Volwassene moet z'n
christen-zijn beléven
I
lIlalMsll"
Alleen oude kranten te koop
Gereformeerde bond
roept op tot gebed
Internationaal congres christelijke opvoeding
Onze adressen:
Theologen uit derde
wereld stichten club
Juwelen-diefstal
„Dolerenden"
op Urk worden
chr. geref.
Orthodoxe joden
mijden jubileum
Zambia verbiedt
kimbanguisten-kerk
VOORBIJGANGER
Nieuwe boeke
DONDERDAG 26 AUGUSTUS 1976
KERK/BINNENLAND
TROUW KWARTE
door drs. T. M. Gilhuis
Het was o»"Me laatste morgen van een driedaags congres, georganiseerd door het Internationaal
Verband voor Christelijke opvoedings- en onderwijsorganisaties, gehouden in Schiers (Zwitser-
land-Graubünden). Er was al veel gediscussieerd over het godsdienstonderwijs op de christelijke
scholen, toen plotseling een Zwitserse predikant (76) het woord vroeg. Markante verschijning,
zwart kostuum, witte koltrui, grijze krulharen, fonkelende ogen. Met een stem als van een bazuin
riep hij de congressisten op in hun onderwijs leer en leven te verbinden. Als een „zee van vuur"
aangestoken door herinnering aan z'n vroegere leraren gaf hij toen z'n getuigenis: „Sie haben
gèzündet mit ihren Beispielen!" (Ze hebben ons op lichtende wijze geïnspireerd door hun
voorbeeld). Met nadruk wees hij de deelnemers erop dat christelijke opvoeding uiteindelijk
gedragen wordt door biddende ouders en biddende docenten. Of zoals het al in de discussie
daarvoor gezegd was niet het rationele, het verbale aspect is in de opvoeding het belangrijkst,
maar de wijze waarop de volwassene z'n christen zijn belééft is de eigenlijke religieuze opvoeder.
Toen vroeg plotseling een predikant het woord
„Het Internationaal Verband" dat
dit congres organiseerde, dateert zo
van omstreeks 1926. Opgericht door
prof. dr. J. Waterink. die toen juist de
leerstoel pedagogiek aan de Vrije
Universiteit te Amsterdam had be
zet. Met de bedoeling vooral in West-
Europa Contacten te onderhouden
tussen organisaties werkzaam op het
terrein van christelijk onderwijs en
christelijke opvoeding. Zo waren er
ook deze keer Duitsers, Nederlan
ders. Zwitsers en enkele Italianen.
Verder nog een verdwaalde Frangai-
se en een aangewaaide Engelsman.
Slotfase
Er was al heel wat gebeurd voor de zo
even geschetste slotfase. Van Hulst,
zo juist afgetreden als hoogleraar in
de theoretische pedagogiek aan de
VU, verzorgde het hoofdbestanddeel
van het programma. Hij sprak over
het godsdienstonderwijs in de school
van nu. vooral pedagogisch-
psychologisch gezien. Hij ontwikkel
de daarbij o.a. de volgende stel
lingen:
het godsdienstonderwijs is in we
zen niet bediscussieerbaar; (er ligt
een duidelijke bijbelse opdracht)
de religieuze opvoeding is eerder
een probleem van de volwassenen
dan van de jongeren;
de jeugd voelt zich met Harvey
Cox (The Secular City) als een gese
culariseerd stadsmens die met een
metafysische bovennatuurlijke)
•ed natuurlijk niets beginnen kan.
Toch heeft hij met de bijbelse
boodschap meer affiniteit dan diege
nen die zich door de metafysika la
ten leiden;
wie deze moderne jongeren op
zoek naar individuele expressie en
persoonlijke ontmoeting, in hun
hang naar liefde en geborgenheid, in
hun verzet tegen gestandaardiseerde
vormen van leven en van religie
echter in hun éigen wereld tege-
moettreedt, zal de velden wit vinden
om te oogsten. Wie bereid is deze
jeugd te aanvaarden precies zoals zij
is, zal z'n pastorale identiteit van uur
tot uur ontdekken; wie haar als le
raar niet ontdekt kieze een ander
beroep;
de horizontalisering van de reli
gie, resp. van het godsdienstonder
wijs is in strijd met de bijbelse
boodschap. Eerst met wie Jezus op
de berg is geweest kan en moet in
gaan tot de nood der wereld (ver
heerlijking op de berg; Mattheüs 17).
