Amsterdamse
havens plat:
eis afgewezen
Van Kemenade valt
ongewoon fel uit
over motie CDA
Éi n li
Mooi
Nieuwe Leidse Courant
ff'
Onlusten in centrum Kaapstad
Prins had in '70 contact
met Westduits minister
over Northrop-vliegtuig
Vr
'Ouiv
met Nieuwe Haaöse Courant
Tegenstanders CDU
hebben Kohl
onderschat - pag. 17
en met
In Rotterdam wordt gewerkt
In deze krant
Kamerleden gaan
luchtvaartshow in
Engeland bezoeken
Koel
Onderzoek naar
schoolverzuim
Groeiende
onzekerheid
over Kosygin
„Wetsontwerp wordt tegengehouden"
Ballonnen en
proces tegen
actiegroep
Maatregelen
tegen roken
Uit briefwisseling blijkt:
27 aug". tm 5 sept.
Er zijn feiten en beweringen
Het verschil zie je in Trouw
Welkomstvoordeel
hoort bij u.
Trouw
1 34e JAARGANG NR 9922 VRIJDAG 3 SEPTEMBER 1976
vandaag voor 11 uur
opgegeven, wordt
morgen geplaatst
en kan dezelfde dag
al i fijtt
Tel
TjJBHÊÊÊÊÊË
Tel 070-469446
UITGAVE TROUW/KWARTET BV. —HOOFDREDACTEUR J. TAMMINGA DIRECTEUR ING. O. POSTMA POSTBUS 859 AMSTERDAM VOOR ONZE ADRESSEN EN TELEFOONNUMMERS ZIE PAGINA 2
ABONNEMENT 14,17 PER MAAND 42,50 PER KWARTAAL 167,80 PER JAAR POSTGIRO 660000 BANK NED. CRED. BANK REK.NO. 23.00.12.574 -GEMEENTEGIRO X 11000— LOSSE VERKOOPPRIJS ƒ0,55
KERK (pagina 2)
Gesprek met Swapo
nodig
Bijbels voor Schiphol
BINNENLAND
Uitgelote studenten maken meer
kans3
Vrije 200-mijlszone levensbelang
voor vissers17
Groep leraren wil ondernemings
raad op school5
BUITENLAND
Los Angeles, een stad zonder
hart7
ECONOMIE (pagina 23)
Prof. dr. H. J. van Zuthèm be
spreekt een boek van zijn collega
M. H. K. van der Graaf over Psy
chologische aspecten van de or
ganisatie. „Organisaties kunnen
een zegen zijn maar ze kunnen
ook tot grote onvrede leiden", is
de titel van Van Zuthems be
schouwing.
Verder vindt u op deze pagina
een weergave van wat de hoogle
raren De Galan, Tinbergen en Van
de Doel in Economische Statis
tische berichten beweren over de
geleide loonpolitiek.
DEN HAAG De Tweede Kamerle
den De Vries, Giebels. Spinks (allen
PvdA) en Koningh (DS'70) maken
deel uit van een parlementaire dele
gatie, die maandag de luchtvaarts
how in het Engelse Farnborough
bijwoont. Het staat nog niet vast
welke overige Kamerleden
meegaan.
In de brief die De Vries aan Kamer
voorzitter Vondeling heeft geschre
ven naar aanleiding van het benade
ren van Kamerleden door Lockheed,
zegt de PvdA-er (die lid is van de
vaste Kamercommissie voor defen
sie) dat het bezoek dat enkele Ka
merleden in 1974 aan de
luchtvaartshow hebben gebracht,
als zeer nuttig is ervaren. Het be
zoek vond toen plaats op uitnodi
ging van de Engelse vliegtuigfabriek
Hawker Siddeley.
De Kamerleden vonden het later
beter dit soort bezoeken niet door de
industrie te laten betalen. Zij heb
ben daarom minister Vredeling van
defensie verzocht voor dit soort eve
nementen vervoer ter beschikking
te stellen. De minister heeft dit toe
gezegd, zodat de delegatie nu met
een militair vliegtuig naar Engeland
gaat.
