fïï Uu Raad van Tiel: Verdugt moet buiten woonwijken HAAL'M LM PR EM I ER ES VAN DEZE WEEK 'an Pipel, el aardig aar naïef ollywood, Hollywood lucht door de hel De blauwe vogel Family- Plot, weer een goede Hitchcock tm&}- U\JQ li u [ffi .Artsenconflict leidt aandacht af van wezenlijke problemen' kookkunst Museumdirecteur Emile Meijer wacht ontslag Kostbaar Chinees porselein op Rotterdams antiekbeurs AG 20 AUGUSTUS 1976 FILM/KUNST/BINNENLAND TROUW/KWARTET PS9 /RH 11 ar Ber Huising Pipel is wel een aardige film. U doordat Suriname en Surina- er in spelen. Voor wie daarvan- komen. of er geweest zijn, is er blij herkennen: Zanderij, het reld en de weg er heen; de stra- n lanen en erven van het schil- ihtige Paramaribo, met die aan- Sjke oude houten huizen; de fkant met het machtige uit- j op de Surinamerivier; de t, waar je in geen uren bent keken en die het in de film dus •ven goed doet; de polders in irie, de tropische uitbundigheid 3e landschappen, het kleurige vallen van de avonden; de op ende korjaalvaart over de mversnellingen van de Maro- n, tussen oerwoudwanden >n de mensen, met hun verschil- talen en gebruiken: een Ja- le rituele dans, een Creoolse ifenis, een hindostaanse brui- fen feestje met dans en Carai- e muziek, zoals daar altijd wel s een aan de gang is. 3e la Parra, Surinamer van af- t. en zijn fotograaf Mare Fel- in, hebben dankbaar gebruik akt van de schoonheid van het m die bonte bloeiende folklore Wan Pipel is geen documentai- en toeristisch reisverslag. Het is peelfilm. De eerste uit Surina- wet goede bedoelingen. Maar bïef. alleen doordat de spelers gro- els duidelijk amateurs zijn, ook door de teksten, het ver dat zij te verwerken kregen, heeft het zelf geschreven. Een ver, of een goede dramaturg is iet. Pipel one people, een volk sn leuze. Een noodzakelijke, sinds 25 november 1975 moe- Je Surinamers het samen zelf Met lage inkomens en werk- Creoolse begrafenis in Wan Pipel. loosheid, met de natuurlijke rijk dommen in het bezit van anderen, met een sociale achterstand, met problemen die duizenden en duizen den bang ontvluchtten in een hang naar Holland. En Suriname heeft nooit één volk gehad. Daar waren, en zijn nog. de blanke bazen, de Creolen, de Hin doestanen, de Javanen, de Chinezen en in het binnenland de bosnegers en de Indianen. En evenveel uiteen lopende talen, geloven, levensge woonten en belangen. Naast elkaar. Maar Pim zag het zeer simpel: Een Creool ziet af van zijn studie en zijn meisje in Holland en gaat samenwo nen met een Hindoestaanse. Dat is alles. Zo kinderlijk eenvoudig is Pims Wan-Pipel-boodschap. Wat die ene Creool, na vier jaren economie studie, daar gaat doen voor de kost weten we niet. Borger Breeveld, die hem met een oppervlakkig gemak speelt, ziet er niet naar uit dat hij de roodachtige grond gaat bewerken, al steekt hij die wel vervoerd in zijn mond. Maar de Hindoestaanse. zonder enige emotie gedaan door Daina Ganga- ram Panday, heeft een inkomen als e Marx Brothers Nood, Hollywood, is het tweede van (vervolg op) That's Enter- lënt, een uitgezochte verzame- an scènes, songs, dansen, artis- it filmmusicals die door Metro- iryn-Mayer werden uitge- t. Gene Kelly en Fred Astaire ft, zingen en dansen (nog altijd al die herinneringen bijeen, keuze uit de beste nummers toen geeft een uren derênde. zeer onderhoudende, en ook ostalgieke, indruk van de uit- gheid waarmee Hollywood het lak voor miljoenen voort- t. in zo'n veertig sterren weer te Bing Crosby, Maurice Cheva- le Marx-Brothers, Frank Sina- Udy Garlind, Doris Day. Jim- |urante, Lena Horn, Laurel en Hardy, Spencer Tracy, Esther Willi ams, Cyd Charisse, Jean