Discussie
In de discussiegroepen en ook in de
plenaire zitting kwamen op dit refe
raat de volgende vragen en
antwoorden:
Is het niet beter om te zeggen: de
opdracht tot godsdienstonderwijs is
niet discutabel, wél dit onderwijs
zélf? (Wat is een opdracht zonder
inhoud? Ze is leeg. En een inhoud
zonder opdracht is blind.)
Waarom geen concrete richtlij
nen gegeven inzake dit onderricht?
(Religieuze opvoeding is geen scha-
blonenwerk.)
Moeten we in ons onderricht het
marxisme en bijvoorbeeld het mo
hammedanisme niet dezelfde rech
ten geven als het christendom? (Wel
tolerant zijn tegen de marxisten,
maar intolerant tegen het marxisme
zelf. Vgl. Marenko, de grote Sovjet
pedagoog een toonbeeld van into
lerantie. Juist omdat het marxisme
de totale mens eist, is intolerantie
hiertegen in evangelische opvoeding
als per definitie geboden.)
Ontstaan door het godsdienston
derricht vaak geen valse en infantie
le godsvoorstellingen? (Maar dan
heeft deze opvoeding ook eerst recht
schipbreuk geleden.)
Éérst met Jezus op de berg - dan
de wereld in. is dat chronologisch te
verstaan? Het bijbelse begrip tijd is
geheel anders dan ons in de Westeu-
ropese cultuur gangbaar begrip van
mechanische tijd: dit éérst en daar
na dat. „Eerst" en „daarna" vallen
samen in het bijbelse begrip „Kai-
ros", d.w.z. het ogenblik van beslis
sing. Daarom zijn ze beide „heden".
Een indrukwekkend slot van een
boeiende discussie.
Christelijke opvoeding
Uit de inleiding van de theoloog
Denzier lichten we nog het volgen
de: Wat christelijke opvoeding in de
school niet kan:
leerlingen tot overtuigde christe
nen maken;
ze tot actieve kerkgangers op
voeden;
ze als trouwe bidders en bijbelle
zers de school doen verlaten.
Wat christelijke opvoeding in de
school wèl kan, is:
de leerlingen een „grondvoor
raad" van bijbelse geschiedenissen
uit Oude en Nieuwe Testament mee
geven;
de leerlingen tot nadenken stem
men over grondvragen van de mens
als: wie is God; wat maakt mijn
leven zinvol; wat geeft me angst;
hoe vind ik geborgenheid; helpt het
gebed?
van het voorbeeld van de leraar
aflezen dat ook volwassenen de bij
bel ernstig nemen en in het Evange
lie een weg ten leven vinden. (Ook
een leraar bidt; ook hij heeft verge
ving nodig).
Nog één vraag
Een goede conferentie waarop vele
contacten hernieuwd werden die in
spirerend kunnen werken op verder
samengaan. Ook corrigerend. In het
luxueus ingerichte complex van de
Evangelische Mittelschule, waar het
Congres vergaderde, herinner je je
plotseling dat een leraar op Java je
onlangs vol trots z'n nieuwe prakti-
kumlokaal voor natuurkunde en bi
ologie liet zien: Een kale ruimte
waarbinnen één verveloze kast met
de beroemde bol en ring van 's-
Gravesande, enkele reageerbuisjes
en één opgezette vogel!
Gelukkig dat de Unie „School en
Evangelie" hier begrip mocht ont
moeten voor haar collecte voor
noodlijdend christelijk onderwijs
over de grenzen. Waarschijnlijk zal
het „Verband" een van haar projec
ten (voor de Waldenser scholen in
Italië) overnemen.
Tenslotte - één vraag heeft het
Congres (helaas) vergeten te stellen.
