Malta's leider lonkt naar
Khaddaffi en de paus
Een degelijk huis?
Dan ook een degelijke
RPS-hypotheek!
„Verrijkte" lucht
spaart brandstof
NEBO ZIEKENHUIS
Ie verpleegkundige
Rijkspostspaarbank
chirurgische afdeling
academisch ziekenhuis der
j* vrije universiteit amsterdam
dSte onderwijskundige (m/v)
Premier Mintoff op verkiezingspad
Lefebvre komt
naar Nederland
Ds. H. J. Teutscher
overleden
Kamer wil rapport
over gesprekken
met Zuidmolukkers
Dit weekeinde
PAC-Traditierit
Belangstelling voor cursus
Fries overweldigend groot
RDAG 28 AUGUSTUS 1976
TROUW/KWARTET Z'
Inge rijen autobussen van het vervoerbedrijf van Los Angeles, Amerika, staan werkeloos aan de kant: zij zijn door
in chauffeurs verlaten wegens een loonconfiict. De 5000 chauffeurs dwingen nu de 750.000 forenzen op een andere
Bnier van en naar hun werk te gaan.
liauffeurs heffen
etting op
i een verslaggever
bRDRECHT Op advies van dis-
ptsbestuurder E. Niehot van de
•voersfederatie NW/NKV. is de
letting van de taxicentrale in
drecht opgeheven.
}t ontslag van de 31 personeelsle-
i zal volgens de wettelijke opzeg-
mijn gebeuren. Alle ontslagen
•en donderdagmorgen vroeg al
;egaan.
Van onze redacteur wetenschappen
AMSTERDAM General Electric hoopt bij industriële verhit-
tingsprocessen met een nieuwe vinding brandstofbesparingen te
bereiken die tot vijftig procent kunnen oplopen voor bepaalde
toepassingen. In andere gevallen zou de besparing toch in ieder
geval van de orde van tien a twintig procent zijn.
erklaj
In ons ziekenhuis is binnenkort plaats voor
een waarnemend
op de
(49 bedden)
Aanstelling afhankelijk van opleiding en
ervaring.
Kandidaten met enige ervaring in de
algemene chirurgie genieten de voorkeur.
Bij gebleken geschiktheid bestaat de
gelegenheid een kaderopleiding te volgen.
Inlichtingen en sollicitaties bij zr. J. van Dijk,
verpleegkundig direktrice,
Scheveningseweg 106, Den Haag.
tel. 070-51.21.71.
vonc
vrij De School voor Verpleegkundigen van het Academisch
Ziekenhuis der Vrije Universiteit te Amstelveen verzorgt een
I in-service opleiding waar ca. 450 leerlingen gedurende 3è jaar
eng! opgeleid worden voor het A-diploma verpleegkundige,
Naast het opleidingsteam, dat bestaat uit ca. 25 docenten, is er
een aantal part-time vakdocenten aan de school verbonden.
In verband met het vertrek van de huidige staffunctionaris
ontstaat een vacature voor
hl
die zich vooral zal bezighouden met het verder ontwikkelen van
het leerplan en het begeleiden van de docenten.
De werkzaamheden zullen o.a. bestaan uit
- analyseren van de verschillende opleidingsaspecten
- verzorgen van bijscholingscursussen
- ontwikkelen van die onderwijsvormen, waarin de
zelfwerkzaamheid van de leerling centraal staat;
Jrter
Te
- mede vormgeven aan de integratie van theorie en praktijk;
- adviseren van individuele leden van het docententeam.
Van de kandida(a)tfe) verwachten wij, dat hij/zij beschikt over:
- een academische opleiding, met als specialisatie onderwijs
kunde
- grote belangstelling voor het onderwijs op micro-niveau
- agogogische kwaliteiten
- goede contactuele vaardigheden.
Wij zoeken iemand die de christelijke levensvisie, waarvan ons
ziekenhuis uitgaat, deelt.
Een psychologisch onderzoek kan deel uitmaken van de
sollicitatieprocedure.
ende Salaris en pensioenvoorziening volgens Rijksregeling.
Inlichtingen worden u gaarne verstrekt door Zr. M.L. Driessen,
staffunctionaris, telefoon 020 - 548 42 35.