Harlow. Betty Hutton, Eleanor Powell, Di nah Shore, en ga zo maar door. En zo'n zestig goede songs weer (ge deeltelijk) te horen. Van tientallen componisten die ..evergreens" wis ten te schrijven. Er werden zo'n tach tig oude films nageplozen, soms maar voor een zinnetje. En dus zijn er weer de geslaagde, grote, num mers te zien van vele regisseurs en choreografen. Het is een geboeid ra zen door een geschiedenis, een zeer vermakelijke, want alleen maar ver maken was het doel van al die kos ten. moeiten en talenten. (Amsterdam - Bellevue Cinerama, Den Haag - Odeon I, Rotterdam - Calypso II a.l.) it door de Hel gaat over Engelse m in de Eerste Wereldoorlog. Ze ong en gauw dood. Dus ook De commandant moet drinken t durven. Een wordt gek van i De anderen zijn binnen een gevallen. Stuntvliegers lieten hoe. Er vliegen veel van die wrakke, toestelletjes. Achter, In door elkaar heen. in loopings. I, en in brand. Wel boven gave e landschappen, want het bar- imme-front was niet meer te r üiegeniers „lagen" daar achter, n barak met een korporaal die jee op tijd bracht, en met veel iy in de kantine. Daar zongen ze Ive liedjes van toen met eigen fce teksten. Ze gingen ook wel naar de vrouwen in Amiens. Maar ze leefden hun laatste dagen. In doodsangst en zenuwen. Bij de jongeren die de bekende types spelen de harde commandant met de zachte inborst, de ziekelijke ban gerd. de cynische en de idealistische helden zijn Malcolm McDowell, Christopher Plummer. Simon Ward <yi in het hoofdkwartier zitten ouwe rotten als Trevor Howard. Richard Johnson, Ray Milland. Het verhaal is van Howard Barker en Jack Gold heeft het geregisseerd. In een zo reéel mogelijk bedoelde stijl met de al welbekende boodschap, dat die als helden vereerde, jonge oorlogsvliegers beklagenswaard waren. (Amsterdam-City 1, 14 j.) hoofdzuster en dat is misschien ge noeg voor tv/ee. Willeke van Ammel- rooy, de Hollandse, heeft enigszins bewogen, en vloekend, het nakijken. Zij maakt er verder ook geen drama van. Dat proberen de beide vaders nog wel. maar het pathos waarmee Ema nuel van Gonter en Sieuwpal Soekhlall hun ouderwetse vooroor delen voordragen doet alleen maar komisch aan. Toch zijn zij. en ver schillende bijfiguren de grootou ders, die ene zuster, die door haar man verlaten wordt boeiender dan de drie hoofdfiguren. Omdat zij zichzelf konden blijven en ze-geen driehoeksdramaatje hoef den te spelen, dat er eigenlijk niet in ,zat. En dat, werkelijk of symbolisch, niets te zeggen heeft over de Wan- Pipel-problemen, waar het in Suri name om gaat. Amsterdam-Calypso en Flora, Rollerdam- Calypso. Den Haaf-Calypso en Uilkijk, l'trecht-Rcmbrant, Nijmegen-Studio, Arnhcm-Saikia. Haarlem-Lido. Breda- Beycrd. Tilburg-llarmonic. Maaslrichl-Royal II. Enschede-Studio, Dordrecht-Luxor. Den Bosch-Euro III. Amersfoorl-Euro, Hilvcrsum- Euro II, Dellt-Studio D. Zwollc-Studio Z, Deventcr-Luxor, Bergen op Zoom-Roxy, En- schede-Studio. a.l.) Naar de Blauwe Vogel van het Ge luk blijf je zoeken, en als je hem ziet fladderen, vang hem dan niet, want dan is hij opeens niet blauw meer Of dood. De Belg Maurice Maeterlinck schreef daar in 1909, in het Frans, een toneelstuk over. Poëtisch, mys tiek. moedeloos fatalistisch, zeer symbolistisch en zweverig ver van het gewone werkelijke leven. Wat George Cukor daar nu nog in zag, en dat nog wel voor een Ameri kaanse film met Sowjet- samenwerking, is een raadsel. Zo te zien niet meer dan een zoetige sprookjesfilm met trucjes, kos tuums en theatrale decors. Maar dan geen argeloos echt sprookje, want om al die bedachte symbolieke bedoelingen van Maeterlinck kon 'hij niet heen. Dus is