In een voordracht met lichtbeel
denprojectie liet de rector van deze
school ook zien een in een rode lijst
gevatte opmerking over de toelating
van leerlingen. Een bepaling onge
veer als volgt: „Schulische Unbe-
gabte nicht erwünscht" („Minder
begaafde scholieren ongewenst").
Met 't oog op het eindexamen, weet
u.
Mag dat? Op een evangelische
school?
>Drs T. M. Gilhuis is voorzitter van de
Unie „School en Evangelie".
UIT
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859, Amsterdam.
Bij publlkatle wordt de naam van
de schrijver vermeld.
VAN LEZERS
Reis (2)
Hans de Boer zegt in Trouw Kwartet
van 23-6-76: „Ook na vijftig jaar hei
dendom en vijandigheid leeft de
kerk in Rusland."
Jezus van Nazareth leerde en predik
te. „Zoek eerst het Koninkrijk Gods
en zijn gerechtigheid en al deze din
gen, wat zullen wij eten, wat zullen
wij drinken, waar het verlangen van
de heidenen naar uitgaat, zullen u
toegeworpen worden." Dat is het
hart, het centrum, de groeitop van
het Evangelie van het Koninkrijk
Gods En dat is precies het omge
keerde van het Marxistische, „Eerst
komt het eten en dan komt de mo
raal." Maar hebben zij die zich Chris
tenen noemen naar het wezen van
het Evangelie geleefd? Zijn zij niet
Juist heidenen naar de omschrijving
van Jezus Messias? Was er zestig
Jaar geleden in Rusland geen heiden
dom? Moet het officiële Christen
dom over de gehele wereld niet eerst
hand in eigen boezem steken voor
het over anderen oordeelt? Waar ha
len wij de vrijmoedigheid vandaan
om bijbels te gaan uitdelen terwijl er
zestig jaar geleden volop bijbels wa
ren. maar geen gerechtigheid en vre
de en mensen als Tolstoi die pleitten
voor het Evangelie van het Konink
rijk Gods en zijn gerechtigheid en
vrede, de kerk werden uitgeworpen?
Een betere manier om het Evangelie
te prediken, tot het einde der aarde,
is als wij overal onze eigen voor en
achtertuin eens beter omspitten en
tot goede aarde maken en bestrooien
met mosterdzaadjes, in plaats met
voetangels en klemmen.
Amsterdam C J. W. E. Riemens
voorzitter Dr. Vondeling spreken
over de vrijheid van meningsuiting
en discriminatie van godsdienstig
gezinde personen. Dat werd hem
hoogst kwalijk genomen want hij
vergat dat hij in het land van het
alleenzaligmakend communisme
was. Het is te hopen dat zij die in de
V U zo voor samenwerking zijn met
communistisch gezinde personen, le
ring zullen trekken uit de lessen, die
onze Kamerleden hebben geleerd.
Van een onzer verslaggevers
HUIZEN Het hoofdbestuur van de gereformeerde bond in de
hervormde kerk heeft de gemeente opgewekt, om in de
kerkdiensten van komende zondag in de gebeden en in de
prediking aandacht te besteden aan wat genoemd wordt „het
zedelijk verval van onze samenleving, waarvan met name de op
grote schaal toegepaste abortus provocatus en de mogelijke
legalisering daarvan een toespitsing zijn."
ADVERTENTIE
de Bilt
Gons v.d. Hoeven
Reis (4)
Reis (3)
Een bezoek aan het buitenland is
vaak zeer leerzaam. Dat hebben ook
verschillende Kamerleden onder
vonden. Ze kwamen niet alleen naar
Rusland om lekker te eten. Ze na
men dan ook geen blad voor hun
mond dat is erg gezond. In alle
vrijmoedigheid ging de Kamer-
AMSTERDAM
Postbus 859,
Wibautstraat 131
Tel. 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 948,
Westblaak 9, Rotterdam
Tel. 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101,
Parkstraat 22, Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN
Postbus 3.