Schriftelijke sollicitaties te richten aan het
Hoofd van de Personeelsdienst van het
wef Academisch Ziekenhuis der Vrije Universiteit,
het De Boelelaan 1117, Amsterdam (onder
vermelding van nr. SvV 11).
door een correspondente
De voornamelijk uit kleine
boeren en arbeiders bestaande
bevolking van Malta stelt sinds
vijf jaar haar vertrouwen in de
in hemdsmouwen gestoken so
cialistische leider Dominic
Mintoff. Hij heeft het eiland
met z'n katholieke bewoners
van Foenisisch-Arabische af
komst in het uiterste zuiden
van Europa echte sociale rust
en een zekere welstand ver
schaft.
Sur Dom, zoals de bewoners van
Malta's hoofdstad La Valletta hem
noemen, heeft daarvoor zijn prijs
moeten betalen. De belangen en
waarden van de eilandrepubliek zijn
uitverkocht aan de zuiderbuur met
z'n grote aardolievoorraden, de eer
zuchtige Libische leider Moeammer
Khaddaffi. Deze ook op Malta om
streden politiek heeft Mintoff in de
momenteel in volle gang zijnde ver
kiezingscampagne te verdedigen te
genover de pro-Europese oppositie
van de Nationale Partij en de Libera
len. Op het door de augustuszon
zinderende eiland gaat het er in de
campagne voor de algemene verkie
zingen van de volgende maand warm
toe.
Premier Dom Mintoff en premier Den Uyl tijdens een kort bezoek
van de Maltezer leider aan ons land.
„Mexxej"
In het onderzoek- en ontwikkelings
centrum van het concern in Schene-
dacty, New Ybrk, is een techniek
ontwikkeld om het zuurstofgehalte
van lucht op een eenvoudige en
daardoor goedkope manier te verho
gen. Het gaat om een uiterst dun
vlies dat voor zuurstof (eenvijfde van
de lucht) beter doorlaatbaar is dan
voor stikstof (dat het overige vier
vijfde deel van de lucht uitmaakt).
Een stapel van twintigduizend van
deze vliesjes zou ongeveer een milli
meter hoog worden. In lucht die door
zo'n vliesje gezogen is, kan het
zuurstofgehalte tot 30 a 50 procent
zijn opgelopen, aldus een bericht in
het Britse weekblad New Scientist.
Wanneer een dergelijk mengsel als
vérbrandingslucht voor een verhit-
tingsproces wordt gebruikt, stijgt de
temperatuur van de vlammen aan
zienlijk. Voor de verbranding is na
melijk alleen de zuurstof uit de lucht
belangrijk. De stikstof is „ballast"
die meer opgewarmd moet worden
en daarna onveranderd mee de
schoorsteen uit gaat.
De grootste besparing is in laborato
riumproeven bereikt in processen
waarbij een produkt direct door de
vlam verhit wordt en de afvalwarmte
niet wordt teruggewonnen (40-50
procent). Voor ketels en andere pro
cessen waarbij de verbrandingsgas
sen gebruikt worden om de verbran
dingslucht voor te verwarmen, wor
den besparingen van 10 - 20 procent
verwacht.
Deze resultaten zijn bereikt met
lucht waaraan uit een gasfles extra
zuurstof was toegevoegd, omdat de
techniek met de vliesjes op dat mo
ment nog in de laboratoriumfase
verkeerde. Maar General Electric is
voor één van zijn bedrijven een proe-
finstalltie aan het bouwen met een
capaciteit van 2000 kubieke meter
verrijkte lucht per dag. Die installa
tie zal „lucht" met 33 procent
zuurstof leveren.
ROERMOND De traditionalis
tische aartsbisschop Marcel Le
febvre. die door de paus is geschorst,
komt vrijdag naar Nederland. Hij
zal in Stein (Limburg) de mis opdra
gen volgens de oude liturgie en te
vens het vormsel toedienen. Hij doet
dit in de particuliere kapel van
Bertha Meuleberg. Bisschop Gijsen
heeft zijn veto over de plannen uit
gesproken. Hij heeft aartsbisschop
Lefebvre in een brief uitdrukkelijk
verboden in Stein te vormen en de
mis op te dragen. Tevens heeft hij
mevrouw Meuleberg verboden haar
kapel beschikbaar te stellen.