Wisselend bewolkt met enkele
buien. Matige tot krachtige aan
de kust mogelijk enige tijd har
de wind uit noord-west tot
noord. Maximum temperaturen
circa 17 graden.
Morgen en overmorgen: plaat
selijk een bui, middagtempera-
turen ongeveer 18 graden. Mor
gen zon op: 05.56 zon onder:
19.20 maan op: 17.00 maan on
der: 01.26
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Het bestuur
van de Scheepvaart Vereniging
Noord, de organisatie van on
dernemers in de haven, heeft
donderdagavond aan twee
voormannen van het stakings
comité in de Amsterdamse ha
ven per telegram laten weten
dat is besloten niet op de ge
stelde eisen in te gaan.
De staking in de Amsterdamse
haven is sinds gisteren algemeen ge
worden. In Rotterdam zijn gistera
vond bij alle havenbedrijven de
avondploegen weer aan het werk ge
gaan. nadat er gisteren overdag inci
denteel was gestaakt. De havenar
beiders in Amsterdam namen giste
ren een motie aan die een deputatie
van de stakers gistermiddag aan
bood aan het bestuur van de Scheep
vaart vereniging noord. In deze mo
tie worden de ondernemers ver
antwoordelijk gesteld voor de ont
stane situatie. De havenwerkers me
nen dat zij recht hebben op een
voorschot in verband met de geste
gen prijzen. Zij spreken over een
achterstand van minstens 54 gulden.
In een andere motie werd van de
vakbonden, die de staking niet steu
nen, geëist dat zij op zo kort mogelij
ke termijn ledenvergaderingen uit
schrijven om over de situatie in de
havens te praten. Zoals bekend is de
Vervolg op pagina 3
MOSKOU (Reuter, UPI) Met de
aanstelling van een nieuwe eerste
vice-premier in de Sowjet-Unie heb
ben de geruchten dat de Russische
premier Alexej Kosygin spoedig we
gens zijn slechte gezondheid zal te
rugtreden, nieuw voedsel gekregen.
De geruchten werden verder ver
sterkt door het ontbreken van de
premier op een bijeenkomst van het
Politburo gisteren. Volgens westerse
diplomaten wordt het bericht van
afgelopen maandag, als zou de 72-
jarige premier vorige maand een be
roerte hebben gehad toen hij aan
het zwemmen was in de Moskwa,
een stuk geloofwaardiger. Russische
functionarissen, die nimmer com
mentaar geven op berichten over
het privé-leven van hun leiders, heb
ben ook gisteren geweigerd op de
speculaties in te gaan.
De nieuwe eerste vice-premier is Ni-
kolaj Tikhonow, een 71-jarige speci
alist in industriële zaken, die een
jeugdvriend was van partijleider Le
onid Brezjnew. Tikhonow is sinds
1965 een van de elf Russische vice-
premiers. Het persbureau Tass, dat
de aanstelling bekendmaakte, liet
niets naders weten over de huidige
eerste vice-premier, de 62-jarige Ki-
rill Mazoerow, een lid van het Polit
buro, die wordt gezien als één van de
mogelijke opvolgers van Kosygin.
Westerse diplomaten zeiden giste
ren dat Tikhonow mogelijk is be
noemd om naast Mazoerow te wer
ken en niet om hem te vervangen.
Verder wordt het besluit gezien als
een mogelijke inleiding op het te
rugtreden van Kosygin. Mazoerow
zou te zijner tijd geroepen kunnen
worden om Kosygin op te volgen,
terwijl Tikhonow eerste vice-
premier'zou kunnen blijven. Men
meent dat Tikhonow, gelet op zijn
leeftijd, weinig kans op het pre
mierschap heeft.
Het voor ons lig
gende seizoen
1976 1977 heeft
voor kunstliefheb
bers veel te bie
den. Op pagina 15
vindt u een opsom
ming van wat een
aantal orkesten,
opera-, toneel- en
balletgezelschap
pen op hun pro
gramma's hebben
staan.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Minister Van Kemenade van onderwijs heeft
gistermiddag de drie christen-democratische fracties en de WD
er van beschuldigd, de indiening van het wetsontwerp voor het
basisonderwijs nog deze kabinetsperiode te willen tegenhouden.