Melkmarkt 56, Zwolle
Tel. 05200-17030
De delegatie van Nederlandse Ka
merleden heeft tijdens haar reis
door de Sovjet-Unie een aantal bij
bels uitgereikt (Trouw/Kwartet 23
augustus jl.) Mooi gebaar, zullen ve
len zeggen. Maar de bede om Gods
hulp voor het nieuwe parlementaire
jaar moest onder het huidige kabi
net in de troonrede geschrapt
worden.
Oostburg (ZVL)
K. H. M. van den Berg
Blij dat ik rij (1)
De auto blijft een noodzakelijk
kwaad: grote hoeveelheden
grondstoffen worden verbruikt bij
de produktie en het op de weg hou
den van de auto, brede autowegen
worden overal doorheen aangelegd,
de voortdurende bedreiging voor al
les wat leeft dat zich op of om de
wegen bevindt en niet in een auto zit,
de verstoring van de rust, stankover
last. enz. Als er mensen zijn, die
ondanks al deze bezwaren het pret
tig vinden om in een auto te rijden,
laten ze dan echter niet nog verder
gaan door dit ook nog door middel
van stickers en advertenties luid
keels te verkondigen
AMSTERDAM Peter R. Meijer
Blij dat ik rij (2)
„Ja hoor, Nederland krijgt weer lol
in autorijden." (dagblad-advertentie
mei 1976) „Plotseling weer toene
mend aantal doden in verkeer."
(krantenkop augustus 1976)
P. A. Hoogcndoorn
Heroïne
Uw interview met de Surinaamse
welzijnswerker Mau Fabri over de
drugsverslaving in Nederland geeft
duidelijk aan wat een moeras het
hier is van drugsverslaving en crimi
naliteit. Maar de kerk en politieke
leiders hebben het veel te druk, om
dat zij zich steeds bemoeien met wat
er bij hun buren; b.v. Zuid-Afrika,
Chili en nu Duitsland (Berufsverbo-
te) gebeurd. Steeds hoort men de
klacht van de helpers van de
drugsverslaafden, geen geld en
mankracht. Nu zit minister Pronk
met een pot van een miljard gulden.
Waarom dit niet besteed hier, om de
mensen die hier hulp nodig hebben
te helpen? Moeten er nog meer Jon
ge mensen de heroïnedood worden
ingejaagd?
Haarlem J. H. Jansen
Aanleiding hiertoe was een initiatief
van de hervormde kerkeraad van
Ede om zondag in alle kerkdiensten
in de voorbede hieraan aandacht te
besteden. Deze kerkeraad vroeg het
hoofdbestuur hieraan adhesie te be
tuigen. Onafhankelijk hiervan had
ook de hervormde kerkeraad van
Putten besloten, een bidstond te
houden in verband met de geestelij
ke nood en de zedelijke crisis. Het
hoofdbestuur van de gereformeerde
bond hoopt, dat ook kerkeraden van
andere kerken aan zijn oproep ge
hoor zullen geven.
Verder is ook het initiatief genomen
om op een zaterdag in oktober een
interkerkelijke dag van verootmoe
diging en bezinning te houden.
De gereformeerde kerkeraad van
Sint-Annaparochie heeft een beroep
gedaan op de kamerleden om het
Passende arbeid (5)
Weer iemand die zich ergert en ver
baast „dat de Hoogovens geen Ne
derlanders bereid vinden daar te
werken." De heer Baan e.a. weten
gewoon te weinig wat er aan vastzit.
Verlaging van loon, pensioen en aan
zien. verhuizen enz. Ik zou het op
prijs stellen als de redactie een arti
kel zou plaatsen waarin puntsgewijs
en kort de redenen opgenoemd wor
den waardoor mensen ervan weer
houden worden.
Den Haag
L. H. Ruitenberg-v.d. Muyzenberg
Passende arbeid (6)
Ook ik heb me geërgerd aan het feit
dat er bij de Hoogovens en andere
bedrijven geen mensen te krijgen
zijn. Mijns inziens moeten de sociale
voorzieningen grondig worden her
zien. Het is allemaal veel te gemak
kelijk. Vroeger reisde ik veel door
mijn werk en heb gezien dat er veel
onrecht is Vooral de zogenaamde
halve invaliditeit daar kun je alle
kanten mee uit. Er wordt meestal
gewoon bij gewerkt en soms zwart.