APELDOORN Op 61-jarige leef
tijd is plotseling overleden ds H. J.
Teutscher. Hij is vooral bekend ge
worden door zijn jarenlange arbeid
als zendeling op West-Irian en later
door zijn werk onder andere voor
het pastoraal centrum „De Hezen-
berg" te Hattem.
Nadat hij enkele jaren onderwijzer
geweest was. werd ds. Teutscher in
1939 als zendingsleraar door de
Utrechtse zendingsvereniging uitge
zonden naar wat toen nog Nieuw-
Guinea heette. In 1940 werd hij tij
delijk overgeplaatst naar het eiland
Nias bij Sumatra. Na drie jaar Ja
panse gevangenschap keerde hij in
1945 naar Nieuw-Guinea terug. Daar
werd hij in 1950 directeur van de
theologische hogeschool te Seroei.
Van 1955 tot 1960 was hij hervormd
predikant te Rotterdam, speciaal
belast met het pastoraat voor diaco
nale medewerkers, daarna werkte
hij nog eens drie jaar in Seroei.
Vervolgens was ds Teutscher predi
kant te Goes (1963), vrijgestelde
voor het Hezenberg-werk (1967), pre
dikant te Borssele (1971) en sinds
oktober vorig jaar geestelijk verzor
ger van Het Zonnehuis te Beekber
gen. De begrafenis is maandagmid
dag te Beekbergen.
Op het kerkplein van Mellieha in het
noorden van Malta kijken duizenden
zwartharige door de zon verbrande
mannen halsreikend op naar de spre
ker, die fel met de handen gebarend
over een balustrade hangt. Hij be
gint kaal te worden en draagt een
donkere hoornen bril, een overhemd
met grote ruiten en een brede leren
gordel met glinsterende gesp. Het is
Dom Mintoff zelf. In vervoering
roept uit één van de houten Maltezer
huizen een vrouw hem toe: „Mexxej,
mexxej". Deze verbastering van het
Arabische „mascheich" betekent in
het politieke spraakgebruik onge
veer hetzelfde als „leider".
Sinds Mintoffs sociaaldemocra
tische regering van zeven mannen en
een vrouw na tien jaar onafhanke
lijkheid en Gemenebestverband in
december 1974 de Britse koningin de
bons gaf is de toenmalige gouver
neur-generaal sir Anthony Mamo
Dingli president van de jonge repu
bliek. In wezen is Dom Mintoff ech
ter leider en staatshoofd en de Mal-
tezers noemen hun premier ook zo.
De kleine man op het balkon klopt
zich nadrukkelijk met beide handen
op de borst, heft dan dreigend de
wijsvinger en waarschuwt zijn poli
tieke tegenstanders. Mijn vriend
Khaddaffi zal bij een verkiezingso
verwinning van elke andere partij
dan mijn eigen Maltezer arbei
dersbeweging meteen de tot nu toe
royaal verstrekte financiële hulp en
de levering van goedkope aardolie
stopzetten, zo zegt hij.
Een ander midden-Europees kie
zersvolk zou op zo'n dreigement snel
hebben gereageerd met boegeroep
en een regen van tomaten voor de
demagoog, die zich aan het buiten
land verkocht heeft. De met vlaggen
zwaaiende mensenmassa van Mellie
ha deed dit niet; men herinnerde
zich de grote werkloosheid onder de
vorige Nationale Partij-regering en
juichte Mintoff en Khaddaffi samen
toe.
Hoe slim de Maltezers ondanks de
slagzij van hun „Mexxej" naar de
kant van de Arabische oliesjeiks nog
steeds zijn bewijst de uitstekende
niet door Tripoli bedreigde verhou
ding tussen La Valletta en Jeruza
lem. Dom Mintoff zou volgens ge
ruchten Israël van tijd tot tijd mili
taire faciliteiten op Malta hebben
aangeboden en zelfs in werkelijkheid
hulp hebben verleend.
De eilandrepubliek is de afgelopen
jaren sterk getroffen door de we
reldwijde inflatie en nog meer dan
andere landen in de oliecrisis mee
gezogen. De regering-Mintoff moet
ten goede worden aangerekend dat
zij bij de politiek-
wereldbeschouwelijke buigingen
naar de pan-islamitische beweging
van Khaddaffi de economische sa
menwerking met Europa niet heeft
verwaarloosd.