Bovendien verweet hij deze partijen zich te bemoeien met zaken
die uitdrukkelijk zijn-voorbehouden aan de regering.
Tienduizend ballonnen gingen gis
termiddag de lucht in toen een ac
tiecomité op het Binnenhof demon
streerde tegen het wetsontwerp
„arbeid buitenlandse werkne
mers". Het Kamerlid Hermsen
(KVP) overweegt een klacht in te
dienen bij de officier van justitie,
omdat de petitie, die de demon
stranten overhandigden aan het
Kamerlid Leo Jansen (PPR) hem in
het verkeerde keelgat is geschoten.
In de petitie staat over de mening
van de heer Hermsen ten aanzien
van het wetsontwerp dat deze „ge
tuigt van een puur racistische be
nadering en een beschamend onbe
grip over wie en wat de buiten
landse arbeider is".
De heer Hermsen zegt daarover ge
schokt te zijn. Hij zei: „en dat ter
wijl ik al jaren werk voor een goede
afloop van deze zaak".
De demonstranten hebben in hun
petitie kritiek geuit op het plan van
minister Boersma om het aantal
buitenlandse werknemers per on
derneming aan een maximum te
binden en een z.g. tewerkstellings
vergunning in te voeren. De de
monstranten lieten tienduizend
ballonnen op als een herinnering
aan de meer dan tienduizend bui
tenlanders en Nederlanders die op
8 mei van dit jaar hebben gede
monstreerd tegen het wetsontwerp.
Die ballonnen zorgden voor een in
cident. Ze raakten de bovenleiding
van de tram op het Buitenhof,
waardoor het verkeer werd ont
wricht.
(zie ook pag 3)
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Het ministerie van
volksgezondheid en milieu-hygiëne is
bijna klaar met het voorbereiden van
maatregelen ter bestrijding van het
roken. Dat heeft staatssecretaris
Hendriks gisteren in de Tweede Ka
mer gezegd.
Een onderdeel van die voorbereidin
gen, een rapport van de commissie-
Meulblok over tabaksreclame zal bin
nenkort ter vertrouwelijke kennisne
ming aan de leden van de Tweede
Kamer worden toegezonden. Dat rap
port van een interdepartementale
commissie geeft richtlijnen voor recla
me voor tabak en andere voor con
sumptie schadelijke artikelen.
Minister-president Den Uyl deed gis
teren in de Tweede Kamer de toezeg
ging dat het rapport, dat al bijna een
jaar gereed is, aan de Tweede Kamer
leden zal worden toegezonden. Tegen
publikatie van het rapport was be
zwaar gemaakt door een tabaksfabri
kant.
In die tijd waren zowel Nederland als
de Bondsrepubliek bezig met de ver
vanging van de F 104-G Starfighter.
Minister Schmidt schreef na het ge
sprek met de prins aan minister Den
Toom. dat de Westduitse staatsse
cretaris Mommsen over eventuele
aankoop van het Cobra-toestel van
Northrop had gesproken met Tho
mas V. Jones, president-directeur
van Norhrop. Letterlijk luidt de pas
sage van Schmidt's brief: „Seine Kö-
nigliche Hoheit Prinz Bernhard dei
Niederlande sprach mich kurzlich
auf das Projekt der Amerikanischen
Northrop Corporation an. Staatsse-
Wij voeren actie voor het „spijbel-
recht".
KAAPSTAD (UPI, Reuter)
In het centrum van Kaapstad'
kwam het gisteren tot hevige
straatgevechten tussen politie
en duizenden kleurlingen, die
een betoging tegen de apart
heid wilden houden. Later op
de dag ontstonden er onlusten
in de kleurlingen-wijk Hano-
ver-park. Daarbij is volgens de
politie één betoger doodge
schoten.