Of de bijstand die dan weer veel te
veel is. Er zijn ook mensen die 's zo
mers een tijdelijke baan aannemen
(liefst goed betaald) en dan 's win
ters in de WW gaan en 70 tot 80
procent van die baan krijgen. Wie
geheel invalide is gun ik het graag
dat er goed wordt betaald Maar
anders, een grondig onderzoek door
dokters en ambtenaren is dringend
gewenst.
Hoorn R. ten Kate
leven in elk stadium van zijn ontwik
keling te beschermen en te eerbiedi
gen. De oproep is mede ondertekend
door 259 kerkleden. De kerkeraad
hoopt, dat andere kerken eenzelfde
actie zullen ondernemen.
DAR-ES-SALAAM (KIPA) - Vier
entwintig theologen uit Afrika. La-
tijns-Amerika en Azië hebben in
Dor-es-salaam in Tanzanië een ver
eniging van theologen uit de derde
wereld opgericht. Het is de bedoe
ling dat deze vereniging een forum
wordt, waarop de theologen van de
derde wereld elkaar leren kennen en
hun ervaringen uitwisselen en waar
zij hun theologie vergelijken met de
theologie van Europa en Noord-
Amerika.
Onder de oprichters zijn rooms-
katholieke, orthodoxe en protes
tantse theologen. De oprichtings
vergadering werd geleid door Sergio
Torres uit Chili, Nigindu Mushete
uit Zaire, Chandron uit India en
Amalorpavadas.
Hervormd Nederland
Interview
Patijn
met Schelto
Wanhoop drijft zwarten naar krot
tenwijken.
Kerk moet zich met de wereld be
moeien.
Je kunt mensen niet de bus
induwen.
Vlees mevrouw, u weet wel waarom.
Het geweld van Anton Koolhaas.
ab.prijs 28,50 per halfjaar.
Zonder postzegel verzenden aan:
Antw.nummer 1776, Den Haag. Bel
'en mag ook: 070-512111. Ook in d<
[losse verkoop.
DEN HAAG Uit een huis aan de
Acaciastraat in Den Haag zijn juwe
len met een waarde van 27.000
gestolen. De inbrekers verschaften
zich toegang door het inslaan van
een ruit in de voordeur. Zij hebben
het hele huis doorzocht. De sieraden
waren op verschillende plaatsen op
geborgen. De bewoners waren op
het moment van de inbraak niet
thuis.
Van een onzer verslaggevers
URK De dolerende noodgemeen-
te op Urk heeft aansluiting verzocht
bij het kerkverband van de christe
lijke gereformeerde kerken. Volgen
de week woensdag komt de classis
Zwolle in extra vergadering bijeen,
om over dit verzoek te beslissen.
Wanneer het verzoek wordt ingewil
ligd, is het te verwachten, dat er, in
ieder geval voorlopig, twee christe
lijk gereformeerde kerken naast el
kaar op Urk zullen zijn. De christe
lijke gereformeerde kerk, die er al is
en die 752 zielen telt, heeft de signa
tuur van de' „Bewaar-het-pand"-
groep, de oud-gereformeerd-achtige
rechtervleugel van de christelijk ge
reformeerden.
De dolerende noodgemeente ont
stond dit voorjaar, toen ongeveer
twaalfhonderd Urkers zich onder lei
ding van de grootst mogelijke min
derheid van de kerkeraad onttrok
ken aan de gereformeerde kerk. De
ze groep heeft aan de gereformeerde
kerkeraad gevraagd, om de beschik
king te mogen krijgen over een van
de drie gereformeerde kerkgebou
wen op het voormalige eiland, de
Petrakerk. Vrijdagavond zal hier
over worden beslist.