Elizabeth Taylor niet alleen zo'n houthakkersvrouwtje, in het middeleeuws, en een heks met een haakneus, maar ook in een schitte rend gewaad, Het Licht zelf. Jane Fonda, in het zwart, is daarentegen De Nacht, heerseres over een stel wonderlijke verklede jankende boze geesten in een grot. Ava Gardner is de wulpse madam van het Rijk der Genietingen, met vretende, zuipende, dansende vadsi ge nietsnutten. Daar is, eventjes maar en tot zijn verwondering, de beroemde clown Oleg Popov bij. voor een grapje. Er is ook een oude man met een valse baard en een zeis De Tijd uiteraard die een kleu terschool leidt van vier-, vijfjarige nog ongeborenen, in een witte zui lenzaal die Het Rijk der Toekomst heet. Mannen die boze bomen zijn lopen ook houterig rond, met blaad jes aan hun goed. Family Plot is een Hitchcock. De drieenvijftigste. En weer een goeie. Alfred Hitchcock, nu zevenenzeven tig en al meer dan vijftig jaar in het vak, is een oude filmvos die wel allang zijn haren heeft verloren, maar zijn streken niet. M»t een knap scenario van Èrnest Lehman, naar een boek van Victor Canning The Rainbird Pattern ging Hitch weer volslagen deskun dig voorbereid en toch fris aan de slag. Om de afzonderlijke, maar ook samenlopende belevenissen van twee paren spannend, en deze keer ook met humor, te vertellen. Bij stukjes en beetjes, die precies in elkaar passen en onze nieuwsgierig geprikkelde aandacht voortdurend vasthouden. Hoe Hitch dat doet is in vele boeken na te lezen, maar het blijft iets ge heimzinnigs. Als hij in koel daglicht een kamerdeur op een kier laat foto graferen schuilt er meteen wat ach ter. En dat mag dan, terwille van de spanning, niet verraden worden. Maar iets mogen wij wel loslaten.. Family Plot begint met een mooie spiritistische séance, waarbij de me dedelingen niet echt van gene zijde komen. Want aan deze zijde is er een zoekgeraakte erfgenaam op te spo ren. Het medium, zo te zien een kinderlijk argeloze jonge vrouw (Barbara Harris), en haar vriend de taxi-chauffeur (Bruce Dern), hopen er tien mille uit te slaan. Ze gaan dus ijverig zoeken. Zonder te begrijpen wat die juwelier (Wil liam Devane) en zijn vriendin (Karen Black) ermee te maken hebben. Die doen veel grotere zaken en ze weten niet waarom dat andere stel zo nieuwsgierig doet. Het leuke is dat wij, de toeschouwers, gaandeweg een beter inzicht krijgen en daardoor de verwikkelingen en doodsgevaren voelen aankomen. Zonder dat wij „pas op" kunnen roepen. Als'Hitchcock een verhaal het verfil men waard vindt gebeurt er het een en ander. Hier wordt een zakenman feilloos ontvoerd. Er is een grafsteen zonder lijk. Een benzinepomphouder is op lijken zonder grafstenen uit en daarom jagen auto's huiveringwek kend langs afgronden. Er wordt ook een bisschop bekidnapt, zo uit de kerkdienst vandaan. En de be nauwdheden nemen toe in een on dergrondse garage met geheime bergplaatsen. Het werd allemaal opgenomen rond om Los Angeles. De dagelijkse wer kelijkheid speelt gewoon mee. De acteurs zijn natuurlijk weer goed ge kozen. Uit theaterkringen. Ze spelen gewone mensen in bijzondere omstandigheden, zoals u en ik. En in dat toch gewoon doen en alledaags praten en kibbelen, met de dood op de loer, zit een heerlijke humor. De film eindigt dan ook met een olijke knipoog van Barbara. (Amsterdam Cinema International en Tuschinski, Den Haag Passage, Rotterdam Thalia. Amersfoort Cinema I. Arnhem Rembrandt. Breda Grand, Eindhoven Metro pole. Enschede Alhambra, Groningen Camera. Haarlem Luxor. Heerlen Royal, Den Bosch Euro I, Hilversum Rex, Maastricht Festival, Nijmegen Ca- rolus, Utrecht Catharijne. II j. De twee