Het belangrijkste doel is bedrijven
uit het Westen te winnen voor het
idee van het vestigen van onderne
mingen op gemeenschappelijke ba
sis. Malta's goede vestigingsvoor
waarden en de voor handen zijnde
goedkope en deels ook goed opgelei
de arbeidskrachten zijn daarbij een
goede uitgangspositie. Paul Xuereb,
de minister voor handel, industrie
en toerisme hecht in dit verband de
grootste waarde aan het bescljik-
baar stellen technische kennis en
hulp van deskundigen voor de aan
looptijd van de projecten.
Met betrekking tot de financiering
wordt Mintoff met ogenschijnlijk
onbegrensde middelen bijgestaan
door de Libisch-Maltezer ontwikke
lingsmaatschappij. Wat men ook al
tijd van de pro-Arabische, voor Chi
na vriendschappelijke neutralis-
tische buitenlandse politiek van de
Gvem Maltezisch voor regering
in La Valletta denken mag. voor
Malta's interne verhoudingen is op
langere termijn alleen Mintoff een
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Aan de commissie
van overleg tussen Nederlanders en
Zuidmolukkers die tot stand kwam
na een gesprek tussen de Neder
landse regering en vertegenwoordi
gers van de Zuidmolukse ge
meenschap. zal gevraagd worden
spoedig met een tussenrapport te
komen.
Op de wenselijkheid hiervan werd
gewezen in de verga
dering van de bijzondere Kamer
commissie „Zuid-Molukkers". De
treinkaping bij Wijster en de bezet
ting van het Indonesisch consulaat
in Amsterdam waren aanleiding tot
het instellen van de gespreksgroep
van Nederlanders en Zuid-
Molukkers. De opdracht van de
groep is, na te gaan. hoe excessen
als die in Wijster en Amsterdam in
de toekomst voorkomen kunnen
worden en hoe de Zuidmolukkers
zich met hun idealen toch binnen de
Nederlandse rechtsorde kunnen
bewegen.
Als het tussenrapport van de ge
spreksgroep klaar is, kan dat samen
met het verslag van de bijeenkomst
van 17 januari jongstleden tussen de
kabinetsdelegatie en ir. Manusama
en zijn mensen in een openbare Ka
mervergadering behandeld worden.
De Pionier-Automobielen Club PAC
houdt dit weekeinde zijn eenentwin
tigste Traditierit. Er nemen bijna
honderd auto's van vóór 1930 aan
deel. Vrijdagmiddag komen deze wa
gens aan te Zeist, waar de burge
meester de PAC-leden en buiten
landse deelnemers op het Slot ont
vangt.
Zaterdagmorgen om negen uur
wordt vandaar gestart, 's Ochtends
leidt de tocht via Utrecht, Maarssen,
Haarzuilens, Vleuten, Woerden, Zeg
veld, Meije en Zwammerdam naar
Avifauna in Alphen aan de Rijn.
Daar wordt gepauzeerd voor de
lunch, 's Middags volgt de route via
Koudekerk, 's Molenaarsbuurt. Wou-
brugge, Hoogmade, Leiden,
Oegstgeest, Rijnsburg en Katwijk
naar Noordwijk. waar omstreeks vijf
uur de finish bij Huis ter Duin zal
zijn.
Zondagmorgen om half elf vertrekt
de caravaan via Katwijk, Wassenaar.
Den Deijl en Voorschoten naar
Leidschendam, waar omstreeks
twaalf uur de rit beëindigd wordt bij
het Nationaal Automobiel Museum.
Van een verslaggever
LEEUWARDEN De belangstelling voor een cursus Fries voor onderwij
zend personeel is in Friesland erg groot. Al 500 belangstellenden hebben zich
aangemeld, terwijl er in feite maar voor 200 mensen plaats is in het eerste
cursusjaar, dat in september begint.
Het Fries wordt omstreeks 1980 als verplicht leervak op de scholen in
Friesland ingeveoerd. Tegen die tijd hoopt men dat alle onderwijzers in
Friesland hun speciale bevoegdheid Fries hebben behaald.
Overigens betekent het invoeren van Fries op de scholen niet dat deze taal
de voertaal wordt op alle scholen. Dat vertelde gedeputeerde drs J. Mulder.
