
in een debat met Strauss, die elk
middel aangrijpt om zijn tegenstan
der onderuit te halen?
Ook het aanbod van Schmidt om
een paar avonden achter elkaar tv-
debatten van enkele uren te houden,
waaraan wordt deelgenomen door
de kanselier, Kohl, Strauss en
Genscher is een uitwijkpoging. Het
zou logischer zijn geweest als
Schmidt die in tegenstelling tot
de drie andere gesprekspartners
geen partijvoorzitter is. zijn plaats
had laten innemen door ex-
kanselier Willy Brandt. Deze draagt
als partijvoorzitter geen regerings
verantwoordelijkheid. Hij kan
Strauss zonodig met diens eigen wa
pens bestrijden, zoals hij dat de
laatste tijd vaker doet. Dat Brandt
niet wordt ingeschakeld, laat ten
overvloede zien, hoe onwerkelijk de
oplossing is, die Schmidt aan de
man wil brengen.
Gezien het aanbod van Genscher
zou het eerder voor de hand hebben
gelegen, dat Schmidt had inge
stemd met een debat tussen de kan
selier en de kanseliers-kandidaat
van de oppositie (Schmidt en Kohl
dus) en dat hij het tv-duel verder zou
hebben overgelaten aan de vier par
tijvoorzitters: Brandt, Genscher.
Kohl en Strauss. Schmidt demon
streert nu echter dat hij niet met
Kohl alleen geconfronteerd wil wor
den, terwijl miljoenen kiesgerech
tigden mee kijken en luisteren.
Mogelijk speelt de herinnering aan
het tv-debat in 1960 tussen Richard
Nixon en John Kennedy, dat ont
luisterend was voor Nixon, hierbij
een rol. Kennedy was vóór dat debat
de outsider, die geen partij leek te
zijn voor de ervaren Nixon.
Acht Jaar was Nixon vice-president
van de Verenigde Staten geweest en
het grootste deel daarvan bracht hij
door als plaatsvervanger van presi
dent Dwight D. Eisenhower, die als
gevolg van enkele hartaanvallen
langdurig slechts een deel van zijn
verplichtingen kon nakomen. Toch
won Kennedy.
Aangenomen moet worden dat het
besluit van Schmidt, niet op de uit
daging van Kohl in te gaan, defini
tief is. Hij handelt in dat geval in
strijd met de slogan, waar de SPD in
1972 onder leiding van Willy Brandt
grote successen mee boekte. Die
luidde: „Het komt op de kanselier
aan". Door een tv-debat met Kohl te
weigeren wekt Schmidt
misschien nog wel ten onrechte ook
de indruk dat hij in een directe
confrontatie in de huiskamers niet
zo prettig overkomt als de minder
zelfverzekerde, maar bepaald niet
kleurloze Kohl.
Hiermede wordt nog niets beweerd
over de gevolgen, die een aflossing
van de wacht voor West-Duitsland
zou hebben, als Kohl op 3 oktober
als kandidaat van de christen
democraten een meerderheid in de
Bondsdag zou behalen. Voorlopig
gaat het er nog slechts om, ontwik
kelingen te signaleren, die in hun
gevolgen de uitslag van de stembus-
wedstrijd belangrijk kunnen
beïnvloeden.
In dit verband is ook interessant,
dat Schmidt zich beklaagt over opi
niepeilingen, die voor hem niet
gunstig uitvallen en als vervalsin
gen beschouwd zouden moeten
worden.
Iemand die dat doet. mag zelfverze
kerd lijken op het moment dat hij
zijn beschuldigingen uitspreekt: in
werkelijkheid knaagt de onzeker
heid waarschijnlijk harder aan hem.
dan hij wil toegeven. Maar daar
heeft Kohl minder mee te maken
dan de weinig optlmische gevoelens
binnen de SPD zelf.