kinderen die dat alles moe ten meemaken schatjes overigens zijn nog vergezeld van de zielen van Het Brood ('n dikke), van Melk en Suiker (in het wit), van Water en Vuur (een danspaar), van een mijn heer die de trouwe hond doet, en van de kat die weer eens valsig, en een creoolse, is. Doordat ze allen maar symbolen zijn, en ook nog willoos overgeleverd aan onbekende machten, doen ze maar wat. Aan het Engels dat zij spreken, en soms proberen te zingen, is de poëzie van Maeterlinck niet meer af te horen. Ze scharrelen maar wat door die decors met de zonder linge figuranten, en inmiddels is de Blauwe Vogel gewoon thuis in de armelijke woning. Als je hem maar zien wilt. Met armoe of weelde, oor log, gruwelen en ellende, en alle an dere wereldse zaken, heeft hij niets te maken. Wat George Cukor en al die mede werkers daar in zagen weet ik niet. Ze hebben het ook niet getoond. (Amsterdam-Du Midi, al.) i J Van een onzer verslaggevers TIEL Staatssecretaris Hendriks heeft het medisch centrum in Oss telegrafisch doen weten, dat noch het ministerie van volksgezondheid noch de ziekenfondsen genegen zijn de kosten te dragen van een door dit centrum te verrichten medisch onderzoek in Tiel. Nadrukkelijk verwijst de staatssecretaris in dit telegram de mensen naar de eigen huisarts bij klachten als gevolg van een arseengifwolk, welke drie weken bij het chemisch bedrijf Verdugt is ontsnapt. Mevrouw Joke Ballegooyen, arts van het medisch centrum in Oss, heeft gepoogd in de vergadering van de Tielse gemeenteraad dit telegram in discussie te brengen maar die dis cussie werd haar geweigerd. Met algemene stemmen aanvaardde de Tielse raad een motie, onderte kend door alle fractievoorzitters, waarin werd aangedrongen op ver huizen van het chemisch bedrijf Ver dugt naar een plaats aan het Amsterdam-Rijnkanaal, anderhalve kilometer buiten de woonbebou wing. Burgemeester drs K. F. Broekëns: „Ik heb over deze zaak goede hoop, ik reken erop dat het wel zal lukken. Economische Zaken heeft de mate rie in onderzoek, men is daar terecht van mening, dat Verdugt niet alléén verantwoordelijk is voor de gegroei de situatie. Harde toezeggingen heb ben wij nu nog niet. Naar raming zou het verhuizen tot vijtien miljoen gul den kosten. Wanneer deze verhui zing mogelijk is en in hoeverre daar voor overheidsgeld beschikbaar kan komen, kan ik niet zeggen. Natuur lijk is ook de gemeente Tiel bereid tot financiële tegemoetkomingen". De heer W. G. Lubbers, huisarts in Tiel. meent dat het medisch centrum in Oss de aandacht van de werkelij ke problemen afleidt. Op verzoek van de landelijke vereniging „Voor komen is beter dan genezen", waar bij het centrum is aangesloten, heeft mevrouw Ballegooyen samen met een van haar collega's van het centrum alvast een voorlopig onder zoek gedaan. Het centrum wil nu onmiddellijk een uitgebreid medisch onderzoek van alle bewoners van de rond Verdugt gelegen woonwijk. „Ik heb noch van het medisch centrum te Oss, noch van collega Ballegooyen een rapport gekregen over de resultaten van hun voorlopi ge onderzoek", zegt de heer Lubbers. „Alles wat ik van het optreden van dit centrum weet, weet ik slechts van horen zeggen. Maar het gaat niet om een lichamelijk ondeizoek naar eventuele ongemakken van mensen als gevolg van arseniet. Het wezenlij ke probleem !s de verhuizing van deze fabriek naar een plek, zo ver mogelijk van de woonwijken. Arse niet dat drie weken geleden vrij kwam, is zo gevaarlijk niet. We heb ben te maken met veel gevaarlijker stoffen, landbouwgiften, zelfs DDT, waarvan het gebruik in heel Europa verboden is, omdat deze stof nooit wordt afgebroken. Dat wordt