Welke taal op de scholen zal worden gesproken, is afhankelijk van de
taalverhoudingen in de omstreek. Afhankelijk van die taalverhouding wordt
ook het lesrooster samengesteld, dus de tijd die men aan Fries besteedt.
Bepaalde scholen, jclie daartoe een aanvraag indienen (die goed gemotiveerd
is) kunnen zelfs ontheffing krijgen van de verplichting Fries op het lesroos
ter op te nemen. Tweederde van het aantal inwoners van Friesland (en daar
zijn 350.000 kinderen bij) gebruiken de Friese taal als de omgangstaal.
waarborg voor arbeidsrust, een de
mocratisch regiem en orde.
Op de morgen na de grote verkie--
zingsrede van Mellieha hebben de.
krantenverkopers op het ouderwets-
romantische plein van de hoofdstacC
het druk. In het café brengt de kel
ner als ontbijt meteen maar alle
kranten mee. Het partijblad van de
arbeiderspartij It-Torca (De Fakkel)
of het al in Libische handen zijnde
Illum (Het Licht) smeren de mede
delingen en uitspraken van de vori
ge avond natuurlijk groot uit. „Min
toff betekent olie" is één kop, „Zon
der Mintoff weer honger en prijsver
hogingen" de andere. De „Sunday
Times of Malta", een krant die op de
hand is van de Nationale Partij
daarentegen heeft het bericht zon
der foto's naar de laatste pagina
verbannen.
Zwaktebod
Een werkelijk zwaktebod doet de
leiding van de Nationale Partij, die
haar verkiezingscampagne voert in
naam van Europa en het door Malta
bedrogen christelijke Avondland.
Zij speelt in op een mogelijke neder
laag van Mintoff en de door hem
geschilderde represailles op het ter
rein van de financiën en de econo
mie. De leiding van de partij be
weert namelijk met Khaddaffi op
goede voet te staan en van hem in
Tripoli de verzekering gekregen te
hebben dat juist een zege van de
Nationalisten veel kostbaar geld en
zwart oliegoud van de Arabische
buurman het land zou doen binnen
stromen.
Zeker niet minder als met de gunst
van de Libiërs het geval is wordt om
de welwillendheid van de op we
reldbeschouwelijk terrein toonaan
gevende katholieke kerk gepingeld.
Terwijl de Nationalisten en de Libe
ralen met het oog op de vrijmetse-
laarsachtige antiklerikale oor
sprong van hun bewegingen nog-
enigszins terughoudend zijn, dingt
Mintoff als een soort roodzwart uni
cum zonder voorbehoud naar de
gunst van monseigneurs en pre
laten.
Lievelingswensen van andere socia
listen, van zwangerschapsafbreking
tot afschaffing van het facultatieve
godsdienstonderwijs, komen in zijn
kerkelijke sociale democratie sowie
so niet ter sprake. De gezamenlijke
linkse pers wedijvert om zelfs vóór
de partij benoemingen en verkie
zingsmededelingen het misrooster
voor dat moment bekend te maken.
De staatsomroep zet kerkelijke per-
soneelsberichten zoals de benoe
ming van de pastoors van Rabat en
Marsalfem tot geheim kamerheer
van de paus bovenaan het blad met
informatie. Zelfs in het Maltezer te
lefoonboek worden in het kader van
de eerste hulp naast politie,
brandweer en reddingswezen altijd
parate biechtvaders genoemd. „In
het geval er zielen zijn te redden"
zegt Mintoffs minister voor culture
le zaken Agatha Barbara en zij
meent het oprecht.
Het gevolg van deze overgedienstig
heid van de Maltezer roodhemden
voor de zwarte pijen is de bestseller
van deze zomer op de eilanden: het
in duizenden exemplaren verkochte
satirische boek „Het parlement van
de pastoors". De anoniem gebleven
auteur is van mening dat Mintofi
noch Khaddaffi. maar de geestelijk
heid baas is op het mooie Malta en
dit, onafhankelijk van de verkie
zingsuitslag, blijven zal.
ADVERTENTIE
Informeer eens naar de aantrekkelijke
rente. Bel gratis 0017. Haal een
folder in het postkantoor. Schrijf -
zonder postzegel - naar de RPS,
Amsterdam.
li
uw nationale spaar- en hypotheekbank