Het was voor het eerst dat er zich
onlusten op grote schaal voordeden
in het centrum van een grote Zuidaf-
rikaanse stad. Totnutoe waren al
leen de wijken voor zwarten en
kleurlingen het toneel van geweld. In
het centrum van Kaapstad begon
het gisteren toen naar schatting 3000
jonge kleurlingen (voornamelijk stu
denten en scholieren) een mars door
de stad wilden houden. Woensdag
liet de politie een dergelijke beto
ging ongemoeid, maar gisteren greep
zij in met harde hand. De politie
voerde charges uit met de wa
penstok en vuurde tientallen traan
gasgranaten af. Volgens ooggetuigen
zijn daarbij gewonden gevallen,
maar er is niet bekend gemaakt hoe
veel. Honderden winkelende mensen
moesten dekking zoeken toen de po
litie en de betogers slaags raakten.
Nadat het in het centrum van
Kaapstad rustig was geworden
moet de politie in de buitenwijk
Hannover-park optreden tegen een
menigte van enkele duizenden jonge
kleurlingen, die overheidsgebouwen
en winkels met stenen bekogelden.
De nieuwe demonstraties in
Kaapstad bewijzen opnieuw dat de
kleurlingen in Zuid-Afrika in toene
mende mate de kant van het zwarte
verzet tegen de apartheid kiezen. De
ongeveer 2.5 miljoen kleurlingen
zijn er iets beter aan toe dan de
zwarten, maar vooral onder de jon
geren is de ontevredenheid over de
apartheid desondanks zeer groot.
Minister van justitie James Kriiger
kondigde gisteren een nieuw verbod
af op bijeenkomsten in de open
lucht. Het verbod is van kracht tot
oktober en is een vervolg op een
soortgelijke maatregel, die dinsdag
was afgelopen.
De bewindsman reageerde hiermee
op een motie van deze fracties, inge
diend door het KVP-kamerlid Her
mes, waarin werd gevraagd de in
spraak-termijn voor het concept-
wetsontwerp basisonderwijs, te ver
lengen van 1 oktober tot 1 januari
volgend jaar.
Zij vinden namelijk een inspraakter
mijn van ongeveer vier maanden,
waarin dan bovendien nog de vakan
tie valt, voor een zo belangrijk onder
werp te kort. In die tijd is het voor de
organisaties niet mogelijk om hun
achterbannen te raadplegen.
Argumenten
Van Kemenade reageerde ongewoon
fel op deze motie. Uitvoering van
deze motie zou volgens hem beteke
nen. dat het hem onmogelijk wordt
gemaakt het definitieve wets
ontwerp nog deze kabinetsperiode
(tot mei volgend jaar) in te dienen.
Hij noemde tal van argumenten om
niet te voldoen aan de wens van deze
partijen. Zo zou uitvoering van de
motie betekenen, dat niet zou wor
den voldaan aan de wens van vele
onderwijsorganisaties om nog voor
mei het definitieve wetsontwerp in
te dienen.
Niet op tijd
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Prins Bernhard heeft in 1970 het initiatief
genomen tot een gesprek met de toenmalige Westduitse minister
van defensie Helmut Schmidt over het Cobra-gevechtsvliegtuig
van de Amerikaanse Northrop-vliegtuigfabrieken. Dit blijkt uit
een gisteren gepubliceerde briefwisseling tussen Helmut
Schmidt en de toenmalige minister van defensie, Den Toom.
De protestants christelijke onder
wijsvakorganisatie kwam gisteren
naar aanleiding van de motie, met
een inderhaast opgestelde verkla
ring, waarin werd uitgesproken dat
zij het zou betreuren als aanneming
van de motie zou betekenen dat de
indiening niet meer op tijd zou kun
nen gebeuren.
Van Kemenade zei verder dat de
organisaties wel degelijk langer dan
vier maanden de tijd hebben om te
reageren, omdat een groot deel van
het concept-wetsontwerp al voor de
officiële indiening vertrouwelijk aan
deze organisaties was toegestuurd.