voor export gemaakt. Waar je nu zo'n fabriek neerzet, ge varen voor chemische ongelukken blijven altijd en als er een ongeluk gebeurt met DDT, fosgeen of aldrin. zijn de gevolgen verschrikkelijk. Ar seniet is daarbij vergeleken maar heel onschuldig. Er zijn tweehonderd arbeids plaatsen met uitbreidingsmogelijk heid voor de toekomst. Dat is heel belangrijk met het oog op de werkgelegenheid. Bovendien gaan werd er vanzelfsprekend van uit. dat de fabriek aan het Amsterdam- Rijnkanaal een moderne fabriek wordt, met voldoende garanties te gen allerlei rampen. En er is nu de wet op de luchtverontreiniging, waarmee we de provincie achter ons hebben als extra-beveiliging tegen risico's". i ADVERTENTIE) „Verlies" De heer C. A. M. van Atteveld, lid van de milieuwerkgroep Tiel en om streken: „Tiel heeft een grote werk loosheid en er is nogal wat oneven wichtigheid door een explosieve groei, vooral door in Utrecht wer kende en ook hun inkopen doende forensen. Aan het Amsterdam- Rijnkanaal ligt Verdugt nog altijd te dicht bij de woonbebouwing.' Maar komt het bedrijf verder weg. dan raakt het buiten het grondge bied van Tiel. Dat levert een verlies op van een van de vier grotere indus trieën. Daarvoor is het gemeente bestuur beslist niet geporteerd." Burgemeester Broekens: „Dat klopt. Wij zouden het erg jammer vinden als een grotere industrie voor Tiel verloren zou gaan. Maar wij hebben geconstateerd dat. waar men Verdugt ook zou zetten, men nergens verder kan komen dan an derhalve kilometer buiten de woon bebouwing. Welnu, dan kan Tiel dit bedrijf het best een plaats bieden. Deel 6 van de kookkunst van AtotZ is er weer! NR.6 van AtotZ boordevol instruktieve foto series in 4 kleuren 100 pagina's dik «elke maand een komplete afgeronde aflevering. t voor te weer uitverkocht is. J SLECHTS fl. 4.95 p.st. door André Rutten Een scène uitChili 1973" AMSTERDAM In het Soeterijn-theater onder in het Instituut vbor de Tropen treedt tot en met zondag (die dag ook om 3 uur, verder om 8 uur de groep Teatro Popular Chileno op, waarvan de leden, na het uitzitten van gevangenisstraffen in Chili, elkaar in Londen in ballingschap teruggevonden hebben. Daar hebben ze gezamenlijk de pro- Barbara Harris en Bruce Dern in Family Plot. duktie gemaakt, die zij hier spelen, getiteld „11973" de dag dat Salvador Allende door de militaire junta werd omgebracht. Het gaat niet precies om die ene dag, maar om een summiere verklaring van hoe die dag mogelijk werd en vooral om cfè reacties er op van een aantal mensen, wier persoonlijke en gezamenlijke strijd vooreen socialis tische samenleving onderbroken werd en teruggedrongen naar het meest ondergronds verzet De manier waarop zij spelen is een aangepaste voortzetting van wat to neelgroepen in Chili vooral sinds 1968 maakten aan voorstellingen, die het best bij ons begrip „vor mingstoneel" onder te brengen zijn. De eerste scène geeft daar meteen een indruk van. Zij laat op heel sim pele wijze zien hoe arme mensen de melkprijzen terugdrongen door de tussenhandel uit te schakelen. Artistieke bedoelingen zijn uiter aard niet aanwezig, wel een naïeve duidelijkheid: een man buigt zich naar voren en brengt met zijn vin gers twee hoorns op zijn hoofd aan. Hij is de koe. Ook laten zij zien hoe een vakbondsman opgepakt en be handeld wordt Dat wordt op een indrukewkkende manier door één speler uitgebeeld. Hij wordt niet echt geslagen en getrapt, Je ziet wel Zijn lichamelijke reacties op dat slaan en trappen Het is meer gericht op het verstandelijk herkennen dan op het geëmotioneerd ondergaan. Dat is kenmerkend voor de hele voorstelling. Zij probeert niet op te