Dan is er op Urk ook nog de reforme
rende kerk, een groep van vijfhon
derd mensen, die onder leiding van
ds J. B. van Mechelen in september
vorig jaar met de gereformeerde
kerk braken. De leden van deze
groep kunnen deze dagen door mid
del van een enquête hun voorkeur
kenbaar maken voor een kerkver
band. Zij kunnen kiezen uit christe-
lijk-gereformeerd, vrijgemaakt bin
nen verband of buiten verband. Ds
Van Mechelen zelf voelt het meest
voor binnenverbffnd. Vrijdag wordt
deze enquête afgesloten.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De hoofdcommissie
voor de zaken van de Portugees-
Israëlische gemeenten in Nederland,
alsmede de dagelijkse besturen van
de gemeenten Amsterdam en Den
Haag en het dagelijks bestuur van
de Nederlands-Israëlische gemeente
Den Haag hebben besloten de vie
ring van het 250-jarig bestaan van de
Portugese sysnagoge in Den Haag te
boycotten. Eerder had reeds de
Haagse opperrabbijn Fink opge
wekt, niet bij deze viering aanwezig
te zijn.
Deze orthodox-joodse instanties ac
cepteren het niet, dat aan de jubi
leumviering verbonden is de inge
bruikneming van de synagoge als
bedehuis van de liberaal-joodse ge
meente. Koningin Juliana heeft wel'
gehoor gegeven aan de uitnodiging,
om de herdinkingsplechtigheid, vol
gende week vrijdag, bij te wonen.
LOESAKA (EPD) De regering van
Zambia heeft de kimbanguisten-
kerk onwettig verklaard en haar elke
activiteit in het land verboden. Vol
gens het Zambiase blad „Mirror" is
de kerk verboden, omdat zij doelein
den zou nastreven, die in strijd zou
den zijn met de Zambiase wetgeving.
De „kerk van Jezus Christus op aar
de volgens de profeet Simon Kim-
bangu" aldus de officiële naam
heeft haar centrum in Zaire. De kerk
is aangesloten bij de wereldraad van
kerken en ook bij de raad van kerken
in Zambia.
Waarnemers brengen het verbod in
verband met het feit, dat de meeste
kimbanguisten in Zambia tot de
Bemba-stam behoren. Onder deze
stam groeit de oppositie tegen de
regering van Kaoenda.
JOHANNESBURG Het bloed kruipt waar het niet gaan kan en daarom begint ook hier elke
morgen mijn dag met een wandeling naar de krantekiosk. Ik moet kranten lezen. Maar na een
paar weken op Zuidafrikaanse kranten geteerd te hebben, begin je op een gegeven ogenblik te
twijfelen of Nederland nog wel bestaat. Geen letter nieuws uit Nederland staat er in.
Op een gegeven ogenblik kreeg ik
behoefte een Nederlandse, of in elk
geval een Westeuropese krant in te
zien en ik vroeg de kranteman naar
zijn voorraad. Ik trof het. Hij had net V6I*l<lt6n
een pak nieuwe bladen uit Europa
ontvangen, vertelde hij mij.
net zo rijk en gecultiveerd ais de
welvarende Europese landen, maar
communicatie is er nauwelijks.
Nieuwsgierig bladerde ik in het pak.
Het bleken grote Engelse en Ameri
kaanse damesbladen te zijn, plus
„The Observer", het Engelse zon
dagblad en „Der Spiegelhet
weekblad uit Hamburg. Maar toen ik
zag van welke datum deze bladen
waren. Ik gaf ze onmiddellijk terug:
het waren kranten van ruim één
maand terug.
De man vertelde dat dit soort tijd
schriften hier alleen per boot aan
komt. Alleen de Amerikaanse bla
den Time en Newsweek worden
hier dezelfde week afgeleverd.
Dit is in het kort het beeld van de
positie waarin Zuid-Afrika zich be
vindt. Dit land is zeer geïsoleerd en
ligt ver van de rest van de wereld,
ook al vlieg je binnen twintig uur
van Amsterdam naar Johannes
burg per KLM. Uiterlijk is dit land
Nederland staat er hier in Zuid-
Afrika althans bij de blanke min
derheid van het land niet zo best
op. Vooral emigranten hebben
vaak het gevoel dat zij verlaten
worden door het moederland. Een
in dit land geslaagde Nederlander
vatte zijn zure gevoelens samen
met een verwijzing naar onze ko
ningin. „Wilhelmina heeft Paul
Kruger nog geholpen, maar Juliana
gaf geld aan mensen die onze jon
gens aan de grens doodmaken," zei
hij.