Bovendien sluit dit concept in be
langrijke mate aan op het vooront
werp van wet op het baisisonderwijs
van de vroegere onderwijssecretaris
Grosheide, en de reacties daarop uit
de onderwijswereld.
Afwachten
„Ik kan hierin niet anders zien dan
een poging om indiening nog déze
periode, te verhinderen", aldus de
minister. Ten slotte wees hij er nog
op dat de vaststelling van de in
spraaktermijn uitdrukkelijk is voor
behouden aan de regering.
Op een vraag van het VVD-kamerlid
Evenhuis. of hij de motie zou uitvoe
ren, als hij zou worden aangenomen,
wilde Van Kemenade niet antwoor
den. Hij wilde hiermee wachten tot
de Kamer over de motie heeft beslist
(waarschijnlijk a.s. woensdag en na
hierover ook nog in het kabinet te
hebben gesproken.
Vervolg op pagina 3
ADVERTENTIE
^iüks va» 10.00 ,0*
zoiw -
Amsterdam I
Trem Toegang-biljetten bijNS-stations
kretür Mommsen hat inzwischen mr.
Jones, den Prasidenten dieser Ge-
sellschaft, empfangen und mit ihm
das sehr interessante Gesamtpro-
jekt von Northrop besprochen".
(„Zijne Koninklijke Hoogheid prins
Bernhard der Nederlanden sprak mij
onlangs aan over het projekt van de
Amerikaanse Northrop maatschap
pij. Staatssecretaris Mommsen heeft
ondertussen mr. Jones, de president
van deze maatschappij, ontvangen
en met hem over het zeer belangwek
kende totale project van Northrop
gesprokén".
Minister Vredeling van defensie
heeft deze briefwisseling gisteren
openbaar gemaakt nadat de socialis
ten De Vries en Dankert hem daar
tweemaal (op 18 juni en op 10 augus
tus) om hadden gevraagd. Uit het
initiatief van de prins kan niet zon
der meer worden afgeleid, dat hij
Helmut Schmidt trachtte te bewer
ken om een Northrop-produkt te ver
kopen. Het is immers bekend dat
prins Bernhard al jaren de aankoop
van een Northrop-toestel bepleitte
teneinde de standaardisatie van de
NAVO-luchtmachten te bevorderen.
Niettemin is er in het rapport-
Donner op gewezen dat de prins niet
alleen te ver ging in zijn relaties met
Lockheed, maar ook in die met
Northrop. De commissie in haar rap
port: „Omdat ZKH functies be
kleedt en vriendschappelijke rela
ties onderhoudt zowel in het defen
sie-apparaat als bij de vliegtuigin
dustrie is het noodzakelijk dat hij
deze niet met elkaar vermengt. Het
is de vraag of hij daarin, met name
Vervolg op pagina 3
Egyptische troepen die langs de grens met Libië zijn
samengetrokken, zijn er zo treurig aan toe dat de
Libiërs ze te drinken moeten geven. Zegt Libiës
kolonel Khaddaffi. Of het waar is, valt nog te bezien.
Maar het is te mooi om niet door te geven.
Nieuwe abonnee:
Straat:
Plaats:Gircr
Betaalt per kwartaal
Opgegeven door:
Naam:
Adres:
Plaats:
Ik ontvang graag naar keuze:
1 fraaie zwart-kunstlederen onderzetters met zilver bedrukte ouder
wetse locomotiefmodellen. Werkelijk een sieraad op mijn tafel,
n Praktische, kleurrijke eeuwigdurende riemkalender. Modern, origi
neel.
Voor de kinderkamer, de keuken of waar dan ook.
Tekening van het vroegere IJ te Amsterdam.
Dc nieuwe abonnee krijgt een welkomstvoordeel Hij be
taalt (na twee weken gratis ter kennismaking de krant te
hebben ontvangen) 6.25 minder voor de eerste termijn.
Schrijf op de open envelop Trouw/Kwartet, antwoord
nummer 2792, Amsterdam
Een postzegel is niet nodig. Die betalen wij
x
L7