zwepen of mee te slepen, zij laat nuchter zien wat er gebeurt, zelfs eerder onderkoeld dan aangedikt. Zij laat ook zien. hoe de saamhorig heid onder de werkers wordt gaande gehouden en hoe de strijd, min of meer verstolen, wordt voortgezet. Het spel wordt voortdurend aange vuld en ondersteund door teksten en dia's die iets aanduiden over de rol van Amerika uitspraken van Taft (1912). Kissinger, Dulles o a. en van de houding van de heersende klasse in Chili zelf. De groep zet op deze manier in bal lingschap haar strijd voor een eigen Chili voort, waartoe zij ook in discus sies achteraf nader contact zoekt met strijders in Europa. AMSTERDAM - Minister Van Doorn van CRM heeft de sinds 9 februari geschorste directeur van het Vincent van Gogn-museum te Amsterdam, drs. Emile Meijer bij een mondeling onderhoud laten we ten, dat hij hem zal voordragen voor de disciplinaire maatregel van ontslag. Drs. Meijer werd geschorst wegens een zeer grote overschrijding van het hem toegestane budget voor het museum. Zijn beroep bij het Ambtenarengerecht tegen die schorsing werd in een uitspraak van 10 Juni ongegrond verklaard. Commentaar van drs. Meijer op het boven het hoofd hangende ontslag: „Ik had deze zwaarste disciplinaire straf niet verwacht al hield ik er wel rekening mee. Het gesprek dat ik dinsdag met de minister heb gehad was zeer formeel. Er is mij meege deeld, dat er een brief was opge steld, waarin de verwijten die men mij maakt, zijn neergelegd. Die brief was echter nog niet getikt en ik heb hem vandaag nog niet ontvangen". Drs. Meijer is niet van plan zich zonder meer bij het ontslag neer te leggen. Hij heeft als ambtenaar eerst zes maal 24 uur gelegenheid om zijn verweer tegen het ontslag bij de minister in te dienen en even tueel mondeling toe te lichten. Als dat verweer wordt verworpen en hem ontslag wordt verleend, kan hij daartegen bij het Ambtenarenge recht beroep aantekenen en tenslot te ook nog bij de Centrale Raad van Beroep. ROTTERDAM Een bijzondere collectie Chinees porselein, die Nederlandse paters in 1949 op hun vlucht uit Peking hadden meegenomen, zal volgende week te zien zijn op de kunst- en antiek beurs in De Doelen te Rotterdam. Het geld, dat de verkoop van de 350 grote en kleine voorwerpen opbrengt, is bestemd voor de mis sieposten. die de paters In andere ontwikkelingslanden hebben. De paters hadden lange tijd<hoopom nog eens terug te kunnen keren naar China. Het lag. zo zeiden zij, in de bedoeling de kostbare stuk ken dan mee terug te nemen. Ze zien nu echter in, dat dit wel nooit meer zal gebeuren. Mevrouw J. Wagenaar-Terpstra uit Oudewater, die als makelaar optreedt, wil niet zeggen wie deze paters zijn. Evenmin kan zij iets zeggen over de waarde van de collectie, alleen dat die zeer hoog is. Het museum „Het Princessehof" in Leeuwarden, gespecialiseerd in porcelein, heeft ai belangstelling getoond voor enkele stukken uit de collectie. Die omvat veertien martavanen (grote voorraadpot- ten) en een groot aantal schotels en dekselpotten uit de Sungperio- de (960—1279), de Yüan-dynastie (1279—1368) en het Ming-tijdperk (1368—1644). In 1949 werden de paters, die een missiepost bij Peking hadden het land uitgezet Verscheidene Chi nezen. bang dat ze hun kostbaar heden kwijt zouden raken, had den het porselein al eerder bij de paters in bewaring gegeven. Veel werd hen ten geschenke gegeven. Maar na al deze jaren en omzwer vingen de kostbaarheden kwa men vanuit Indonesië naar Ne derland weet men niet meer, welk stuk uit de collectie een ge schenk is of wat destijds in bewa ring werd gegeven.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 11