Men vindt de Nederlanders arro
gant en men zegt: „Kijk maar naar
jullie eigen rassenprobleem," ver
wijzend naar de treinkaping bij
Bellen. Een andere emigrant, nog
maar pas in Zuid-Afrika, vertelde
mij dat het voor hem een hele han
dicap was als hij aan zijn klanten
moest bekennen dat hij uit Neder
land kwam.
Een theologisch hoogleraar, in dit
land een algemene autoriteit, legde
mij uit hoe hier de gevoelens zijn.
Hij meende dat er sprake is van een
internationale samenzwering,
waarvan ook Nederland het slacht
offer is en die de goedbedoelde
apartheidspolitiek ondermijnt en
tenslotte zal doen mislukken. Het
bloedbad dat volgens hem onver
mijdelijk volgt, is in zijn visie dan
ook mede onze schuld. Zijn plei
dooi tegenover mij kwam er vooral
op neer positief over Zuid-Afrika te
schijven om daarmee te helpen dat
de zwarten de Zuidafrikaanse rege
ring nog enige tijd gunnen.
Of de blanken echter weten welke
gevoelens onder hun zwarte
landgenoten leven, is de vraag. Ze
spreken alleen met het zwarte per
soneel, dat wel uitkijkt om tegen de
ideeën van de bazen in te gaan.
Deze houding zit er in tot op het
bot. Dat merkte ik aan de ober in
mijn hotel. Deze man sprak mij
steeds met „baas" aan. Ik merkte
op dat ik daar niet van gediend
was. „Zeg in het vervolg maar ge
woon meneer," zei ik. „Dat is goed
baas", was het antwoord van de
ober.
Tweed
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK Kra
Beroepen: Oldebroek W. Arkerfy|ting
te Zegveld. ,oorg:
GEREF. KERKEN Uinis,
Benoemd door de classis Den Hj„ de
voor evangelisatiearbeid en be^er g
pen door Den Haag-West: C.ie(joe
Overdulve te Pijnacker-Nootd^
die deze benoeming heeft aai]
nomen.
UNIE VAN BAPTISTENGEM.
Bedankt voor de benoeming tot'
gemeen secretaris van de unie)
van der Werf te Winschoten, I
Dr. C. van Leeuwen f
Dr. C. van Leeuwen (52) te Erni
wetenschappelijk hoofdmedej
ker aan de rijksuniversiteit!
Utrecht, is per 1 januari 1977PB
noemd tot gewoon hoogleraar d
testament en Israëliti^
godsdienst aan deze universiteit!
volgt prof. dr. A. R. Hulst op.
hij aan de universiteit verbon
werd, was dr. Van Leeuwen P 01
vormd predikant te Maarn, I
(Gld.) en Ermelo. EN 1
Dr. M. H. E. WeippeS
Dr. M. H. E. Weippert (39) uitPns
bingen is benoemd tot gewoon t#to
leraar in de faculteit der letterer
in die van de godgeleerdheid aan AW
rijksuniversiteit te Utrecht. Hij git ai
onderwijs geven in de Hebreeufdsor
taal- en letterkunde, de Israëlitisö mil
oudheidkunde en het Akkadisci ook
ürbij
John Gordon r
rbete
De nieuwe pauselijke pro-nuntii|hed(
Nederland, John Gordon, kete a
dinsdag in ons land om zijn funj vooi
te aanvaarden. Hij volgt Angeloj stra
lici op, die naar Lissabon is ové)chte
plaatst. De nieuwe pronuntius ibubli
jaar oud en is afkomstig uit Cljaruit
castle in Ierland. Sedert 1971 watiuwci
pronuntius in India, daarvoor ji, di<
hij apostolisch delegaat in Z(n ko
Afrika. '6,68
gehu
Jeltje de Jong
Uit Indonesië is teruggekeerd [jen
vrouw Jeltje T. de Jong. Vanaf b 76,
is zij voor de zending van de ger^r 2C
meerde kerken uitgezonden gew) bs
als hoofd van het internaat varrdt
vroedvrouwenschool in Semarfjj^b
Zij wordt nu internaatshoofd vaq
Nederlands bijbelinstituut te Bo
en Duin bij Bilthoven. Deze drie,
ge middelbare theologische oj
ding startte maandag haar Lf
schooljaar met veertig leerlinge Ll
„Gestalten en getijden in de so(
werkelijkheid", onder redactie
prof. dr. G. Kuiper Hzn. Uitg. Else
te Amsterdam. 268 blz. Prijs 22
De snelheid waarmee allerlei n)
schappelijke opvattingen veraj
ren wordt soms aardig geïllustrj £:.j
door het aantal herdrukken dat
dig is om een voorlichtings- of
dieboek actueel te houden. Een m
beeld daarvan is „Gestalten en g
den", dat overigens mede dan^T
de grote populariteit bij lerl I
maatschappijleer nu zijrt &',•*-
druk beleeft. Verv
Prof. Kuiper vroeg in 1961 een i hee
tal deskundigen om bijdragen h<
zijn maatschappijleer-boek. Na (toog
jaar was er een ingrijpende hdjjenl
ning nodig en nu na nog eens-zjde t'
jaar is het weer zover. De verandfo in
gen in de kerk, de sociale orgafcnge
ties, in de ontwikkelingslandefcngf
op het vlak van huwelijk en gezijn he
democratisering en het milieu -geit
slechts enkele voorbeelden te t da
men zijn zo hard gegaan, d(s ko
geen enkel oorspronkelijk hoofdbnd
ongewijzigd kon blijven. Somint
hoofdstukken zijn zelfs helende c
nieuw of in ieder geval drast ont
herzien. Ook in zijn nieuwe jaeld 1
voorzien van cartoons van AEen
van Dam zal het boek zijn weg üers
klassen en projectgroepen wel tens»
vinden. ïzij
Meerwaarde en winst door W.
Drimmelen. Uitg. SUN te Nijmq
296 blz. Prijs 22,50. Lter
De gevestigde economische ittrel
tenschap heeft reeds lang geledeginf
arbeidswaardetheorie van Marjpsto
niet naar het rijk der fabelen vri,
toch als een gebrekkige en acldA I
haalde theorie naar het domeinjcus:
de geschiedenis van het econonhout
denken verwezen. alite
In zijn proefschrift „Meerwaardals v
winst" met als ondertitel „Oven ke
arbeidswaardeleer van Marx
grondslag voor zijn verklaring! Pv
de winst" zet de aan de Vrije Unit d
siteit gepromoveerde dr W. t bi;
Drimmelen achter deze opvafrwij:
een fors vraagteken. Om te begit op
is het marxistisch denken -wel r on
Marx begonnen, maar niet met Ijden
geëindigd. Maar ook de hernierouw
belangstelling bij marxisten en sjenl
marxisten voor de waarden- enh he
zentheorie is voor Van Drimn; we
aanleiding om de arbeidswaaikar
leer te onderzoekeh. bft.
Nu mag Marx' conclusie datt, d
kapitaal, maar arbeid de bronders
winst is op het eerste gezicht wttelli
verrassend zijn, dat neemt niet), da
dat deze gevolgtrekking in de n&k v
istische theorie wel zijn gevdemt
heeft voor het verdelingsvraag
en uiteindelijk voor de hele eqiar,
mische orde. Het is de verdi^h a:
van Van Drimmelen dat hij de rin h<
gecompliceerde arbeidswaard) ver
die bovendien over een am tv
geschriften is verspreid inert v
overzichtelijk geheel heeft samètuu
bracht. Enige voorkennis van déwijl
nomie voor het lezen van dit pèdeli
schrift is overigens wel vereistjibln
